Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 22, 29 May 1886 — Na Helehelena o ka Hole Ahaolelo. [ARTICLE]

Na Helehelena o ka Hole Ahaolelo.

Ui hala iho nei hc eha pule o ka noho ana o fca ahaoielo o keia kau, a he mea hiki ke hoomaoi/opo ia ka heleneiena oiaio oka Hale i keia wa. E hoomaopopo ar.a ko iar,kou !>oe heiu helu, o ka bapa nai o na i uiamakaainana u keia kau h : j.-oe i wae mua ia e na kuhina i mau waha oleio na lakou, a i r>oe k'Aua i ka lakon jriau hana a pau ina paha he pono a im no he he-«-3, Ua -iohoia keia poe oka iu nui ana a na kuhina i ke eiaia a rr.e ka haawi nui ana i-ka w.iiona iwaena o ka poe koho, a rue na hana hoowehwe ;!i no hoi ma kekahi i.«au apana. A ua ku|K;no ka helehelena o ka Hnle i na hopena o na rnea i hana nma ia iloko o na la mua o U.>eruari i hoia. He keiki kupono keia Hsle ::o na hsna i hanaia iloko o na la «m:a o keia makahiki. A t!v. wihiolelo ona m:>kaninana iloko o keia ahaoleio, koe wale no kekahi mau apana kakaik.ihi. Eiike me ka kekahi i puana ae ai e hoohepa ana ika inoa o ka Lunanukaainana o Hamakua i Hawaii, a makou i lohē 11, e i ana he "kauna /mino'\ pela io no ka hapa nui o keia poe. ke nana iho oe i ko lakou moni ho'ookoa ana i na haawina puu dala nunui i waihoia mai i maunu imua 0 'ko lakou mau maka. He n s au "Kauna nano 10 no," a 0 Hawaii ka inea e aie ola ia nei.

Ina he poe naauao io lakou, ina ua hakilo mua lakou i na hana a na kuhina no na makahiki elua i hala ae, a akaka hoi kahi i lilo ai na miliona o ke kau i hala, mamua o ka hooholo hikiwawe ana o na miliona no na makahiki elua o keia mua iho, nie ka ike ole i kahi e loaa mai ai ke eiala; aka ma ke koho waie aku he mea loaa wale ke daia ma ka aie. Aohe noonoo nui la ka hopena oia aie. Na lakou nei e nnkinaki ia oe e Hawaii a paa luna a me lalo i ka aie, a i ka wa a na ona mi-

liona ona aina e e kii mai ai ia oe a hopu .ma kou pua-i e kaili ae i kou ola, e hiki anei ia lakou ke hoopakeie . J Na lakou nei anei e kah ae i ka la o ka popilikia Aole hiki; he helehelena kaumaha keia e hooiliia mai nei e keia Hale maluna o ko kakou aiua 'nala ole i aloha nui ia. Ma kekahi la i hala mua aku nei, ua ku ae kekahi kuhini iniua o ka h;iie me ka uhi paapu ia mai o kona noonoo e ka wai hooinalule kino. ,; Eleele Nuuanu i ka noe."

He mea ano hou keia īloko 0 na hale ahaolelo 0 Hawaii. Aol paha i maa ko kakou poe opio o ka hanauna hou e ulu mai nei i ka ike ana ina poo kiekie ona oihana o ke aupuni e hoanoe ana ia lakou iho elike me keia imua oka lehulehu, a iloko hoi ona paia eehia o Aliiolani Hale, kahi o na helehelena hiwahiwa o na Kamehameha e kiei maū mai ana me na alii no hoi e ola nei, a me Lee Alani a me Hailaki hoi. Me he mea la, ina he hiki i keia mau helehelena ke pane ae ma ka leo, e puana mai auanei lakou, U E oukou e malama ia ka hauohano a me ke eehia 0 keia Hale e pono ai". Ua kahea nui ia ua hea kanaka nei a hoa kuhina no hoi e noho iho, aole nae hiki. He ouli kaumaha keia no na Hauaii ponoi a he mea hoopeho manaolana. Aka nae, oka hua oiaio maoli no keia ona hana i hoike mua ia e keia poe. Ina he mea pono i ke kuhina ke hoolaha ae i ka waiona iwaena o na makaainana i kumu e ko ai kona makeinake ma ke koho balota, aole anei he mea pono i ke kuhina no hoi ke hoomalule I la mai oia eua wai anoe nei, ehke me I jia i hoomalule aku ai ika lehulehu ? Inaua pono ka mua, alaila ua pono no ka hope. Ama hoi ua he»va ka hope (ka ona o kekahi kuhina iloko o ka Hale Ahaolelo) mai noho hou kekahi kuhina o ke lupuni a hoolaha hou i ka waiona iwaena o ka lehulehu, 1 niea e lapuwale ai na makaainana. 4< Mel;e ana a oukou e ana aku ai, pela e ana ia mai ai no oukou," wahi a ka Olelo. Ke ike la nei ka oiaio o keia.

Mawaena o na lunamakaainana o ka poai pili kuhina, he mea hiki oie i ka noonoo ke hoole aku i ke kiekie a me kt akamai o ka Hon. L. Aholo a me ka Hon. J. L, Kaulukou ma ke alakai ana a me ka hoohnhhuH ana i na manao o ko lakou mau hoa lawehana o ka lahui hookahi. Ua apoia a ua hooloheia ka laua*inau olelo a me ka !aua mau alakai ana e ia aoao o ka hale. Ma ka nana ana, me he poe kamalii na hoa e ac o ia poai imua o laua nei. He | kuhi waie ae no ka laua nei, a o ka i hooiohe ka lakou. Eiā wale no ka jhewa, o ko laua piii ana ma ka aoao kahi e hoopukaia nei n& hana e poino ai ke aupunia ine ka lahui. Aohe hiki ke haalele ia aoao. Ina e huli ae laua e kokua i ka pono kauhke o na makaainana. e apo koke aku no ka liuia o ke kuhina i ko laua pua-i, a e uumi ia ana ka hanu a me ka a-i Aka, o keia makaukau o Aholo a uie Kaulukou, ina aia mamuii o ka jx?no o ka aina ihanau a roe na makaainana o ka aina, ka hoole ia taua iho, ina ua pomai< kai oe « Hawaii i ka i mau keikikane. Aoie i pau i ka hoikeike ia e makou j »u helehelenao kttia Hale, aka» ua pi-S ha e keia kowa. l keia jnile ae e kau j bou aku ai makou i ke aniani hooiele 1

aka. a e ike Uke koena. A e ike ana kakou aok ona euli hookauiiuha w„le no, Aka, he rnau helehekna vkekahi e lana ai ka manao. a e haue t ai no hei ka puuwai o kanaka Hawan. A maaneie puana ae kakou a (>au: e oh o Hawaii i ke Akua.