Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 15, 10 April 1886 — Page 4
This text was transcribed by: | Lynn Mangel |
This work is dedicated to: | MacKenzie and Kendall Mangel |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa
@ ka Makahiki…………………$2.00
@ Eoco Mahina…………………1.00
KUIKE KA RULA.
Poaono APERILA 10, 1886.
Haawina Kula Sabati.
Haawina Y.
Moi @ Iesu ma ka punawai. Io. @ @ 26
A Hiki aku la i kekahi kulanakauhale o Samaria, ,o Sukara @ moa e kokoke ana i ka aina i Ia-@ haawi aku ai no kana keiki no @ @
@ @aila ka punawai o Ikakoba. No @ maiuh@hi o Iesu i ka hele ana, @ iho la ia ma ua punawai la: o ke @ nana @ a ka hora.
@ Hele ae la kekahi wahine no Samaria e huki wai: i mai la o Iesu iaia, @ mai no'u e inu.
@ No ka mea. ua hala ae la na hauma@ ana i ke kulanakauhale e kuai i @.
Alaila, ninau aku la ka wahine no Samaria iaia, no ke aha la oe, he Iu@ e noi mai nei ia'u, i ka wahine @ Samaria, i mea inu? No ka mea, @ @ e launa pu na Iudaio me ko Samaria.
Olelo mai la o Iesu iaia, i mai la, @ @ ike oe i ka makana a ke Akua, a @ ka mea hoi e olelo ana ia oe, ho mai no u e inu, ina ua noi mai oe iaia, @ @ haawi aku ia i ka wai o ke ola N@
@ Olelo aku la ka wahine iaia, e ka @, aole ou hakeke, a ua hohonu ka @wai, nohea la e loaa ai ia oe ua @ @ la?
@ Ua oi aku anei oe mamua o Ia@ o ko makou kupuna, nana i haawi keia punawai no makou, a nana hoi @ ka wai, a me kana poe keiki, a me kana poe holoholona?
@ Olelo mai la o Iesu, i mai la iaia, @ mea a pau e inu i keia wai, e make wai hou aku no ia.
14 Aka, o ka mea e inu i ka wai a'u @ haawi aku ai iaia, aole loa ia e make @ hou aku, aka, o ka wai a'u e haawi @ a@ iaia, e lilo ia i wai puna iloko @ e pipu ana i ke ola mau loa.
15 Olelo aku la ka wahine iaia, e ka @, ho mai no'u ua wai la, i ole e makewai hou aku au, i ole hoi e hele @ mai i nei e huki.
16 Olelo mai la o Iesu iaia, o hele, @ @ahea aku i kau kane, a e hele hou mai @nei.
17 Olelo aku la ka wahine, i aku la, @ @ @ kane. I mai la o Iesu iaia, @ @ono kau i i mai nei, aohe a'u kane.
18 No ka mea, elima ae nei au mau kane, a o kau mea i keia manawa, aole @ kau kane he oiaio kau i i mai nei.
19 Olelo aku la ua wahine la iaia, e ka haku, he ike nei au he kaula oe.
20 Maluna o keia mauna ka makou poe makua i hoomana aii aka, ke olelo ma@ne: oukou, aia ma Ierusalema kahi pono e hoomana aku ai.
21 Olelo mai la o Iesu iaia, e ka wa @ e manaoi@ mai i ka'u, e hiki mai auanei ka manawa, aole ma keia mauna aole ma Ierusalema e hoomana aku a oukou i ka Makua
22 Ke hoomana nei oukou i ka mea aoukou i ike ole ai; ke hoomana nei makou i ka mea a makou i ike ia; no ka mea no ua Iudaio mai ke ola
23 Aka, e heie mai ana ka manawa, a o nei hoi ia, o ka poe hoomana oiaio, @ hoomana lakou i ka Makua me ka uhane a me ka oiaio; no ka mea, oia ka poe a ka Makua i makemake ai e hoomana aku iaia.
24 He Uhane ke Akua; a o ka poe hoomana iaia, he pono no lakou e hoomana aku iaia me ka uhane me ka oiaio.
25 Olelo aku la ka wahine iaia, ua ke no au e hele mai ana ka Mesia, ka mea i olelo ia o Kristo; aia hiki mai ia, nana no e hoakaka mai na mea a pau @ makou.
26 Olelo mai la o Iesu iaia, owau @ ia, ka mea e kamailio pu ana me oe.
Puaka Gula. He uhane ke Akua; a o ka poe hoomana aku iaia he pono no lakou e hoomana aku iaia me ka uhane a me ka oiaio. 10 4" 24,
Manao Nui. Na Iesu e hoolako i ma mea a pau e pono ai ka uhane.
Na Heluhelu La.
Poakahi 10 3: 19 - 36
Poalea " 4: 1 - 26.
Poakolu " 7: 37 - 39.
Poaha @ @5: l - 13.
Poalima. @ 41: 17. @ @: 13.
Poaono. Puk. 20: 3 - 11.
Sabati. Hal. 42: 1. Hoik. 22: l, 2.
Mele Hele i o Iesu la. H. A. N 57.
Pule.
Na Ninau.
Me wai ka Iesu kamailio ana ma kela haawina? Ma ia hope iho ua hele o Iesu ihea? Io. 3: 22. Heaha ka hana ilaila? Owai kekahi e bapetizo ana? p. 23. Heaha ke kumu hoopaapaa o na haumana a Ioane me na Iudaio? p. 23. Heaha ka lakou i hai aku ia Ioane? p. 26. Pehea ka Ioane hoike no Iesu ia manawa? p. 27-36.
Ua aha o Iesu i ka ike ana i keia ohumu ana o na haumana a Ioane? 4: 1. Ihea kona hele ana? p. 3. Ua lawelawe o Ioane i ka hana ma Iudea; makemake anei o Iesu e hoopilikia a hookeakea paha i ka hana? Aole anei i imi i mea e holopono ai ka hana? Holomua anei ke lilo na haumana a Iesu me ko Ioane i ka hoopaapaa ma na mea ano ole, a kue kekahi i kekahi? Mat. 12: 23. Pehea o Paulo, ua komo anei ma ko hai kihapai e hooikaika; ua makemake paha i kihapai hou nana? Rom. 15: 20. No ke aha? Pela anei na kumu a pau e hele ana ma o a maanei? Ua hele anei na Moremona ma na kihapai hou i mahi ole ia, e lawelawe ai mawaena o na pegana, e ao i kanaka no Iesu?
Owai ka mahele aina mawaena o Iudea me Galilaia? Hookokoke o Iesu i ke kulanakauhale hea o Samaria? p. 5. Owai na puu e kokoke ana ilaila? Kana. 11; 29. Owai na wahi a Iakoba i kuai ai? Kin. 33: 19. Ios. 24: 32. Owai ka i kanu'ia ma Sekema? Heaha ma ia wahi? p. 6. He 60 kp ka hohonu o keia lua i keia wa; ua eli ia iloko o ka pohaku paa.
No ke aha ka Iesu hoomaha ilaila? Oiai e noho ana ma ka luawai, owai ka i hoea mai? p. 7. Heaha kana ilaila? Heaha ka Iesu noi iaia? Mahea kana mau haumana? p. 8. Ua haawi koke anei ka wahine i wai nana? Pehea kana ninau ia Iesu" p. 9. Kahaha anei oia no ko Iesu noi ana iaia i kahi mea? No ke aha? Ua launa anei na Iudaio me ko Samaria?
O ka ohana hea ka i hoonoho ia malaila? O Eparaima a me Manase na keiki a wai? I kekahi manawa ua komo na-kanaka ma na kulanakauhale o Samaria e noho ai; owai lakou? 2 Na Lii 17: 24. Nawai i hoonoho ia lakou malaila? Owai ka ke alii i hoonoho malaila e ao ia lakou? 2 Na Lii 17: 28. Heaha ka kanaka i hoomana ai? 29-33. Okoa ka lahui, okoa ka hoomana, kuikahi anei?
Ua ae anei ko Samaria e kokua i ke kukulu hou ana i ka luakini? Ezera 4: 2, Mai ia wai mai ka ulu ana o na kuee mawaena o na Iudaio me ko Samaria?
Heaha ka Iesu olelo i ka wahine? p. 10. Heaha keia makana mai ke Akua mai? Rom. 6: 23. Ua ike anei keia wahine i ka mea e kamailio ana me ia? Ina ua ike oia, ina paha ua noi aku i aha? A heaha kana e loaa mai? Nawai e haawi mai i keia wai o ke ola? 10. 7: 37-39. Nawai mai na pono uhane a pau?
Pehea ka loaa ana i ka wai o na lua hohonu? Ina lako ole ke kiaha, loaa anei ka wai? Heaha ka ka wahine ia Iesu? p. 11. Ua manao oia e kamailio ana o Iesu no ka wai hea?
Ua manao nui ia keia hua wai no ke aha? Pehea nae o Iesu i ka wahine? p. 13 Ina e inu ana i ka wai a Iesu i manao ai, ua makewai hou anei? p. 14. Hiki anei i na mea a pau ke inu i keia wai? No ke aha ke kena ole ia ka makewai o kekahi poe? 10. 5: 40. Mau anei keia wai? Heaha ka mea kupanaha no keia wai? p. 14; 7: 38. Heaha ke kumukuai? Is. 55: 1. Hoik. 21: 6; 22: 17.
I ka lohe ana o ka wahine no keia wai kupanaha, ua ake nui e loaa? p. 15. Kauoha o Iesu iaia e kii ia wai a hele hou mai? Ua imi anei ka wahine e huna i ke ano o kona noho ana? p. 17. Ua ae i ka hewa, a eia ka wai e ola ai; e lawe anei? Heaha ka Iesu olelo hou iaia? p. 17, 18. Ua hiki anei e huna i kau wahi mea iki mai ke Akua mai? Sol. 15: 3. Iob. 44: 21. Hal. 139: 1-10.
No ke aha ka manao ana o keia wahine he kaula o Iesu? Mahea ka hoomana ana o ko Samaria poe? Kin. 12 6, 7: 33: 18-20. Kana 11: 29. Mahea i kauoha ia na Iudaio e akoakoa e hoomana i ke Akua? Kana. 12: 5: 11. 1 Na Lii 9: 3; 11: 13. 2 Oih. Lii 6: 6. Hal. 75; 2. Heaha ka Iesu pane i ka wahine? p. 21-24.
O ka hoomana anei ka mea nui, o ke ano paha o ka hoomana ana? Pilikia anei kakou ina ma Ierusalema wale no e hoomana ai i ke Akua? Heaha kekahi hemahema o ko Samaria hoomana? Ua ae anei lakou i ke Kauoha Kahiko alakai no lakou; a o na buke wale no a Mose? Ka Mose wale no. Ua lawa anei ia mau buke wale no? Aole mea i hoike maopopo ia ma na buke e ae no ka Mesia, &c.
Ua hiki mai anei ia hora aole anei @ hiki mai ka Mesia? Makemake anei ke Aua e hoomanao iaia me ka hapa o ka naau? Mat. 22: 37. Heaha ko ke Akua ano? p. 24. Ua ike anei keia wahine e hiki mai ana ka Mesia? Ua hoike anei o Iesu iaia oia no ia; Ua manao nui anei o Iesu i ka uhane o keia wahine Samaria - ka mea a na Iudaio i launa ole ai?
Pehea e loaa ai ka makana o ke ola? Mat. 5 6; 7: 7. Rev. 22:17. Imi anei kekahi i ke ola ke ole e hoomaopopo i na hewa a e kau mai ana ka make? A ike ia ka hewa ia wai e nana aku ai? Hiki anei ia Mahi ma e hoola?
Lilo ka naau ma na mea pilikino, e kena ia ana anei ka makewai o ka uhane me ia mau mea? Imi anei kekahi i ke kauka ke ole e mai? Imi anei kekahi i ka Hoola ke ole ike i kona nene, kona hewa?
Mele. Punawai kahe maemae. H. A. N. 90.
Pule
KA MOOLELO O KA AHAHUI
EUANELIO O MAKUPUNI O
HAWAII.
Na S. W. Kekuewa i heluhelu i kona haawina. "Nohea mai la ka hoomana ana i na akua wahahee?"
Heluhelu mai o Mr. Luhiau i kana haawina, penei: "Ua like anei ka hanau hou me ka bapetiso ana?"
Noi mai o A. O. Polepe e hookomo ia keia mau haawina ma ka NUPEPA KUOKOA. Hooholoia. Ma ke noi a G. W. Waiau e hoopaneeia keia Aha, a halawai hou ma ka hora 9 a. m. o ka Poakahi. Hooholoia. Pule o A. O. Polepe.
La hana 3. Mar. 15. Halawai hou ka aha e like me ka hoopanee ana. Ka Luna Hoomalu ma ka noho. Malamaia ka hapalua hora haipule. Heluheluia ka moolelo o ka halawai i hala, a aponoia me na hooponopono.
Heluheluia ka hoike a ke Komite Wae no na mea e pili ana i ka ekalesia o Laupahoehoe. 1. Ua manao ke Komite he mea pono no i ka ekalesia ke kahea ana i haiolelo no lakou, ina ua malama pono ia na Loina o ka buke lawe lima. 2. Ua manao ko oukou komite, aole he hana pono i na ekalesia o kakou ka hoonoho ana i haiolelo e like me ka ekalesia o Laupahoehoe,, oiai aole e mana e hana pela. 3. Ua manao ke komite, he pono i keia aha ke ao aloha aku i ka ekalesia o Laupahoehoe ma o ko lakou elele la. He mea pono i ka ekalesia o Laupahoehoe e hoouna i ka mea e makemake ana i ka oihana laa a ka Haku i keiki na keia aha. 4. Ua manao ke komite ina ua hoonoho ke komite o na ekalesia kahu ole me ua ekalesia la, e lilo ka mea a lakou i manao ai i haiolelo no lakou, alaila ke ahewa nei ke komite ia hana a ua komite la me ka ekalesia oiai, o ka mana hiki wale no ia lakou o ka hana i palapala kahea, a waiho mai i keia aha, a na keia aha e nana i ka pono a me ka ole. Hoaponoia ka hoike a ke komite.
Heluhelu mai o S. L. Desha, ka Lunahoomalu o ke Komite Imi Haawina i keia mau haawina;
1. Heaha la ka mihi ola. e mihi ole ia nei e ko ke ao nei? J. H. Pahio
2. E wehewehe ia I Petero 3:19. W. B. Oleson.
3. E wehewehe ia II Oihanalii 19:2. J. D. Parisa,
4. E wehewehe ia Ioba 21:7. S. W. Kekuewa.
5. E wehewehe ia Mataio 18:10. S. C. Luhiau.
6. Heaha la ka hoailona ia a ka Uhane Hemolele i hoikeia ma Epeso 1:13. E. M. Hanuna.
7. E wehewehe ia Hoikeana 17:5. L. Laiana.
8. Ua like pu no anei ka nani a me ka pomaikai o na haipule ma ka lani?
S. L. Desha.
O na haawina i heluhelu ole ia e hoomauia aku no. Hoaponoia ka hoike a ke komite.
Hapaiia ka noonoo ana i ke Kumuhana 6. Na Oihana Kuloko.
Na A. O. Polepe i hoakaka mai i kekahi mau mea e pili ana i keia kumuhana, oia hoi, he mea pono i na ekalesia ke kokua nui i keia hana ma ka hoahu ana i kekahi puu dala nui i mea e kokua ai i ka poe nana e hoolaha nei i ka pono Karistiano, ma ke ano he misiona iwaena o na lahui e a iwaena o kakou, oiai ua hooholo mua ia no na haawina o kela ekalesia keia ekalesia no ia hana. Ua hana kekahi mau ekalesia a ua hana ole kekahi. Kokua nui na hoa.
Waiho hou mai o Polepe he palapala na E. Bona no ka hoala hou ana i ke Kula kaikamahine o Kohala. Ua noonoo ka aha a ua hooholoia, e koho i Papa Kahu no keia kula, a eia na hoa oia Papa: S. W. Kekuewa, E. Bona, C. N. Tan, S. C. Luhiau a me Mr. Konelio.
Hoike a ke Komite no na ninau e pili ana i ka hoike kihapai a Luhiau.
O na dala i lulu ia ma kekahi lulu ana a ka ekalesia no ka hanai kahu, ua pili no ia mau dala a pau i ka haawina hanai kahu o ua ekalesia nei. Hoaponoia ka hoike a ke komite
Hapaiia ke koena o na Palapala Hoopii.
Ua noi mai o S. C. Luhiau e hookuu iaia mai ka noho kahu ekalesia ana no ka ekalesia o Kohala Komohana. Ma ka noonoo akahele ana o ka Aha, aole i loaa he kumu kupono e ae aku ai i keia noi, a ua kohoia o S. W. Kekuewa i komite e hoi aku a kukakuka pu me na hoahanau e noho kuikahi lakou.
Hapaiia hou ia ke Kumuhana 10.
Ma ka hoomaopopo ana i mau keiki na ka aha, o Jno. Ala, no ka ekalesia o Helani a me Kailua, a me W E Alohikea no Kohala. Kohoia i Komite ninaninau, oia o Polepe, Waiau a me Pahio. Ma ka ninauia ana, ua apono ka aha ia laua a e lawe ana ka aha ia laua a hiki i ka wa e hui hou ai ka Ahahui.
Kumuhana II, Koho ana i na Elele mokupuni no ka halawai o ka Ahahui nui ma Honolulu i ka malama o Iune. Koho ka Luna Hoomalu ia Haluapo, Kekipi, Kaaekuahiwi, Unea, Naeole a Kuaimoku.
Kumuhana 12. Komite Hoike Kihapai no keia Aha. Kohoia o S. W. Kekuewa.
Kumuhana 13. Komite Hoike i na hana o keia aha. Kohoia o G. W. Waiau.
Kumuhana 14. Kahi a me ka manawa e hui hou ai keia aha. Hooholoia e hui hou ma Hilo i ka malama o Augate a o ka, aia a maopono ka manawa holo o na mokuahi alaila hoike aku.
Waiho mai o Kaaekuahiwi he olelo hooholo, penei: Olelo Hooholo Hooholoia. Ke haawi aku nei na lala a pau o ka Ahahui Euanelio o ka Mokupuni o Hawaii i ko lakou mahalo piha i na kamaaina a pau o ka ekalesia Pukaana, no ko lakou lookipa ana me ke aloha, a me ka malama pono ana i na mea e oluolu ai ke kino. Ma ka ninauia ana, ua hooholoia.
Noi mai o Haluapo e hoopaneeia keia halawai a hui hou ma Hilo iloko Augate M. H. 1886. Hooholoia. Pule o J. H. Pahio.
S. B. KAALAWAMAKA
Kakauolelo.
AHAHUI LUNAKAHIKO
E noho ana ka Ahahui Lunakahiko o Maui, ma ka luakini o Wainee Lahaina Maui, ma ka Poalua mua o Mei 1886 hora 10. Ke poloai ia aku nei na Ekalesi e koho pono i mau lunakahiko makaala a hoouna mai imua oia Aha i kupono no keia hana a ka Haku.
Ke kauoha pu ia aku nei hoi na Ekalesia a me na Kahu Ekalesia, e lawe pu mai i ko lakou mau haawina no ka luakini o Kalaupapa, o 1884-5. A ua poina paha Penei. No M. H. 1884. Ekalesia o Paia, Haiku, Huelo, Keanae, Kipahulu, Kaupo, Honuaula, Olowalu, Pelekunu, he $1.oo pakahi. No Waika-Pu Kaanapali, Kaluaaha, Halawa, $2.00 pakohi. E lawe mai ia haawina imua o keia Aha. i maemae kakou maia hoohiki ana e na Ekalesia o keia Ahahui. Oiai, ua puni na mokupuni i ka ike ia ae ana.
No m.h 1885 - Ia Rev. A. Pali, Rev-Paaluhi, O. Nawahine, Rev. Iosepa, he $10.00 bakahi. Rev. S. K Kamakahiki, Rev. Kaili, Rev. Hihio, Rev-Paulo, $5.00, pakahl, Wahieala $2.00.
Ke paipai hou ia aku nei no. O ka haawina o ka Papa Hawaii a kakou i hooholo iho ai, e pono e hookoia.
No Paia, Waikapu, $2.00 pakahi. Lanai, Wailau $10.00 pakahi. Kaanapali Olowalu $25.00 pakahi, Haiku,Honuaula, $14.00 pakahi. Huelo Keanae $15.00 pakahi. Wailuku Waihee Kaluaaha $60.00 pakahi. Lahaina $100.00. Halawa, $50.00. Hana $30.00. Kipahulu $6.00 - Kaupo $5.00 -e lawe mai oukou.
O keia iho la na mea i hooholoia no keia hapa makahiki, e hooko mai kakou. Pela hoi, o ka haawina kulo; e pono e hoomanao pu mai e na Ekalesia i keia haawina.
E na hoa o keia Aha; e makaala, Aole he mau kamalii kakou, e noho paa'i malaila. O na olelo hoohlo i hooko ole ia, na kamalii ia. Nolaila, e hele nui mai e na kahu Ekalesia, a me na lunakohiko, e kukulu pa i ko Kerist pono, ma ka noonoo i na mea e holo pono a paa pono ma na mea i hooholo like ia me ka manao lokahi, ma ka inoa o Iesu Kristo.
O. NAWAHINE.
Kakakuolelo.
Waihee, Maui, Aper 2, 1886.
KE OLA O HAW AII.
He haiolelo na M. Ulunahele ma
Kaumadapili i ka po Poakolu
Maraki 29, 1886.
E na Hawaii Ponoi
ALOHA OUKOU: - Oiai ma ko'u ano aloha lahui, a aloha alii, ua oluolu au e hahai aku ia oukou i kekahi mau mea e pili ana i ko kakou lahui a me ko kakou aina, ka home aloha a ko kakou mau kupuna i hooipo ai no ka wa loihi ahiki mai ia kakou na mamo, nolaila ua makemake au e hoakaka aku i ke kumu i emi ai o ka lahui Hawaii. E lawe mai ana au i na hoakaka mai ka hookumu ana mai o ke kanaka, mailoko mai o na kupuna elua.
He okoa na kanawai a me na rula e pili ana i ke ola kino o kekahi mahele a pela no i kekahi mahele, aole lakou e ola e like me na kanawai o keia wa, a ua loaa mai kakou mailoko maii olaila.
Ma keia mau mahele i loaa mai ai a hiki i na la o Kamehameha I, ka mea i hele a kau i kaupaku o Hanalei, a kau mai la i kanawai, e hele ka elemakule a ma ka luahine a moe i ke ala, aole mea nana e hoopoino aku. Pela mai ka hele ana o ko kakou noho lahui ana a hiki i na la o Kauikeaouli, oia ka hookumu ana o ke Au hou a me ke Au kahiki.
Ua oi aku ke kaumaha a me ka weliweli o na hana i hopkumuia ia mau la, i ko keia au. O keia ka hookui'na nana i lawe aku i ko kakou aina iloko o na kaumaha a me na ehaeha he nui. Ina kakou e naua aku maluna, aia malaila he mau papa ea hanu, ua ano e hoi ke ea o kekahi i ko kekahi, ua anu loa kekahi a ua kaumaha loa kona ea, a wela loa hoi ko kekahi a mama loa i kahi wa. Ua lilo laua i mau enemi a i ka wa e halawai ai me kekahi mea okoa, o ko laua hookui no ia, a ia wa e poha mai ai ka leo o ka hekili me ka weliweli, puka mai ka uwila, pa mai ka makani puahiohio a hoonioni mai la i na ale o ka moana, haule mai la ka ua kahe ka wai, a lawe aku la i na piha a o na kahawai, hulihia na hale, alaila hoomaopopo kakou o keia mau mea a pau o'a na hookui'na.
Heaha la ke kumu i hoea mai ai? Eia ke kumu, Aohe like a no hookui'na o kekahi me kekahi. Ua hooma kaukau ke Akua i keia mea no ke ola nui, nolaila ke lawe mai nei au i keia mau mea a na oukou ia e i iho, pela iho la ka ke ano o ke anu hou me ke au kahiko. O ko'u ake nui o ke komo aku o keia mau hoakaka iloko o oukou.
I keia wa, aohe nana pono ia o ko kakou aina, ke kumukanawai a me na kanawai a pela pu no me ka mana hooko.
He lahui palupalu laa keia ma ke kino, he poe aloho oiaio i ko lakou aina, he poe paa ole o kahi hipuu ma ka poli, a poe hoolohe loa hoi i ka leo o ko lakou mau haku, eia nae ua oi aku na kanawai mamua o ke ola o keia lahui kanaka.
Penei kekahi mau hoohalike, ina e nana aku i kekahi kumulaau nui me kona mau lala e luhe ana mao a maanei, e ike no oukou aole mea ulu malalo ona, a ina paha he papa a waiho aku oukou i kela papa maluna o kekahi kula i ulu ia e ka mauu, a hala na mahina eono, e ike auanei oukou aole he mea ulu malalo ona. Pela kakou e noho nei a me ko kakou mau kumukanawai a me na hooko ana a ke kanawai, ko kakou mau hooponopono aupuni a me ka lakou hooko ana, aole ia i kupono i ko kakou mau ola. Ina oukou e nana aku i ka'u mau hoakaka ana i ka wa i hookumuia ai ke kanaka, e ike auanei oukou i ko ke Akua manao, ua kue i keia.
Ke hai hou aku nei au ia oukou, ua aui ae ka la no ko kakou pomaikai, a ua makaukau ke Akua e lawe aku i kana puolo mai o kakou aku. Mai ia la mai a hiki i keia la, me he mea la ke ola nei kakou ma ke ano nawaliwali, a me he mea la aohe uhane. Ma keia hookui'na kakou i emi ai, ma keia hookui'na i ulu ai ka mai hebera; ua ulu mai keia mai ma ke ano okoa no na ino i hana ia maluna a ka aina, a kue i ko ke Akua mau manao, nolaila ua kahea mai ke Akua i ka po a me ke ao mai ka noho alii a ia kakou hoi e mihi i ko kakou mau hewa. Ua kahea mai ke Akua ia kakou e mihi, aka ua hoopanee kakou, nolaila ua hoao mai ke Akua i keia mai ma ke ano nane i mea no kakou e ike ai.
Ke manao nei paha oukou o ka nui o na buke kanawai a me kekahi mau mea a ae oia la ka mea e pau ai ka hana hewa, aole. O ka ikaika o na hooko ana a ke kanawai oia ka mea e nui ai ka hewa. No ka mea o ke hanawai a me ka hewa, hookahi no laua. E like me ka ikaika o ke kanawai pela no e ikaika ai ka hewa. Ina no e pii ae ke kanawai he mau kapuai pela no ka hewa e pii mahuahua ae ai: E ninau mai paha auanei oukou ia'u, Heaha la ke kumu o keia mau mea kupanaha? Eia ke kumu, hookahi no o laua makuakane me makuahine, nolaila hookahi manao a hookahi lawelawe ana. (Aole i pau.)
HE MOOLELOKAAO
NO
Baretile Muda.
KA
HIWAHIWA LUA OLE O KA NANI,
A O
KE ALII HOI O NA PUPUA A PAU,
Ka mea nona ka Mana Kupanaha loa maluna
o na Haku o ka pouli a me na Uhane ino o
ka po, ka mea i oleloia "Ke Ki o ke ola
a me ka make mau loa." &c. &c.
MA KA helu i hala iho nei, ua ike kakou i ka hui ana o ka Ui Baretile me kona mau makua aloha e launa oluolu nui la, e waiho iki aku hoi kakou ia lakou pela, a e aui ae kakou i ke kupua Hitekela.
Oiai ke kama alii e noho nei iloko o ka hale alii, aia no ke kupua Hikekela me kona kino punohu ao e hoohanuu ana maluna pono o ka hale alii, ua nee ae la ka punohu a kau pono ae la maluna pono o ka huini o ke Towera iwaena konu o ka hale alii, a oia no hoi ke Towera helu ekahi e oni ana a hui aku kona welau i na ao kaalelewa o ka lani, a e o ana na lalapa uwila ma ka ula-wena o ka ua koko e hoopuni ana i ka punohu ao, a e hoohakui malie ana ka nu ana o ka hekili, a ua lilo keia mau hoailona kupanaha o ke kino pahaohao o ke kupua Hitekela, i kiai no ka maluhia o ka hale alii i na manawa a pau a ke keiki alii Baretile Muda e noho noi malalo o ka malumalu o ka hale alii o Pelekane.
I ka hala ana o na la elua o ka noho ana o ke keiki alii o ka lewa me kona mau makua a me ka ohana alii hoi, a me ke kiai mau ia hoi e kona kahu hanai: ua puka ae la he olelo kuahaua mai ke alo alii mai e i ana: Ua makemakeia na mea a pau e hele mai i ike aku ai ke keiki alii o Pelekane ia lakou, ka mea i iho mai nei mai ka lewa mai me kona kahu hanai, ke kupua Hitekela, oia hoi keia pnnohu ao a oukou e ike mau nei maluna o ka hale alii nei; a ua makemake pu ia hoi no luna koa ma ka aina, a me na adimarala na lu ana nui hoi o na pualikoa o na aumoku kaua malalo o ka hae o Pelekane, a me ka lehulehu o na tausani koa malalo o ko lakou malu, a e ike mai ai oukou iaia me kona nani kilakila, a he kulana no hoi kona i kaokoa loa mai ko na alii a pau ma ka ili o ka honua nei, a ua makemake pu ia no hoi ka poe akamai ma na mea a pau e pili ana i ka oihana kaua, e hoike ia lakou iho imua ona, aole no hoi e ae ia aku kekkahi e ku ai a e aa e paio me ia ma ka lealea aole hoi ma ka hookahe koko, aole no hoi e noho ka manao lili iloko o kekahi o ko makou mau makaainana, no ka mea, he mea weliweli loa ke ike ia aku e pu-a ae ana kona inaina a hookau aku maluna o kekahi o oukou oiai oia e noho pu nei me kakou. Nolaila, ke kauoha ia aku nei oukou, he elua pule i koe mai keia la aku a ma ka la mua o ke kolu o ka pule, i ka hora 12 o ke awakea o ua la nei, e akoakoa mai na mea a pau maloko nei o ka hale alii ma kekahi wahi i hoomakaukau ia no ka hookipa ana mai ia oukou.
I ka puka ana aku o ka olelo kuahaua mai ke alo alii aku, ua lilo iho la keia mea i mea nui iwaena o ka lahui e nalu ana no ka makemake o na Alii no keia akoakoa nui kuahewahewa ana
O na lede maka palupalu a me na keiki kaukaualii o Pelekane, ua komo iho la ka manao iloko o na keikikane e hele e paio aku me ke keiki alii o ka lewa no ka hanohano o ka la; a ma ka aoao hoi o na lede, ke oni la ka manao uilani o ka manao e hoohina i ka puuwai o ka Ui Baretile, aka,
Hili hewa na manao,
Ke ole ke kukakuka.
Makehewa hoi ka halia ana,
I ka po me ke ao.
A i ka hala ana o na pule elua, ua lehau ae la ka nuku o ke awa i na moku manuwa o ke aupuni o Pelekane, malalo o ke kauoha i loaa aku ia lakou, e lehau ana hoi ka uwapo i na makaainana. Ike mai la lakou i ka punohu ao e pohai ana maluna pono o ka hale alii, ua ninau ae la lakou: Heaha la keia mea e kau pono nei maluna pono o ka hale alii? Ua haiia aku ia ia lakou, O kela mea a oukou e ike aku la, he punhu ao ia; o ke kupua Hitekela hoi, o ka mea ia nana i malama mai nei ke keiki alii Baretile Muda i ka lewa, ke keiki hoi i hanau kupanaha ai me ka ike ole ia o kona mau helehelena, ke kama alii hoi a na Moi o Pelekane nei, a aia iloko o ka hale alii kahi i noho ai me kona mau makua a oia ka mea i kauoha ia aku nei oukou e hele mai, ua makemake e ike a e launa me na makaainana o ke aupuni o Pelekane nei.
I ka lohe ana o na Adimarala o na aumoku kaua i keia mau mea a pau, ua piha loa lakou i ka hauoli no keia mea lakou i lohe ai; nolaila, ua haawi koke ia ke kauoha i na moku a pau e haawiia i mau ki pu aloha ana: Emoole, ua kiia mai la na pu aloha mai na mai na aumoku kaua mai, ua ipha ae la ka lewa i ka uahi pauda e wawalo ana ka leo o na pu kuniahi i ka lewa, a no ka hora hookahi ke-haawi aloha ana, a mao ae la me ko na makaainana pilihua no keia mea, a ua ninau ae la ke keiki alii i kona mau makua: He pu anei keia no ke aloha, ai ole no ke kaua paha? Aole keia he pu no ke kaua, aka, he pu keia o ke aloha alii.
Lohe ae la oia i ka hua aloha, ua hele ae la oia a ku ae la ma ka lanai o ka hale alii a kahea ae la i kona kahu hanai: E kuu makua o ka lewa, e Hitekela e. I ka lohe ana o kona makua hanai i ka leo hea o kana hanai, ua pane ae la oia: Eia no wau kou makua. E hai aku oe i ko kakou aloha no ka pakui ana aku no ko lakou la aloha ia kakou. Ua lilo no ia i mea maikai iaia.
Nolaila; i ka mao ana ae o na leo ikuwa o ka pu kniahi, aia hoi, ike ia aku, la ka punohu ao e lalapa ana ka uwila a puni, aole i liuliu ua o ae la kekahi lalapa uwila, a hakui mai la he hekili nui ikaika mailoko mai o ke ao, no eha manawa wale no, a me ka manawa hope loa i lohe maopopo ia aku ai kona leo nui moakaka e i mai ana: "Aloha oukou."
Pau ae la na kukai aloha ana, ua pili mai la hoi na keiki o ke kai ma ka uapo, ua lele aku la no noi i ka aina, haawi ke aloha lululima, a o ka hana wale no i koe o ke kali ana ae i ka la o ka hana. A i ka hoea io ana mai o ka la i manaoia, ua ike ia na mea a pau e liuliu ana no ka ike alii ana. Aole i pau.
KAKELA & KUKE,
E laa na pahiolo, koi hole,
hamale, koi nui a me liilii, kila,
wili puaa, rula, apuapu, kui o na ano
a pau, kala kaa, hao hoopaa puka
Pohaku hoana, kepa, lei ilio, kaula
hao ilio, pahi, upa, pahi umiumi,
kalapu, kope hulu, pulupulu, oepa ka
lakaia, lina hao, ami, keehi, a me ke
KAULA OPU.
Palau o na ano o pau,
Oo, ho, kopala, pe, kipi-
kua, hao kope, au ho a pe
a aku, kua bipi, lei bipi,
kaula hao bipi, uwea
pa, uwea keleawe, hao pili
piula, kaa palala, ipuhao, ipu ti
PA-PALAI, MAKAU ME KE AMO
Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula
kuaina, hu'akai, ehi wawae,
hulu pena, a pela aku.
Pena wali, kini nui a me liilii o na
ano a pau, me ka pepa kuhi-
kuhi, pena keokeo, aila
pena, aila hoomaloo,
vaniki kaa, a me
vaniki moe,
PENA HOOMALOO
a me aniani halo
AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO ILI,
AILA KAA, INIKA KAMAA,
PAUDA, KUKAEPELE, KIANA
PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA
ANO HE NUI A LEHULEHU
LOLE MAKEPONO
E aa na
AHINAHINA, KALAKOA. KEO
KEO, LEPONALO, HULUMANU
UWE-WAHINE, KU HUMUHUMU,
A ME KA LOPI.
Ke Kuike @ loaa no ia ma kahi o
Kakela & Kuke!
NA MEA PIULA,
Mikini Humuhumu
Mekini a WHEELER a me WILSON
MIKINI A WIILCOX ME GIBBS
NA MIKINI A
REMINGTON.
He nui loa na mea hao me na ukana e ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.
Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNE,
LAAU HOOMAEMAE KOKO
LAAU HOOPAU NAIO, LAAU
KUNU, PENIKILA, HUAALE
PAAKAI, LAAU HOOP AA HI,
@ @ Laau Hamo a Pela 'ku.
KAKELA-KUKE.