Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 27, 3 July 1886 — Page 3

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Linda Low
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Th@@g Thrum ma ka Halepai o @@@@@@@@@@@@ Company. “K@@@@@@@, ma @@ ki@@ o Aianui M@@@@@@@@@.

 

@@@@@ ma@ na Olelo Hoolaha ma @@@@@@@@@ mamua ae o ka bora @@@@@@ o na Poaha a pau. Aole e @@@@ Olelo Hoolaha ke laweia mai @@@@@@@@ @@@keia maluna. E hoo@@@ @@@ makou i keia @@la maluna. @@@@ @@ @@@@ a pau a me na kauoha @@@@@ pepa ia KA NUPEPA KUOKOA @@@@@ l@a e loaa pono ole aku kei@ @@@ @@ lawe, e hai ma@ me ka hakalia @@@@@@.

 

@@@@ a keia pepa e haawi ai i kona @@ @@ @@@ ke@@@a @o ke dala, koe ka @ @ona Oahu, a me kekahi mau apana @@@ @ @@ @@@i i ka halihali @@@ i ka @@ @ @@@ ap@@@, e h@@iia ka uka luna.

 

 

A KE KAUOHA

 

@KE KULA AUPUNI MA HONOLULU.

 

@@@@ @ ana na @ula Aupuni ma ka olelo @@@ @@@@@ @ Honolulu, e like me ka @@@ @@@ malalo iho nei:

 

@@@@@ @@@@@@@@@ 1886, ma ka Lua@@@@@@@@@ na Kula o Wailupe, Ma@@@@ @@@e me Waikiki-kai.

 

@@@@@@@ 20 o @uiai, ma ka Luakini o @@@ @ @@@na Kula o Moanalua, Kalihi@@@@@ Kawaiahao, Kaumakapili a me @@.

 

 

@@@@@ ma ka olelo @n@lani.

 

@@@@ 2@: ma ke Kula o Pohukaina

@@@@@ 22: “ “ “ “ Al’nui Papu

@@@@@ 23: “ “ “ “ Kahehuna

 

@@ @@ @ ana na hoike i ka hora 9 o ke @@@ @a la i olelo ia maluna, a e hoo@@@ na Kula mai ka pau ana o na hoike, @@@@ POAKAHI, la 13 o SEPATE@ 188@, a ma ia la e hoomaka hou ai @a ana.

 

W. JAS. KAMIKA,

 

@@ana Ho@naauao, Luna Kula.

l@ne @0, 1886. 2083-3t

 

Ike Kula Aupuni ma Ewa me Waiana@, a me Koolaupoko, Oahu.

 

@@ KULA EN@LANI.

 

@@@@, WAIANA@, i ka Poaha la 220 Iulai W@@WA, EWA, i ka Poalima la 230 Iulai @@@@HE, KOOLAUPOKO, i ka Poaha la @@@ai.

@@ @@@@@, KOOLAUPOKO, i ka Poalima @@ Iu@ai.

 

NA KULA HAWAII.

 

KA@@A, KOOLAUPOKO; Poalua la 20 o @@@

@@k@@ @, KOOLAUPOKO; Poakolu la 21 @@@@.

@@@@maka ia ana ka hoike i ka hora 9 o ke @@@@ka o na la i olelo ia maluna.

 

W. JAS KAMIKA,

O.hana Hoonaauao, K. P. H.

@une, 30, 1886. 2083-3t

 

Hoomaha o na Kula Aupuni.

 

E hoomaha ana na Kula Aupuni a pau o ka @ Aina, mai ka POALIMA, la 23 o IULAI, @@, a hiki i ka POAKAHI, la 13 o SEPAM@A, a ma ia la e hoomaka hou ai ke kula

 

Ma ke Kauoha o ka Papa Hoonaauao.

W. JAS KAMIKA,

O hana Hoonaauao, K. P. H.

@une 30, 1886. 2083-3t

 

@@ PAPA KU@INA HOU

Kai hookohuia i ka Poaha nei i hooaopopo ia penei: R. J. Creighton, uhina aina e; P. P. Kanoa. Kuhina aiwai; W. M. Kipikona, Kuhina Kalai @a, J. T. Dar@, Kuhina Loio. Ke no@ nei ma ko lakou kulana oihana i kulie me ka hookohu mai ka Moi mai. Oia @ nuhou.

 

K@la me Keia.

 

E nana ae i ka olelo hoolaha no ka @ike ana o na kula aupuni e puka aku @i.

 

Minamina makou i ka lawa ole o ke owa o ka pepa @ pau pono ai na nuou o keia pule.

 

Puka hou ka pele o Halemaumau kela mau po aku nei, a ua ikeia koa ula wena e ko na Kona poe.

 

Ke @@uliu mai nei na hoohiwahiwa la @o Kiulai o na America e malama ia na i ka Poakahi ae. He kipu pololei o hoi na ka pualikoa Honolulu Rai@e@ ma ia la.

 

Me he pule la na hoakaka ana a ka Hon. Kale Kika o Makawao i na hana apakahi maoli a na kuhina, ke hele la a oiaio a Amene ia e Kakina. (Nana ka moolelo o ka la hana 50:)

 

Ua hu-e ia ae na no-a huna hou a @a Kuhina i keia mau la iho nei e ke hikamana o Wailuku. He $130,000 01 a emi mai paha ka aie hou i ka Ona Miliona, oia na paio ikaika imua o ka hale.

 

Oiai o Eelu e hoao ana e komo no @e awa o Puuloa no ke kolo ana mai @ Kapiolani, ua anai ia ae la kona wikaele me na pohaku o lalo, a ua he@o no nae me ka maalahi. Pakele nae mai ukali ia Kapiolani.

 

Ua powaia he pake ma Kauai na @lua limakoko, a waihoia iho la ma ke alaloa me ka manao ua make. Laweia @e paiki me 15 dala mai ke kino aku o ka pake. Ua hopuia na kolohe lima koko ma o ke kuhikuhi ana a ka pake.

 

He heihei lio ko Kapiolani Paka i ka @ora 3 o keia la mawaena o na lio heihei kaulana o Angie A. @@ Hanekoka. E lawe ana laua i ke kaumaha o ka mea holo i 122 paona, oiai he 117 paona wale no ke kaumaha o ka mea holo o ka lio nona ka inoa mua, a he 122 o ka lio hope ma ka la 11 o @une i hala. He heihei ano paonioni keia mawaena o keia mau lio, a nawai ana la k@ eo.

 

Ma ka Poaha nei i heluhelu mai ai ka Hon. Kaulukou i kana bila kanawai hoowaiwai ia Hawaii, e hoomana i oihana kaua aina a me moana no ke aupuni. Ina e holo io ana, alaila, e loaa na manuwa kiai @oe maihole @ ka nuku o Mamala.

 

Ua make kekahi pake ma o ka lele ana iloko o ka muliwai ma ka uwapo o Haaliliamanu. Ua hoao keia pake e holo aku no na aina e a hoole ia mai e ke kapena. Ua loaa keia pake i ka mai lepera, a oia paha ke kumu o kona manao ana e hoomake.

 

Ua loheia mai na lono, ma ka huli hoi ana mai a ke Kinau i kela pule aku nei a ku ma Maalaea, a oiai kona mau waapa e alo ana i na ohua no uka a lawe mai hoi i ko uka no ka moku, ua huli iho la kekahi waapa, au aku la na kanaka no ka aina. He okaikai no ua wahi nei.

 

Ma ke kolo ia ana mai o kahi mokuahi poino i ka la Sabati i hala a kokoke mawaho ae nei o Kalibi, ua moku la ke kaula a poholo aku la ka moku i ka hohonu. Ma o ka poeleele ana ua hoi nele mai o Pele laua me Kamapuaa no ke awa nei ma ke ahiahi.

 

I ka mokuahi Kimo Maki e ku ana ma Waianae, a oiai oia e hoomakaukau ana no ka hoi mai i Honolulu nei, ua pahemo aku la kona huila mai kona kikala aku a waiho ana i ka hohonu. Ua hoike koke ia mai na lono no keia poino o ka moku i Honolulu nei, a ua hoounaia ka “Malulani” ilalo no na kokua. Ma ke kakahiaka Poaha nei i koloia mai ai a kapalulu ana i ke awa lai o Kou Aohe mea i poino.

 

He 3 lala o ke Komite Waiwai na lakou i huli iho nei na Keena Aupuni i hoapono i na lawelawe ana o ia mau Keena, oia o Aholo, Keau me Kikaha; a he elua hoi i hoahewa i kekahi mau hana i’lawelaweia, oia o Kale Kika me Kauka Waika. He nui na hemahema i ikeia e ka hapa uuku o ke komite, a he pono wale no ia i ka poe no lakou na inoa mua. E hoopuka aku no makou i ka hoike a ka hapa uuku ke loaa he wa kaawale.

 

Hookahi no ka olelo hoololo a Kikila Palaunu i ka Poakolu nei, poniuniu ka ike wehewehe a na loea pale o na kuhina; oi noke mai o Keau i ke ko’u a ha’u okoa i ka makani. E pakele hoi ia i ka pahuna ihe a ke akamai, aohe hele’na e hala ai. Nana aku, hehee ka lolo o ka la, kapakahi ka manamana o ka uwati i ka hora elua. E ole ka pahaha ana aku o ke alo a pane ae la, E ke koa o ka la, o ka leo wale no a pane mai oe, ina ilalo ke alo a iluna paha, h@ hooko wale aku no ka’u.

 

Ke hoolaha mai nei kekahi hui kalepa o Honolulu nei, aia ia lakou kekahi pena ano hou loa i hana ia e hiki ole ai i ke ahi ke a. Ma kekahi la i hala aku nei, ua hoaoia keia pena nuhou loa a ua ikeia ka holopono, koe nae ka hooia loa ana iloko o kekahi ahi nui e like me ka pauahi mau iho nei i hamo ai ka hulu ia Honolulu nei. Ina nae he holopono loa keia, alaila, loaa ka paleahi no na hale laau. Ua lohe mai makou e hoao ia ana kekahi hale me keia pena a ho a ia i ke ahi.

 

Ma ka Poaono o ka pule i hala, oiai kekahi paahana o ka hale kamana mahu Enteprise Mill ma Huehue e hooponopono ana i kekahi ili moku o ka mekini oiai e kaa ana no na huila, ua hihia ae la kona palule ma ke ano ulia me ka hao iho e kakaa ana a paa loa, a na ia mea i hookakaa i ke kino. Ua hoopili pu ia ke kino me ka a-i i ka hao e kaa ana, a e ole ka moku ana o ka palule, hemo ai. Ua palahe ka io o ka a-i a he nui no hoi na palapu manaonao e ae. Malalo o na lapaau kupono ia ana a hiki i keia la a makou e hoike aku nei, na pii maikai ae kona ola a ua palekana. Pakele mai moepuu na ka mekini.

 

Ma ke kakahiaka Poakahi nei i hoi hou mai ai ka moku kuna hou Moiwahine no ke awa nei. Ma ona la i loheia mai ai ka hookui ana o ka mokuahi Kimo me ia ma ka moana, a ua poino ke kuna. Pela oia i hoi hou mai ai e pahonohono hou. Ma ke ahiahi o ia la, ua ku mai ka mokuahi Mokolii me ke Kapena a me na sela o ka mokuahi Kimo i poholo ma ka moana. Ua hoike hou ia mai, oiai ka wa o ka hookui ana, ua komo ae la ke kai ma ka rumi mahu mamuli o ka puka ana a hoopio ia ke ahi o ka mahu; ua hooholoia ka moku me ka manao e ku koke i ka aina, aka, ua poholo e iho la a nalo loa i ka opu o ka hohonu. Pakele ke kapena me na sela o ka moku poino ia Mokolii. Aole i maopopo ke kumu o keia hookui ana.

 

Ahalolelo o 1886.

 

Haawiia i ke komite wae na lakou e noonoo mai na pono hoonaauao. Nana no mai Kipahulu Maui he hoopii e uku ia aku na kanaka he 7 ko lakou nui me na dala he 99.75 no ka hana ana i ke alanui.

 

Na Palohau mai na apana aina ma Hanalei e hookaawale ia i eke leta okoa no ia mau wahi no ka nalowale mau o na leta me na nupepa &@

 

 

Na Kakela mai Honuaula, Maui, he hoopii @ noi ana e kuai aku ke aupuni i na aina aupuni i ka poe i noho loihi maluna, a i p@a na hale maluna o ia mau aina—A i $1000 no ka hana hou ana i palekai no Makena &c.

 

Na Kaulukou mai Hilo i heluhelu mai he mau hoopii lehulehu:

 

Na Kalua mai Kilauea, Kauai, he hoopii e noi mai ana e haawiia i $900 no ke kukulu ana i halekula malaila. Haawiia i ke komite hoonaauao. Nana no mai ia P. W. Waha o Kona Hema he hoopii e haawiia aku ka Palapala Sila Nui o kekahi aina aupuni ana i kuai ai ma Kipahulu, Maui. Haawiia i ke komite o na aina aupuni.

 

Na Keau i noi mai e hapai ia na hana o ka la ma o ke kapae ana i na @@la, a ua hooholoia.

 

Hoike mai ka Peresidena, o ka noonoo ana i ka hoike a ka hapanui me ka hapa uuku o ke komite wae e pill ana i k@ kanawai auhau.

 

Noi mai o Rikikini e noonoo pakahi ia na pauku o ke kanawai.

 

Hoololi mai o Dole e heluhelu bila kanawai i hookah manawa.

 

Noi mai o Aholo e kapaeia na rula a heluhelu elua ia ma kona poo i hiki ke noonoo pakahi ia na pauku, a i kupono hoi na noi maluna ae.

 

Ma ka ninau ia ana i ke noi a Aholo, ua hooleia, a ua hooholoia ka hoololi a Dole.

 

Heluheluia ka bila kanawai i kulike ai me ka hoololi.

 

Noi mai o Kakela e noonoo ia keia bila kanawai imua o ke komite o ka hale ma na pauku pakahi.

 

Hoololi mai o Kikaha e noonoo ia imua o ke komite o ka hale ma ka Poalima e hiki mai ana. Hooholoia.

 

Noi hou mai o Kakela e noonoo ka hale i na hana mau o ka la, oia ka Bila Haawina. Aponoia.

 

Ma ke noi a Kakina, ua hoomaha ka hale ma ka hora 11:45 a noho hou i ka hora 1:30.

 

Halawai hou ka hale ma ka auina la hora 1:40.

 

Komite ka hale. A. S. Cleghorn ma ka noho. Hapaiia ka noonoo ana no ka Bila Haawina ma ka “Oihana o na Hana Hou.”

 

Uku Luna Nui o na Hana Hou me Eneginia Kivila $8,000

 

Hoololi mai o Palaunu i $6,000, oiai he kanaka keia e lawelawe ana i ka hana a ke aupuni no kekahi wa, a no na hana ponoi nona iho ka hapa nui. Aole kakou haawi i kekahi dala no kekahi kanaka hana o ke aupuni ke ole oia e hoolilo i kona manawa a pau ma ia hana.

 

Kamailio mai ke Kuhina Waiwai, aole pono pela kakou e hana ai, aka e nana kakou i ke ano o ka hana, aole i ke ano o ke kanaka &c.

 

Kokua mai o Keau ma ka aoao o ka hoemi ana i ka haawina o k@ia kanaka. Kamailio mai oia ma na mea kupono no keia hoemi ana.

 

Kamailio mai o Kaulukou ma ka aoao o ka ke Kuhina Waiwai mau hoakaka. Wahi ana; makemake no au i ka hoemi, aka hoi o keia hana, he hana ano nui loa keia.

 

Kamailio mai o Palohau, he kamaaina oia i keia kanaka. Nana i kuhikuhi iaia i ke kumu i lilo ai kela mau uwapo ma Kauai, nolaila manao oia he kanaka akamai keia; pomaikai ke aupuni &c. Nolaila e haawi aku i $7000.

 

Pane mai ke Kuhina Kalaiaina, aole kakou e lawe mai ana i keia hana ma ke ano pupuahulu, aole kakou e nana i ke ano o ke kanaka, aka e nana ma ka hana. Pela na hana ma na aupuni nui a naauao o ke ao nei. He hana ano nui ka keia kanaka, a he hana koikoi no hoi. Aol@ i kupono keia hana i ka poe i hoonaauao pono ole ia, aka i ke kanaka naauao wale no. Nolaila ke hoike aku nei au ua loaa i ke aupuni ka pomaikai ma o keia kanaka &c; nolaila ina kakou i manao e loaa ke kanaka kupono, alaila e hooholo kakou i haawina kupono.

 

Kamailio mai o Dickey, he mea pono ia kakou k@ hanai mua iho ia kakou mamua o ka hanai ana aku ia hai. Eia kakou iloko o ka aie, a he aneane e pau loa na keena oihana @ kakou i ka nalowale. E aho ko kakou noho ana me ka maona mamua o ka noho ana iloko @ ka hale hou me ka pololi. E noonoo mua kakou i na aie liilii o kakou a pau ia, alaila noonoo aku keia Buro hou. Nolaila ke noi nei au @ kapae loa ia keia haawina.

 

Kamailio mai o Kakina; i ka makahiki i hala, he $6,000 no i haawiia no keia hana, a ua ikeia ka holomua o na hana hou o ke aupuni me keia haawina dala uuku. Nolaila e pono no kakou e haawi e like me ko ka haawina mua i hala he $6,000. Hoakaka pu mai @ia i na hana nui o na oihana aupuni @a America, e lawalawe ana i na hana i papalua iho ke koikoi i ka kakou, aka he 3 tausani, 4 tausani a pii iki aku ko lakou uku. Nolaila e hele malie kakou.

 

Kamailio mai ke Kuhina Kipikona no na mea e pili ana i na hoakaka a Kakina, a wahi ana, “o ke ano nui o o ko’u manao ana e hoemi io kakou i na haawina hoolilo aupuni, oiai ua holo ikaika aku nei ke aupuni no na makahiki i hala iloko @ na hoolilo nui, a hiki i keia wa ua ku ma@ie. He oiaio ua aie ke aupuni. He pono io no e akahele”  (Iloko o keia hoike pokole a ke Kuhina, ua hauoli na hoa a paipai nui ia kana olelo.)

 

Mahope iho o na hoopaapaa ana a na hoa, ua ninau ia a hooholoia he $6000 e like me ka hoemi a Palaunu.

 

Na lilo, kaahele, lako kakau me na lilo e ae $1,500.

 

Noi mai o Palaunu e hoemi ia i $700. Wahi ana, he nui na hoolilo waiwai ole e ae i hooliloia, oia hoi no k@ kaa a pela aka.

 

Hoololi mai o Kakina i $500, a ma ka ninau ana ua hooholoia.

 

Hoopaa loa ana i na Hale hou, Aha Hoomalu Honolulu $26,000

 

Ma na hoakaka a Kakina ua waihoia keia haawina ma ka papa a hiki i ka wa e noho paa mai ai na Kuhina maloko o ke keena nei e pane i na ninau a pau e waihoia aku ana imua o lakou. Eia kakou ke ninau nei, ke hooholo nei, aole nae na Kuhina.

 

Ma ke noi, ua hoopauia ke komite a aponoia ka hoike a ka lunahoomalu.

 

Ma ke noi a Kaulukou, ua hoopaneo na hana o ka hale a ka hora 10 a. m. Poalua.

 

 

LA HANA 49 IUNE 29.

Halawai ka hale e like me ka mau.

HOIKE KOMITE WAE.

 

Na ka lunahoomalu o ke komite kakau poepoe, ua makaukau ka bila kanawai e hooponopono ana i ke kukulu hale ma Honolulu i ke kakau poepoe ia.

 

NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.

 

Na Kaulukou i heluhelu mai no ka manawa mua i ke kanawai e hooponopono ai i ka oihana koa o ke aupuni. Kapaeia na rula a heluhelu elua ia ma kona poo, haawaiia i ke komite pai.

 

Ma ke noi a Palaunu ua hapaiia

 

NA HANA O KA LA.

 

Heluhelu ekolu ana i ka bila kanawai e hooponopono ai i ke kukulu ana i na hale ma ke kulanakauhale o Honolulu. Mahope o na hoopaapaa ana ua hooholo loa ia ke kanawai.

 

Heluhelu ekolu ana i ke kanawai e pili ana i ka hana ana a hoolaumania ana i na alanui. Mahope iho o na hoopaapaa ana ua hooholo loa ia ka bila.

 

Heluhelu elua ana o ke kamawai e hooponopono ana i ke keakea a me ke alai ia ana o na alanui. Noi mai o Palaunu e hoopanee iki ka noonoo ana i keia bila, oiai aole maanei ke Kuhina Kalaiaina ka mea nana ka bila a me ka lunahoomalu o ke komite na lakou e hooponopono. Aponoia. (Lilo ka hale iloko o na haiolelo loihi. )

 

Ma ke kapaeia ana o na rula, ua hoolaha mai ka Loio Kuhina e lawe mai ana oia i kekahi kanawai e hoomaopopo ana i ka helu a me ka ohi ia ana o na auhau maluna o na aina i maopopo ole na ona.

 

Heluhelu ekolu ana i ka bila kanawai e hooponopono ana i na hope lunakanawai Kaulike. Mahope o na hooponopono hou ana, ua hooholo loa ia ka bila.

 

Ma ke noi a Palaunu, ua hoomaha ka hale a hora 1:30.

 

Ma ka halawai hou ana o ka hale, ua hapaiia ka noonoo ana o na kanawai e hooponopono ai no ka ili ana aku o ka waiwai o ka poe i make kauoha ole. Mahope iho o ka heluheluia ana, ua noi mai o Kalua e haawiia keia mau bila i ke komite hookolokolo. Hooholoia.

 

Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mai o Kakela i kana bila kanawai i hoolaha mua mai ai ma kona poo a haawiia i ke komite pai.

 

Heluhelu elua ana i ka bila kanawai e hooponopono ana i ke alai ia o na alanui ma na kulanakauhale o Honolulu, Lahaina, Wailuku, Kahului, me Hilo-Heluhelu elua ana i ka hoike a ke komite wae na lakou i hooponopono hou ka bila, oia hoi kekahi mau pakui hou ma ua kanawai la. Mahope iho o na noonoo pakahi ia ana ma na pauku, a ua hooholoia ka bila. Waihoia ka heluhelu ekolu ma ka Poaono.

 

Hoopanee ka hale.

 

 

LA HANA 50, JUNE 30.

 

Halawai ka hale elike me ka hoopanee ana.

 

NA OLELO HOOHOLO & NA BILA.

 

Na Palaunu he olelo hooholo e kauoha ana e hoopanee ia ka noonoo ana no ka Bila Haawina a hoike pono mai na Kuhina i na aie o ke aupuni. He olelo hooholo mam@a, e kauoha ana i na Kuhina, e hoike mai i ka aie o ke aupuni. Wahi ana, eia kakou ke hooholo nei i na haawina hoolilo mau o ke aupuni me ka maopopo ole o na aie o ke aupuni e maopopo ai ka haawi ana i na puu dala &c., (Naauao loa na hoakaka a ka luna o Koolauloa, Mr. C. Brown, a ua ike ia aku ka nau o na ku’i o na kokua hoopili wale i na Kuhina.)

 

Na Kalua i kokua ka olelo hooholo a Palaunu@ wahi ana, he oiaio loa na mea i hoakaka ia e ia. He keu keia o ka Aha Kuhina kupa@aha loa, k@koke @ ma-i ko’u opu i keia poe. I ko lakou wa e ninau ia aku ai, o ko lakou ku ae la no ia a puka aku la ma kela puka. Me he la ke hel@ mai nei keia poe Kuhina a olelo mai “heaha oukou.” Ano, oiai au e kamailio ana ma ka noho o Lahaina i ke@a manawa, aole he Kuhina ma ko lakou noho. Pehea la lakou e hoowahawaha mai nei ia kakou. Nolaila he poe anei keia e hilinai ia aku ai he pono na hana? Aole hoi o lakou noho pu mai me kakou oiai ka wa no ka noonoo ana i na hoolilo dale an@. Eia ke pahola nei na lono no ke kuapapa nui o na aie o ke aupuni aia maluna aku o ka miliona hookahi, a he puu dala mahuahua e ae no mawaho ae o keia aie ia, aole nae i maopopo ia’u. Ma keia ke manao nei au e hooholo like kakou i keia olelo hooholo. Minamina nae au, he naho wale no ka mea e hoolohe mai nei i ka’u mau olelo, aole na Kuhina.

 

Pane mai o Kakina ma ka aoao o ka olelo hooholo no ke kupono. Aole ma ke ano hoololoiahili wale i na hana o keia kau, ak@, i kumu e maopopo ai ia’u ka puu dala kupono e haawi ai. Eia io no ke aupuni iloko o ka aie kaumaha, aole no nae ia he aie no na Kuhina, a na lakou hoi e hookaa, aka, he aie keia no ka lehulehu, a maluna o lakou ke kaumaha o ka hookaa ana. He elua olelo hooholo o keia ano imua o ka hale, a ua loihi loa ka waiho ana me ka pane ole ia. Nolaila, heaha la hoi ka hewa ke hai mai, eia ka aie o ke aupuni? He hilahila anei? Aka eia kahi hoolana ia lakou: E hookanaka, a e ha’i i ka pololei; a oia auanei ka mea e hilahila ai na akua lapu.

 

Kamailio mai o Kaulukou no kona makemake i ka olelo hooholo, “aka,” wahi ana, “e hiki anei ke hookaaia keia aie o ke aupuni i ka la apopo a i kela la aku paha ke hooholo kakou i keia olelo hooholo a ka luna hanohano mai Koolauloa mai. Nolaila, ke noi aku nei au e hoopanee loa ia keia olelo hooholo.”

 

Kamailio mai o Aholo no ka pono o ka hoopanee loa i keia olelo hooholo.

 

Pane mai o Dole: Ma ko’u hoomaopopo ana i keia hana, me he la, aohe hilinai nui ia o kakou, ina kakou e okalakala aku ana a okalakala ole paha. Ua like ka hoohaahaa a hookiekie aku ia lakou me ka ole, a me he la, ua hoowahawahaia kakou. Ke nana nei au i keia poe me he la he eha a elima paha pule i hala iho nei me ka olelo hooholo e kauoha ana ia lakou e hoike mai i na aie o ke aupuni, aohe nae he pane koke ia mai, a o ka noho mai no. He hana hoohaahaa maoli no keia, oiai, ua oluolu keia hale a ua kali loihi no ka pane ia mai, a aohe nae wahi mea a hoike ia mai. Ua lokahi ko’u manao me ka mea nana ka olelo hooholo e hoopanee iki ka noonoo ana no ka Bila Haawina, aka, ke olelo ia mai i ka hoolohilohi wale no, a pela aku. E ka Peresidena, aole au i manao he hoolohilohi wale no i keia, ina no e hoike mai ana lakou iloko no o keia manawa, me he la iloko o elima minute pau ko kakou pohihihi, a hoomau aku no kakou i ka Bila Haawina. Pane mai o Aholo me Kaulukou he maikai keia olelo hooholo, aka, hoole hou mai he ino, a e hoopanee. He mau hoakaka pohihihi ka laua.

 

Wahi hou a laua, ua ike no kakou he aie no ko ke aupuni, a ua lawa ae la n@, a heaha aku koe mawaho o ka aie e makemake ia nei. Ke hooikaika nei na luna e koo i na Kuhina helelei wale, aka, aole e paa. Nolaila au e olelo nei e makee i ka kakou hana, aole hoi e hooholo pupuahulu i na haawina dala me ka maopopo ole o ka aie hou o ke aupuni, he oiaio no he mau aie no ko ke aupuni, aka o ka huina o ia aie ehia, a o ia ka makemake o ka olelo hooholo. Hewa anei kakou ke ninau a laua nei e poipoi nei? Ke lohe ia mai nei na aie he nui, a ua maopopo no ia lakou nei ka nui o ka aie, a o ka hoike ole ia mai o ka huina dala, oia ka mea kupanaha loa. Hooholo paha auanei kakou i ka Bila Haawina, mahope hoea mai keia mau mea e koi ia nei, alaila, o ka pua no ia o keia mau pono i ka lu hou; aole anei o ia ka hoololoiahili io? Nolaila e ka Peresidena, ua hooholoia imua o ka hale nei, he eha olelo hooholo, a pehea, e noho anei kakou pela ma na noho a kupu ka limu? A ke hilahila loa nei au i keia hana a lakou nei no ka hoohaahaa maoli mai no, a ina pela mau aku e hana ia ai, alaila, o ka kakou hana pono wale no, o ka hoonee aku ia lakou mai ka oihana aku.

 

Kamailio mai o Ka@namano ma ke ano kue, a i ka maopopo ana iaia ka manao io o ka olelo hooholo i lawe ia mai, ua hoololi hou ae oia i kana kamailio ana ma kekahi ala e a@ me ka pupu.

 

Pane hou mai kona mau hoa mahoe’iho o keia mau kamailio ana, me ke ano hunahuna,, a ma ka noi ana ua hoomaha na hana.

 

Ma ka noho hou ana o ka hale, ua kalai olelo mai o Keau i ka wili aku a wili mai, ma ka papa A. a ka papa U., nana aku ke kuwiliwili, kohu lupe kakaiapola la. Pau kana, kamailio mai ke Kuhina Kipikona me ka hoakaka ana i na aie e ae o ke aupuni i k@like ai me ka makemake o ka olelo hooholo. A ua lawa ka makemake.

(Aole i pou.)

 

 

NA HOOLAKA HOU.

 

S. B. DOLE.

 

LOIO. LOIO. LOIO.

He Luna Hu@iai@ P@l@p@i@.

K@ENA HANA: Hei@ @ alan@i Kaaha@@@@

 

S H. MEEKAPU.

 

Tela humuhumu lole.

 

HALE HANA: HE@A @@ AI@@I NA@@U.

 

CLA@@NCE @@@@@@ ASHFORD. VOLN@@ VA@@@@@@@RT ASHFORD.

 

ASHFORD & ASHFORD

@NA HOAHANA@ AK@@@@A.)

 

H@ @@@ L@io. Ho@ku@@. P@le ma ha K@@a

@ai. Kuk@ol@lo. L@@a Hooponopono @ @@

k@ hano ana i na P@l@p@l@ @oo@@@@.

 

LAWELAWE I@OKO O NA AHA A PUO O KE AUPUNI.

 

K @ANA@@ @@ @@ @@@@@@@@ @@@ @@@@@@ @ @@@

 

Keena Han@ Helu @. A’anui Kalepa, Honolulu Hale.  @@S@-@@

 

 

L. ADLER.

 

HELU 13 ALANUI NUUANU.

 

MEA HANA @AMAA B@@@ @ MA KAMAA @@@@@@.

 

Ua l@@a @a no h@ina Kamaa @a@ @@ @@ Ka@@ @@ Wahin@ a me @a Kama@@ Na @@@@@ @@@@ @ @@ Haahaa, e K@@@ @ a@a @o @a K@@@ K@@@ @@@@@@ E hana @@@ ia @@ @@@ @@

 

KAMAA KAHIKO O NA ANO A PUA ME KA MAIKAI.

 

 

FRANK GERTZ.

 

MEA KALEPA A LAWELAWE HANA MA

 

NA ANO KAMAA A PAU N@ NA

 

Wahine, Kaikamahine a me Kane.

 

Na Ka@@a B@@@ a me na Kawaa haahaa no na Keiki Kane a me na Ka@a@a ma@@a, o @a an@ pa@@@@@ @@@ @@a. @@@: @@

 

 

HOOLAHA KUMAU

 

H. HACKFELD & CO.

 

@@@ K@@@@ @@@. @@K@@@ Ku@@@ @ @@

 

Waiwai Lole, a me na Mea Hao.

 

A HE MEA

 

KALEPA WAIWAI NUI

 

Kihi Alanui Pap@ @@ Mo@@@hin@.

 

HONOLULU, M. L. @@8@ @@@

 

 

Ua Hookaawaleia Keia Kowa

 

@O

 

Mrs. Thomas Lack

 

MEA KUAI A LAWELAWE I

 

@A

 

Aahu Nani, na Mikini Humuhumu,

Me na Kui.

 

E NEE AE ANA OIA I KA

 

Helu 81, Alanui Papu

 

Honolulu.

 

I ka la 28 o Iune, ’86.

@@S@-@@

 

 

B. F. EHLERS & CO.,

PAINAPA.

 

Poe Kuai i na Ano Lole a Pau.

Helu 99 alanui Papu. – Honolulu.

 

E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau maluna o kela a me keia moku.

 

@o@@ - @y.

 

 

Kaulana o Kohala i ka Aina Haaheo.

 

E naue mai e kilohi i na nani mae ole. Na Luhieh@ o ke @i@@ e Li@ohau ai oe. E awihi iho ai oe i ka haa a na Pihipihi. A @i-o k@ Papale i ka pipii a ka Ai kala.

 

EIA LA! EIA LA! EIA LA!

MA KUU MAU

 

HALEKUAI LOLE NUI.

 

MA

 

KAIOPIHI & KAPAAU

Malaih@ e loaa ai na anoi a @@ makemake o na Kane, Wahine a me na Keiki. E wiki. Mai lohi.

 

P. A. DIAS.

 

 

LADIES’ BAZAAR,

HELU @8, ALANUI PAPU.

HALEKUAI HOU. HALEKUAI HOU.

Hele mai e ike i na paaio he nui waie o na Luhiehu Kino; @ ke an@ @@hou loa o na paikini. A pela pu no hoi

 

KA HUMUHUMU LOLE ANA.

 

Makaukau i ka wa pokole a me ka haahaa o ka uku.

Na Papale a me na Hul@, no ka hoomaemae a me ka hoolu@.

Na Pua me na hulu hoonani he nui wale o kela ano keia ano.

 

E hana ia no hoi na Papale mai ka Pua-ko ma na ano a pau 

Na mea ano nui ma keia Hale na Papale o na Wahine, Hooluuia, hoomaemae hou ia, a me na Hulu Papale i hooluuia a like me ke ano hou.

MRS. J. LYONS. Ona Waiwai.

2074 - t.f.

 

 

Kalo Palaoa! Kalo Palaoa!

He Kalo Palaoa ano hou loa.

UA MAEMAE, A HIKI I KEL ME KEIA KE HANA I POIINONA IKO

 

POI ONO! POI ONO!

 

A@@e, a pahee maoli ke moni aku. He ono a mokaekae no hoi o ka poi maoli ke ai k@@u.

He 25 paona o ke eke hookahi, no ke kumukuai haahaa loa he 40 kene@a. Nolaila,

ua lawa no ke kanaka hookahi no ka poi i ka mahina holookoa ke hoolilo o@a i $1,6@0 no na eke Kalo Palaoa eha (4).

 

Ua hana hou ia a hoomaemae ho@ iho nei keia Hui i ka mikini no ka hana ana i ke KALO PALAOA, a ua hoolawa p@ ia no hoi he dala no ka hoolako ana mai i na mea paahana helu ekahi (1) no ka hoohana a hoomo’a ana i na Palaoa Palai, Palaoa Oma, na Meaono, a me na P@dina etc. etc., me ka maalahi a me ka maikai mai ka palaoa maoli mai.

 

He nui @a hooiaio ana no ka maikai loa o keia POI mai kela a me keia i ho@@, a ua @i l@a a, wahi a lakou, mai ka poi i hana lima ia.

 

O ke KALO MUSH no ka paina Kakahiaka, he Ono a Mikololohua maoli no hoi.

 

He mau hoo@a no hoi mai na Kaoka mai @o ke kupono loa @ keia poi no na op@ @@@ ikaika ole a naliwaliwali.

 

KUHIKUHI NO KA HANA ANA I KA POI. – E hoowali hehee i ka nui o ka p@ l@@@ i makemake ia me ka wai huihui me ka aeae, puupuu ole. Hookomo iloko o kek@hi eke lole p@a a maemae, a ho-o iloko o ka wai wela e paila ana ma ka ipuhao, a hoomo’a @o 1 @/@ a i ole 2 1/@ hora paha e like me ka nui o ka palaoa, a e malama pono hoi i ke eke mai ka p@paa ana me ka pale ana i wahi apana tini malalo ae o ke eke. I ka mo’a ana, (a oiai @@ hoi e mahanahana ana), e hoowali me kekahi puna nui a me ka wai a hiki i ka hui a wali maikai ana. Alaila, e waiho p@la no na hora 5 @ 6 paha, alaila hoowali hou e like me ka wali kupono i makemake ia. E waiho no ka ai no 3 @ 4 paha la mamua o ka awaawa ana.

 

O ke ano hou loa o ka hana ana i ka Poi Kalo Palaoa, @@ hooemi iho ia i ka manawa @@i ka 2 1/@ hora a i ka 1 hora wale no. UA KAPAEIA ke ano o ka hoomoa ana iloko o ke @k@. AOLE i makemakeia ka ho’a ana i ke ahi no keia mea hookahi wale iho no, aka ua hiki loa ke hoom@aia i ka manawa e a ana kau ahi no ka hoomakaukau ana i kao mau me@ ai mau.

 

E hoomakaukau i ka ipu hao p@na (keokeo oloko) ae olalo, e hookomo iho i hookahi hap@ o ke Kalo Palaoa a me elua hapa o ka wai. E hoowali a ae@e me ka makaala aole e puupuu. E kau i ka ipu hao maluna o ke ahi aa maikai, a e kowali i ke Kalo Palaoa iloko o ka wai me ke puna laau a hiki i ka wa @ paa ai@ oia paha ekolu a elima minute, e like me ka ikaika @ ha @ ana o ke ahi. Mahope o ka paakiki ana alaila @ kowali no me ka hookomo ana i ona wai @ kela a me keia wa i mea e paakiki ole ai. E hoomaalili no hookahi hora paha, alaila, e p@akiki a@a@ei e like me ka paiai, oia hoi, ka paakiki. E hookomo iloko o ka @@eke, a i ol@ @a ke pola n@i, a e k@kulu mai ka elua a ekolu paha ia, alaila lilo i poi aw@awa.

 

O ka poe makemake e loaa ona Poi on@, alaila e nana e like me ke kuhikuhi malan@ @@ i ka wa e hoomoa ana i na @@@ ai o ke ahiahi, a e kukulu no ia po a ao, a e @no @@@@@i ka ia ana i ke kakahiaka ae.

 

In@ e hakuhaku ka poi, ua hiki wale no ke lap@@@ ma ka hoowali @n@ me @a l@au @@@@@@ @@ wawahi @ala, @ i ole @a, m@ @@ pu@@ laau.

 

2074 - @@.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.