Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 26, 26 June 1886 — Page 4

Page PDF (1.79 MB)

This text was transcribed by:  Sally Vrana
This work is dedicated to:  to Patrick Makuakane

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki $2.00

No Eono Mahina 1.00

KUIKE KA RULA.

Poaono Iune 26, 1886

 

Haawina Kula Sabati.

Haawina III.

            Iulai 18. Ka make ana o Lazaro. Io. 11; 1-16:

            Ua mai kekahi o Lazaro no Betania, no ke kauhale o Maria a me kona kaikuaana o Mareta.

            2  O ka Maria keia i kahinu ai i ke Haku i ka mea poni, a holoi hoi i kona wawae ma kona lauoho, nona ke kaikuaane mai o Lazaro.

            3  Hoouna ae la na kaikuwahine io na la, e ae la, E ka Haku, aia hoi o ka mea au i aloha ai, ua mai.

            4  A lohe ae la o Iesu, i ae la, Aole keia ka mai e maka ai, aka, no ka nana o ke Akua, i hoonaniia ai ke keiki a ke Akua ma ia mea.

            5  Aloha ae la o Iesu ia Mareta, a me kona kaikaina, a me Lazaro.

            6  A lohe au la ia, ua mai oia, alaila noho iho la ia ma ia wahi i na la elua.

            7  Mahope iho, olelo mai la o a i na haumana, E hele hou kakou i Iudea.

            8  I aku la na haumana iaia; E Rabi, ua iini iho nei na Iudaio e hailuku ia oe, a e hele hou anei oe ilaila?

            9  I mai la o Iesu, Aole anei he umikumamalua hora o ke ao? Ina e hele kekahi i ke ao, aole ia e okupe, no ka mea, ua ike no ia i ka malamalama o keia ao.

            10  Aka, ina e hele kekahi i ka po, e okupe no ia, no ka mea, aohe ona malamalama.

            11  Pau ae la kana olelo ana ia mea; a laila, i mai la oia ia lakou, Ua hiamoe o Lazaro ko kakou hoaloha; aka, e hele aku au e hoola mai iaia.

            12  I aku la kana poe haumana, E ka Haku, a i hiamoe ia, e ola auanei?

            13  No kona make ana hoi ka Iesu i olelo ai; aka, manao iho la lakou, no ka hoomalu ana ma ka hiamoe kana i olelo ai.

            14  Alai la olelo akaka mai la o Iesu ia lakou, Ua make io o Lazaro.

            15  A ke olioli nei au no oukou, no ka mea, aole au ilaila, i manaoio ai oukou; aka, e hele kako@ i ona la.

            16  I aku la o Toma, i oleloia o Didimo, i kona mau hoahanau, E haele hoi na kakou, i make pu ai kakou me ia.

            Manao nui: O ko ke Akua hoohakalia ana i ke kokua i kana poe keiki, he mea ia e hoomahuahua i ka pomaikai i loaa.

            Pauku Gulu  Ua hiamoe o Lazaro ko kakou hoaaloha; aka, e hele aku au e hoala mai iaia. Io. 11: 11.

NA HELUHELU LA.

Poakahi. Io 10: 19-42.

Poalua. Io 11: 1-16.

Poakolu. La. 10:38-42.

Poaha. la 12:1-11.

Poalima. Hed 30:1-12.

Poaono. Is. 21:1-9.

Sabati. a Kor. 4:1-18.

Mele, Bula lai. Hoku Ao Nani. 150, Pule.

NA NINAU.

            No ke aha ko Iesu haalele ana i Ierusalema mahope iho o na mea i hai ia ma ka haawina i hala? Io. 10:31, 39. Ihea kona hele ana? p. 40. 1:18. Ua hahai anei na kanaka iaia ilaila? p. 41

            Heaha kekahi o na hana mawaena o keia mau haawina? Lu. 11:14. 13:11-13. 14:2. Heaha kekahi mau olelo nani? Lu. 10:30-36. 12:16-21. 13:6-9, 18-21. 14:7-11. 16-24, 15:4-6,  8, 4-32. 16:1-18. 19-31.  Ehia poe a Iesu i wae ai e kaahele ma na kulanakauhale? Lu. 10:1. E hai ma@ ka pule ana i ao ai i na haumana?

            Mahea o Betania? Ma ka puu hea? Ua kokoke anei i Ierusalema? Owai kai noho ma ia kulanakauhale? Io 11: 1. Ua noho anei o Iesu me keia ohana mamua? Lu. 10:38. Heaha ka pilikia ma ia ohana? Mat. 26:6. Owai kai loohia i ka mai? p. 1. Heaha ka hoohalahala o Mareta mamua? Lu. 10:40. Heaha ka pane a ka Haku iaa@? Lu. 10:41- 42. Heaha kekahi hana a Maria i hana’i no Iesu? Io. 10:2, 13:3. Inahea? 12:1. Mar. 14:13. Ua kokoke mai anei kona la e make ai?

            A kau mai ka pilikia i ka ohana, ia wai ko Maria ma hoouna aku ana? p. 3. Pehea ke kapa ia ana o Lazaro? Mahea o Iesu ia wa? Heaha ko Iesu olelo i ka lohe ana i ko Lazaro mai ana? p. 4. Pehea e hoonani ia ai ke Akua ma ia mea? 12:23. 13:31. Ua iho anei na nana o ia mau la i mea e hoala kue mai na kanaka? 10:47-53.

            Aole anei he pinepine ke kokua ana o na enemi i na hana a ka Haku oiai e imi ana lakou e kinai? Ua hele koke anei o Iesu i ka lohe ana i ka pilikia? p.6. No kona aloha anei? p. 5. Haalele anei oia i kana hana ke pau ole? Ua hiki mai anei kona manawa?

            Loohia anei kanaka a pau i ka mai? Ua maopopo anei ke kumu o ke kau mai ana o na pilikia? Kau mai anei ka makua i kekahi pilikia me ke kumu ole? Aole anei he mea ia e paipai i ka noonoo? Aole anei i hoike ia mai ko ke Akua aloha, ma ke kokua a hoola ana i na @ai? Iawai e nana aku ai i ka wa mai? E pule a e hana pu, e lapaau ma ka mea hiki. Nawai e hoolilo i mea e pono ai?

            Ua manao anei o Iesu e hele aku? p. 7. No ke aha ka aua ana o na haumana? p. 8. Kanalua anei o Iesu? p. 9, 10. Ina kauoha mai ka Haku e lawelawe i kekahi hana, he pono anei e ku kanalua? Hiki anei i kekahi ke hooloihi i kona ola ma ka hana ana mamuli o kona manao iho, aole ma ka hooko ana i ko ke Akua makemake?

            Okupe anei kekahi ke hele i ka malamalama? Nowai ka malamalama? Aole anei e malama mai ana ke Akua ia kakou ma ko kakou hana? Ina ma ka make ana o ke kauwa a ka Haku e holoi ai kana hana, aole anei e ae oluolu i kona manao? Elike me kela Bihopa i minamina nui ia ma Aferica; ma kona make ana ua hoala ia ka manao iloko o na kanaka he 26 e hele aku ilaila e lawe i ka malamalama iloko o ia wahi pouli.

            Ina hele kue kekahi kanaka i ka ke Akua makemake, aole anei e okupe ana? Ua pono e nana ia wai, i ole hele iloko o ka pouli? Heaha ka Iesu olelo i na haumana? p. 11. Ua hoohalikeia anei ka make me ka hiamoe ma kauwahi e ae? Mat. 27:52. Oih. 7:60. I Kor. 15:18. I Tes. 4:13: Aole anei i like ka make me ka hiamoe ana? Aole anei e ola ana ka uhane, oiai e waiho ana ke kino me ka ike ole? Aole anei e ala hou ana?

            Ua hoomaopopo anei na haumana i ke ano o kana olelo? p. 12. Heaha ka Iesu olelo hou? p. 18. No ke aha kona hauola ana no ka hiki ole ana i Betania mamua? p. 15. Heaha ka Toma pane ana? p. 16.

            Aole anei i pomaikai ka ohana i aloha i ka Haku, a i aloha ia e ia? Aole anei o ka home oiaio, oia ka home kahi a Iesu i launa aku ai? Aole anei i hiki ke lilo na home a pau i home oiaio, ma ka haalele ana i na me a Iesu a i makemake ole ai, a hookipa i na mea ana i apono ai wale no; e aloha iaia, a kena iaia e noho mai?

            Ua hoomanao loihi ia anei na hana aloha? Mat. 26:13. Ua kau mai anei na pilikia ma na home a pau? Ia wai e hele ai iloko o na pilikia? Ua hiki anei i ke Akua e hoolilo i na pilikia i mau pomaikai?

            Aole anei he wa hana, a ua pono e hooko, oiai e kau mai ana ka malamalama? Ke ole ke Akua, ua hiki anei e lawelawe i ka hana? Aole anei he pono e hahai ia Iesu ma kahi ana i alakai ai, i na no e hele ana i ka make?

            Mele, Mai hooki i ka hana.  H. A. N. 76. Pule.

 

Na Lealea o ka la 11 o Iune me

Honuaula.

E ke KUOKOA; Aloha oe:

            Eia mai ka nuhou ke laweia ‘ku la e ke Kilohana Pookela a loaa aku na kini puni mea hou mai ka hiki ‘na a ka la i Kumukahi a ka welona a ka la i Lehua.

            Ma ka Poalima 11 o Iune, oia hoi ka la hanau o ka Nai Aupuni, ka mea nana i hoohui o Hawaii nei i hookahi pana ana, o ka wa no ia i hoomaanao iho ai ka mea kakau me ko’u mau hoa a me ko makou Luna Nui S. D. Kapono i ahaaina hoomanao no ka piha ana o ka makahiki. Ua malamaia ka ahaaina ma Kamaahala Honuaula, a mamua ae o ka aina awakea ua weheia he haiolelo e Moses Kealoha me S. W. Aberahama no na mea e pili ana i na hana o ka la maloko o ka luakini o Keawakapu. Mahope o ka pau ana o ka haiolelo, ua kai huakai mai na mea nana i kukulu ka ahaaina maluna o na lio ma ka palua o ka laina hookahi; a i ka nana aku i ua mau keiki nei maluna o na lio, he kohu mau koa o ke Duke Hao i ka la hoouka kaua hope loa o ke kahua kaua kaulana o Watalu. Ua kamoe pololei aku la ka huakai no kahi ahaaina i hoomakaukauia ma Kamaahala he wahi panoa keia, a hookahi wale no hale maanei no ke kaeaea J. Anderson. I ka hiki ana i ka hora 10, ua noho iho na mea a pau e hoonuu ana i na kohi kelekele a ka puukolu.

            He nui ka poe i akoakoa ae no ka hoomanao ana i ua la nui la o ka Nai Aupuni, mai na ulua nui a ulua liilii; a ma ka hora 2 p. m. ua hoomakaia na le’ale’a o ka la.

            Le’ale’a mua: Heihei he elua wahine, o Kahauanu me Kamailio, a na ka inoa mua ke eo, oiai he loa aku kona mau a u i ko ka lua; a he hapa hoi na kaina wawae o ka mea hope. I ka holo ana keia a kokoke i ka pahu, noho ana ka wahine wawae hapa ilalo, a hu ae la ka aka i keia wahi lede. O ka loihi o kahi i holo ai he 132 iwilei.

            Heihei elua: Mawaena o Kalimahana me Maka’uhi, a na ka inoa mua ke eo, a 3 pehu ka hoonee ana iho.

            Heihei ekolu: He mau wahi hoe ia o Kele a me Punika; a na ka inoa mua ke eo, a hookahi dala ka makana.

            Heihei eha: He piu a no Kamawae me ko Kukahiko, na ko kamawae ke eo, a he ulua kapapa ka makana.

            Heihei elima: He lio no Kamailolo me ko Kale Pake, haule ko Kamailolo lio ua loaa i ke kewe, a o ka makana he neo. Mahope o keia mau le’ale’a he mau huikau, a pau ae la keia. Pela iho la i hoopau ia ai na hana o ka la.

            G. N. KALEIKOA.

Mauiwai, Honuaula, Maui, Iune, 19’86.

 

NA MEA HOU O PAPAIKOU.

 

            E ka NUPEPA KUOKOA e, Aloha oe—

            He mau ia loihi ko’u hakilo ana e ake e loaa ona mau mea ui no luna o kau papaaina; a akahi no a loaa ia’u, aka, aole paha e ko’u ana ka puu o “puni mea hou ma”.

            Iune 6. Ua kau iho la ka hanohano o ka rama maluna o kekahi wahine ma Piihau, a kii aku la oia i ka lio me na pono holo lio a hele aku la e kakele lio. Ua nui ka poe makaikai i keia wahine, e hi-o ana ma ka aoao a ala ae iluna a kani aku la ka pio i ka molemole. Laki nae i ka hapa sahio, hakihaki ole ai na iwi o ke kolohe.

            Ma ka la 12, ua haalele iho la o Kalilikauoha i ka poli pumehana o ke kane mare a lilo aku la me ka eha ka kia i ka iwi, a hooheno hoi o ka po lailai. Eia ke ano hana a keia wahine mai kinohi mai. He ekolu ana kane mare, a eha keiki me ke kane mua, a make ke kane mua ola na keiki, mare hou, aole li’uli’u iho oki ia kane, mare hou me keia kane, a ma keia mau la iho nei loohia ke kane i ka nawaliwali, a oia ke kumu i haalele ia ai ke kane mare e oni wale ana no i kahi moe me ka mea ole nana e malama. Eia iho no na kiai naue ole e Elenale la ke kau pono iho la maluna o olua.

            Iune 13. Ua haawi ae la o Ako Eleele he mau kalo mahanahana maluna o kana wahine, a ma ka la 14 ae ua haawi maila ke kanawai he mau ala paa no Kaueleau:

            Ke nee nei no na wahine i ka lakou hana ike o ka humu kapa apana malalo o ke alakai pauaho ole ana o Mrs. Kaluapakohana ko lakou Luna Nui, e i kokuaia hoi e Mrs. Nahaku, a e wehe ana paha lakou he fea nui i keai mahina ae ma ka la 19 paha. Imua e na lede ma na hana maikai.

            He mau la hana mau keia o ka nau o Papikou nei, ma ke 54 kapu o ka la a oi aku.

            N. UWEKANAONAO.

Piihau, Hilo, Hawaii, Iune 17, 1886.

 

HE MAKE I ALOHA NUI IA.

            Ma Kapalama kai, ma ka Poalima hora 9 o ka la 18 o keia mahina, ua hala aku la i ka hale piha welu i ke aloha ole, o Mrs. Kapela, he wahine kupa a kamaaina i ke one o Kakuhihewa. Ua haalele iho oia, he kane a he mau kaikunanae, na keiki a he mau moopuna e paiauma aku ana ma keia aoao. He wahine i aloha nui ia, me ka loaa ole o kekahi ulia mai, a o kekahi ano ulia keakea okoa e ae.

            Ua hanau ia oia ma Puueo, Hilo, Hawaii, na Keawehano (k) a me Kahaku (w), a ua komo oia i ka Ekalesia o Haili i ka mahiki 1840 a oi; he 58 ka nui o kona mau makahiki. I ka makahiki 1848, ua mare ia oia me kana kane e noho nei iloko o ke kaumaha, Mr. Hukiku. Ua noho oia he hoahanau maemae, iloko o ka Ekalesia hui o Kalihi a me Moanalua, a hala aku la i kela Bula Isi.

 

LEO PAIPAI.

            Ke hoike ia aku nei ka lohe i na Kula Sabati o ka Mokupuni o Kauai. Ua koho ponoia o Rev. S. L. D. Kiwini i Komite paipai i na Kula Sabati o ka Mokupuni o Kauai no ka hana i waiho ia ma kona lima e hana, a he mea pono i na Kahu Kula Sabati Nui a me na Kahu Kula Sabati Apana ke hookipa a kokua pu mai ma ka han ana e lawelawe aku ai ma na ano apau. A e hoikaika hoi me ka manao lana poho ole no ka hana i manaoia. Me ke aloha no.

            HENRY. WATERHOUSE

Peresidena o ka Ahahui Kula Nui o ko Hawaii Pae Aina.

 

NA OLINO O KEAUKUKUIULA.

            E ke KUOKOA e, Aloha oe:

            E oluolu mai kou ahonui e hookomo iho i keia wahi olino o Keaukukuiula nei, a eia mai ua wahi olino la.

            Ma ka la sabati i hala ka la 15 o Iune, ua hookomo mai ka mokuahi Malulani ma ke awa o Kailua, a o ka mea hanohano ka lunakanawai Hoapili kekahi maluna ona a me C. Kaiaiki ka Luna Nui o na aina o na Keauhou a me Kahaluu.

            Ia Hoapili i lele mai ai i uka nei, ua kamailio mai la oia aole e lawe na kanaka i na ukana o lakou oiai he la pule ia koe nae na ukana kupono i ka lawe, ai hoi a pau ka pule lawe, he ole nae ka maliu ia o ua leo nei e na kanaka a me na haole, he kakaikahi wale no ka poe i hoolohe.

            He wahi taata tahiti kai hooili ae i kana mau ukana iluna o kana wahi ekake, a papa aku hoi ka makai, e puili mai ana ua wahi taata la i ke kukao ka maka e hopu aku ana hoi ka makai i ka umiumi o ua wahi haole nei paa loa, a o ka hakaka no ia a nui ka haunae’e, e ole no hoi e nui na uwao pau koke ai. Eia ka ninau. Owai la kai hewa? O ka makai anei, o ka haole anei? Eia ka’u haina, o ka moku no kai hewa i ke kiola i ka ukana i ka la Sabati. G. K. KALA.

            Kohanaiki.

 

HE MOOLELOKAAO

NO

BARETILE MUDA,

KA

HIWAHIWA LUA OLE O KA NANI,

A O

KE ALII HOI O NA KUPUA A PAU,

Ka mea nona ka Mana Kupanaha loa maluna o na Haku o ka po lia me na Uhane ino o ka po; ka mea i oleloia "Ke Ki o ke ola a ma ka make mau loa." &c &c

 

            HE OIAO kau i mea mai nei, Ua makau oe o kau aku kuu inaina maluna ou i kuu wa e hoea mai ai. Ae eia wau: ua manao anei oe e nalo kau mea i hana iho nei? Aole loa pela.

            Pane hou ae la ua keiki me ka nanahe: E kuu haku alii e, ao—Aole i puka pono ae ia mau huaolelo ana, hahana ana ka wela o ka luaipele ma kona kua mai ke keiki alii Baretile aku, a i kona huli ana, ae, e iho iho ana ka elele o ka make maluna o kona kino a hoao ae la oia e pakele mai ka make aku aka, he manao poho wale ana no ia, no ka mea

Ua haalele aku la oe i ka la

A me kona mau kukuna nani.

            He manawa pokole ua lilo koke ae la kona kino i puulehu o ka maewaewa hope loa, a oki ae la ke ahi a aheahe ae la kekauwahi makani mai ka akau ae a nana i hoopuehu hilii aku i ka puulehu e waiho ana a lilo i ka oie.

            I ka pau ana o kona hoopai ana i kona enemi, ua huli ae ia oia a nana ae la iluna a ike ae la i kona makua a me kona hanau mua he kaikuahine e kau pono iho ana maluna pono iho o ka hale alii a hoomaka ae la oia e pii malie a kaa pono ae la mamua pono o laua nei, a anehe aku la kona kaikuahine e puliki aku i kona pokii kaikunane, aka, kau e mai la oia i ke ao e pale ana mamua pono o kona alo, a i mai la iaia: E kuu kaikuahine aloha, alia oe e hoopa mai ia’u, ua like au me ke ahi i keia manawa, ua wela hoi kuu inaina, e noho iki aku oe a oluolu ae au.

            Kuemi hou iho la oia a noho iho la me ka uwe ana. A i ka hoi pono ana iho o ka noonoo maikai o ka eueu o ka lewa, ka mea hoi nana i rula ka lapalapa o ke ahi a i kaupaona hoi i ka eheu o ka makani; ua hooiho iho la oia iaia iho a ku pono ma ke alo o kona makua hanai a hohola mai la kona makua i kona lima i kana keiki a huki aku la i ona’ia a hoonoho iho la ma ka aoao o ke kaikuahine a pane iho la: Ano eia ka manawa kupono nou e kuu kaikamahine e ike i kou pokii oiai oia me oe.

            Ea ae la kona poo iluna a ike ae la i kona kaikunane, a apo aku la ma kona a i a uwe iho la. A pau ae la na wili au ana a ke aloha, ninau ae la ua keiki nei i kona kaikuahine: E Meriana, e hoi paha kaua iluna e noho ai a na’u e imi i kokoolua kupono nou.

            Ina pela kou manao e kuu pokii, e aho hoi ha e iho kakou ilalo e ike i na makua o kaua a nau no hoi ia e hoopuka aku imua o lakou, mamua hoi o ko kakou hana ana mamuli o ko kakou manao iho, manao wau he mea pono ole paha ia ia kaua e hana pela imua o ko kaa mau makua oiai no laua e ola ana. Aka, mai wela mai ka inaina o kuu pokii, a o kuu haku alii nae a o kuu hooola hoi, maluna o kou kaikuahine nei no ka mea, he uuku loa oia.

            Hooki ae la kona kaikuahine i kana kamailio ana, pane iho la o Baretile, E kuu kaikuahine aloha hookahi wale no e iho aku ana kakou ilalo e ike ai i ko kaua mau makua, aka, i noi wale aku no wau ia oe, a i hoole mai no oe, pau ae la no. Aole o oe e kuu kaikuahine ka mea e wela ai kuu inaina, aka o ka mea wale no e aa mai ana e wawahi i ko kakou noho maluhia ana, nolaila mai hookahua oe i ka makau iloko o kou noonoo ana, o loaa auanei ka mea nana e hoomake ka manaolana.

            I keia wa a laua nei e kamailio nei, aia no ko laua makua hanai ke hoolohe malie la me na maka oluolu, haliu iho la oia a pane iho la: E a’u mau keiki, he mau mea maikai wale no ka olua i kuka iho noi, a he mea hoi na’u i hauoli loa ai, aka, e kali kakou a hiki ilalo.

            I keia wa no a lakou e kau malie ana aia no ka ohana alii iloko o ka hale alii kahi i nanea ai me Niolapua, me ka ike ole ae eia ko lakou home iloko o na hoonui hana ana. Aka, o ke Aliiwahine Ane Bera, ua ahuwale ka pae opua, aole nae oia i hoolaha ae i keia iwaena o ka ohana alii, oiai, ua maopopo no iaia ka hopena o ia mau mea a pau.

            A kokoke e wehe ae ke alaula o ke ao, ua ku ae la ka Ui Ane Bera mai kona wahi moe ae, a kahiko iho la iaia iho a lawe ana hoi a palahinu na wili 7 o kona lauoho ke hele la a

A paulo ka papa o Apua

I lohia limaia e ka waikini

Aohe wahi hemahema a ke aloha

Ua lawa na kihi a ka makemake.

            A i ka makaukau ana, hele aku la ia ma ka rumi hookipa a hookani ae la i ka hele e ku pono ana i ka rumi kahi i hiolani ana ka Moi Hikekela me kana lede, a hukihuki iho la keia no 7 manawa, a na keia kani ana o ka bele i hoala hikiwawe ae i na Moi, a hoomaopopo koke iho la laua, he hana nui ka ka bele e kani nei.

            No laila hoomakaukau iho la laua no ka hele ana aku e nana a e lohe i ka mea hou ina he mea hou.

            A i ka laua hoea ana aku ma ka rumi hookipa, e noho nani mai ana ke Aliiwahine Ane Bera ma kona noho, a i kona ike ana mai ia laua nei, ua ku ae la oia iluna no ka halawai ana me kona mau hoa mo ka noho alii, a ninau koke aku la ka Moi Hikekela: Heaha la ka manao nui e kekahi o ka’u mau aliiwahine o nei bele kakahiaka nui au i hookani ae nei, he kaua anei, a i ole, he lono paha no ke kaua?

            Pane mai la ka Ui Moiwahine kilokilo: Aole he kana, aole hoi he mau nene kaua, aka, o ke keiki a kakou ina aku mawaho, eia ke kau pono nei maluna o ka hale alii, oia no me ka makua hanai a me ke kaikuahine no ona, a nona nae ke kumu o ka hiki ana mai nei, ua pepehiia e ke kane i keia po iho la, a ua okiia ke poo a hoolei ia iloko o ka muliwai, a ike mai nei no kela iluna, uiho mai nei me ka makua hanai, a ua hoolaia mai nei no e ka makua hanai ke kaikuahine a hala loa mai nei no kela no ka hale alii nei, a ua pepehi mai nei i ke kane a ke kaikuahine a make, aohe kona kino maanei, a e makaukau nui ana e iho mai, nolaila wau i hoala aku nei ia olua, i makaukau hoi e apo aloha aku i ko lakou hiki ana mai.

            I keia wa ka Ui kilokilo e hoakaka nei, ke hiolo la na waimaka o ka Moiwahine Juriana Muda no na mea a pau e pili ana no ka laua mau keiki, a i ka pau ana o ka Ane mau kamailio ana, huli awiwi ae la laua no ka rumi komo lole, a kahiko iho la ia laua iho, a pela hoi ka ohana alii holookoa, a haawi ia aku la ke kauoha i ka poe lawelawe a pau o ke alo alii, e hoomakaukau koke ia kekahi papaaina nui, a e makaukau e hoi mamua o ke kani ana o ka hora 7 o ia kakahiaka.

            He manawa ole ua makaukau na mea a pau, na alii ma ka noho alii ma kahi mamua pono iho o ka anuu o ka noho alii e ku ana ka Moiwahine Ane Bera me ka hiehie nui, ka papaaina e luhiehu ana i na ono o na ano he nui a ua konoia na maka hanohano he nui a he anaina maikai maoli no ia ia kakahiaka nui poniponi, a i ka makaukau ana o na mea a pau, ua pane aku la o Ane: Ua maopopo no paha ia oukou ke kumu o keia mau hoomakaukau ano nui ana, oia hoi ke keiki alii Baretile a me kona makua hanai ke kupua Hikekela, a me ke kaikuahine pu no hoi, a nolaila, e hoomanawanui iki iho kakou pela a e hele ae wau e hea oiai lakou e kau pono nei maluna o kakou,

            I ka pau ana o kana mau kamailio ana, a puka aku la iwaho a ku iho la a haliu ae la kona mau maka iluna a ike aku la i ka punohu ao nui e kau ana ma ka piko o ke Towera 1 o ka hahale alii, a hea aku la:

            E ka wohi alii o ka lewa a me kou makua hanai ke kupua o ka lewa i piha ka oluolu a me ke aloha, ke hea aku nei au ia ouhou e iho mai, a eia ka hale ua makaukau e apo aloha aku ia oukou. I loa no a kuu iho, ua hoohakui ae la ka hekili no 3 manawa, a huli ae la ka Ui Ane a hoi aku la na kahi a ke anaina e nune ana me ke kahaha o ka naau. A iaia no a komo aku, ua piha e ae la oloko i ke ao e uhi paapu ana, a nanaholo ana na lalapa uwila ma na paia laahia o ua kakela nei, a hala he mau minute o keia mau hiohiona o ke kamahao, a i ka mao ana ae ua ikeia aku la ke keiki alii Baretile me kona kaikuahine i kahiko nani kupanaha ia, a me ke kupua Hikekela e noho mai ana iluna pono o ka anuu mamua pono o ka noho alii.

            A oili hou aku.

 

KA DEMONA O KA PO.

            He 15 paha minute i hala o ka hora 8 ahiahi o ka Poakahi nei, ua holapu ae la ke ahi i ka hale hana waapa o na hoahanau Ryan me ka hale hoahu ukana o Mr. Laine. Ua hoea koke ae na puali kinai ahi ma kahi o ke ahi, a mamua o ka ikaika pono ana o ka wai, ua hahaniaku la ke ahi ma na hale makai aku e pili kokoke ana ma ka uwapo. Iloko o ka manawa pokole ua lilo ae la keia kauhale i puuahi nui e kiola ana ikona wena i ka lewa lani a hoomaamaama pu ae la i ke kulanakauhale. Me na hooikaika pauoho ole a na kinai ahi, ua kualiilii mai la ke ahi, a na ia mea i hoolana ae i na manao no ka palahalaha ole aku o ke ahi maluna o na puu lanahu pikimana e ku koke mai ana. He 15 minute paha i hala o ka hora 9, ua emi mai la ke ahi a hiki i kona pio loa ana. He ahiahi ahiuhiu makani keia, aka, mai hele huhu paha ke ahi i ka uwapo o Ainahou ina he ano kupipi loa mai na hale. He mau hale laau wale no keia, a he hapa uuku o na waiwai ka i pakele. Aole i maopopo ke kumu o ke ahi. Ua panihakahaka ia na hale.

 

NA AIE MILIONA.

 

            ILOKO o keia mau la, ke palua miliona mai nei na dala e aie aku ai keia aupuni. Na Kaulukou he elua miliona a puehu aku no ka hana ana i alahao mai Hilo a Hamakua; na Kipikona ia aie elua miliona, a na Nahale he aie elua miliona hou no; i ka houluulu ana he eono miliona dala e aie hou ai. I na la kinohi o ke kau, hookahi aie i hoomaopopoia, oia ka umi miliona a Nahinu mai Kona Hema mai, a puunaue me ke kanalima miliona a Koolauloa i hoonui ia me 280 makahiki e hookaa ai, pehu mai he 330 a oi makahiki e hookaa ai. E hookaa na hanauna Hawaii a kau i na hanauna Pake, a koe aku paha o ka aina wale no, aole e pau; a nawai la e hookaa aku? O ka waiwai iho la paha keia o Hawaii imi loa o ka hoouna ana mai e huli i aweawe no keia haawe koikoi e amo ai na wahi tausani kanaka kakaikahi o Hawaii. Auhea ae ke kanalua i koe no ka aie umi miliona i upuia ke holo ae keia?

 

LOAA PONO UA KOLOHE

 

            Oiai na hoa o ka ahaolelo e noonoo ana i ka haawina bila dala “Na Lilo Mau o ka Papa Hoopae Limahana” ua lilo ka hale ma ka hoopaapaa i ka uku o ka luna nana paahana Iapana no ka mahuahua loa. Ua ala mai na ninau pahaohao mua no keia haaawina e Kakina, a nana i hoomaoli ke ala; hoonowelo mai na niele a Dickey, a nana i hooakea ke ala; a na Dole i hue mai na piha-a moewai a kipapa iho la i ke ala a lilo i kahua paa. Malaila oia i kaukoe aku ai a halawai me ka Oihana Kalaiaina a ninau aku la i ke Kuhina: Ua hookupa ia no anei keia kanaka Iapana no Hawaii nei, e hiki ai i kuu mau lima ke hoomohala ae a haawi aku i dala nana i kulike ai me ka mana o ke kanawai? Hoole mai la kela, aole i hookupa Hawaii ia. Alaila, wahi hou a Dole, heaha’la hoi keia hehi a hookano wale ana i ke kanawai o ke aupuni Hawaii, a poloai mai ia’u me kau mau hoa e haawi aku i dala no kona luhi o ka hele ana e nara i na makaainana o kena aupuni? Heaha kana hana nui, a heaha ka pomaikai o ke Aupuni iaia?

 

HE KAUKA IAPANA

MR. M. GOTO.

He Kauka no ka mai lepera, na mai e pili ana i ka ili o ke kanaka, ka mai kaokao

etc. etc. etc.

            KEENA HANA—Aia ma Kapa’ama, mauka pono o kahi noo o ka Hon. J. Keau.

NA HORA HANA Hora i ka 5 p. m.

   “   “     Na la Sabati hora 8 a 10 m.

2047-131

 

JAMES DOWER.

 

Oia hoi o Kimo Kapiolani, ka ona mua o ka mokuahi Kapiolani. Ua makaukau oia me na lako apau, no ka hana ana i na waapa, a me ka hana hou ana i na waapa naha. Ua makaukau oia me na Wae, na Umi, a me na apana hookui e paa ai na waapa, a me na lako e ae no ke kapili ana i na waapa. E hele mai ma kona hale ma Manamana, Honolulu.            2029-f

 

PAPA! PAPA!

AIA MA KAHI

LEWERS & COOKE,

(O LUI MA.)

ma ke kahua kahiko ma alanui Papu a me Moi.

E loaa ai

PAPA NOUAIKI

o kela a me keia ano

Na Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe,

Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu

Ku, A me na Papa Moe nui loa

 

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami

Puka, Na Ami Puka Aniari, Na Ami

o na ano a pau, Na Aila Pena, o

kela me keia ano Na Aila Hoo

maloo, he lehulehu wale,

Na Aila e ae o na

ano a pau.

 

NA WAI VANIKI

A ME NA

WAI HOOHINUHINU NANI!

O NA ANO A PAU IOA.

NA BALAKI ANO NUI WALE.

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a

pau, ua makaukau keia mau Makamaka

a oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

NO KA

UKU HAAHAA LOA.

E likeme kamea e holo ana mawaena

LAUA a me ka MEA KUAI.

HELE MAI E WAE NO OUKOU

 

Kakela a me Kuke

E laa na pahiolo hola,

hamale, koi nui a me liilii, aila,

wili paa, rula, apaupu, kui o na ano

a pau, kala kaa, hao hoopaa puka

pohaku hoana, kepa, lei ilio, kau-

la hao ilio, pahi, upa, pahi umiumi,

kalapa, kope hulu, pulupulu, oepa ka

laleula, lina hao, ami, keehi, a me ke

KAULU OPU.

 

Palau o na ano a pau,

Oo, ho, kopala, pe, kipi-

kua, hao kope, au ho a pe

a aku, kua bipi, lei bi-

pi, kaula hao bipi, uwea

pa, uwea keleawe, hao pili

piula, kaa palala, ipuhao, ipu ti

PA-PALAI, MAKAU ME KE AHO

 

Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula

kuaina, hu’akai, ehi wawae,

hulu pena, a pela aku.

Pena wali, kini nui a me liilii o na

ano a pau, me ka pepa kuhi-

kuhi, pena keokeo, aila

pena, aila hoomaloo,

vaniki kaa, a me

vaniki moe,

PENA HOOMA-

LOO

-a me aniani hale-

AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO ILI,

AILA KAA, INIKA KAMAA.

PAUDA, KUKAEPELE, KIANA

PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA

ANO HE NUI A LEHULEHU.

 

LOLE MAKEPONO

-E laa me-

AHINAHINA, KALAKOA, KEO

KEO, LEPONALO, HULUMANU

UWE-WAHINE, KUI HUMUHU

MU, A ME KA LOPI.

 

Ke Kuike a laua no ia ma kahi o

Kakela & Kuke!

NA MEA PIULA

Mikini Humuhumu

Makini a WHEELER  a me WILBUR

MIKINI A WILCOX ME GIBBS

NA MIKINI A

REMINGTON.

 

He nui loa na mea hao me na ukana e ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.

 

Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNE,

LAAU HOOMAEMAE KOKO

LAAU HOOPAU NAIO, LAAU

KUNU, PENIKILA, HUAALE

PAAKAI, LAAU HOOPAA HI,

Me na Laau Hamo a Pala ‘ku.

Kakele a me Kuke.