Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 20, 15 May 1886 — HE MOOLELO KAAO NO Lameka Puluka, [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Lameka Puluka,

Ka Makahinpo mua i oili mai, mai ki puhaka o ka Ui Pua Kose & me Kahanuopaineki. KA MEA I KAPAIA KA Ka liona o na aauna hui o Arabia, ka oalta naoa ulopa aa kupua o ka lewa lani a mt sa kupua e noho aaa i ka papaku o ka moana, o ka aea h»i nana i pani ka maka o ka I*. IKA LOHE ana o Kahanuopaineki i keia mau oielo a kona pukaua, ua pane aku la oia: E kuu puukaiahaia, pehea ia oe i ike ai he kaua nui ko keia po ? Pane aku la ka nunui; Mao kela at> nui eiee'e e kau mai ia, e nana aku oe ma kela poe pae c#pua e kau mai la, ua huii aku a huli ma; ke aio o na opua, a mahope ua huii kua na pae, a ia'u e nana nei i keia maaawa, ke ike nei au ika ula oke ahi ke oae ia a puni ka opua nui eku hao ae la, a i keia manawa ke loli ano eae la ua opua nei ake liio ae ia ko na kino i koko; noiaiia ke hopohopo nei au no kakoa, no ka mea, aoie kakou e kaua ana me na kino fcupua, aka e kaua ana kakou nie na kino aka pahaohao o ka lewa nei, a oia na kino lau o keia kupua, aka, ke hiiinai nei au maiuna ou a me kau ihe a mamuii o ka ika o na lima o Laiaoa Bea, ka puhi oiaii o ke kahua.

Ia iakou e nee nei eoe ka mama nui e hookokoke aku ana i ka hale alii o ke kupua M«uone Saraadaria, u* ike aku la !akOu i ka punohu ana ae o kekau wahi punohu uwahi a pahola ae ia 2 puni ka aina, aole i Hulfu ua olapa ae U ka uwi!a a he mau wimn?, ua kut koke ae !a ka hekili, a ma ia hope iho, ua pii ae la ua wahi punohu uwahi nei a Ulo ae ia i ao nui eleele a mailoko ae o ua ao nui eleele la he leo i pa-e mai: E ka poe ae«i haukae a ' hookano hoi, nawai !a i kauoha mai ia oukou e hele mai i kuu aupuni nei a e hehi hoi i ko~ na mau wahi kapu ? £ia ka aaaoawa no ouko j e hoi aka ai 1 ko oukou wah:, no ka mea, ua hoohiki makou aole e ae ia kekahi mamo o ka honua e komo wale ma &a palena o ko makou aupuni, a o ka maa « kua eai ana i kth

mau oielo, e make oia e pono ai. Ika iohe ana o Kahanuopaineki i keia mtu oleio maiioko mai o ke ao, o koaa aaanawa no ia i pane aku ai: Eka pupnie a me "<a hehena, e manao ana anei oe e kuemi ana keia mau kapuai 1 kau mau oielo i hoomaka'uka'u mai nei ? Ke hai aku nei au ia oe, aoie keia puu wai i aahu i ke kapa o ka ho he waie, a 0&a umauma oka mea e ku aku nei ua piha ike ahi oka hopo oie no ka. paio ana aku me oe a uae kou mau kino he iehuiehu a me kou mau tausaj»i kupua, ua aa loa ko'u puuwai e pah me oe ma ke kahua o ka hookahe koko a hiki ika make ana o kekahi o kaua mu ke kahua kaua nei o kou aupum, 3 ua makaukau ke aiii puuwai ahi o Arabia 0 huipa i kou kmo ame kou ohana iai na kuu ihe poo deragona a na kona mau aielo manamana e hamu ia oe a me kou ohana. I ka lohe ana o ke kupua Matone samadaria i keia mau oieio, ua pii ae ia kona inaina a iuai mai ia kona waha 1 kekahi muiiwai nui a e hoolilo ana hoi i na mea kino a pau maiuna oka ili honua i mea oie ke ioaa aku ia iakou, aka Ika halawai ana mai o ua mau muliwai nei me ka ihe a Kaha-

nuopaineki, ua omo mai ia oia i ua mau muliwai nei a lilo i mea ole ua pohoio pu wale aku ia no iioko o ka ihe kupua a Kahanuopaineki. Ika ike ana oke kupua Matone Samadaria ua iilo iā kino ona i iuahi na ka make mau loa, ua huli ae la oia a laiau aku la i ka wawae o kekahi anuenue e ku pohai mai ana mawaho ona a huki mai la oia, aia hoi, he oaka ana na ka uwih, oili mai la ke. kahi mau moana ahi mailoko mai o ke anuenue a kahe mai ia maluna oka aina, ao ka weleiau oke ahi ua hookui aku ia' me ka lani, ua hamu mai la ua mau moana ahi ia i ka haie aiii a

me na mea a pau e uiu ana maiuna o ka aina—aohe ahailono e pakeie i keia make nui, a o ka hale uwila o Lameka Puiuka ua iiio i mea ole. Ika ike ana aku oka olomana Kahanuopaine ki ua lilo ka mana o ka haie uwiia t

mea ole, ia manawa oia i pane iho ai: Kupanaha maoli ina e pau pu ana me ka haie o a'u man keiki ike ahi a hlo ko laua mau kino i puu lehu na ke. inama o keia kupua ino, e hooinanawanui no au iloko o keia pilikia no kr, make ame ke oia. laia e kamaiiio oei, ke oni mau nei ke poo o kana ihe, iaia, aia hoi, ike iho la oia he elua poo o kana ihe a o ko laua mau waha e au ana ma o a maanei. a o ka man.awa no ia ī hemo aku ai ua ihe nei i ka loa, a ua like ka loihi o ua ihe nei ia manawa me ka hapalua miie, a i ka haiawai ana o kona mau poo me na loko ahi he 24, ua omo like mai la kona mau poo i na loko ahi a ke kupua Matone Samadaria a lilo iho ia i luahi na ka make mau loa—ua hooi loa ia ka inaina weia iioko o kona umauma a paiia ae ia kona umi* uma i ke ahi weia o ka inaina a kiola mai la oia he 12 hua ulaula, a1 ka haule ana i ka honua, aia hoi, ua hoohuii koke i t no ia ke aupuni oke kupua Saraadaria ilalo k« aio, a ona mea a pau e oia ana maiuna 0 ka ili honua, e pau ana lakou i ka helelei, aoie ke kauwahi mea e kee iho, aka, ika ike ana oka ihe kupua a ka oiomana e huh ana ke aupuni o ke kupua Samadaria, o kona manawa no ia i pahu aku ai i kona hue'o a puka nu kekahi aoao a uiu koke aku la he kumu liau, koko io koke aku la kona aa ma na wahi a pau o ke aupuni oke kupua Matone Samadana, a o kona mau poo ame kona kino ua lapuu ae ia a aie aku ia 1 kona haku ame kona mau ukaii, oia o Laiana Bea a me ka nunui, a au hou aku ia ka iua o kona waha a lawe mai ia ia Mahinakauahiahi a me na nunui he 16 a aie aku ia ia iakou iloko a koe iho ia 0 Lameka Puiuka e kau ana ma luna o Lopainahuelo

la Lameka Puluka e huh nei t «rahī nona e pakeie ai, ua pane ae !a o Lo painahuelo eian t £ kuu haku, e pahu ae oe ika maka o kau pahikaua iloko oke aupun* oke kupua Malon? Samadaria, ao ke kumu o*kau pahie hoopiii iho oe maluna o kou poo, aiai la, e ioaa auanei he kokua Unakiia no kaua aole hoi e knakiia na mea mma a ke kupua Matons Samadaria maiuna o kaua. O keia mau kuhikuhi a pau a Lopainahuelo, ua hooko wale ia no me ka h īki wawe ioa.

He elua po a he e!u* ao o ka hoo huli *na o ke kupua Maione Simadaru i kooa aupuni īialu ke alo, a i ke koia o ka la, aa iele poai puni ae la oīa mawaiso o oa palana o kooa aapuni, aoki

| ana mea 1 ike, ko« wa!e iho no ka huelo o ka ihe kupua a ka oiomaaa nuopameki 1 lilo ai i kunm laau, a rnaiuna oua kumu ia&u nei, e pua ana eiua pua, he hook.hi pua e kau ana ma ka hikioa e huli ana ieeni waha 1 kahi e puka niai ai o ka U he pua ula* ula ia. ua l.ke hoi kona ula me ke koko; a hookahi pur keokeo e huii ana i ke komohana, ua iike hoi kona aiai me ke aiai oka hau ona kuahiwi Ika ike ana o ke Kupua Matone Samadaria, ua kapa iho ia oia iua kumu laau nei o koaa hale aiii ia, me ka ike ole iho o ia kumu laau no ka mea nana e hoo poino 1 kona ola; no ka ike ana oua kupua nei aoie he enemi i koe maiuna o kona aupuni, ua hoohuii ae ia oia i ke alo o kona mau aupuni iluna a huli ae ia e iike me mamua, a kupu hou mai la no na mea a pau e iike me mamua, a ike hou mai la no ua kupua nei aoie i make kona mau enemi, ua uiu-

puni ia oia i ka inaina nui a hiki ole iake noonoo pono i kana mea e hana aku ai maiuna o kona mau eneini, ia

manawa no oia i wehe ae ai i ke pani o kakahi pahu hao nui a puka mai ia kona Miau tausani naita a haawi ae la iakou ina leo hulo o ka hauoii me ka panai pu ana mai i na ieo hnohiluhi'u i ko iakou haku, oia hoi ke kupua Matone Samadaria, ai ka meha ana iho o na leo ahiu oua mau naita ia, ua ku mai la ke kupua Matone Sa nadaria a pane mai la: E kuu mau keikl wivro oie, ke kauoha aku nei au ia oukou, no ka mea, eia ka enemi imua o kakou i keia manawa. noiaiia, e heie aku oukou e hookaii aku ika hoopai mainoino maiuna oka poe e komo wale mai a pakaha*hoi iko kakou mau oia. Ika lohe ana o kekahi o kona mau alakni, uai>ane aku la lakou, i ka i ana: Ma ko makou manao, aoie kakou e lanaeila ana, no ka mea, ao!e he kupua a makou i ike ai ika ikaika e iike me «eia, o kou mau pukaua a pau ka mea e ku kiai ana mawaho o kou mau aupuni, ua hooiiio oe ia iakou oi* leou liaia akau, aka, i keia manawa na pau iakou ika luku ia me ka mainoino nui, a o makou waie no koe, a ua manao makou ina e hooiii kaua hou ana makou me keia kupua, e pau loa ana makou i ■<a make; heaha ia hoi ka ke make mamuii o ke alona i ko kakou aina.

Ia manawa ua poe naita nei i huli ae ai a pane aku ia: Eko makou haku aloha, eia makou ke hele nei no ke kaua i kokakou enemi ina no ka make a ina no ke ola, a i ioaa ka lanakiia ma ko kakou aoao, alaiia e loaa uo ka pemaikai ia kakou a i haule pio kakou, aiaiia ua pau ka manaolana no ka lanakila. Aioha oe eko makou haku. A huli nui aku la hele e haiawai me ko lakou enemi. Ika ike ana mai oka ihe kupua a Kahanuopaineki, eia ka enemi ke hookokoke aku nei imua ona, oia no ka manawa ana i iuai mai ai īa Mahinakauahiahi a hoihoi aku la iaia iloko o ka hale uwib, puka pu inai ia na nunui he 16 ame ka olomana Laiana Bea a me ka nunui Poiepa a kuku nui ana iwaho, a ike mai la lakou i keia puaiikaua nui e kai aku ana imua o lakou, ua liuliu like ae iakou a hooniaka mai ia e kai imua.

riceia manawa ua puipui ae la ka aoao o ka olomana, no ka mea, ua hui pu mai la na nunui he 16 a me ka eueu Liineka PulukiL I ka ike ana o .Lameka Paluka eia kona inau eneini ke heie aku nei imua o lakou, ua holo aku la oia a hui pu me kona makuakane a pane aku ia: E kuu makua a!«> ha, e pono oe e hoi ae ma ka eheu hema o ko kaua mau koa a kai ac, a o Laiana Bea hoi me Polepa, i ka waenakonu laua me na nunui, a owau hoi a me ko'u lio ma ka eheu akau o ko ka> ua mau koa. I ka lohe ana o Kahanuo.ra?neki ua ae mai !a oia. a nee ne la ua olomana nei a ku ana tra ka aoao bema, a o Laiana Bea hoi me Polepa, ua uleu ae ta laua ma ko laua wahi t a o ke koa opio hoi ma kona wahi a nee aku la lakoa imua o na enemi me ka' wiwo oie; aia no hoi ka ui Mahinakaauhiahi ke noho mai la ms ka cke-j pue iloko o k< ha!e u wila me kona j mau kiai pauaho ole. i I ke koko*e ana iku 0 hui oa poali j kauahe mau anana, he'a wile no ko« | alaila halawai; o ka manawa no ia o L?meka Puluka 1 wiii ae ai t kt Ho | kana pahi i hoopaa ia ai kona may nai ; ta kioo pahaohao a kusu nui mml iwaho t a hoomaka aku la ke kaua ana me na laau ihe loloa, a mamuli o keia kaua aea wa hahana ao, h* elua la ma ka

' hipa ua ikeu aku la na naiu oke ku : \ pua Matonc S3ra3L'.iria e moka-1 !ki aoa i ka honua hs niau kino puanuanu oka make, ika ike ana mai oke kupu i Matone Samadaria, ua heokuu huu mai la oia t kekahi hapa o kona mau puaii e hele hou mai e kaua me na eueu oka honu?. a i ka hiki heu ana mai, aia hoi, ut hooiii hou la he ka ua hahana i kela manawa, a o ka wa no ia oke kupua Matone Samadaria i nee mai ai me kkekahi hapa o kona puali, a ike kokoke ana mai, ua uhi iho la ka pouii nui maiuna o ka aina a hoole ka ia i kona maiamalama, ao na hoku o ka lani, ua hoike mai lakou i ka maiamalama piha, a oia no ka manawa i hui mai ai oke kupua Matone Samadaria me kona mau maheie naita e hooouipui mai aua i kona mau maheie naita a hoomaka mai la ka paio ana me ka hahana iwaena o na aoao a eiua.