Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 22, 29 May 1886 — Ke Kanawai Kukulu Hale Pale Ahi. [ARTICLE]

Ke Kanawai Kukulu Hale Pale Ahi.

Ma ka Poalua i hala i hapaiia ai ka noonoo imua o kaahaolelo, ke kanawai e hooponopono ana i ke kukulu a hana hou ana i na hale pale ahi. Ua hoa kakaia na palena a pau e kukulu ia ai keia mau hale maloko o ke kulanakauhale nei. Ua heluhelu pakahiia kela me keia pauku o ua kanawai ls, ma ka pauku mua e hoakaka ana ina palena kaupale pauahi, a e hoakaka ana ma kona hipa hope penei: Ma na alanui a pau 1 komo ai hookahi wale no aoao iloko o na palena kaupale pauahi, o na hale ma kela aoao mai (ina aole he hale pale ahi) aole eoi aku m?mua o hookahi hale ke kiekie, ioi ole aku maluna o 16 kapuai ke kiekie, a o ke kiekie loa o kaupaku aole e oi aku mamua o 30 kapuai mai ka iliwai ae o ke alanui. Ma ka pauku elua e kauoha ana, e kukulu ia na pale ku o waho loa a me ke kaupaku o kela me kei » hale maloko ona palena kaupale ahi i hoakakaia, me ka pohaku, uinihepa, hao, a o kekahi rrea pale ahi e ae paha i aponoia.

Ma ka pauku ekolu e kauoha ana aole e hoano e a hoololi ia paha kekahi mau hale laau eku nei maloko oia mau palena kaupale pauahi me ka ae ole aku o ke Kuhina Kalaiaina, ina ua hiki aku ka nui o kahi i makemake ia i ka aOl aku paha iko ka mea kahiko. A e pau ana no hoi ka mana apono no ka hoano e a hoololi paha mai ke Kuhma mai iloko o na 1 a he umi, a a e paa hoi iloko o na la h; 90 mai o ka la i haawiia ai ua ae la.

Ma ka pauku eha e kuhikuhi ana i ke ano e hana ai na anini a lanai paha o ka hale, e kukulu paa ia maluna o na koo hao i hoopaaia maloko o ka paia me ke koo ole ia e na pou, a aole hoi e emi iho malalo 0 11 kapuai ke kiekie maluna ae oke alahele aoao. E hoike pu ana hoi i ke ano o ka hana ana i na hoailona oihana ma ke alo, kua, ama ka aoao paha oka hale. Aole i laau, kapolena a lole paha, aole eoi aku mamua o ekolu kapuai ke kiekie. Aole e kukuluia na puo'a laau maluna ona kaupaku a 1 uhiia me na mea aa ia e ke ahi etc.

£ papa ana ka pauku elima ika hana ia ana o na laau kinohinohi malu na o na hale pale ahi; o na laau hoenani a pau mawaho o na hale e hana ia me kekahi mau lako paie ahi.

£ kuhikuhi ana ma ka pauku eono ka pale ani i na puka a pau me na paia me ka hao a olepelepe hao paha i aoonoia e ke Kuhina Kalaiaina, a i ole o ke kua paha o ka bale ina he 15 a oi paha kapuai ke kiekie, e kukulu ia i 30 iniha maluna ae o ka hoomaka ana aku 0 kaunaku, a o ua paia ala hoi, aole e emi kona manoanoa malalo o 12 iniha

£ hoike ana hoi ka pauku ehiku penei; ° O kela tce keia mea e kue ana i na hoakaka o keia kanawai, e mana.)ia ua ku ka hewa mikamina iaia, a ke hoahewaia, e hoopaiia me na dala aole e oi aku i elima hancri, (ua kapaeia na huaolelo maanei) a o ka hoomau a me ka lawelawe ana ia mau kue mahope iho o kona hoahewaia ana, e manaoia he hewa hou īa i kela me keia la i hoomau a i lawelawe ia ai a e kau ia ka hoopai no ia mea." E hoike ana no hoi ka pauku evcalu, na ka llamuku Oihana Kinai ahi, ko ke aupuni, kona hope, aokekahi makai paha ehoike ae ike Kuhina Kalaiaina na hana kue a pau i oa hoakaka ana o keia kanawai

Malalo iho na hrakaka a Hon. S. B. Dole o Lihue me Ko!oa e pili aoa i aa o'elo o ka pauku ehiku : Doli—Ma ko'u noonoo ana i na o keia pauku e pih ana i ka hoah«wa ana i ke kanaka, ao!« i lo*. Ke hoike n& ke kanawai h« hawa

mikamina ko ke kanaka ke paa o*e paha kona hale iloko o na la he 90 etc. Aoie o ka pa o!e ana o kona h3le ke

kutnu o koni hewa e hoahewa ai ke kanawai. Ma ka nana ana, aole na ke kanaka e irai neī ka heva roa r,a hoakaka ana a keia kanawai* aka, na ke *anawai no. Aole pela kakou e bana ai i ke kanawai i mea imi hewa no ke kanaka, a e hoopai ia oia ma ke dala. a 1 ole ma ka hoopaahao* (oia kahi i kapaeia) mahopie o kona hoahewaia ana īmui oka aha hookolokola Ua ma-' nao au he hana hx>pilikia wale no keia i na kanaka; eia pu no hoi kc hoakaka -iei ke kanawii penei: "O ka hoo mau a lawelawe ana i na kue mahope ho o kona hoahewaia ana t e manaoia hs hewa hou i kela me keia la. " Alaila o ka hoopai mau ia iho la no ia o ke <anaka a hiki ike kaa ole ana. oka hoopaahao ia no ia. Noiaila ke manao nei au e kapae loa ia keia mau olelo, a e h maia kek3hi hoopai kupono a kauiiko. 'Ke kamailio nei au no ka pono o ka lehulehu etc.

(Aka, ma ka ninau ia ana ona hoa, ua hooholo ka h panui e like me koke kanawai hoakaka, koe ka poe i maopopo maoli ka poino o ke kanawai. Hookahi hooloii a Dole i hoohoioia, oia ke kapae ana i na huaoieio hoopaahao etc, Me ke ano akelekeie no.)