Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 16, 17 April 1886 — Page 1

Page PDF (1.84 MB)

This text was transcribed by:  John Sang
This work is dedicated to:  Anthony H. Sang Sr.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXV, HELU 16. HONOLULU, POAONO, APERILA 17, 1886 NA HELU A PAU, 2072.

HO OIAHA KUMAU

W R. KAKELA.

LOIO A HE KOKUA MAKE KANAWAI.

He Luna Hooialo Palapala.

tf.

 

A ROSA (AKONI.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

He Luna Hooialo Palapala

KEENA HANA : Ma Ke Keena Loio Kuhina.

tf.

 

DILLINGHAM & CO

Mau Mea Kuai Lako Hoo

Alanui Papu, Honolulu.

 

FRANK PAHIA.

ANA AINA! ANA AINA!!

Keena hana: Aia ma alanui Moi, kokoke loa I ka Uwapo o Hooliliamanu. tf.

J P. HANAAUMOE.

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai ma na Aha hoomalu a Apana o keia Aupuni.

E loaa no au ma Puna, Hawaii.

CHAS H PULAA.

HE LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

A e loaa no au ma Honomakau, Kohala Akau , Hawaii. 2001-tf.

 

CECIL BROWN.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

A he Agena Hooiaio Palapala no ka Mokupuni o Oahu

KEENA HANA: Helu 8 alanui Kaahumanu – tf.

 

W A. KINI.

LOIO, LOIO, LOIO.

KEENA HANA: Helu 15 Alanui Kaahumanu, Honolulu. tf.

W.C. AKANA (KALAUKI.)

He mahele a Unuhi-olelo ma ka olelo Pake ma ka olelo Hawaii.  Ua makaukau no hoi e hana i na Palapala Kuai a Hoolimalima a pela aku mawaena o na Pake a me na kanaka Hawaii.  E loaa no au ma ke Keena Helu 7, Alanui Moi, ma kahi o kokoke ana i ka u@@apo o Ha@liliamanu.

2010-ly

WILDER & CO. (WAILA MA.)

Mea kuai papa a me na lako kukulu hale na ano a pau, a me na m@ n@ pono a pau no ka hale.

Kihi Alanui Moiwahine me Papu. tf.

 

RICHARD F. BICKERTON.

(PEKEKONA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

KEENA HANA: Helu 27 alanui Kalepa.

tf

 

WILLIAM AULD.

Luna Hooiaio Palapala Kepa Paahana no ka Apana o Kona.

KEENA HANA: Ma ke Keena Wai o Honaiulu. tf

 

JOSEPH WILLIAM KELIIKOA.

He loio, a he kokua a he pale, a he koo ma ke Kanawai.  E lona no au ma ke Keena o J W. Poepoe, kihi o na Alanui Alii a Anini, Honolulu.  Ua hiki no hoi ke hana I na Palapala pili Kanawai o kela me keia ano   lyr.

 

KE KAUKA IAPANA

 

Mr. m. Goto.

 

He kauka no ka mai lepera, na mai e pil ana I ka ili o ke kanaka, ka mai kaokao

etc. etc. etc.

 

KEENA HANA Aia ma Kapalama, mauka pono o @@@@ noho o ka Hon. J. Keau.

NA HORA HANA {Hora i@ ka 5 p.m. Na la Sabati hora 8 a @ m.

2047-lyr

 

M THOMPSON, [KAMIKANA]

HE LOIO A KOKUA MA KE KANAWAI

Keena hana maluna o ka Hale Pohaku o Kamapela, (Campbell’s Block,) Rumi helu 8 me 9.  Puka komo e huli pono la i ke Alanui Kalepa, Honolulu

 

H L CHASE, (KEIKI.)

Mea Paikii kaahele ma na mokupuni.  E hanaia no na kii me ka maikai a me ke eleu pu no hoi.  E paiia no na kii nui a lii ii me ka makemake o na makamaka.

 

S H. MEEKAPU.

Tela humuhumu lole.

HALE HANA: Helu 11 aianui Nuuanu.

 

JOHN MAHIAI KANEAKUA.

 

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

HE MEA UNUHIOLELO MA KA OLELO BERITANIA A ME KA OLELO HAWAII.

Keena Hana ma Alanui Kalepa, Honolulu, ma @@@ iho o ke Keena Kuai Buke ka Papa Hawaii.   lyr.

 

Ulesia S. Kalani,

KA UMIKUMAMALIMA O NA

Peresidena o Amerika

 

KA MEA I KAPAIA

Ka Aliikaua kaulana loa iloko o ke Kaua Huliamahi Kuloko o ka Akau me ka Hema.

 

KE KAUA HULIAMAHI.

O ka nee ana o na koa Aupuni no ke kulanakauhale o Vicksburg malalo o ke alakai ana o Kenela Kalani, oia kekahi o na hoouka kaua kaulana loa iloko o ka moolelo o ke kaua huliamahi.  Maloko o kekahi haiolelo i hai ia ma St. Louis, ua kamailio ae o Kenela Sherman imua o kekahi anaina penei:

“Ua nee aku o Kenela Kalani imua o Kenela Pematona, ka Alihikaua nana e alakai ana na koa kipi maluna o na puu lehulehu, a owau hoi me Kenela Washburn no Gerenada.  Ua pii aku makou me ke kahaha nui loa o ka enemi i ko lakou ike ana mai eia makou ua hiki aku mahope o ko lakou mau kapuai.  O na lawelawe ana o keia huakai, malalo no ia o ke alakai ana a Kenela Kalani.”

He hookahi haneri me kanakolu tausani o na koa aupuni no keia huakai imua o Vicksburg.  Mai loko mai o keia heluna nui, ua lawe mai la o Kalani he kanalima tausani no ka hoohana ana, ka wawahi ana i na alahao a me ka okioki ana i na uwea olelo o ka enemi.  He hoohaiki ana keia i ko Pametona launa kamailio ana me kekahi hapa o na koa kipi ma na mokuaina o ka hikina.

Ua hoolulu iho ko Kalani puali ma ka Lae Young, a o mua pono hoi ia o ke ulanakauhale o ka enemi.

Ua malama ae no Kalani I na halawai, a e kamailio ana lakou no na mea e pili ana i ko lakou kulana e kaua aku ai i ke kulanakauhale, oiai, aohe wahi e hiki e ae ai, koe wale iho no o kou pii pono aku imua o na papohaku e kau ana na pukuniahi a ka enemi.  I keia kulana o Kenela Sherman i hoouka ai no elua manawa, a oia mau kaua ana elua, ua nui ka poino o na koa Aupuni, a ua piholo hoi elua moku kaua Amerika.  No kela poino i loaa ai i kela Kenela, aole he wahi hiki ia kakou ke kii aku i ka enemi mamua pono aku, koe wale iho no paha, e imi lakou ma kekahi kumu e ae no ko lakou kulana kaua e hoouka aku ai.

Ua hoakaka hou mai o Sherman i kona manao, ina paha he mea hiki i ka puali ke hele aoao hope no kekahi mau mile loihi, alaila, aohe wahi hiki e ae e hoouka ai i ka enemi, koe wale iho no, o ka hoouka mai ia lakou mahope o ke kulanakauhale, malia paha o loaa kekahi pono ia lakou ma ia hoouka ana.  O ka ninau nui imua o lakou oia keia: Ma kahi hea la e hiki ai i ka puali ke pae ma kekahi aoao no hope o ke kulana o ka enemi, oiai, he ewalu mile ka loihi o ke alawai moana o ka muliwai Misisipi i kukulu ia na batari, a he elua a ekolu haneri na pu kuniahi i kau pono ia mai mai luna mai o na puu e huli pono ana na waha ilalo o ka muliwai Misisipi, a oia ke kumu a ke la Kenela i olelo ai, aohe moku e aa ana e komo ma keia muliwai, aia wale no a ae aku au, alaila, komo.

Ma keia wahi i ulu mai ai na manao like ole o na alakai, mamuli o keia mau hoakaka hou a Kenela Sherman, a oia ka Kalani i pane aku ai i na aliikoa e hoahewa ana i kana mau alakai o na la mua i hala aku, penei:

"O ka hoahewa ana ia Sherman, he hana haahaa loa ia na ke kanaka hupo."

"Aole anei no Sherman ka hewa?" wahi a ka pane.

"Aole nona," wahi a Kalani.

"Heaha ke kumu o kona auhee ana ma keia wahi, oiai aole i hewa kana alakai ana." wahi hou o ka pane.

"He oiaio, ua auhee oia, aka, aole nona ka hewa; aole nona, aole nou, aole no'u, aole hoi no na koa.  Oia mau poino, oia no na ulia mau o ke kahua kaua," wahi a Kalani.

O ka hooholo ana o keia halawai e lawe I ke kulana hope o ke kulanakauhale, oia kekahi kumuhana nui loa i kamailio ia i keia manawa.  O ka emi hope mai o ka pualikoa a maki aku no hope o ke kulanakauhale, alaila, e hele ana maloko o ke pohopoho no iwakalua mile, kahi hiki ole hoi i na kaa kaua ke alako ia, a o ka hoomamao loa ana mai hoi ia mai ke kulana hoolulu mau o na lako ai.  Ke hele lakou iloko o keia pohopoho nui, ua like ia me ko lakou hele ana iloko o kekahi kulawaoakua i nele i na ulunahele.  O ko Kalani manao ma keia, ua hoololi ae la oia i kona manano mua me Kenela Sherman, a hookuu aku la oia i ka halawai, me kona hai ana aku i kona manao malu loa ia Sherman ua ae ia no kela huakai ihope o ke kulanakauhale; aole nae e maki aku iloko o keia pohopoho nui, aka, e kau maluna o na waapa mokuahi, a e holo aku maloko o ka muliwai Misisipi, ma kahi hoi a na pukuniahi a ka enemi e kau pono mai ana me ka makaukau e ki mai ia lakou.

(Aole i pau.)

 

KA MOOLELO KAAO O

LAMEKA PULUKA

 

Ka Makahiapo mua i oili mai, mai ka puhaka o ka Ui Pua Rose a me Kahanuopaineki.

 

KA MEA I KAPAIA KA

Ka liona o na mauna hui o Arabia, ka naita nana ulupa na kupua o ka lewa lani a me na kupua e noho ana i ka papaku o ka moana, o ka mea hoi nana i pani ka maka o ka la.

 

OIAI ke alii opio e ku ana malaila, ua lele iho la oia honi i kana wahine, ia manawa no i puiwa ae ai o Mahinakauahiahi a puoho ino ae la oia a kahea aku la: Eia ke kanaka powa e! I hele mai nei paha e powa ia maua!!  I ka lohe ana na nunui he 16, ua komo mai la lakou iloko, me ka manao e hookau mai i ka make maluna o ianei; i wehe mai ka hana, e ku aku ana o Lameka Puluka; ia manawa no lakou i haule like mai ai o ko lakou mau kuli i lalo a hoomaikai mai i ko lakou haku alii opio, a huli nui aku la hoi.

A mahope o ka pau ana o ka pohihihi hiamoe o Mahinakauahiahi, ua ike pono mai la oia i kana aloha, ia manawa no oia i lele mai ai a puliki ae la i kana kane a uwe iho la.

A pau ka laua uwe ana, ua hoala ia aku la o ka Ui Wilela, a ala mai la, ua uwe pu iho la no hoi lakou.  A pau ka uwe ana, ua puka aku la lakou no ka rumi hookipa a ike aku la na wahine i kekahi keiki kanaka maikai e noho mai ana, hoolauna aku la o Lameka Puluka i kana aikane i na wahine a laua, a pau ia, ua ala mai la na alii a me ka olomana, me ka Ui Pua Loke, a hele mai la e ike i ka laua makahiapo.  I ka pau ana o na ike alii ana, ua hookuu ia na alii opio e hoi, e hooluolu hoi i ko laua mau lihilihi, no ka mea, aohe laua i hooluolu iki a hiki i ke ao ana.

A oiai na alii opio ma ka rumi, ua pane aku la o Lameka Puluka i ka Ui Wilela: E kuu Wilela aloha e, e hopu oe i ka lima o kau kane a e alakai aku ma ko olua rumi moe a malaila olua e moe ai, a o kau kane ia; a ma keia hope aku, e male ia olua.  Ua pane mai la ka Ui Wilela, E kuu haku, o kau mau mea a pau e kamailio mai ai, he hooko wale aku no ka maua; a huli hoi nui aku la lakou ma na rumi pakahi.

I na alii opio e nanea ana i ka holu a ka bela@ea, e moe hooioi ana hoi lakou ma ko lakou mau rumi, ua ka ia loa aku la na alii opio e ka hiamoe nui, e walea ana hoi me Niolopua.

I ke kani ana ae o ka hora 12, ua akoakoa mai la na alii a me na kuhina, ka poe maka hanohano o ka ainia a me na lede maka palupalu.  Ia lakou e akoakoa nui la, ua ku mai la ka olomana Kahanuopaineki, a kamailio mai la: I kauoha aku nei au ia oukou e hele mai ma ka hale alii nei, no ka paina pu ana me ko kakou alii opio, a me kana malihini maka hanohano.  I ka lohe ana o na lede maka palupalu, ua hoi mai ka Ui hoeha puuwai a lakou e kuko mau ai i ka po a me ke ao, ua huliamahi mai la lakou e ike I ke alii opio.

I ka makaukau ana o ka papaaina, ua puka mai la o Lameka Puluka me kana aloha oia hoi o Mahinakauahiahi, a o ka Ui Wilela hoi, me Laiana Bea, eu kuuikui lima pu ana no hoi laua.  Ia lakou nei i hiki aku ai ma ka papaaina, ua ku like mai la na mea a pau a haawi mai la i ka hoomaikai ana a me ke aloha pu ana mai hoi i na malihini; a i ka noho ana iho, ua hoomaka iho la ka paina ana.  A mahope o ka paina ana, ua haawiia he mau lealea hula o ke au poeleele o ke aupuni o Arabia, a hiki wale i ka uhi ana mai o ka malu o ka po maluna o ka aina, ia manawa ua huli hoi aku la no hoi na mea a pau, a koe iho la no hoi ke alii opio i ka hale alii me ka oluolu maikai.

A i ka hala ana o na pule eha ma ia hope iho, ua hoohuiia o Laiana Bea me ka Ui Wilela, a ua noho laua me ka maluhia me ke aloha o kekahi i kekahi; a o ka Ui Wilela nae, ua nui no kona aloha ia Lameka Puluka, aole no oia e poina ana nona, a he make paha ka mea nana e mawehe ae.

I ka hala ana o na mahina ewalu o ka noho ana ma ke maluhia, a i ka eiwa o ka mahina, a i ka pule hope o ua mahina la, aia hoi, ua hoolele ia ka hauli o ka ohana alii me ke kaumaha nui hoi, no ka mea, i ka makaukau ana o ka papaaina, ua akoakoa mai la na alii a pau no ka papaaina a o Laiana Bea ma no hoi kekahi i hiki mai e paina, a o na alii opio hoi, he ole ka hiki mai maka papaaina; a no ka lohi loa, ua hoomaka aku la na wahine lawelawe e kii, a i ka hiki ana aku maka rumi, he neo ka mea i loaa iaia; a huli hoi aku a hai aku la, Aole na alii opio.  Manao ae la ua hele laua i waho e nana ai i na pua: eia ka auanei, ua lilo i na lima menemene ole o ke aloha ole, e ka eueu hoi o ka lewa lani, a hoopaa ia aku la ma ka halepaahao o ke aupuni o ke kupua Matone Samadaria.

I na alii hoi e noke ia i ka huli, ua ku mai la o Laiana Bea a pane mai la: E na alii a me ka ohana alii, na kaukaualii a me na alii koa, ke hai aku nei au ia oukou, o ka hooko ana keia o ka moe a ke keiki alii i hai ai ia'u, oiai ko makou mau la ma ko'u aupuni, a ua hookoia ia moe i keia po.  Nolaila aole e pono ia kakou e noho palaualelo wale, e pono e huli koke aku kakou iaia, a ma ou'la e ka maku akane o maua a me a'u nei e loaa hou ai kuu aikane a me ka wahine a maua.  Nolaila, i keia manawa e wikiwiki kaua a e lele pololei aku kaua i ke aupuni o ke kupua Matone Smadaria, a e loaa no oia ia kaua malaila, eia nae, ua paa aku la iloko o ka hale paahao o ke kupua Matone Samadaria, aka, o ka'u wale no e pane aku ia oe e awiwi kaua ano, oi kau ole iho na haawina o ka ehaeha maluna o kuu aikane aloha, o kuu hoa hele hoi o ka lewa a me ka aina, aka, owai la ka mea e aa mai nei i ka Liona o na mauna hui o Arabia, a me ka manao paha e ko ana kona lili palaualelo.

Nolaila, i keia manawa, ua ai awiwi iho la ka olomana Kahanuopaineki, a i ka maona ana, ua hele aku la oia me ka awiwi a komo aku la ma ka rumi o kana mau keiki.  Ia manawa i hoomaka mai ai ke kupouli o ke aloha iloko ona no ka ike ana aku i kahi moe o na keiki, me he la no hoi e haawe iho ana ke aloha o na keiki maluna ona, ke hele la hoi a lalawe loku i ka iwi hilo, a aia hoi na kii e kau mai la ma ka paia, a me he mea la o laua maoli no e noho nani mai la; no keia mau haawina kaumaha, ua uwe ku o ae la oia me ka leo nui launaole, a na ia mea i hoonaue ae i ka puuwai o ka Ui Pua Loke, a haule pahu aku la i ka honua, a mamuli o ka nui o na lima lawelawe, ua loaa hou iaia he pohala ana me ke kaumano nae o na helehelena.

I ka mao ana ae o ke aloha kupouli o ka olomana, ua huli loa aku la oia i na mea mana ina eia no ke koe nei; a i ka wehe ana aku, e kaumai ana no ka pahikaua me ka buke mana kupua, kahi hoi i waho ai o kona lio, a me ke kupunawahine o ua o Lameka Puluka, a me ke kapa kaua o kana keiki.  A haha!  eia no ka olua ke moe lolii mai nei!  Lalau aku la oia I ka buke a me ka pahikaua a hookuu ae la i ka nunui Polepa, a hai aku la:  O kou mau haku ua nalowale, eia la laua i hea kahi i noho ai, ua kamailio mai nei nae ke ai kane, aia ka i ke aupuni o ke kupua Matone Samadaria.  I ka lohe ana o ka nunui Polepa i keia mau mea, ua pane mai la oia: Ae, e kuu haku, o ke kupua nana i lawe aku la, he oi kona mana i kona mua, a he ikaika no hoi kona, aka, aole loa e lanakila ka mea pakaha wale, e make oia e pono ai.  Ia manawa no i pane hou ae ai ua nunui nei:  eia wau ke imi nei i kuu haku a me kuu alii, a e ukali ae oe mahope nei.

Ia manawa no i nalowale ano e iho ai ua nunui Polepa la, a hala aku la ke aupuni o ke kupua Matone Samadaria.

I ka huli hoi ana aku o ka olomana aia hoi, ua makaukau ke keiki alii Laiana Bea, a o ka Ui Wilela hoi, aia no oia maluna o kona wahi moe kahi i hiamoe ai me ka hoomake i ke aloha i ke kane a me ka punalua, aia no hoi ka Ui Pua Loke a me na alii kahi i painuu ai i ka Ui Wilela, me ka hoopuka ana ae o ua Ui nei:  Auwe ka ehaeha e, a me ke kaumaha o kuu uhana i kuu kane a me kuu punalua, e make e wau mamua o kuu lohe ana, ua hoomainoino ia oe me ka ehaeha nui.  Auwe!  Auwe!! A moe iho la kona mau maka.

E o'u mau haku o ka nupepa KUOKOA, e oluolu mai oukou  i ka oukou wahi kauwa nei, e hoakaka iki aku au no na mea e pili ana i keia kupua, oia hoi ke kupua Matone Samadaria, a penei no ia:

Iloko o na mahina ewalu a Lameka Puluka e noho ana, ewalu no hoi mahina a ke kupua Matone Samadaria e noho pu nei me Lameka Puluka ma me kona kino ano Pulelehua, a e hoomakakiu ana oia i na mea mana a Lameka Puluka, a no kona ike ole, ua manao iho la oia, he mana ka paha ko lakou mai ko lakou mau kino ae, alaila, e hoao no au e lawe lima nui ae mai ko laua wahi moe ae, a e lawe aku no wau i kuu aupuni a malaila wau e koala ai ia laua a paapaa ko laua mau kino iloko o ka imu ahi enaena, a owai la auanei ka mea nana e hoopakele ae mai kuu inaina aku?  Aka, e kali no nae hoi au a keia mahina ae, alaila, hooko aku wau i ka makemake o kuu haku kaikuaana e noke mai nei.

A i ka piha io ana o na mahina ewalu a i ka iwa o ka mahina, i ka pule hope o ua mahina la, ua hooko iho la oia i ka manao o kona hanau mua, ma o kona kino ano wailua la, a i ka makaukau ana o ke kino Pulelehua nei o ke kupua Matone Samadaria e hooko i kana apana hana maluna o na kino hala ole o na alii opio, a ma ka hora 2 o ka wanaao, ua hoomaka iho la ua kupua nei e hoololi i kona kino Pulelehua i kino o ka Anela, a ia manawa koke no i loli ae ai kona kino i Anela a ku iho la make poo o na alii opio kahi a laua e moe ae la, a pane iho la oia:  E na opio e moe nei, ua nui no hoi ko'u aloha no olu, a ua manao no hoi au e lawe ia olua ma ke ano keiki, eia hoi ka mea apiki, ua inaina loa hoi kuu kaikuaana ia olua, a na olua no hoi i lawe i ke ola o ko'u kaikuaana a me na keiki a maua, ke lawe nei au ia olua e koala ia ko olua mau kino iloko o ka imu ahi i pahikuia ka enaena.  Ia manawa no i lalau iho ai na lima o ua kupua nei i lalau iho ai na lima o ua kupua nei i na kino nani o na alii opio a paa, a ha iho la oia maluna o Lameka Puluka a me Mahinakauahiahi, a hapae ae la oia a ho o aku la iloko o kekahi ao nui keokeo, a puka aku la oia ma ka puka aniani; a i kona hoomaka ana e lele, upaipai ae la kona mau eheu a huli aku la hoi no kona aupuni.  A o ke kani ana o kona mau eheu, ua like no ia me kani ana a ka bele dala, a oia no hoi ka manawa i lohe mai ai o na nunui kiai puka, a hoomaka aku la lakou e komo e nana, a ia nana ana aku, ua lilo ko lakou haku.

 

KA MOOLELO KA AO EEHIA O KE KEIKI ALII

ROMUA

(Ka Puuwai Liona)

 

Ka mea I kapaia, ka Opuu Rose o na kihapai me ka Puuwai o kona Lahui, a o ka manu Aeto hoi o na Kualono a me na Ululaau inoapo o Algeria; he Iwikani no na au i hala,

 

Ka Hookalakupua o ka Makakila.

AOLE loa i kanahai mai na uluku ana o ke keiki alii, aka, noi aku la oia i kona makua Moi, e ae mai e hele aku ia imua o ka puuku, he hana kana i manao ai e hai aku iaia, a ua ae maila ka Moi.  Hiki aku la ke keiki alii ia ua o ka puuku, a haawi aku la i ke kauoha penei E hoike aku oe, o keia makana i hawiia, he medala gula o ka lei alii o Olegelia, na'u ponoi no e haawi aku i ka Naita i eo ai na lealea a pau a e kii oia maloko o ka pa al@ i ke ahiahi o keia la hora 7 me ka hapa.  I ka pau ana o na lealea, ua manele ia aku la na kino make, no ko lakou  mau home hope loa'a o ke kino e ka Naita Ramasila, ua hoihoi ia aku la maloko o ka halealii a malaila kahi i waiho ia ai, a hiki i ka hoolewa ia ana.  Ua ku mai la ka buuku a hoike mai la no hoi i ka i ana mai, ua lilo ka hanohano o ka oihana naita, i ka naita Ilai o ka hulu keokeo, a ke hoike aku nei au, ua lilo iaia ka medala gula o ke kalaunu alii o Olegelia, a ke kauoha pu aku nei au, malalo o ke kauoha a ke keiki alii kiekie Sepa Perisa.  O ua makana ala, aia no ma ka lima o ke keiki alii, a nana ponoi no e hookau mai maluna o ka naita Ilai,. i ka hora 7 me ka hapa o keia ahiahi maloko o ka halealii Kinimailehuna, kahi e malamaia aku ana o na lealea hulahula i keia po.  Aole, wahi a ka Moi, aole e hoomauia ana na lealea i koe, oiai, he wa keia no ke kaumaha, apopo e hoolewa ia aku ai ke kino make o ka makualii i hala ka Naita Ramasila o ka laau ihe.  Ua hoopau ia na lealea, a hu'I hoi aku la ka Moi a me ke keiki alii a me ka Moiwahine me ke kaumaha no kekahi ohana alii i make aku la.  I ka nalo a na aku o ka la i ka ili kai, ua kahiko ae la ke keiki alii i ka aahu eleele o ke kanikau maloko o ka hale alii.  I ka hoea pono ana ae i ka hora 7 ua iho aku la ua keiki aii@ nei ilalo a komo ana i ka rumi hoabu o na mea kaua, hele pololei aku la oia a ma kahi e kau ana ka pahi kaua aka Moi, lalau aku la a hoopaa ae la ma kona aoao, me ka ike ole ia oiai ka lehulehu e lupea ia ana e na ehaeha no ka makua Ramasila i make aku la.  Huli ae la ke keiki alii me ka naau i biha me ka manao o ka wiwo ole, a kamoe pololei aku la no ka puka hikina kahi i kauoha ia aku ai ka Naita Ilai o na medala Sila malaila e loaa aku ai iaia kela medala gula o ka lei alii kiekie o Alegeria.  He mea oiaio, ua owela ka pa alii a puni o Kinimailehuna i na ihoiho kukui e kuku ana me ka malamala@ e like me ka la i ke awakea, e hiki ole ai i ke kahi kino ke pee ae a nalowale.

Pela ka maamaama, a ua hiki no ke ike ia aku na mea a pau maloko o na kuono pouliuli o ka halealii, aka, ua oili aku la ke keiki alii koa wiwoole me ka ike ole ia mai e na mea a pau, o ke kiai puka wale no ka mea iike mai i ke keiki alii i ka maalo ana ae elike me ke kikiao makani, a ua kakaha loa ke koa kiai puka no keia kino ana i ike ai a me kanalo hikiwawae ana aku.  No ka pau ole o kona hoohuoi no keia kino ana i ike ai, ua hele aku la ia e huli me ka manao ua pee ae ma o mai e ke Pani, a owai la keia mea, a heaha la kana hana?

Huli ae la oia io a ianei a ma na wahi a pau aole i halawai mai kekahi kino kanaka me ka ike a kona mau maka.  Owai la keia kana pahaohao nui wale?  a he mea hoi i like me ke kahi kino uhane ala, wahi a kahi koa kiai iaia iho e noono ana keia kamahele kamahao o ka po.

Puka aku la ke keiki alil Sepa me ka maalahi, a he wa hoi ia a ua opio ala e noonoo ana no kona kulana imua o ka Naita Ilai.  a iloko oia mau manao e hakoko ana i pane ae ai ua ke@k Alil nei.  Ke haulehia au iaia i keia po alaila ua loaa ia oe ka uku o kau mau maka pahi i hili iho ai maluna o kuu kahu hanai, a i na hoi au e haulehia ia oe, ua hiki no, oiai ma o'u nei i loaa'i iaia keia ulia, e Ramasila o ka pahikaua me ka laau ihe e!  Eia au ma ke ala o ka Alopeka imua o ka Ilio hahai, me ka manao ole ae i na ehaeha a me na poino, a oia mau mea a pau ua like wale no ia i ko'u  manao.  Iloko koke no oia wa, lohe koliuliu aku la oia i ke kahi leo aheahe mama me he la i kahi mamao loa ke koliuliu e kahea mai ana E Sepa, e makauku eiaku ka Naita Ilai ua kokoke loa, a owau pu no me oe iloko o na ehaeha a pau, aloho anui.

Ua maopopo loa keia mau olelo i na pepeiao o ke keiki alii, a halialia mai la ke aloha no kona luaui hanai i moe aku la i ka moe kau a kau, hele pololei aku la ke keiki alii imua a ma lalo o kekahi kumu laau wilou e ku ana ma kapa alanui, pii ae la oia iluna a ma kekahi lala e kau pono ana ma luna o ke alanui keia i noho iho ai me na maka hulili o ka inaina.  Aole ia i noho poho iho, hoea mai la ka Naita Ilai maluna o kona lio ua kahiko ia hoi i kona aahu o ke kulana o na puali hololio o Moroko.  Ae, ooe ia e kuu enemi maka wela wahi a Sepa Perisa i pane ae ai, a oia no ka wa a uaopio puuwai eleu nei i paa ae ai i kana pahikaua a kona lima me ka makaukau nui, oiai ka Naita i kaa pono ai malalo pono o kahi a ke keiki alii e kau ana me ka ike ole ae, ua uhau koke iho la ke keiki alii i ka pahi mahope pono o ke poo o ka Naita Ilai, me ka ikaika i hiki i kona mau lima ke hana, he mea maopoopo loa ua loaa aku la i ka Naita he ulia o ka poino weliweli ana i moe uhane mua ole ai o ke@ kekahi o na poino e kau mai ana no kona hopena haule aku la ka Naita Ilai ilalo mai kona lio aku me ke kamau iki no o kona aho, a ua iho awiwi iho la ua Sepa puuwai lokoino nei, a paaiho la me ke aloha ole, i ka i ana iho.

Na Sepa opio I pepehi aku ia oe, i pani hakahaka no ka hapauea Ramasila e moe mai la.

Mamua o ka lele ana ae o kona aho pane ae loa oia i keia mau huaolelo, E ke keiki alii lokoino e@ e hoomanao oe i ka wanana kaulana o Arabia oia hoia keia, "Aia hoi ma ke alanui na poino weliweli he nui, aia pu hoi malaila ka poe powa e lawe wale ana i ka waiwai a me ke ola makamae o hai e like me ko'u i keia hora, o ka mea aihue wale i ke kiaha gula o ke kanaka oia ke ola e kau koke mai na ka poino i ka mea hana pela"

Na keia mau mapuna leo o ka Naita poino i hoi ae i ko keiki alii ihina, a pahu aku la oia i ka pahi ma ka puuwai o ka Naita Ilai, a lele ae la kona aho.

"Kii aku la ke keiki alii i ka lio a kai mai la, a hookomo aku la i ka wawae o ka naita Ilai iloko o ke keehi a hou ae la i ka lio me na hoopuiwa ana.  Ua holopupule aku la ka lio ma na alanui me ke kino make o ka naita e kauo hele ia la mahope me ka mainoino.

Na keia lio a me ke kino kanaka ana e kauo hele nei i hoopuiwa ae i ko ke kulanakauhale me  ka weliweli nui, a ua hoao ia na koku a ana aole nae he loaa.

Mahope iho ua loaa ua lio nei me ka nui o ka poe i eha a make hoi iaia.  I ka wa iike ia ai o ka Naita Ilai  e kauo ia ana e ka lio ua make me ka maewaewa a no na alina manaonao a ka maka e ike aku ai,  Ua naha ke poo a ua paholehole ke kino mai o a o, i keia kauo hele ia e ka lio ma na kikee aianui, i waena o na ikua o ka lehulehu.

I ke ao ana ae, he lono o ka make manaonao o ka Naita o ka hulu keokeo ke lawe hele ia ana a puni ke kulanakauhale, a hoea loa aku la imua o kona hanaumua ka Naita Raroma Arama, a o na lono hookahi kai lawe ia aku a mua o ka Moi Rabona o ke Aupuni Dia.

I ka wa i loaa aku ai keia lono i kona hanaumua, he mea e ke kaumaha a me ka mokumokuahua o kona Puuwai i ke aloha no kona pokii.

Ke kanaka hoi kela,

Iluhi ai,

Ikaili ai ka hanu,

Me ke aloha,

I ailiili ai ka nae,

Iluna ilalo,

I paumako ai loko,

Paumako i ke aloha.

Ua ike ia aku la ka Naita Arama me kona aahu kanikau ma kahi o ke kino make o kona pokii, e kukulu ana i lalo a e puili ana kona mau lima ma kona umauma, a e leha ana kona mau maka iluna, a puana ae la.  E na lani, he oiaio anei, "Ua hiki mai ka hora a me ka wanana a'u i lohe i ma waha o ka Naita Ramasila, a i hoike mai ai ia'u i ke ahiahi o nehinei i ka i ana mai.

"Ua haulehia au no kou pono a me kou hanohano e kuu Sepa aloha.

A, e kuu Perisa aloha, nau auanei e hooko i keia, a e noho pu auanei kuu uhane me oe.  "He mana anei kona mawaho ae o kou mana e na lani, i huli ku mai ai kou maka iaia a me a'u a huna aku la i kou poo i ke ao uli.  E na lani! Ma ke kumu hea, a ma ka mana hea la i hoike ole mai ai oe ia'u i keia mea huna mamua ae o kona manawa e hiki mai ai?"

Ia manawa no i lohe aku ai na mea a pau i kekahi leo moakaka i ka i ana mai: "Malalo o ka mana o Romio ke akua nui, ka mea hoi i kapaia, ka haku kiekie o ka lalani akua o Giberaria, ke alii o ka lua ahi."

I ka lohe ana o ke anaina kanaka i keia leo, ua huli koke ia aku la ua mea nei nona ka leo aole nae he loaa.  A e lohe mau ia ana no hoi ua leo nei e kamailio mau ana i kela la keia la.

Ua hookomo ia iho la ke kino make o ka Naita iloko o ka pahu i hanaia me na nani a ka maka e hewa ai a e kuko ai ka naau, a ua haawi mai hoi ke alii i kekahi makana kiekie a ua kauoha ia na mea a pau e komo i ka huakai hope loa o ka naita kaulana.

O na huaolelo pahaohao mamua iho i loheia ai e na mea a pau, ua like ia mau huaolelo me he akua lapu la i na kanaka i lohe pono, a ua puana ia ma na wahi a pau na ka uhane a ka naita Ramasila i pepehi aku i ka naita Bigeona Ilai, no ka mea wahi a lakou, aohe naita i oi aku mamua ona ma na mea a pau.

Aole i pau.