Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 16, 17 April 1886 — KA MOOLELO KA AO EEHIA O KE KEIKI ALII ROMURA. [ARTICLE]

KA MOOLELO KA AO EEHIA O KE KEIKI ALII ROMURA.

(Ka l'uHieai lAona,j Ka mea i kapaia, ka Opan Roie o n» kihapai m* ka Panwai o kona Lahoi, a o ka Mann Aeto hoi o na Knaloao anena Ululaaa īaoano o Aletceria; be Iw.kani no na au i hala, Xa Sook&lakupua o ka Hakakila. AOLE ioa i kanahai mai na uiuku ana o ke keiki alii, aka, noi aku la oia i kona makua Moi, e ae mai e hele aku ia ioiua o ka puuku, he hana kana i manio ai e hai aku iaia, a ua ae mniia ka Moi. Hiki aku la ke keiki alii ia ua o ka puuku, a haawi aku la i ke kauoha peneL E hoike aku oc, o keia makana i hawiia, he medala guia o ka lei alii o O ege!a t na'u ponoi no e haawi aku i ka Naita i eo ai na le:>!ea a pau a e kii oīa maloko o ka pa ali i ke ahuihi o keia ia hora 7 me ka hapa. I ka pau ana o na lealea, ua manele la aku ia na kino nuke, no ko iakou mau home hope loa' a 6 ke kino e ka Saita Ramisila, ua hoihoi ia aku ia maioko 0 ka halealii a maiaiia kahi i waiho ia ai, a hiki t Jka Hoolewa ia ana. Ua ku mai !a ka bauku a h >ike mai ia no hoi 1 ka i ana mai t ua lilo ka hanohano o ka oihina naita, t ka nait' Ilai o ka huiukeokeo,akehoikeak idau, ma

lilo iaia ka medala gula o ke kalaunu alii o o!ege!ia, ake kauoha pu aku nei au, malalo oke kai oha a ke keiki aiii kiekie Sepa Per»sa- (> wa makana aia, aia no ma kalima o ke keiki aliu a nana ponoi no e hookau mai nuiuna o ka naita llai,. ika hora 7 mo ka hapa o keia ahiahi maioko oka haiealii iCinimaiiehuna ( kahi e maiamaia aku ana o na ieaiea huiahula i keia po* At> ie t wahi a ka Moi, aoie e hoomauta ana na ieaiea i koe, oiai, he wa keia no ke kaumaha, apopo e hooiewa ta aku ai ke kino make o ka makua'Hi i haia ka Xaita Ramastia o ka iaau ihe. Ua hoopau ia na leaiea, a hu*i hoi aku la ka Moi a me ke keiki alii a me ka Moiwahine me ke kaumaha no kekahi ohana aiii i make aku ia. I ka nalo ana aku o ka ia i ka iii kai, ua kahiko ae h ke keiki aiii i ka aahu eieele o ke kani< kau maioko oka hale alii. ī ka heea pono ana ae i ka hora 7 ua iho aku ia ua keiki aiil nei ilalo a komo ana i ka rumi hoahu ona mea kaua, heie poloiei aku ia oia a ma kahi e kau ana ka pahi kaua a ka Moi, laiau aku ia a hoopaa ae la ma kona aoao, me ka ike oie ia oīai ka lehulehu e lupea ia ana e na ehaeha no ka makua Ramasi!a i ma ke aku ia. Huli ae la ke keiki aiii me ka naau 1 biha me ka manao o ka wi\vo ole, a kamoe poioiei aku ia no ka l puka hikina kahi i kauolu ia aku ai ka Naita Ilai o na mcdala Sila malaila e ioaa aku ai iaia keia medaia guia o ka lei aiii kiekie o Alegeria. He mea oiaio, ua owela ka pa aiii a puni o Kinimailehuna i na ihoiho kukui e kuku ana me ka malamala*e like me ka la 1 ke awakea, e hiki ole ai i ke kahi kino ke ae a nalowale. Pela ka maamaama, a ua hiki no ke ike ia aku na mea a pau maioko o r.a kuono pouliuli o ka halealii, aka, ua oi ii aku la ke keiki ai,ii koa wiwooie rne ka ike ole ia mai e na mea a pau, o ke kiai puka wale no ka mea iike mai i ke keiki alii i ka maaloana ae elike me ke kikiao makani, a ua kahaha ioa ke koa kiai puka no keia kino ana i ike ai a me ka nalo hikiwawe ana aku. No ka pau ole o kona hoohuoi no keia kino ana 1 ike ai, ua hele aku la ia e hnli me ka manao ua pee ae ma o mai 0 ke Pani, a owai ia keia mea, a heaha la kana hana? Huli ae ia oia io a lanei a ma na wahi a pau aole i halawai mai kekahi kino kanaka me ka iko a kona mau maka. Owai la keia kana pahaohao nui waie? a he mea hoi i hke me ke kahi kino uhane ala, wahi a kahi koa kiai iaia iho e noono ana keia kamahele kamahao o ka po.

Puka aku la ke keiki alil Sepa me ka maaiahi, ahe wa hoi ia a ua opio ala e noonoo ana no kona kuiana iinua o ka Naita Ilai, a iloko oia mau manao e hikoko ana i pane ae ai ui keik

Alil nel Ke haulehia au iaia i keia po t alaila. ua loaa ia oe ka uku o kau mau maka pahi i hili iho ai maluna o kuu kahu hanai, a i na hoi au e haule'iia ia oe, ua hiki no, oiai ma o'u nei i loaa'i iaia keia ulia, e Ramasila o ka pahika ua me ka laau ihe e! Eia au ma ke ala o ka Alopeka imua o ka Ilio hahai, me ka manao ole ae i na ehaeha a me na jx>ino, a oia mau mea a pau ua like wale no ia i ko'u manao. lloko koke no oia wa, lohe koliuiiu aku !a oia i ke | kahi leo aheahe mama me he la i kahi

mamao loa ke koliuhu e kahea niai ana E Sepa, e makauku eiaku ka Natta Ilai ua kokoke loa f a o*au pu no me oe iloko o na ehaeha a pau, aloho a nui Ua maopoopo loa keia mau olelo i na pepeiao o ke keiki alii, a haluiu mai ia ke aloha no kona luaui hanai i raoe aku la i ka mee kau a kau, heW poluki aku la ke keiki alii rmua a ma lalo o kekahi kumu bau wilou e ku ana ma kapa ahnui, pii ae !a oia iluna a ma kekahi laia e kau p"mo ana ma iuna o ke alanui keia i noho iho ai me na u.aka huliii o ka inaina. Aole ia ; noho poho iho, hoea mai ia ka Naita Ilai maiuna o kona lia ua kahiko ia hoi i kona aahu o ke kuiana o ni puati hoioiio o Moroka Ae, ooe ia e kuu tneai maka wela wahiaSepa Fcii» i pane ae ai, a oia no ka va a uaopio puuwai e!eu nei i paa a? ai i kana pahikaua ma kona Uma me ka makaukau nui, oiaī ka Naiia t kaa oon > ai malalo pono o kahi a ke keiki atii e kau ana iue ka ike ole ae, ua uhau koke iho ke keiki alii i ka pahi mahope pono o ke pooo ka Naiīa liai, me ka ikaika t hiki i kona mau hma ke hana, he mea pnaopoopo loa ua ioaa aku la i ka Nai<a he

! oka pomo weliweli ana i moe uhane mua ole at o ken kekahi o na pomo e kau mii ana no kona hopena hauie aku la ka NaUa ilai ilalo tnai kona lio aku n e ke kamau iki no o kona aho, a ua iho awiwl iho U ua Sepa puuwai lokoino n<i, a ?.>aa iho U me ke aloha ok\ i ka i ana iha Na Sepa-op;o i pepehi aku ia oe. i pani hakahaU no ka hapauea Ran?asi la e moe mai la. Mamua o ka lele ana ae o kona aho pane ae la oia i keia mau huaolelo, K ke keiki alii lokoino e! e hoomanao oe ika wanana kaulana o ,4tabia. oia hoi keia, "Aia hoi ma ke alanui na poino weliweli he nui, aia pti hoi malaii.; ka poe powa e lawe wale ana i ka waiwai a me ke ola makamae o hai e like me ko'u i keia hora, o ka mea aihue wale i ke kiaha guia o ke kanaka oia ke u!a e kau koke mai na ka poino i ka mea hana pela" Na keia mau mapuna leo o ka Kaita Doino i hoi ae i ko keiki aiii ihina, a pahu aku la oia i ka pahi ma ka puuw ai o ka Katta llai, a lele ae la kona aho *Kii aku la ke keiki alii i ka lio a kai mai la, a hookomo aku !a i ka wawae oka naila Ilai iloko o ke keehi a hou ae ia i ka lio me na hoopuiwa ana. Ua holo pupule aku la ka lio ma na alanui me ke kmo make o ka naitae kauo hele ia la mahope ine ka maineino. Na keia lio a me ke kino kanaka ana e kauo hele nei i hoopuiwa ae i ko ke kulanakauhale me ka weiiweli nui, aua hoao ia na kokua ana aoie nae he loaa. Mahope iho ua loaa ua lio nei me ka nui o ka poe i eha a make hoi iaia. I ka wa iike ia ai o ka N r aita liai e ka uo ia ana e ka lio ua make me ka ina» ewaewa ano na alina manaonao a k.t maka e ike aku ai, Ua naha ke poo a ua paholehole ke kino mai o a o, i keia kauo hele ia eka lio ma na kikee aia nui, i waena ona ikua oka khulehu I ke ao ana ae, he lono o ka make mansonao oka Naiia o ka hnlu keokeo ke lawe hele i« ana a puni ke kuliinakauhale, a hoea ioa aku ia imua o kona hanaumua ka Naiu Raro»na Arama» aoia lono hookahi kai lawe ia aku a mua oka Moi Rabona o ke Aupuni Dia. I ka wa i loaa aku ai keia lono i kona hanaumua, he mea e ke kaumaha a me ka mokumokuahua o kona Puuwai 1 ke aloha no kona pokii. Ke kanaka hoi kela, Iluhi ai, I kaili ai ka hanu, ' Me ke aloha, I ailiih ai ka nae Y . lluna ilalo, I paumako ai loko, * Paumako i ke aloha.

Ua ike ia aku la ka Naita Arama mc kona aahu kaoikau ma kahi o ke kino make o kona pokii, e kukuh ana i lalo a e puili ana kona mau luna ma koni jumauma, a e Uha ana kona »nau maka iluna, a puana ae la. E na hni, he oiaio anei, "Ua hiki mai ka hora a me ka wanana a'u i lohe ai ma wa,h.i o ka Naita Ramasi!a, au i hoike mai ai ia'u i ke ahiahi o nehinei ikai am m li. "Ua haulehia au nokou por.o a me kou hanohono e kuu Sepa aloha. A, e kuu Perisa aloha, nau auanei c hooko i keia, a e noho pu auanei kuu uhane me oe. "He mana anei kona mawaho ae o kou mana e na lani. i huli kue mai ai kou maka iaia a mc a 4 u a huna aku la i kou poo i ke ao u!i. K na lani! Ma ke knmu hea, a nu ka mana hea la i hoike ole mai ai oe «a'u i keia mea huna mamua ae o kuna manawa e hiki mai ai ? " la manawa no i lohe aku ai na mra a pau i kekahi ko moakaka i ka i ana mai; *' Malalo oka mana o Komio ke akua nui, ka mea hoi i kapjta, ka haku <iekie oka lalani akua o Ciberana, ke ahi o ka lua aht" I ka lohe ana o ke anama kanaka i keia leo, ua huli koke ia aku 'a ua mea nei nona ka leo aole nae he loaa, A e luhe mau ia ana no hoi ua leo nei e kamailio mau ana i kela la keia la. Ua ho >komo ia iho la ke kino make oka Xaita iloko o ka f»ahu i h<»naia me na nani a ka maka e hewa ai a e kuko ai ka naau, aua haawi »»ai hoi ke aUi i kekahi makana kiekie a oa kauoha ta na mea a pau e komo i ka huakai hope loa o ka naua kaulana. O na huaolelo pahaoh io mamua iho 1 loheia ai ena mea a pau, ua like ia mau htai»lelo me he akua lapu ia ina kanaka i lohe pono, aua puana ta ma na wahi a pau na ka uhane o ka naita Ramasila i pepehi aku i ka naita Bigeona llai, no ka mea wahi a lakou, aohe naita ioi aku m imua tna uia na mea a pau. AaU i pau»