Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 29, 17 July 1886 — Page 2

Page PDF (1.99 MB)

This text was transcribed by:  Kelly Murray
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Nupepa Kuokoa.  No ka Makahiki, $2.00, No Eono Mahina, $1.00.  KUIKE KA RULA. 

Poaono, Iulai 17, 1886.

 

Apopo ma Kawaiahao

            E kamailio ana o Mr. Lecker imua o ke anaina o ke awakea, hora 11.  He makamaka malihini keia mai Kina mai.  Ua loihi kona noho ana iwaena o ka poe Pake ma ke ano ke kumu iwaena o ia lahui.  He haole Geremania keia, na kekahi ahahui misiona o kona lahui i hoouna ae iaia nei e lawelawe i ka hana ma Kina, a e hoi hou aku ana no ilaila e hana ai.  Aole no e nele ka lo heia o na manao waiwai a hoomalamalama mai keia hoa'loha ae, no ka mea, ua loihi loa kona noho ana iwaena o ia lahui, a ua ike a maa no hoi i na hana kahiko o lakou.  Ua akamai loa no hoi oia ma ka olelo Pake.

 

Na Helehelena o ka Ahaolelo.

            Iloko o keia pule ua hoea ae he helehelena ano hou @ o ua Hale nei o kakou.  Ua hoea ae na maiuu a me na maka a a o ka hona a me ka bea, e makakau ana e haehae i kahi koena i koe o ke ola o ka Lahui.  Ua puka mai ka hoolaha a Kaunamano no ka bila opiuma.  O ka manao o keia bila o ia no ka laikini ana i ke kuai opiuma maloko nei o ko kakou aupuni.  Ua ike no ka hapa nui o na hoa heluhelu o keia pepa i ke ano o ka opiuma a me ka hopena o ka poe i maa i ka ai ana a me ke puhi ana ia mea, mamuli o ka lohe a me ka honaauaoia ma na ike heluhelu; a na ka lani hoi e hoopakele ia oukou i ka ike kino i na poino o ka ai opiuma.  E aho ka poino i na wai ona, he mea hiki ke hookiia ka waiona, Aka, e ka poe i paa i ka opiuma, he kakaikahi loa o lakou e ola.  He malie; he nanea, a he maalea ka hoopaa ana mai a ka opiuma i kona mau maiuu iloko o ka puuwai o ke kanaka.  A i ka wa e paa iho ai ua like me ka paahao ka hemo ole.  O ka make ka mea e kaawale ai.  O keia helehelena pakui a hohono opiuma kai kau mai maluna o ko kakou Hale Ahaolelo i keia wa.  A ua kaa na Kaunamano a me Lilikalani ka hanohano o ka hoopuka ana mai i ka bila kanawai no ka opiuma, e hookuu i keia ilio hae hou iwaena o kahi koena i koe o ka lahui.

            O ke Kuhina o ko na aina e o nei wahi papa Kahina malihini ka i pakali aku i kana mau huaolelo kokua i keia bila opiuma.  Kupaianaha!  Me ka ike ole no o ua wahi kuhina nei i ka bila, no ka mea he hoolaha wale mai no ka Kaunamano ma, eia nae lele koke mai nei no ke Kuhina e kokua.  "Ae, maikai ka bila opiuma, he mea ia e waiwai ai ke aupuni."   E hiki anei ia Puhipuhi-opiuma ma ke pane pololei i ka haina o keia ninau?  Mahea ka pomaikai nui o ke aupuni, ma ka puu dala anei i loaa mai ma ka holapuwale ana i na makaainana,  a i ole ma o na makaainana paha e noho ana me ke oia maikai ma na home a pau o ka aina?  Aole anei i oi aku ke ola a me ka pomaikai kino o ka lahui Hawaii mamua o ka puu dala o ka opiuma?

            Ua hoike mai kekahi mau poo o ka oihana makai o ke aupuni ia makou, i na makahiki i laikiniia ai ka opiuma ua ulu nui iwaena o ka lahui ke pahi opiuma, a he nui ka poe i poino mamuli o ia kumu.  Aka i ka wa i hooholoia ai ke kauawai e paa nei i keia wa, ua emi mai ke puhi opiuma iwaena o na Hawaii, a i keia wa ua aneane maemae loa ka lahui ma ia mea.  He pomaikai keia no na makaainana Hawaii.  Pehea, e hoolei anei kakou i keia pomaikai, a hoolaha hou aku i nei kumu o ka make iwaena o ka lehulehu?  Ke uwalo aku nei ka leo aloha o keia pepa imua o na hoa o ia Hale, a ke nonoi haahaa aku nei imua o na keoniinana o ka Ahaoleo, e oluolu ko lakou hanohano e nana aloha ae i ke koena o ka lahui, a e kaupaona pololei ae iwaena o ke kanaka a me ka opiuma; a e kokua ae hoi i ke kanaka e ola ma ka hoopale ana i ka opiuma mawaho aku o ka aina.

            Ma kekahi mau haawina, ua wikiwiki loa ka hapa nui o ka hele i ka hooholo i na puu dala nui me ka noonoo ole mamua i ka pono o ka lehulehu.  Ma ka haawina umi tausani dala no ka mookuauhau o na 'lii kahiko, ua wikiwiki loa ka Hale i ka hooholo pupuahulu ia haawina.  Ua koi kekahi poe lunamakaainana e ninau mua ia na hoolilo mua ana malalo o ia haawina no ke kau o 1884, a ina hoi ua ikeia ka pololei o ia mau hoolilo ana, alaila hoomau aku.  He manao naauao keia, aole nae i ae ia e ka hapa nui o ka Hale.  Ma ka nana ana i na ouli e kau mai nei i keia wa, me he mea la he mau ninau ano nui e hoaiaia ana ma keia mua iho iloko o ka Hale, a he mau bila ano koikoi paha ke hoea ae mamua o ka pau ana o na hana o keia kau.  O kekahi ano ouli no hoi e ikeia nei, oia no ka hoohuli o keia aha kuhina malihini i ka leo o ke Alii e kauoha ana ia lakou e hoemi iho i ka bila haawina i kulike ai me na loaa o ka aina.  I ka nana aku i na lunamakaainana, me he mea la ua paa ka hapa nui o lakou i ka punukuia e na kuhina ma o na oihana la i hookauia maluna o lakou.  Ke nana nei i ka manao o ke Alii, a i ka pono hoi o na makaainana a me ka aina, a nana hou aku la nae i na popo palaoa a na kuhina, a lilo aku la ka manao i kahi o ka ai - o ke ola iho la ia.  Ke oleloia nei no hoi ua paa ka na kuhina malihini malalo o ke kupee a kekahi hui o ka aina e.  Ina io pela, paahao io kakou, he kupee i papaluaia ka paa.  Aohe wahi e oni ae ai.

 

Ka Papa Kuauhau Alii.

            Maka Poalua nei i heluhelu mai ai o Kaulukou i kekahi kanawai e hoomana ana i ka haawi ana aku i puu dala nui he $10,000 no ke kokua ana i ka Papa Kuauhau Alii.  Ua hoao koke ae la ua Onahala nei ma ke noi ana e hooholo kokeia ke kanawai me ka awiwi me he la e haia ia mai ana, aka, na na hoa kakaikahi o ka hale i hoomalamalama mai ua onahala la i ka pono ole o ka hooholo puopuahulu ana i keia kanawai, aka, e hana ia me ke akahee.  Hoike mai o Kalua, ma na kau ahaolelo i hala, ua haawiia he puu dala nui no keia Papa Kuauhau e oleloia nei; a ua waiho pu mai ua Papa la i ka hoike o na hana i hoohanaia ai ke dala, a ma ka hoomaopopo ana i na mea i hanaia, aole i holopono loa a ua pau e ke dala.  Ma ke kau i hala ua haawi hou ia he puu dala no ka hooholomua ana i na hana, a ma ia wa mai a hiki i keia kau e noho nei, aole i waiho hou mai ka Papa i ka lakou hoike imua o ka ahaolelo.  Ma keia kahua ka hapanui o na oleo i kamailioia e na hoa no ka puno ole o ka hooholo koke, aka e pono e kali ike a waihoia mai ka hoike a ua Papa la no na makahiki elua i hala; alaila noonoo pono ka nui, ke kupono a kupono ole paha o ka haawi ana i ke dala.  Ke noi mau nei ka papa i dala, e kokua, aole i holopono loa; a o ka ae aku no ka keia hale; aka, o ke kahua io o ka hana, auhea la?  A i holopono ole no, o ka hana no ke noi mau, a pela aku ana, a aihea la ka hopena.  Aole i hoowahawaha ia keia hana, aka, o ka hana ka i makemakeia e hoike mai, ina ke emi nei, ke holo nei, a ke moe nei paha.  [Kohu auhuhu keia mau olelo i ua onabala nei ka mulea.]

 

Ka Moi o Bavaria.

            O kekahi o na lono kaumaha i pahola ia mua o ke ao holookoa no ka makahiki i hala ae, oia no ka opulepule ana o ka Moi Ludwig o ke aupuni o Bavaria.  A maluna mai o ka mokuahi o Kaleponi o ka pule i hala ae, ua hiki hou  mai ka lono ua make ua alii nei.  Ua pii ae ke ano opulepule oia alii a hiki i ka wa i maopopo ai ua lilo kana mau hana lalau i mea keakea i na pono o kona aupuni, alaila, hui iho la kona aha kuka e noonoo no ka pono o ke aupuni, a i ka la 10 o Iune iho nei ua hooholo lakou e hoopau i ka Moi a e hoonee ae iaia mai kona noho alii aku.  I ka wa i hooholo ia ai keia manao, hoole iho la ke alii, aole oia e ae e haalele i ka noho alii, a hoi aku la oia i kona hale kakela o Hohenschwangan a malaila kahi i noho ai, me ke kauoha pu ana i na koa e hoopuni i ke kakela a e malama i kona maluhia, a ilaila kahi i noho ai no elua la, a i ke kolu o na la oia ka la 13 o Iune, hele ae la ka Moi e holoholo iloko o ka pa e hoopuni ana i kona hale, me kona kauka ponoi ka hele ana, a ia laua i hiki ai ma kapa o kekahi lokowai nui iloko o ka pa, aia hoi, lele ino aku la ke alii a haule iloko o ka wai, a lele aku la hoi ke kauka mahope me ka manao e kokua i ke alii, aole nae i hiki a make pu iho la laua iloko o ka wai,

            Ua lilo ke aupuni o Bavaria i keia wa i ke kaikaina o ke alii make, oia o Otto, a ua noho alii oia ma ka inoa o Otto @.  Eia nae ka mea apiki, he ano opulepule no o Otto, e like me kona kaikuaana i make aku la.  A ua koho ia mai nei he Kahu Aupuni, he makuakane ma ka hanauna (uncle) o ua ohana alii nei o Bavaria, a nia ma kona lima ke aupuni e paa nei, a ua hoohiki na luna aupuni ma ona la.

 

Na Iwi o Kamehameha.

            Ua hoike ae o Hon. S.B. Dole maloko o ka hale ahaoleo i ka Poakolu nei i ke kumu i loaa ai a i maopopo ai na iwi o ke Alii Nai aupuni Kamehameha ka Nui.  Oiai oia ma Kona, Hawaii, i kela pule aku nei, ua hauwalaau mai na lono ma kona mau pepeiao penei:  Loaa aku nei maloko o kekahi ana he mau iwi kanaka i hoomaopopoia no ekolu poe kanaka, a o kahi hoi keia i manaoia ilaila kahi i waiho ai na iwi o Kamehameha.  No ka maopopo ole o na iwi hea la ko Kamehameha, nolaila, ua hookaawale pono ia ae nei ua mau puu iwi nei i ekolu puu, a hailona ia iho nei na ka puaa e hoike mai i ka oiaio oia na iwi o ke alii.  Lawe ia mai nei he wahi puaa keokeo, kaukau pu ia iho nei paha me kahi pule, a huokuuia aku nei ka puaa.  Holo aku nei ka puaa a i kekahi puu iwi, a no ia hiki ana o ka puaa ma ia puu, nolaila manao loa ia iho nei oia ko ke alii mau iwi.  A eia paha ua mau iwi la ke malamaia nei, Pela iho la ka e loaa ai na iwi o na 'lii, he puaa.

 

HOU PAHI MA MOKUPAPA.

E ke KUOKOA; Aloha oe:-

            I ke kakahiaka Poalua, ua hou ia iho la kekahi kanaka i ka pahi e kana wahine a ku ma ka lima, a i ka wa i ike ai ke kane ua ku oia i ka pahi pelu, o kona wa no ia i unuhi ae ai me ka awiwi loa a holo aku la me he pupule la e holoi.

            O ke kumu o ka hou ana o keia wahine i ka pahi i kana kane, penei no: 

            Mamua ae o ka hoi ana mai o kana kane oia hoi o Laeone, ua lohe e aku la o Kaonohi (w) i ka hewa o kana kane; aka, aole nae oia ka pololei, he mau olelo hoonuinui wale iho no keia.  Aka, ma ke ano noho ana o ke kane a me ka wahine aole laua i paa maloko o ka berita mare, he mau noho ana paumeume ko laua; aka, ma ke ano he lili punalua paha i kekahi wahine e aku a manao hoi keia, e lilo loa aku ana, nolaila, he hou hoi ka ianei i ka pahi.

            He kanaka paahana keia no ka hui mahiko o Huelo ma kahi o Mr. Turner.

 

KA HOOKAHAKAHA BATALIONA KOA.

            Ma ka po Poakolu nei i kai ae ai na koa ma ke kahua paikau ma Kamehameha Kuea, no ka paikau ana malalo o na alakai a ke alii ka Moi.  Ua lohe ia aku ka leo alii no ka wa mua e kahea ana i na koa "iluna pu," "ilalo pu," "i hope nee," "wawae hahau, imua maki."

            Ua kai pu ae ka puali puhi ohe ma ke alo o na koa me ke kani ana o na ohe.  Hookahakaha pu ae la no hoi na koa ma ke alo o ke Kiaaina me ka haawi pu ana i na hoomaikai.  Lilo he manawa loihi ma keia hookahakaha ana me ka nui o na mahalo ana a na makaikai i ka nani a hiehie maoli o na koa.  Hanohano maoli no a maikai na kulana o na koa, oiai na poo e kaulilua ana i ka lani.  Ma ia kahua i ike ia ai kekahi mau hoa o ka ahaolelo e haano'u ana i ke ahamai, naauao, a e haawi pu ana hoi i ua mahalo kiekie oiai lakou e kilohi ana me he la, aia lakou ia wa iloko o na moeuhane pahaohao.  Hookahi Onabala i ikeia aku me ka lei ma kona papale e koloke ana mai kela kihi a keia kihi o ka laina koa, e omo ana paha i na kohi kele a ka makahehi a e hoopiha pu ana paha i kona puuwai me ka hauoli nui, oiai na manaolana o ka holopono o kana bila kahawai kaua aina me moana e kupu mau ae ana iloo kona naau.  A oiai na noonoo o ia ano iloko o kahi poe e kulaia ana, ua hoi aku la na koa me ke kuhokuho o na wawae iloko o na kamaa me he la he wai ko loko e lana ana.  Ma ka PO POAHA MAI, Ua akoakoa hou mai la na koa ma ke kahua paikau e lika me ke kauoha a ka Moi ma ka po mua i hala.  Ua mahaleia na hookahakaha aua o na puali, oiai lakou e nee mua ana, emi hope ana me ka maikai.  ua akoakoa pu ae malaila he heluna nui o na makaikai i oi aku paha i ko ka po mua.  Maikai na hana a nui no hoi ka hou i kahe.

 

HE MAU PUOLO HOOMANAMANA.

            E ke KUOKOA e, Aloha Oe:-

            E oluolu oe e papahi ae i keia mau huaolelo, e kau ae la maluna, a nau ia e kakele aku ma na wahi a pau o ko kaua paemoku, i ike mai ai na makamaka puni mea hou o kaua, i ka pau ole o na hana hua ole o ka pouli.

            Oiai i ka "Malulani" i haalele iho ai ia Kailua, o ke awa hope no hoi ia o ua olali nei o Kona; motio aku kona alahele e ike i ke awa lai o Kou.  O ka Poakahi ia la 28 o Iune i hala iho la.

            Ia Henry Kupaka i hele ai i ka lawaia me kekahi mau kanaka, loaa aku he elua puolo la-i e lana ana i ka lae kahakai me ka manao o ua Kupaka nei aohe mea o loko.  I ko Kupaka wehe ana ae i kekahi puolo, he awa lau ko loko o ia puolo.  Wehe hoi i ka lua o ka puolo, he puupuu awa ko loko me akahi pepeiao puaa.  Lawe ia mai nei hoi e keia Kupaka ua mau puolo nei imuao kanaka e hoikeike ia ai a loaa mai nei ka mea e hoopuka nei; a ua ike maka keia makasila i na mea i hoikeia maluna ae.  Ua hauwawa ia ae ua mau puolo nei i loaa ai, he mau puolo hoomanamana ka, i ku ole ke akule ia Kailua.

            Eia hoi ka lua, ua manao ino ka ka mea nana ua mau puolo nei i kekahi o na hoa kanaka.  Ea!  Aole la na he kanaka; o Kristo aku la, ke hiki la e papa i na ia aole e komo ma kela wahi.  Pau ole no hoi kou epa e Hawaii, a me na hana hua ole o ka pouli.

            Ina no hoi oe e alawa iki iho ana e ka mea nana keia mau puolo maloko o ka Buke Nui (Baibala) e ike no oe, "O ka mea manao ino aku, e manao ino ia mai oia.  E like me ke ana au e ana aku ai, pela oe e ana ia mai ai."  Nolaila, e na makamaka na hoa aloha, e haalele i keia mau hana lapuwale.

            Nolaila, me keia wahi mea hou uuku, ke haawi aku nei au i ko'u aloha la Mr. Lunahooponopono, a me na keiki hana o ka halepai ko'u welina.

            Owau no me ka oiaio.

JNO. E.A. KAIEWE JR.,  Holualoa N. Kona, July 1st, 1886.

 

MOOLELO O KA Ahaolelo o 1886.  (Keena mai ka aoao ekahi mai.)

            Na Bihopa i hoike mai i ka hana a ke komite Hoonaauao e pili ana i na hooponopono hou ana i ke kanawai kula o ka Paeaina, ua hooholo lakou e waiho ma ka papa.  Waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka bila kanawai ke hoea mai.

HOIKE KOMITE WAE.

            Na ke Kuhina Kipikona i hoike mai i ka nui o ka aie i hoomaopopoia maloko o ke keena Kalaiaina he $104,848, aole nae i pau pono ka hoike e e pili ana no ia keena, oiai, e hiki hou mai ana no paha he mau bila koi mai na mokupuni &c.

            Na ke Kuhina aina e Creighton i hoike mai i ka aie ma kona keena, oia keia he $12,353.69.  Ua aie ia keia mau dala ma ka inoa maikai o ke aupuni.

            Na ke Kuhina Waiwai, P.P. Kanoa i hoike mai i na aie ma kona keena he $1,218,544.56.  Ua aie ia aku ma ka inoa maikai o ke aupuni.

            Na ke Kuhina Loio i hoike mai i ka aie o kona keena, J.T. Dare, ma na mahele elua, a o ka huina nui he $6,666.50 a oi aku a emi mai paha.

            Ma ke noi a Kakina, ua waiho ia na hoike ma ka papa no ka unuhi a me ke pai ana.  O na hoike ana keia o ka papa Kuhina, e like me ke kauoha o ka olelo hooholo a Kakina, e hoike pakahi mai lakou i na aie o ke aupuni ma kela me keia keena Aupuni.

            Ma ke noi ua hoomaha ka hale.

            Maka halawai hou ana o ka hale, ua hoike mai ke komite kakau poepoe ua makaukau ka bila kanawai e alai ana i na alanui o Lahaina, Wailuku, Kahului, Hilo, a me Honolulu.

NA OLELO HOOHOLO.

            Na Dickey i hoolaha mai he bila kanawai e hoololi ana i ka p. 20 o ke kumukanawai.  Hoolaha pu mai no hoi e ninau ana i ke Kuhina Waiwai i ka la apopo.

            Na kaulukou he olelo hooholo, e waiho ia mai na kope o ka Buke 1 o na olelo hooholo o ka aha Kiekie ma ke keena Kalaiaina.

            Na Kaai he olelo hooholo, e halawai ka hale i ekolu po ma ka pule e hoomaka ana mai ka hora 2 ahiahi.  Oia na po Poakahi, Poakolu, me Poalima.  Hoololi mai ka Loio Kuhina, i elima minute wale no e kamailio ai kela me keia hoa, koe ka ae ana o ka hale e hooloihi aku na kamailio ana.  Ma ka ninau ana ua hoopanee loa ia.

            Hoolaha mai o Kaulukou he kanawai e kukulu ana i hale kula ao kaua moana a me kalepa &c.  Nana no he olelo hooholo e lilo na Bila Haawina i hana no ka la ma kela me keia la.  Hoopaneeia.

            Na Kaai he olelo hooholo i elima minute pakahi e kamailio ai kela me keia hoa.  Hoololi mai ka Loio Kuhina.  "Ke ae ole ka hale e hooloihi hou aku i kana kamailio ana."  Hoololi.

            Heluhelu mai o Kaulukou i kana bila kanawai i hoolaha mua mai ai e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina e uku aku ia Mrs. Swan & c.

            Hoolaha mai o Kalua he bila Kanawai.

            Heluhelu mai o Kikaha he bila kanawai, e pili ana i ka hookui ana o na moku ma ka moana.  Haawiia i ke komite pai.

            Ma ke noi ua hapaiia.

NA HANA O KA LA.

            Heluhelu ekolu ana i ke kanawai e pili ana i ke alalai ana i na alanui o Honolulu, Lahaina, Wailuku, me Hilo.  Heluhelu ia ke kanawai.  Mahope iho o na kamailio ana ua hoololiia e hoihoi hou i ke komite no ka hooponopono ana.

            Heluhelu elua ana i ke kanawai e pili ana i ka poe aie kaaole (Banekarupa.)  Noonoo pakahi ia na pauku o ke kanawai.  Mahope iho o ka hooholo ia ana o na pauku a pau o keia kanawai, ua pakui hou mai o Palaunu he pauku hou, e haawiia i ke komite wae.

            Ma ka kapaeia ana o na rula, ua hoike mai ke komite hooia bila kanawai ua kakau inoa ka Moi i ke kanawai e haawi ana i ka mana i na lunakanawai apana a me hoomalu e hookolokolo i na hihia kue i ke kanawai kukulu hale pale ahi &c.

            Hoopanee ka hale.

 

LA HANA 55.  Iulai 7.

            Halawai ka hale e like me ka hoopanee ana.

            Ma ke kapae ia ana o na rula, ua waiho mai o Kalua he hoopii mai a Kunukau e haawi aku ke aupuni i sila nui no kekahi aina aupuni ana i kuai ai.  Haawiia i ke komite hookolokolo.

NA OLELO HOOHOLO & NA BILA.

            Na Kauhane i heluhelu mai he kanawai e hoomana ana i Papa nana e hooponopono na keiki e hoonaauao ia ana ma na kula o na aina e.  Waihoia no ka heluhelu elua.

 

HOIKE KULA.

            E hoike ana ke Kula Haole o Waiahole.  Koolaupoko, i ka la 23 o keia mahina.  Eia iho ka papa kuhikuhi o na hana o ka la hoike.

PART I.

1.  OPENING CHORUS.

Pa. Aloha no Oukou,

Pa. Patter, patter, let it pour.

2.  INFANT ROOM AND FIRST READER CLASS.

Song - Exercise.

Exercises in Reading, Spelling, Writing, Arithmetic and Translation.

Song - Marching.

3.  DECLAMATIONS.

a. Being Usefull  Miss Kooleka Aikue

b. Gathering Nuts  Kaoana Aukai

c. The Swing  Kaleoaloha Kaaiahua

d.  What Joy to live  Misses Mary Hianaloli, Lupe Manuia and Alapai Kahee.

4.  CHORUS  The Melodies of Many Lands    School

5.  DECLAMATIONS.

a. The Truthful Boy  Kaimikaukani Kahopuaikai

b. For a Child  Kalani Lani

c. I must study Arithmetic.  Haleakala Hanohano and Kane Keonui

d. Seven Years old  Patrick Gleason

6.  SECOND READER CLASS.

Calisthenic-Song-The Bird.

Exercises in Reading, Spelling, Wrtiting, Dictation, Arithmetic and Translation. Calisthenic-Song-The Cook.

7.  DECLAMATIONS.

a. Good-bye Proud World, Liwa Kahiamoe

b. Instructive Subjects  Missis K. Nalehua, Kalehua Kekino, Kahaonui Maalea, Henry Hookano, Iwa Lani, Nakihe Puhihale.

c. Mary and the Robin Red Breast  Mania Haheo,

d. Five Years Old  Kalei Akana

8.  CHORUS  See Saw Waltz,  School

9.  DECLAMATIONS.

a. Somebody's Darling, Miss Mary Inoino

b. Sheridan's Ride  Nehemia Nalehua

10.  THIRD AND FOURTH READER CLASS.

Song-How beautiful is the Sea.  Exercises in Reading, Spelling, Dictation, Arithemetic, Geography, Grammar and Translation.

Part Song-Hence away to the Battlefield.

11.  CHORUS.  Ripe Strawberries.  School

RECESS.

PART II.

1.  OPENING CHORUS, My Spanish Guitar  School

2.  DECLAMATION, Young Hawaii  Kahopuaiki Kahopuaiki

3.  DECLAMATION, Faithful Little Peter, Miss Abigail Aikue

4.  SONG, Somebody's tapping at the Garden Gate  Miss H. Hookano

5.  DIALOGUE, On the Channel Boat  Kailiaina Haahea and Kaimihau Keliikuli

6.  DIALOGUE, The May.  Misses Ann Cullen, Maria Hianaloli, Wahinehooikaika Kaaiahua, Kini Poe, Maheleoiwi Kaua, Malie Kalahookahi

7.  SONG AND CHORUS.  Good-bye my Lover, Good-bye  Miss Keaulani Haahea

8.  DECLAMATION,  The Mill, the Rill, and the Bee  Miss Hoohila Nakapuahi

9.  DECLAMATION, A Little Piece  David Keaunui

10.  PART SONG, Awake, A olian Lyre  School Choir

11.  DECLAMATION,  Farm Yard Song  Akeni Ani

12.  DIALOGUE, Try Again  Misses Kahalelaau Kuukuu, Abigail Aikue, Mary Hookano, Mary Inoino.

13.  SONG, Mabel Waltz  Girls

14.  DECLAMATION, Do You Best  Laehao Pihanui

15.  DECLAMATION, The Bridge  Miss Kahalelaau Kuukuu

16.  DIALOGUE, The Rival Politicians  Kaimihau Keliikuli and Kahanu Kualapa

17.  SONG AND CHORUS, Jingle Bells 4th Reader Girls

18.  FAN DRILL  Sixteen Girls

19.  CHORUS, Chiming Bells of Long Ago  School

20. DECLAMATION, Mary, Queen of Scots Kaimihau Keliikuli

21.  DIALOGUE, Childrens Wishes.  Misses Liwana Rupine, Kapela, Kekumu, Maeha Kapu, James Cullen, Kaluna Nakoana, Haili Kimo.

22.  SONG AND CHORUS,  Cantilena,  Misses K. Kuukuu and M. Inoino.

23.  DECLAMATION, A Child's First Grief.  Willy Hookano

24.  SONG AND CHORUS, Beulah Land  Miss Mary Hookano

25.  DECLAMATION, How Charley Wright Saved Three Lives  Kailiaina Haaheo

26.  DECLAMATION, The Better Land, Miss Hatty Hookano

27.  ANTHEM, Jerusalem  of my Happy Home.  School Choir.

28.  DIALOGUE, Digging for Gold, Kaupe Kealoha and Mailekini Akana

29.  DECLAMATION, Curfew must not Ring To-night, Miss Keaulani Haaheo

30.  SOLO AND CHORUS, Gathering up Shells from the Seashore, Liwa Kahiamoe

31.  DECLAMATION, Ramon, Kahanu Kualapa

32.  DECLAMATION, Mother's Fool, Miss Mary Hookano

33.  DIALOGUE, A Comedy of Errors, Miss Keaulani and Haahea, Liwa Kahiamoe, Nehemia Nalehua, Kailiaina Haaheo.

34.  SONG, Student Medley  Boys.

HAWAII PONOI.

 

NA HOOLAHA HOU.

            HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.  I kulike me kekahi mana kuai, i hana ia mai ia'u, maloko o kekahi Palapala Moraki i kakau ia ma ka la 26 o Mei, A.D. 1882, e KAKARIA (k) a me KEPOUHINA (w) kana wahine mare, ia George Howard, o Papaikou, Hilo, Hawaii, a i kope ia ma ke Keena Kope o ke Aupuni, maloko o ka buke 75, aoao 139, 140 a me 141; a mamuli o ka uhakiia ana o na kunu aelike o ua moraki i oleloia, mahope o ka manawa i oleloia ma ke Kanawai, e kuai kudala ana au i kela aina i oleloia maloko o ua Palapala Moraki la, ma ka la 7 o AUKAKE, i ka hora 12 awakea, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo.

            O ka aina e kuai ia ana oia no kekahi aina ma kahakai, ma Puueopaku, Hilo, nona na eka he 4 paha, oia ka aina i kuai ia e W.R. Kakela me kana wahine ia Kakaria, i kakauia ma ka Buke Aupuni 62, ma ka aoao 138, 139.  E ninau ia D. H. Hitchcock ma Hilo.

GEORGE HOWARD, Mea Moraki Mai.

D.H. Hitchcock, Loio no ka mea Moraki.                 2085-3t

 

$10 MAKANA.

            UA AIHUELA A UA NALOWALE maoli paha ma ka 12 o Iune i hala, kuu Lio wahine Ulaula i kuni ia S.D. 7 ma ka aoa akau o ka ai.  Ua paa na wawae mua i ke kamaa hao.  E loaa ka makana maluna ae ke hoihoi ae ma ke alanui Kula.

JAMES K. HOLT.                 2083-3T

 

NA HOOLAHA HOU

            AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA.  Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai, o PAALUA (w) @ Honolulu, Oahu, i make.

            Olelo Kauoha e koho ana i la e hooiaio ia ai ka Palapala Kauoha, a no ka noolaha ana.

            No ka mea, ma ka la 9 o Iulai, 1886, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala, i olelo ia, oia no ke Kauoha Hope Loa a @ lua (w), i make aku la:  a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia keia Palapala Kauoha a e hoopuka ia ka Palapala Luna Hooponopono Waiwai me Palapala Kauoha i pakui pu ia ia Mikaele Kaiwinui, ua waiho ia mai e ia.

            Nolaila, ua Kauoha ia o ka POAHA oia ka la 12 o AUKAKE, 1886, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia'i ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooponopono Waiwai.

            A ua Kauoha hoa ia, e hoolaha ia ia mea no na pule ekolu iloko o ke KUOKOA, he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu Iulai 9, 1886.

EDWARD PRESTON,  Lunakanawai o ka Aha Kiekie.  Ikea:  HENRY SMITH,  Hope Kakauolelo   2083-3t

 

            AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA.  Maka hana o ka Waiwai @ o P. KAUIMAKAOLE. & CO.  I mua o ka Lunakanawai PRESTON.

            Oiai o P. Kauimakaole & Co. e lawelawe oihana nei ma Hana, Mokupuni o Maui, na hooholia he poe banekorapa mamuli o ke noi ana mai a M. Phillips & Co., nolaila ua kauoha ia na poe a i aie iaku e ua poe banekorupa nei e hele mai a e hooia mai i ko lakou mau koina imua o'u, ma ko'u keena ma Honolulu i ka POAKAHI, IULAI 26, 1886, mawaena o ka hora 10 kakahiaka a me hora 12 awakea.

            A ua kauoha hou ia, ma ia la no, e koho ua poe i hookomo mai i ko lakou koina i Lunahooponopono paha no ia waiwai banekorupa, a e hoolaha ia'ku ia mea iloko o ke KUOKOA.  Hawaiian Gazette, a me Bulletin, he mau nupepa ma Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu, Iulai 15, 1886. 

EDWARD PRESTON, Lunakanwai o ka Aha Kiekie.  Ikea:  J.H. Reise,  Hope Kakauolelo  2085.

 

            AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina.  ma ka Hooponpono Waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai o KEALOHA (k), o Kamoiliili, Honolulu, i make kauoha ole.  Ma ke Keena imua o ka Lunakanawai PRESTON.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi a Miriama (w) o Kamoiliili, e hoike ana ua make kauoha ole o Kealoha i oleloia ma Komoiliili no, iloko o ka M.H. 1885, a e noi ana e hoopukaia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Wai iaia.

            Ua kauohaia o ka POAKAHI ka la 2 o AUKAKE, M.H. 1886, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Luanakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule maloko o ke KUOKOA, he nupepa ma Honolulu.  Kakauia ma Honolulu, Iulai 7, 1886.

EDWARD PRESTON,  Lunakanawai o ka Aha Kiekie.  Ikea:  HENRY SMITH, Hope Kakauolelo  2084-3t

 

            AHA HOOKOLOKOLO APAHA EHA O ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai o LOLANUI (k) no Waimea, Kauai, i make kauoha ole.  Imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke keena.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a NOHOUKA (k) e hoike mai ana O LOLANUI (k) i olelo ia ua make kauoha ole ma Waimea, Kauai, ma ka la 14 o Aperila, M.H. 1886, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai no Nohouka la.

            Ua kauohaia o ka POALUA ka la 10 o AUKAKE, M.H. 1886, i ka hora 10 oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Koloa, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua Noi la.  A o keia olelo kauoha e hoolahaia ina ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke KUOKOA, nupepa ma Honolulu.   Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, Iulai 3, M.H. 1886.

JACOB HARDY,  Lunakanawai Kaapuni Apana Eha,  2084-3t

 

            AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA O ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai o MAHU (k) no Anahola, Kauai, i make kauoha ole.  Imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke keena.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a KAPOHU (k), e hoike mai ana o MAHU (k) no Anahola, ua make kauoha ole ma Anahola, ma ka la -- o Malaki, M.H. 1883, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai ia S.P. Dole.

            Ua kauohaia o ka POALIMA, ka la 6 o AUKAKE, M.H. 1886, I ka hora 10 oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Lihue, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea  a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua Noi la.  A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii.  I ekolu pule ma ke KUOKOA, nupepa ma Honolulu.  Kakauia ma Koloa, Ko Hawaii Pae Aina Iulai 3, M.H. 1886.

JACOB HARDY,  Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.    2084-3t

 

HOOLAHA PALENA AINA.

            MAMULI O KA NOI ANA MAI O KA Hui Mahiko o Honomu, e hoomaopopoia na Palena o ka aina i kapaia o LAIMI, ma Hilo, Mokupuni o Hawaii.

            Nolaila, ke kauoha ia aku nei i na mea a pau i pili, o ka POALIMA oia ka la 30 o IULAI, 1886, i ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe i ua noi la me na mea kue ke hoike ia; a ua kauoha ia na mea a pau i kuleana iloko o na aina e pili pu ana, e hele mai, ke manao ia pela.

F.S.LYMAN,  Komisina Palena Aina,  Hilo, Hawaii, Mokupuni o Hawaii.  Iulai 2, 1886.  2084-3t

 

HOOLAHA PALENA AINA.

            MAMULI O KA NOI ANA MAI O ED. WITSCHV, e hoomaopopo ia na Palena o ka Aina o MLAMALAMAIKI E Hilo, Mokupuni o Hawaii.

            Nolaila, ke kauoha ia aku nei na mea a pau i pili, o ka POALIMA, oia ka la 30 o IULAI, 1886, i ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe i ua noi la, me na mea kue ke hoike ia; a ua kauoha ia na mea a pau i kuleana iloko o na aina e pili pu ana, e hele mai, ke manao ia pela.

F.S.LYMAN,  Komisina Palena Aina, Hilo, Hawaii, Mokupuni o Hawaii, Iulai 1, 1886.    2084-3t

 

LEN SING.  Helu 135 Nuuan Street MEA HUMUHUMU LOLE.  He mea Hana, Hoomaemae a me hana hou ana i na lole kahiko.    2085-3ms.

 

NA HOOLAHA HOU.

@ ENTIRE SECTION

 

            I LOKO O KA AHA @ @ (ENTIRE SECTION)

 

@

 

OLELO HOOLAHA.

            E HOOLOHE.  O NA PALAPALA A Pau i kakau inoa ia e ka'u wahine @ KAILAKANOA, he mea ole a he waiwai ole ke laau ole ia me ko'u inoa.

ISRAEL FISHER.