Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 29, 17 July 1886 — HE MOOLELO KAAO NO Lameka Puluka, [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Lameka Puluka,

! !Ka Mf.kahi.-tH) nua i c : !i m.ii, mai ka puhaka I oka Ui Pun Ros? &ms Ki»haai:opuiaek:. I '

4 KA MEA I KAPAIA EA '■ K* liona o n* manna hal o Arab:a. ka nsita nani !' ulupa na leupua oka lewa lani ame na kupua ! e nelio ana i ka papaku. o ka nioana, o ka | mea hoi oasa i paui ka aaka o ka la.

PELA auanei au e hoelilo ai ia Aina Omaomao i puulehu na i kuu inainn, ia nnnawa ua mau eueu | nei i huii hoi aku ai a ma ko laua ināu .lumi a komo iho la laua i ko iaua mau iaahu; ia wa 'aua i nuka aku ai iwahu • a kahea aku ia i ka hale uwila a hoemi : iho la ilalo. I ka c:ni ana iho o ua hale uwilanei ua komo aku la Uua a huli aku !a, aole nae ne wahi mea i loaa iki aku ia |aua, komo aku la laua Hn īunii nunui e huli ai, ua punaheiu kahiko no, ua polopolona ka l;ale, av)ie ko j kanaka, ua puhalūhiu aia i Maukele, jia manawa i ku iho si im mai; ..:lii nei,

j a hau.eh.imo iho la ika laau • »a:au a ! ke 'lii " Kekuaokalani," ia heo'elielehe kii, a ahu iho la ka hoka i kapakai, nolaila ka mea kakau i hoeheno iho ai i keia mau wahi laiani mele: • "Eia maua ke ku aku nei Me ka ljfiu a ,4 Kekunoknkmi " Mc ' Hooiehelehe kii : ma, " ; Ia wa liua i huli hoi mai ai me ka hemo ana ae o ko hi:a papale mai ko !aua poo ae e paa ana hoi ma ko laua mau lima. a koino aku la i ka hale alii ama ka lumi hoo'eipa kahi a ka Olomana Kahanuopaiueki e noho ana i hele.aku ai laua a hai aku b, o na 'j;i powa ua hemo, a mahea ia laua kahi i hemo ai. Pane mai la o Kahanuopaineki, e a'u mau keiki, ua lohe no kakou h.e mau akua ko laua, noLila, mamuli no o ka mana o ko laua akua i ieaa ai he ola no laun, nolaiia, e a'u mr,u ktik : , e huli aku oiua i na pio; a e hoomanawanui o!ua, a ina e loaa, alaila, e hoihoi mai, a ina aole, a hiki loa elua i Aina Omaomao, e luku aku olua i l:e aupuni a me na poe a pau e kue m:.i ana ia olua. Ika lohe ana o ua mau alii opio nei i na ka O!o;iiana. | ua lilo la he mea maikai i ka manao o ua mau keiki nei; ia wa i kauoha ae ai ua mau lieiki nei i na elele o ko lakou alo, e hai ana ika lohe i na makaainana, ua hemo na alii powa. Ika lohe ana ona mga a pau, ua hemo na a'ii powa, ua la na mea a pau, e noi mai ana ina alii opio, o la kou pu no ke hele e huli i na alii powa maluna o na moku, no ka mea, he powa laua eia ika honua, nolaila, oka makemake o kou mau kanaka, o ke kaana p« i m' inea, ina no ka make,

he nani make ana no ia mahope ou e j ke aiii, a ina no hoi e lanakila, e haaheo mau auanei ka inoa o ka aina makua ou e ke ahi; a ina oe e ae, alaila, e kauoha koke ia kou mau naita, e hoomakaukau i na mea a pau noke kahua kahi 'e paio aku ai, aiaila, ike ia ke kulana o na alii kiekie, ia wa i pane mai ai ka Olomana, peia ko'u manao, e hele laua nei maluna o na moku, a e kauoha ia na naiea he!u ! ekahi o na mauna hui e iho mai, ma-! kemake nae au i eono kaukani elima! hanen naita e hele pu ai me a ; u keiki I i ke kahua kaua, no ka hookau ana | aku i ka hoopai maluna o ke aupuni o ( Aina Omaomao. j I ka pau ana o keia rr.au olelo, o ka manawa no ia o ka elele i hoouna ia ai e kii i ua mau eu nei o na mauna hui, a hala aku ia ka elele. Ua noho I iho la na 'lii me ka hauwawa no" keia | hemo ana o na ahi a o ka olelo j mau iho la no ia a na mea a pau o ke i kulanakauhale. I ka hiki ana aku o ka elele i ke \ j kuahiwi, e hoho heolpi mai ana no ua j mau hiena nei o ea mauna hui; a i ko f {lakoa lohe ana, i Wii ia aku na naita 1 helo ekaht o na mauna hui. o ko ia-1 kou wa no ia i uleu like mai ai, aole i j hak he elua hola, aia hoi, ua makaukau na mea a rau. a ma ka hapalua o| ka po ana iho, ua hoomaka aku la lakou e iho, a he elua la fce!e o ua puali nei a i ke kolu o na la, ua hiki aku U lakou i na pakaua o Arabia, & ma-

ī ... ; h\h lakou k-ihi i hconu!a ai a hiki i ;ka wa an a'ii oplo i hele mai ai e ; !ke i kona rr,a' : » hoa a'o nnu o 'ona muu b o:;L ~ia i ka e!ua o na pu'e o ]ti ?.r.x o ua t>o2 nei, . '• aia Uoi t ua makaiikau se Li na mea a ; pau. na naōku kaua a hoouka pu :a aku !a no hei na lio a me na pono ai e 'awA ai ka huakai he'e loihi. ; Ika nukr.uk 2u pono ana ona ;nta { i rau. ua kau aku U na r.ait*. o na \ ;r,aura hui. a kekahi !a ae oia ka; :la e ho'o ai, ua aku !a o Mahina-. . kauahiahi a r.ie ka Ui Wile'a U Lame j ;ka Puluka, o !aua no kekahi e hele; pt% no ka mea, so!e laua i ike i na • ; kulia e 'n&i nui ana. i ka le-he ana o | | Lameka Puluka a me Laiana Pea, ua ! ku'.ou iho !a ko laua n:au poo ilaU» a < Uu'ii:, ua ea ae !a ke roo o ke alii opio | a pane akti la, kai no e noho no ;o!u.i t ū o n:.*ua no ke he'e ae i keia : huakai, :a manawa iku nvai ai ka Ui * Wileia a pane mai ia, ao!e maua e ae ina aole maua e !ieie ana, aiaiia, ke : hai i>aa aku nei au ia olua, ao!e olua e il.e'e ana, e au\\ ana maua ia o»U3. aia a lohe aku ka pepeiae, ua nui !oa na : kaikainahine a!ii i kaili ia mai na au- " puni a pau o ka honua nei, a oko m:-; luameaia e huokuu \\a:e aku ai ia j ; oh:a e he!e, pane mai ia hoi o Naho-: ; kuewah.!, pela no ko'u manao, aole au ! eae i : <a'n kane e he!e, ina :io!e au e • ' iiele pa me h, o ko'u mar.ao ina no: ! lakou nei e he!e, e alaalu ana no au, a ; , kani ae la ka aka a ua mau a!ii wahine i | noi, ia w:\ i pane aku ai o Lameka Puj luka, auhea oukou e na wahine, aole; lauimanaoe hcohrumia wa'e aku ia; I mau kaikamahine, no ka mea, i han.au ;

sia mr.i au i hoola no ke ao nei, nolai- ! ia nu i manao ai, ma au e lanakila ana inaluna o ke aupuni o Aina Omao- j , Hiao, a'aila, e aa ana au e hoihoi in 1 ■ iakou 1 ko lakou īnau aupuni iho, i ka j lohe ana o ka Ui Wilela, ua pane n>ai; !a oia, aole ioa au eae ia mau hana a; ! ;oukou, aole no makou enohoana. e! j hele no kakou; ia manawA i pane mai ai j ! o Laiana rea, e pono io no e hele pu I |no kakou me ka ka:\Ou ma wahine, a! : ua holo ia manao ia Uw u, ia manawa i ; aiakaukāu ae ai na wahine me ko ; lakou mau haia wahme a kai aku la • no kai o ki moku. | I ka hiki ana aku ona nlii opio i

J kai o ka uwapo, aia hoi, ua piha kui o ! kai o kahi e ku ana o n:i aumoku kaua, i ka hiki ana aku o na alii opio i kai o ka uwapo, ua piha kui ae la ka lewa i na leo huro o ka hauoii, i ka meha ana | iho, aia ke anaina iloko o ka hauoh | palenn o!e, ina alii i haawi iho ai i ko |lakou mau aloha hope, a heomakaaku |lako lakou mau wawae e kai iluna o ,ka moku, o ka manawa no ia o na leo !o na mta kani i u*.vo hoae mui ai i ke j ! «kula ioa o Malama, a ma ka hoolohe j aku ua like ua mau leo jnele aia me

| ka īnea e uine inai nn.i i ka puuwai o , na kamahele aukai a mahope iho, ua hi!ki aku h na alii opio iluna o lea oneki jo ka moku, a heomaka aku la e au i | na ale kawahawaln o ka nioana, i ka makaukau ana o na mea a pau, ua au aku la ka ihu o na aumoku i ka nioana a o ka wa hana nui ia o na kapena, no

ka mea, ua hao mai la kela a me kei.i I kapena i ko iakou mau ike hookele! moku, a o ke aupuni o Aina Omaomao ka pahu hopu a ka lakou huakai, a oia hoi ka na hua kepau e uwe hone ae nei-. "liao na pea Ia paihiihi llooiiio ka. moku i ka re.iuwiui Au o na a!e kaw.ihawaha Kr. moana kai ioa kai hehoau I\iu ka ilee'na i ka rina ]Jooi::o ee me ka ohnku a!e Ma ke kualnu nee i ka niuana O ka punohu ula o ka ua koko O ke anuenue pipio i ka le'A-a Kou alahele ia e ka eueu Ka hiapaiole o Arabia."

I na moku e au nei i ka moana, aia j no na alii opio ke hilinai ala ma ka paiekai, e walea ana i ka oluolu o na ei o ka moana, e honi booma*u ana hoi ua mau iwakiani nei i na ea huihui o ka moana, a i ka uhi ana mai o ka malu no, ua huli hoi nui aku la ua mau alii nei i na lumi moe, a haule aku la hiolani mamuli o keia mau ouli, ua hooipo loa aku la lakou me nioiopua, i ka aina moe uhane 1 ka puka ana mai o ka la; aa ah mai la na alii wahine, a holoholo nui iholamaka oneki o ka trioku. He elua pule me ka hapa ka holo ana o na moku i ka liionna, aia hoi, ua ike iho la lakou ī ka ulu o ka limu, ia manawa i pane aku ai na kapena, manao makou. he mau la wale no koe, alaila, ike kakou i ka aina ; i ka hala ana ae o na pu!e eha, ua ike aku la lakou i kekuahiwi o Aina Omaomao, o ua kaahiwi ala e kahiko mau ana i j kor.a kapa nani o ka hau, a ua uhi pu ia kekabi hapa o Aina Omaomao e ka hau. Ii wa i huro aeai na meku kaua; oj ka nui o na moku kaua e hoio nei ma! keia huakai, he kanalima; ia hoomaka | ana e hulo rsa nioku he kanalima, ua j ho!o aku la ka wawalo o ka ieo o na 1 saita, a pahola aku la raa'una o ke ku~ | 'anakauhale o A:na Omaomao, a na ia mea i hoolele ae i ka hauli o na alii o Aina Omaomao. i ka manawa i ike aku ai o ua mau kaeaea nei o na mauna hui i ke auouni o Aina Omaomao, o ko lakou manawa no ia i kahiko iho ai i fco hkou rcau kapa kaua, a i ka nanaaku i ua mau ahi kanana nei, ua like no me ke ano eeau o na liona dololl

| Mamuii o keia paiwa ano c ana o | na 'iii o Aina Omaomao, ua hoouna aku |la lakou i ko iakou rnau elele, e hele 'ma iu wahi a pau o ko iakou aupuni, e :r.akai i keu leo a takou i lohe ai; i na eiele e liaukawewe ne/, a ha?a aku iuawaho o na paiena o ke kulanakauhale. E na hoa heluhelu o ka moolelo o i Lan.eka Puluka, e huii ae ko kakou ; kamaiiio ana no na atii powa o Aina j ■ Omaomao. « f A eiii hiu abu. !