Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 22, 29 May 1886 — HE MOOLELO KAAO NO Lameka Puluka, [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Lameka Puluka,

Ki Makahupo rau* i oili rotl, mti ka pt»btkt 0 ka Ui Pua Ros< t aie Ktfaaauoptiacki.

£A MEA I KAPAIA KA Ka Uooa • aa aaaaa hol o Arabla, ka aaita naa« uhipaaaku|wa• katevt la&iiomukapaa • aebo u» i ka papaka 0 ka moaaa, o ka ■u boi oaaa i paai kt maka o ka lt.

MALAILA laua kahi i hoomaha iki iho ai e noonoo ana i na mea e pakeie ai i na muiiwai wela a ka hiena S imadaria, aka ia laua no e na :ea ana, ua pii mai la kekahi ao nui eleete mai ke kukula hikina mai, aole i iiuliu ua kaa pono ae la ua ao nei maiuna pono 0 ua muiiwai weia la, a ia manawa i ike ia aku ai kekahi kino kanaka e noho ana iloko o ua ao nui la, o kona ano he wahine e paa ana ma kona lima akau he huewai j adama, a ma kona lima hema he koo ] koa ] !a manawa i. kuhi ae ai kona lima j hema i ka hikina, a owaka ae la ka ] uwik, kui ka hekili, a mihope iho ua lohe ia aku ia kekahi leo maiioko nui o ke ao i ka 1 ana: u & kuu haku opio, ua nui kou hoo manawanui ana i na pilikia iomoi vcm « kau «aai toi oalu&a ou a saa

ana i kau ltauwa wahioe ma kuna inoa t a no ka nui aloha no kau mau hana maikai mamua, nolaila, ua hou poo mai nei no ka makemake e kaana pu i na piiikii a pau rae oe e kuu haku, nolaila i keia manawa e kuu haku ke nini aku nei au i ka hapakolu o ka wai kupua, i i ka wa e pa ai ka wai me na muliwai make oia ka manawa e nalowaie ai ia mau mea make a e ianakila oe maluna o ia mau mea a pau, no ka mea, aole he mea mana i koe a ua kupua ia, a e mihi mai no oia ia oe mahope." I ka pau ana o keia inau olelo a ua luahine nei, ua hoohuli koke iho la oia i ka waha o ka huewai iialo ke aio, *ole i liuiiu ua ho.\U hou mii ia oia i ka nuku o ka huewai, a he mau sekona wale no, aia hoi, ua loheia aku la na leo hailiili mai loko mai o ka punohu uwahi i pii ae mai !oko ae o na muliwai make a pahola ae hoi i ka lewa, a i ka meha ana iho, ua wehe ae la ka punohu, aia hoi, ua ikeia aku ia ke aupuni a

me na mea nani a pau e popohe ana na pua, e lulu ana laau ame na hua ai o keia ano keia ano.

Ika ike ana o Lameka Puluka ua pau ka pilikia, ua kahea aku ia oia i ka wahine e noho ana iloko oke ao: E kuu makuahine aioha, e Leinahaka Deiewina, mamua i kou mau la o ka iuhi a me ka inea, ua lilo au i makua nou, i kou wa e noho ana iloko ona hooiuhi a ke kupua Miiota, ua iiio au i niakua nou, a i keia manawa hoi, i ko'u mau ia o ka pilikia, ua iilo hoi oe i makuahine no'u a i puukaiahaia hoi. 0 ka makemake o kau keiki nei, e iho mai oee hilawai kaua he maka ahe maka, a huli aku oe e hoi no kou aiua aloha.

I ka iohe ana o Leinahaka ka luahine kupua o ka hikina, Ua, iho mai ia oia e halawai me kona haku, a •na ko laua aioha ana: me na kulu wai maka e hoohiolo ana ma ko laua mau papahna; a i ka mao ana ua iuana ka nailio iho la lakou, a i ka pau ana, ua nuii hoi aku la ke kupua wahine o ka hikina, a o laua hoi ua komo aku ia la•īa iioko o ke aupuni o ke kupua, aole i liuliu, ua halawai aku ia ija me ka ihe kupua djragona hoi a kona makua<ane, a kauoha aku ia oia i ua ihe nei e iuai mai i na mea a pau e waiho ana iloko ona, a luai koke mai la oia i na mea a pau e like me ke kauoha, a hui iloha iho ia iakou, iele mai Ia o Mahinakauahiahi a honi mai la ika ihu o ke kane me na waimaka e hiolo ana ma kona mau papalina, ao ka manawa no la o Lameka Puluka i kauoha ae ai a Poiepa e h ini hou ia ka hale uwila i wahi no Mahinakauah'.ahi e noho ai. I ka lohe ana o ua kupua nei, emooie ua hookoia na mea a pau me ka hi kiwawe loa, a hoi aku la o Mahinakauahiahi iioko o ka hale uwiia a hoomaka *ku la iakou e hele imua o kahi a ke kupua Matone Siraidaria e hoekepue mii ana me na wahi kauna kakaikahi o kona mau wahi naita i koe. Hiki aku la lakou mawaho oka pa o ka hale tiii, o ka manawa no ia i wehe akea la ae ai na puka okapa a ko mo aku 1« iakou nei iloko me ke keaoleia.

Ia lakou oei no a hiki ma ka ianai ua oiii koke mai ia no ua kupua nei a pane mai !a: E o'u mau haku aioha, eia wau ke waiho aku nei i ka mana a pau o ka haie aiii a me ke aupuni hoiookoa nou a kau i kau manoo, a ke waiho pu aku nei no hoi au i ko'u oia a me ko'u mau wahi kanaki ma *a po ho o kou hma, a o ka hoopai au i hooholo ai, e hana, mai no oe e like me kou makemake maluna o'u a o kou makemake wale no ke hana ia e pono ai I ka iohe ana o laua nei t keu mau olelo a ke kupua Matone Samadaria, ua pane aku la ka olomana Kahanuooaineki: E ke kanaka hookiekie a pakaha wale 1 ke kino o a'u mau keiki, a me ko olelo Iho e iuku oe ia makou a pau; aole io no ka hoi paha oe e o!a aoa, no ka mea, ua hana ee i kekahi hana ino ioa maiuoa o ke kino o ka'u mau keiki aloha. Pane mai ia ua kupua nei: £ o'u maa haku aloha e, aoie aneī hoi oukou e aloha mai i ke noi a ka oukou kauwa haahaa, oia hoi e hookoe oukou i kuu oU, a e noho au i kaawa na oukou, i noh:> no hoi oukou a manao ae e pii mai iluna mi' «o'e he pilikia ana, ea | mai hoi oa pumehaaa ka hale, ua maIkaukaa ka ai a me ka ia. Aok to* wao # āJt i kau *ei, wahi a b liiini oi a» «i|ui mlm,

• a kena koke ae la no o Kahanuopame- ] |ki i ka nunui Polepa ekii a e hoopaa i' |ua kumi hea SamĀdaria nei me na kau bhio mana kupua ma na Vima a rae ns vrawae. Lohe te !a o Polepa i keia kauoha, ui e!eu ae ia oia me ka hikiwawe loa « nenee ana ua kupua nei, a o na makaainana hoi hele mai !a a kukuii iaiua o Ukou nei me ka haiwi pu ana mai i ko iakou mau lima ma ka peho o ko hkou mau lima; aka, ua hookuuia aku lakou e hoi e hoomakaukau i ka hale ahi, a ua panai mai la lakou he miu Lo nuro e wawalo ana i ka lewa, no ko lakou hoopakele īa ana mai ka maina mai o na eueu o Abbia. Aole no hoi i liuliu ua makaukau ka haie alii a hoi nui aku la l&kou nei a loko o laiia, e kilohi ana i ka nani a mt ka maikai o ka hale alii; ma ko iakou hoomaopopo iho, he mea kamahao loa ia lakou ka ike ana i kekaht hale alii nani lua ole e like me ko ke kupua Matone Samadaria ka nani a me ke knp maha o kona mau kulana ma ka lewa a ma ka honua. A hala na la ehia ua kauoha ae ia ka olomana ma kana kuahiua alii, e oleio ana: E li ia ke kupua Matone Samadaria i ka hala ana o na la elua ma keia la aku, a e akoakoa mai na makaainanaa pau o keia aupuni a e nana hoi i ka li ia ana o ko lakou alii maluna o ka amana ana i hoomakaukau ai no na alii nui o ka honua. I ka lohe ana o na kanaka ua nui loa ko iakou olioli bo ka make ana o keia kupua ino.

I ka hiki 10 ana i ka la i haiia, ka ia hoi eliiaai ke kupua Matone San>a daria, ua ike ia aku la na wahi makaainana e komo mai ana iioko oka pa alii. me ni leo ahiu o ua poe nei, ua kahea mai la iakou: Eko makou aiii opio, eia ka makou noi ia oe e li koke ia ke kupua ino a makou i noho ai me ka hoomanawanui no na makahiki loi* hi i haia aku ia, nolaila mai hooloioia hiii waie i ka manawa oko makou alii opio, E kau laia ma ka amana ! E kau iaia ma ka amana '!

Nj ka nui launa oie o na ieo hauwaiaau mai o a o o na kanaka, ua puka aku la o Lameka Puluka a mawaho o ka lanai a pane aku ia: E na makaai nana o ke kupua Matone Samadaria, ua iohe au i ka oukou mau noi, a eia waie no ka'u pane ia oukou, e kali iki oukon no ka manawa, aole paha e liuliu, e kai ia no oia ma ka amana ana i hoomakaukau ai no'u a no ko'u mau pukaua wiwo oie, a e noho iho auanei oukou me ka maluhia a me ka hoopomo oUia o ko oukou mau ola, Aioha oukou.

I ka makaukau ana, ua kauoha ia aku la na nunui he 16 e lawe mai i ke pio, aole i liuliu, ua laweia mai ia ua kupua nei a hiki maiaio o ka amana b kanaka. a kukuiuia iho Ia oia me ka paa no i na kupee hao ma kona mau wawae. Aku mai Ia o Kahanuepaineki a wehe mai la i kekahi haiole lo imua oua kupua la a me kona mau makaainana e nana aku ana:

E Mr«tone Samadaria, ke kupua i weliia a puni ka lewa nei a haiaioa aku ina kihi eha o honua, eia oe īmua oka iaau i kapaū* ka amana, kahi e pepehi ia ai na en.nni. nau a me kou poe i hoomakaukau i keia amana me kou mana.« e kaui'a kou enemi maluna o kahi au i mana ■ ai, malaila e ko ai kou inaina. a<*. i keta manawa, ua ianakiia kot; ene.u» maluna ou, noiaiia, heaha 1a kou e pakele ai mai ka make e kau aku an:? maluna ou i ka manawa ano ?

Ika lohe ana oke kupua Matone > keia mau olelo ua hiol;» makawalu mai )a kona mau waimaka ma kona mau papaliea, e hoopnlu aoa hoi i kona mau lihi'ihi 3 puai mai la kooa leo haalulu e iuka aoa: £na ahi nui oka honoa, ka poe i kauia iho ka weli a poni ka honua, ka mainu hoi a ke alii nei e noho ana i ka !ua ahi o Hilela, ao'e au e ola ana, e make ana no wau maluna oka amana a*u i hoomakaukau ai, a ioa no hoi he aloha ko oukou ia'u, alaila e hookuu ae no i ka oukou «rahi kaawa nei, me ke aloha; a ma oukou e hiiopakele ana i kuu ola, abu)a t ke hoohiki nei au, Aole ioa vau e haliu kue hou aku ia oukou, a e lilo oo hoi au i kauwa hoolohe a he kokua ikaika no oukou, ina he mau pHikia kekahi e hiki mai ana ma keia hope aku owau no auanei kekahi e kaana pu me ia pilikia a« ku hoi ® paio no ka pono a aae ka jwtohii o ko kākou «opom AāUi^mk