Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 20, 15 May 1886 — KA MOOLELO KAAO EEHIA O KE KEIKI ALII ROMURA. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAAO EEHIA O KE KEIKI ALII ROMURA.

('Km Lio*m t ;

Ka m*a i kapaU, ka Opau Re%e o na kihapai n>« ka Puawai o kona Lahal, ao ka Mjuiu Aeto hot o na Kualeno • me oa Ululaau inoano o Al«>c«ia: ke Iwikaoi no na au » ba?a.

Ka EookalaknpuA o ka Makakila.

IK A WA i iohe ai ua wahi eieie ia īka oieio aka Moi, o kona wa no ia i huii hoi aku ai a hoike aku ia ike keiki aiii i kana mau mea pau i lohe ai, a i ka iohe ana o ua keiki aiii la, kauoha koke aku !a oia i kona kakauolelo e hele niai maloko o kona rumi hooiuolu. I ka hiki ana mai e kana kakauoleio, ua komo ae la lakou iioko o ua keena nei me ka paa o n;\ puka i k» } ani ia niai. Pane aku ia ua keiki alii nei 1 kona kakauoieio, O keia leta a kaua i h iouna aku ai ika naita Arama, ua ioaa m» nei i ka Moi,

a kukala mai nei oia e iiniia ka mea a mau mea nana i hana ua leta ia a e kauia maiuna o ka amana li kanaka o ka pakaua weiiweli o Domine Eieele. Ua oieio pu no hoi ka Moi, e iilo la i kanawai paa no ehiku makahiki ma keia hope aku. Oia ka'u e ht?iohopo nei me ka weiiweii, aua manao au e i.oomahuka aku i ka kaua elele i ka aina o lTata, (oia hoi o Babulonia) ma ki hikina, a iiaiia oia e noho ai i ole oia e ioaa ika poe huli a papapau kakou he aako ka hale. Ua hoio like ae la keia manao ia iakou, a ua makaukau ae ia kahi puoio o kamaheie no ka ahai ana i kahi e pakeie ai ke oia.

I ka makaukau ana, ua pane aku ia ke keiki alii i kana mau olelo hooiiina 1 kahi eieie penei: 41 Ia oe e hele ai, niai hoike ia oe iho no keia kulanakauhale aku oe. —la oe e noho ai ma ia aina, a iohe oe ua make kuu makuakane ka Moi Rabona, a ua pii ae hoi au ma ka nohoalii o Aiegiria nei, eku ae a hoi mai 1 kou aina nei i kaana ia ai

na pono a me na pomaikai a pau ia kakou." I ka uhi ana mai o b po maiuna 0 ka aina, ku ae la ua wahi eleie nei a hele aku ia no ka aina i kauohaia ai iaia. E na hoa houhene o ka nanea o ke " keiki aiii Romura ka puuwai iiona," maanei e haaiele ai kakou no ke keiki aiii puuwai eleeie Sepa Perisa a me kahi eieie e ahai )a ka pupuhi he i'a no Uko'a, a e ukaii aku kakou mahope 0 ka moaii o £dme Ber<rnia ka lua o na keiki mai ka puhaka mai o ka Moi Yclona Rabona a me ka Ui Lavania. I ka haia ana ae o ia mau h kuma kena o ka Haku Faroma, o ka piha ana no hoi ia o ka ehiku o na makahi 0 ka opio puuwaieleeie Sepa Perist. 1 ka Moi a me kana aiuwahine e nanea ana maloko o ko laua mmi ho >luolu, ua pane aku la ka moiwahine t ke kane i ka i ana aku, " Ono maoh ka hoi au i ka ohia pak." No keia pane a ke ailiwahine, ua kauoha koke ia aku ia na kauwa e hele iioko o na kihapai a mf na mahinaai a e lawe mai i ka hua ohia a ka Moiwahine t ono nel f Oiai na kauwa e noke ana i ka huli I e ha-lo ana hoi a e kilohi ana ma o a [maaneiona kum« ohia, aoie loa i loaa hua ohia iki e iike me ka makemake o ka Moiwahme* Haii ae !a na kauwa e hoi me ka nele, a hoikt aku la tmua o ka MoL u No ka mea, ua bala k* hooilo, ua pay hoi ka ua a ua niaUt t a m ikeia mai 0« pua ma

ka honui, a Ke wa ia e opiopio aoa m Uu okā iaau a e opuu ani hoi na pua ame na hua on& laau o ke kihapai" Xo kc»a nek ana ona katt«ra, ua kauoha keke aku la ka Mot i ke kahu lio e lawe mat i lio nona e hele aku ai a ua hooko koke ia ma oka hiki ana mai 0 ka mea malama lio e a!akai ana mamua. Kau ae la ka Mot ame na kauwa maluna o na lio a hele aku la no na kihapai ame na mahinaai e ulu lia ana ena laau hua o kela ame keia ano a ka maka e makahehi ai a e kuko lai hoi ka naau. Ua nui ko ka Moi 1 ahaha i ka ike ana he mau hua opiopio wale no ke kau ana maluna o kela ame keia laau o ka waena, aka aole oia i paupauaho i ka imi ana i ka mea a kana wahine i eao ai. Huii ae la la a kamoe loa aku la no ka hikina ma na kuaaina o kona aupuni e noho ia ana hoi e na kanaka mahiai ona ane a pau, a oia like ana no ka nele

I ka hala ana ae o na la ekolu o ka Moi ma keia huakai, a ua haia loa aku ta r.o hoi oia roa ka hema loa o kona aupuni, aole i loaa īki ka mea a kana wahme i ono ai. Huli ae la oia hm no ke kulanakauhale; a oiai oia i hookokoke aku ai ma ka ipuki o kekahi ha)c kuai mea ai o na ano a pat«, ua ike aku la ia i kekahi kaoaka

me na hinai c auamo ana, a e ae ana no ua hale nei. Awivi aku !x !ka Moi me ke kauwa e hui pu aku kahi kanaka kalewa hua ai inamua o \ kona komo ana aku i ka haie kuai. I ka ike ana mai oua wahi kanaka nei i ka Moi, waiho koke iho la oia i kana aumaka iiaio a holo mai )a e haiawai me ka Moi. Aole no ia he mea e, aka, o kona hoaioha mua no ia nana •ea hua mua aka Moi i hele mua ai e huli. 14 E heie ana i hea keia huakai a kuu haku," wahi a Raama i pane aku ii. "I ka auwana heie ma ka honua, e hooko i ka makemake o kuu moiwahine," wahi a ka Moi. u Heaha ia makemake ? " wahi a ua Raama nei. •' O ka hua ohia pala ka ono a kuu haku moiwahine, a nona au i iuhi ia ai no ekoio ia i hala ae nei. l'a pau ia'u na kihapai, na mahinaai e īiu ia ana ena iaau hua, na maia ai, ia ululaau e pohai īa ana ena kumu laau ohia a me na kuia panoa, aote loa i ioaa iki ia'u kekahi hua j>sta a haama hoi e kau ana maluna ona lala, ano ta mea u& hookaumahaia kuu noonoo ina aoie e loaa mai ana," wahi a ka MoL

£ ke alii, he hookahi wale no hua ohia i loaa ia'u maioko o ka'u mau linai a ua laki ioa mai lilo e mamua 0 kou hiki ana mai. Ninau aku la ka Moi i ke kumukuai, a oka pane i hai ia mai,—lna oe e makemake ana e iawe, e lawe aku me ke kuai o!c. I ka loaa ana mai oka hua ohia, nanao koke iho ia ka Moi iioko o kona pakeee a haawi aku ia he 20 apana dala guia, me ka panai pu aku i na huaoie* 10, " Aole keia oka pau o ka'u uku 1 manao ai e haawi ia oe. Koe waie no, aohe dala i koe, uiai, ua maiama mai au no ka heie ana, a ina e ioaa ia oe he wa e hiki ai ma kuu halealii, a ioaa auanei ia oe he makana ioi nku i ko keia a'u e haawi nei ia oe.' Huli ae la ka Moi hoi no ke kula nakauhale, a o kahi Raama hoi e kamoe ana ia no ka haie kuai mea ai me ka piha hauoii. I ka uhi ana mat o ka po maiuna o ka aina, oia ka wa e hookokoke aku ana o ka huakai ake alii ka Moi roa i»alena waho loa o ke kulanakau--Ile alii o Kinimailehuna ke kaulana o | Edoma kahiko. Ika haia ana at o ka hora 10 oka po, oia no ka «a i hoea aku ai oke alii ika Haleahi e <auluwela ia ana e na ihoiho kukui no Ukou ka heluna he mau hanen ka nui, e ku pipipi ana ma na keena oka haiealii, ano iakou hoi ka maiamaiaana e like rcc ke awakea. Ua hoohala ia u mau hora oke aumoe e ka Moi * me kana aliiwahine, •r.a kona kaao aoA aku 1 kana huakai 0 ka la eha i hala, oiai oia ma ke ala no ka hua ohia pahaohao. *I ka hora 3o ka wanaao, oia ka wa ake alii i hooiuolu iho ai maluna o kona wahi moe. I ke kakahiaka o kekahi ia ae 1 pahola hou ia ae ai he pap&aina i luluu 1 na oao he nui ena alii malalo o n& lawelawe ana a ka laua imu kauwa* ama a [wpaaina pu ke keiki puuwai <ietle S«pa Perisx Ma!oko o ke pa a ka moiwahine ka hua uhia a oia ka* ,oa iai mua ae ai mamua ona mea e o ka papaaina.