Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 30, 24 July 1886 — Page 1

Page PDF (1.71 MB)

This text was transcribed by:  Mary Rinato Berman
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XXV, HELU 30  HONOLULU, POAONO, IULAI 24, 1886.

 

HOOLAHA KUMAU

W@

@ Kaua Ma Ke K@nA@a

He Luna Hoonana Palapala

 

A @

@ @e K@kua Ma Ke Kanawai

He Luna Hooiaio Palapala

@ana Ma@@ Keou@@@ @ K@h@@@

 

HARDWAKE COMPANY

@@ @ Ma

Ia@ Mea Kuai Lako Ho

@@@ai Papu. Honolulu.

 

S  K@@KAPU

Teia humuhumu lole.

@@@@ Hel@@@@@ N@@@u.

 

@P HANAAUMOE.

@@@@ Kokua ma ke Kabawai ma na @@ H@lu a Ipana o keia Aupuni.

@ @ au ma Puna, Hawaii.

 

Chas H Pulaa

@ @ @@ MAKE KANAKA@

A @@aa no au ma Honomakau. Ko

@@Akau, Hawaii  2001-U.

 

CECIL BROWN.

@ @ A HF Kokua Ma ke Kanawai.

A he agena Hooiaie Palapala no ka kupuni o Oahu

K22NA Hana: Ma alanui Kai@. u.

 

KINNEY & PETERSON

LOIO, LOIO, LOIO.

KEENA HANA: Helu15 Alanui Kaahu@@ Honohau. u.

 

W.C. AKANA (KALAUKI.)

@  @ a @auhi@olelo ma ka olelo Pake @ @ olelo Hawaii. Ua makaukau no hoi @ na Palapala Kuai a Hoolimalama a @ aka @ o na Pake a me na kanaka Hawaii @ i@@a no au make Kee * Helu 7, Alanui Moi, ma kahi e kohoke @ @ ka uu apo o Haaliliamanu. 2010-@

 

WILDER @ CO. WAILA MA @

M@@kuai papa a mena loko kukulu hale@ ano a pau, ame na me na ponoa pau @ kahola.

K@m Alanui Moiwahine me Papa.

 

RICHARD F. RICKFRTON. (PEKEKONA.)

@ A HE KOKUA MA KE KANAWAI KEENA HANA: M@2K@ Ka Halewai hou

@

 

WILLIAM AULD.

Luna Hoolaio Palapala Kepa Parhanano ka @ pana o Kona.

KEENA HANA: Ma ke keena o ke Kuo.

@ u.

 

JOSEPH WILLIAM KELIKOA.

He l@e, a he kokua, a he pale, a he koo ma ke Kanawai. E loaa no au ma ke Keena @ @ M P@@kihi o na Uanui Alii @. @ a Ua hiki no hoi ke hana @ na P@a i Kanawai o kela me ke- 1yr.

 

E@ HOPKE.

@ @ HE KOKUA MA KE KANAWAI

KEENA HANA: Aiaka @umi heluo. malu @ ae @ ka baoaka o ka Ona Miliona @ @ Block  1072 2m.

 

J. A MAGOON. Makuna

@ olo @ HE KOKUA MAKE KANAWAI

Keena Hana, Helu42 Alanui Kale-@ kanaka i ke Keena o Pekekona. u

 

JOHN MAHIAI KANEAKUA.

Loio A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

HE MEA UNUM@ KI O MA KA OLELO BERMANIA A ME KA OLELO HAWAII.

Kuna Hana ma Alanui Kalepa.Hono-ulu maluna ae o ka Bamako o Kihopu ma 1yr.

 

J. HALEAKALA BARENABA.

H@@ A HE KOKUAMA KE KANaWAI

Ma na Aha Hoonalu a Apana a he Agena Ho@aio Palapala Kepa mawaena @na haku a me na kaowa no ka apana e Waialua Oahu E @ @ au ma Kauaula Waialua. a i ole ma H@22la nei.   2075. 1yr.

 

JAMES M. MONSARAT. (MAUNAKEA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna Hooiaie Palapala.

E hana ia no na Palapala Kuai. Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae au ka olelo Hawaii.Dala @e ka home ma ka morakima na waiwai paa.

KEENA HANA: Alanui Kalepa.

 

HE MOOLELO KAAO

@

Lameka Puluka,

 

Ka Ma@@ 42 @.i. mai, @na: ka pahaku

o ka U. Pa@ Rose a @ne Kahanaopaiheki.

KA MEA I KAPAIA KA

 

Ka liona o na mauna hai o Arabia, ka naita nani

  ulupa na kapua o ka lewa lani a me na kupua

      e noho ana i ka papaku o ka moana o ka

          mea bei @@@ i pani ka maka o ka la.

 

He mahina a oi ua ku aku la na mau keiki powa new i ko laua mau aupuni, ua leie aku la laua mau makua a me na ohana alii, a ua ninau mai la na alii wahine i ka lakou mau kane a ua pane aku la ua mau  alu powa nei, ua pau lakou i ka hoopaa pio ia e na alii ino o Alabia.

   I ka lohe ana o na alii wahine, ua pina pa ae la ka hale ahi i na leo kanikao o na mau alii wahine nei.  A o keia no hoi ka manawa a ka Moi i lohepu ae ai a kolou iho la kona poo ilalo a ea ae ia me  ka pane ana ae imua o kana mau keiki. Ua hai mua aku no wau ia elua, mai noho olua a kipa ma ke aupuni o Alabia, a aole hoi e hoeueu kaua aku i ua aupuni la, no ka mea he aupuni ua piha i ka mana a me ka ikaika, a o na alii o ua mau aupuni la, he ahikanana a he hiapaiole no ke kahua kaua.

   Ia lakou nei no e kamailio ana, aia hoi, ku ana imua o na alii kekahi kanaka elemakule, o kona lauoho, ua hele a hawele mahope o kona kikala, a e hoike mai ana kona ano ua hala iaia he mau makahiki loihi o kona ola ana ma keia ao, e paa ana ma kona lima he kookoo gula i kinohinohi ia kona kumu me na pohaku makamae e alohi e ana, hele mai la oia a mua o na moi a kulou mai la kona poo, a hoomaikai amu ia oia: a pau kana hoomaikai ana, na pane mai la oia keia mau huaoleloanua o ka Moi, i ka i ana:

   E ka Moi o Aina Omaomao nei, ke hai aku nei au ia oe a me kou ohana, e auhuhlua ana kou aupuni a e hoolilo ia auanei i puulehu no ka mea e hiki mai ana iloko o keia mau la iho, no ka mea, ua hana kau mau keiki i ka mea iho loa imua o kekahi o na alii nui o ka honua, me ka manao o kau mau ke iki e kaili mai i na wahine a ka mea i kauia ka weli a puni ke ao holookoa, a n@laila e ke alii, ano ka manawa nou e noonoo ai me ke akahele no kau mau mea a paa e hana aku ai imua ona, aka i hai aku wau ia oe, he pono loa nou e ku a haawi pio aku ia oe iho a me kou aupuni a me na mea a pu me oe imua ona a me kona mau iausani naita, o kau mai auanei ka mainoino maluna o kou mau makaainana, aole e hala elua la mai keia la a u e kamailio aku nei ia oe, alaila e ike maka no oe i ke ko ana o keia mau wanana a'u ia oe. Aloha oe.

Ia wa i hoomakaukau ai oia e nalo mai ka maka aku o ke anaina alii, aka, o ke alii a me kana mau keiki, ua kuahaua ae la oia i kona mau pualikaua nui hewahewa, a kauoha aku la ia lakou e ku me ka makaukau no ka wa e kahea ia aku ai ke kaua. E haalele ae kaua e ke hoa i na alii o Aina Omaomao, oiai ua makaukau ko lakou aoao. a e hoohuli ae ko kaua mau noonoo no ka mea nona keia nanea.

   I na naita e ku laina nei ma ka palekai o ka moku, aia hoi ua ike pono ia aku la ka waiho mai o ka aina, a o ka hoia S ia o ke kakahiaka, a i ke kupono ana o ka la i ka loio, ua ahuwale ae ia ke kulanakauhale, a o ka wa no ia o uka i ike mai ai i keia mau aumoku kaua e hookomo aku ana.  A o ka wa no ia o ka Moi i kauoha ae ai i kona mau pualikoa e maki aku lakou no ke awa, aole no hoi e ae ia aku kekahi waapa e pae aku iuka o ka aina, e pepehi koke ia a make, aole he mea hookahi e hoopakeie i ke ola o na mea a pau maluna o ua waapa la.

   I kalohe ama o na naita o Aina Omaomao, ua haawi ae la lakou i ko lakou mau leo hulo o ka hauoli.  I ka hiki ana aku o ua mau mahele naita nei i kahakai, ua ku laina like ae la lakou me ka makaukau iloko o na wa a pau.

   I ka ike ana mai o ke akii opio i ke ia ma@ mea. o uka hoi ua makaukau mai ia. a huli ae la oia a pane ae la i kana aikane a me kona mau ahhikaua. oia hoi kuna mau kupuna: "He mau koa hoohanohano anei kela a i ole he mau koa hoomakaukau kaua paha?"

   Pane aku la o laiana Bea: E kuu baku, aole kela he mau naita hoohanohano nou, aka he mau naita kela no ke kaua, no ka mea, ua makaukau lakou i na mea a pau. nolaila i mea e pau ai kou kuhihewa, e hookuu aku i hookahi waapa, a e anan aku kaua i ka hopena. I ka pau ana o keia mau olelo ua hookuuia aku la ka waapa. a o ka Naita o ka Hulu Omaomao ka hookele o na waapa nei.

   I ka waapa e nee la no ka aina a kokoke e pae i uka, a he mau anana wale no koe, hehi aku na kupuai i ka ae one o ka wa koke iho la no ia o ka Moi i kauoha ae ai e ki polole? i na pua, maluna o ka poe e noho ana iluna o ka waapa.

   I ka lohe ana o na koa o Aina Omaomao, ua bao koke mai la lakou i ko lakou ike pana pua ma ke ki ana mai i ka lakou mau pua maluna o lakou nei.

   I ka ike ana o ka Naita o ka Hulu Omaomao aia lakou iloko o ka pilikia, ua kahea koke ae la oia i kona mau hoe waapa e peki mai i hope, a lehei ae ia ola mamua o ka ihu o ka waapa a hoomaka aki la e pale i na poino e ili mai ana maluna o lakou, a hiki wale i ke kaawale ana mai o ka waapa mai na elele ahai lono ole a ka make.

   I ka ihe ana aku o ke alii opio i keia mau hana ino a ke aupuni o Aina Omaomao, ua hiki ole iaia ke uumi iho oiai kona inaina e paila ana iloko o kona puuwai, a kau koko ae la oia i kana ole i ka waha, e kauoha ana e ai i ka ai kona inau naita. A hala ka hapalua hora, ua kahea hou aku la oia i kona mau naita e hoomakaukau, a kuuia iho la na naita a kau ana iluna o na waapa, a pela no hoi me na kaua lio a ua makaukau ae la na mea a pau.

   Nee like aku la na waapa me ka malie, a i ke kokoke ana aku e pae i uka, ua kauoha ae la ke alii opio, e makaukau i ka lakou mau palekua, a e malama loa i ole e loaa wale mai i na maka pua.

   I ke kokoke ana aku o ka waapa i ka ae one, o ka manawa no ia o ka Moi o Aina Omaomao i kauoha mai ai i kona mau maita e hookuu mai i na elele ahai lono ole a ka amke maluna o na waapa kaua, me ka manao he ala hoka hoka loa keia mau keiki ma ia hana, eia ka auanei he iho maneo ma ia hana.  I na pua e hiolo nei maluna o ua mau waapa kaua nei, aia hoi ua pau hono maluna o na palekaua. I ka ike ana o ke alii opio us nui loa ka kahana o keia hooili kaua ma ka eheu hema o kona mau waapa, no ia mea, ua hoonee ae la oia i na kao o ka poe kaua lio e kau ana, ma ka eheu akau e alakai ia ana e ka Haku Makuisa a me ke Poohao. Eia ka pane a us mau olohe nei o ke kahua mokomoko:

   Ina e hiki ana i na kapuai o ko kaua mau lio ke ku iho i ka ae one o keia aina, alaila, me he mea la oia ka wa e hookuu ia ai o ko kaua inaina maluna o keia poe kao ahiu. a e ike auanei ka la i na heana o keia poe lapuwale.

   I ke kokoke ana o ua mau waapa kaua lio nei, a pae aku la i uka, o ia no ka manawa i holo like aku ai na kaua lio e halawai me ka enemi, a o ke alii opio hoi a me Laiana Bea, a me ko laua hanau mua i holo aku ai a kapoo ana iloko o na enemi a hoomaka aku la e luku. A na keia mea i hoopuiwa ae i ka poe e noke nei i ke ki i na pua a hoopau ae la i ko lakou ki ana i ka lakou mau pua, a huli ae la e kokua i ko lakou mau hoa e nokea mai la i ka ulupa ia me he ipu lepo la i na lima o ka Potera. I keia manawa a na liona o na mauna hui o Alabia e pulumi la i ka aina o Aina Omaomao, ua pae pono mai la na mahele maita hele wawae i ka weliweli nui, a ua ula pu ae la ka aina i ke koko mai o a o.

   No elua hola o keia kaua ana, aia hoi, aole e hike i na mahele naita bele wawae ke hele aku maluna o ke kahua kaua, no ka mea, o ke kahua kaua i keia manawa, he muliwai koko ia e kahe weliweli ana, a ua piha pu ae la ka lewa i na ea paoa o ke koko, a ua halana ae la hoi a hiki i na kuli o na naita o ke ahi opio, aka, o ia koko, aole ia he mea no makou e kuemi ai, hoomau no lakou i ka nee ana imua, a o na lio kaua hoi o ke alii opio, ke holo la lakou maluna o na heana e waiho mokaki ana, e ake ana e loaa aku ka enemi, a ulupa aku lakou i na naita o Aina Omaomao.

   I ka ike ana o ka Moi a me kana mau keiki ua holo nui aku la no ka hale alii, a i ko lakou komo ana aku, ua hai aku la lakou i na elele, e kii hou aku i na makaainana a pau o ka aina, mai kela pea a me keia pea e hele mai i ke kaua huliamahi no ka malama ana i ka maluhia o ko lakou aina makuahine.

   I ke lohe ana o na makaainana, ua ala like mai la lakou a lalau like i na mea kaua a hele mai la e hui pu me na puali o ke alii: a i ka nana aku i keia mau mahele naita, ua oi ae ka nui o keia mau puali i ko ka wa mua, a ku iho la lakou me ka makaukau no ka wa e hiki mai ai o ka enemi.

   I ka ike ana o ke alii opio, ua pio kona mau enemi, o kona manawa no ia i kauoha ae ai i kona mau naita e hoakoakoa ma kahi hookahi no ka hoomaha ana. Lohe ae la kona mau naita i ka leo kauoha o ko lakou haku alii ua huli hoi ma la lakou no kahi hookahi a malaila lakou i hoomaha ai, a hike i ka wa o ka paina awakea.  A i ka maona ana, ua kauoha ae la o Lameka Puluka i kona mau alihikaua e maki aku i na naita no ke kulanakauhale alii a o ka poe e kue mai ana ia oukou, oia ka oukou e pulumi aku ai. I ka lohe ana mai o kona mau kupuna, ua kai koke aku la lakou no ke kulanakauhale I kona mau naita e hele la ua huli hoi aku la lakou no luna o na moku e ike i ka maka o ka lakou mau wahine. A ia lakou i hiki aku ai, e noho mai ana no lakou la me na nanaina o ka nohenohea, ua haule aku la ua mau alii nei e ai.  A i ka maona ana, ua huli hoi aku la lakou ma ko lakou mau rumi pakahi no ka hooluolu ana, a ma ka hola 7 o ia kakahiaka, ua haule nui aku la lakou no ka rumi aina a malaila i hoopiha ai i ka lua o ka inaina.

   A i ka maona ana, ua komo like ae la lakou maloko o ko lakou mau rumi pakahi a komo iho la i ko lakou mau aahu kaua. A i ka makaukau ana, ua kau aku la maluna o ka waapa a holo aku la no ka aina. A i ka pae ana aku ua kau ae la lakou maluna o na lio, a holo aku la no kahi hoomoana o ko lakou pualikaua.

   I na alii opio i hiki aku ai e hui me konamau pualikaua, ua ninau aku lake alii opio i kona alihikaua nui i ko lakao kulana ia po, ua pane mai la ka Haku Makuisa, aole makou i loaa i kekahi hookulia mai a hiki wale i ke ao ana o keia po, he oia mau no ka maikai. Ia  laua nei no e kamailio ana, aia hoi, ua ike aku la lakou i ke ku mai o ke eia o ka lepo, me he mea lahe elua mile wale no ka mamao mai kahi a lakou nei i hoomoana aku nei, a he mau minute wale no mahope iho ua ike pono ia aku la ua poe nei e maki mai ana, a i ka lakou nei nana ana aku, me he mea la ua huliamahi ke aupuni holookoa o Aina Omaomao, a me he mea la no hoi, aia ma kahi o 10,000,000 a oi aku ko lakou heluna I ka ike ana o ka Hake makuisa i ka nui hewahewa o keia mau koa, ua pane aku la oia imua o kana moopuna: E kuu moopuna e, manao au ua pau loa mai nei paha na wahi kauna kanaka o ke aupuni o Aina Omaomao nei, no ka mea, aole o kanamai ka nui e kai mai mai nei, a ke manao nei wau, he poe wahine paha kekahi e hele mai nei e kaua me kakou.

   Pane aku la kana moopuna: Ina o ka heluna nui iho la ia o na wahi kanaka o keia aupuni, alaila ehia ka hoi mea aloha o ko lakou mau wahi ola a me ka lakou mau wahine, a me ka lakou mau keiki i ka ike ole mai i na maka o ko lakou mau ohana.

   I ke kokoke ana mai o ua puali naita nei o Aina Omaomao, ua piha kui ae la ka lewa i na leo huro o ua mau naita la, me ka hoopuka mau ana ae i ka inoa o ko lakou Moi a me ko lakou mau alii opio, oia hoi o Pomelia a me Litaso, a e hooho pu ana hoi "E ola mau ko lakou mau inoa a kau i ke ahe pua aneane.

  I ke alii opio e ike nei i ka nui hewa o na naita o ka Moi o Aina Omaomao, ua hookuu aku la oia i kona pukaua mailoko ae o kona alo, a pane aku la o Lameka Puluka: E, auhea oe, makemake ana wau ia oe hele oe a e hoomakakiu ioa aku i na akua o ua mau keiki nei, a i loaa ia oe, e pepehi, iho oe a make loa a lawe mai imua o u. I ka lohe ana o ka nanai Polepa i na ka uoaa a kona haku. ua nalo hikiwawe aku la oia @oko o ka manawa pokele wale no, aia hoi ku hou ana no oia me knoa mau imua o kona haku, a o ko laua mau ola ua haalele mai i ka la: ka maa mahana, a o na kinao kupapau wale no keia e aluhee nei imua o ke alii opio. Nana pono iho la oLameka Puluka i ke ano o keia mau wahi holoholona, a pane iho la oia: He keu no hoi ko olua haku a hoopakele ae mailoko ae o kuu hale kapu, a iloko o keia la e maalo ae la ia nani mai a olua ae no ka manawa hope ole, a pela hoi ka nani o ua mau alii la o olua. e nalo ae ana no ia.

   A i ka makaukau ana o na aoao a i elua, ua haawi ae la ke alii opio i ke kauoha i kona mau alihikaua e hoonee ako i ko lakou mau puali o halawai me kona mau enemi. A he mau sekona, ua halawai ae la na aoao a elua me ka hahana, ua wawalo ae la ka lewa i ka leo o na me kaua, e kani koele ana na koi kaua, a oiliili ana na huna ahi mai ka maka ae o na mea kaua i halawai ma kahi hookahi iwaena o ka uluaoa, e nakeke ana na pahikaua mai ko lakou wahi ae, e kani oeoe ana na mekala siia, e halakika ana na laau ihe, e hookui ana hoi na palekaua. Aole i liuliu keia kaua ana, aia hoi ua opa pu ia aku la ka welelau hema o na naita o Aina Omaomao, e helelei ana i ka honua me he mau hua ai la e hooluli ia ana e ka makani ka haluku i ka hala ka wai o Hanalei, a na ia mea i hookuemi aku i na naita o Aina Omaomao.

   Nana ae la ka Moi i kona mau puali aia ka, ua pau loa ae la ka welau hema o kona mau koa. Nolaila, ua hoouna ae la oia i kana mau keiki e hoi ae malaila a e alakai ae i na naita o ia aoao i koe. A oiai us mau keiki nei ma ka welau hema, ua kahea aku la laua i ko laua mau wahi naita i koe me ka leo nui: E na naita wiwo ole o Aina Omaomao, e kaua aku me ka wiwo ole, a e paio aku me ka  hopo ole, a e kupaa ka manao, e hoopuehu aku i keia mau kao ahiu e hele mai nei e hehi ku i ko kakou aina aloha.

   Mai ko io no paha keia mau mapuna olelo a ua mau keiki la, ina he mea e malaila; aole e hiki, no ka mea, o ke alii opio no ma ia wahi me kona pukaua, o baiana Bea me kona hanau mua. a aole i liuliu, aia hoi, ua paa pono aku la na kani a-i o ua mau keiki nei i na lima wikani o ke akii opio Lameka Puluka, a lewalewa ana ua mau pio la i ka lewa. Pela ka aui makasila e hooheno ae nei:

Lewalewa ke alelo o ia pipi

I ka pa mau a ka uwepa.

I ka paa pio ana o ua mau keiki nei. ua haalele honua e iho la ka nui o na naita i ka lakou mau mea kaua a huli aku la e holo. Ai ka ike ana mai o ka Moi i ke auhee o kona mau koa, ua huli mai la oia a kauoha maila i kona mau naita, e huli maime paio i ko lakou mau enemi, aka, pane aku la kona mau kanaka, E ka Moi. e huli aku oe i kou waki e pakele ai, no@ka mea, o kau mau keiki ua paa pio i na lima o kekahi keiki ui opio. Lohe ae la ua Moi nei ua paa pio kana mau keiki, pii ae la kona inaina wela a kauoha ae la i kona mau koa e nee mai imua no ka paio ana, aka, aohe he hoolohe mai o na kanaka i ka olelo a ko lakou Moi, no ka mea, ao no ke koa, ao no ka holo. (Ipane mai ai kauwahi koa.)

   I ka Moi e noke nei i ka hookikina i kona mau kanaka. aia hoi, loaa mai la kona kani ai i kekahi umii oolea ana i ike ole ai maniua. A i kona huli ana ae me ka manao e hoopakele ae iaia, eia nae ua hapai ia ae la oia mai kona ho ae a kiolaia ae la i ka honua, a he mau minute ka waiho ana i ke poniuniu a pohala ae la. A i kona pohala ana ae, eia a hoi ua paa oia i ka nakinaki ia i ke kaula, a e ku ana he mau koa kiai; a o ka mea nana i hopu, o ka Haku Makuisa no ia. Ike mai la na naita o Aina Omaomao ua paa pio ko lakou alii, ua holo nui aku la e hai i ko Moiwahine a me na alii wahine e noho u ana no ke aloha i ko lakou aupuni, a me ka maka o na makua.

   Lohe ae la ka Moiwahine ua paa pio kana kane a me ka laua mau keiki, ua nuiloa ae la kona kaumaha; a o na alii wahine hoi, ua nui loa ko lakou olioli.

(Aole i pau)

 

HE MOOLELO KAAO KEHIA

@

Keikialii Romura,

Ka Puuwai @@ona@

Ka @ @ Opue Ro@ 2 2

@@@@@@@@@@@@

@@@@@@@@@@@@

@@@@@@@@@@@@

Ka Hockalakupua o ka Makakila.

 

I KA pau ana o na olelo a ke kilokilo, ia wa i hahau iho ai oia i ka muliwai o Nile, o ka wa no ia i hula hula mai ai na punawai o ka hohonu me ka halulu, a me he mea la e opiopi ia ana ua muliwai aia, a ke kupikipikio alana ale o Barelabiada, a ke nana aku ia ua kilokilo ala, ua like na ale me na mauna a me na pali kaha ko i kukulu ia iho ma ka iliwai o ua muliwai ala  I ka wa a ua kilokilo ala i ike aku ai aia ke lilo ae la na wai a pau o ka Nile i koko, a ke alai ae la na miliona o na miliona o na nalo meli i ka malamalama o ka la, a ua like me ke ao pouli e poipu ia ana e na kulu wai ua, a ke uhi mai na la na nalu me ka ikaika loa maluna o ka aina a pau o  Aigupita. Oia no ka wa i owili ae ai ke kilokiol iaia iho i ua kapa pouli ala a huli hoi aku la no ka halealii a ma ka puka aniani ana i oili mai ai, malaila oia i komo aku ai. I ka hoea ana mai o ka ha o na la, aia na kanaka ke hooho ala me ka uwauwa ana, ia lakou e nana aku ana i na  ouli paha'oha'o o na lani, ke lo-ku mai la na kulu pakaua-koko, a o ka wai a pau o ka aina mai o a o, ua lilo i koko wale no e hiki ole ai ke inu iho, a o na nalo meli hoi, aia ke uhi paapu mai la maluna o ka aina e nahu ana i na mea a pau e loaa aku ana ia lakou, a ikea mai la ka ino maluna o ka aina a pau, ua holokiki na holoholona io a inei a make no i ka luhi a me ka maka'u a me ka pololi, huli a la na holoholona a holo aku la i ke ohe o ka waonahele o Suva, a malaila na holoholona a pau i hoolulu iho ai iloko o na la ino nui wale a ke aloha ole. O ke kilokilo a me ka Moi. aia laua ke nanea ala i ka noho paipai, a e aui ae ko kakou hooheno ana maluna o ke keiki alii Sepa.

   I ka hala ana ae o na la he umi, aia ka huakai a ke keiki alii ke hookokoke mai la i ka hapalua o ka aina o Aigupita: a i ka hala hou ana ae o na la elua mahope iho, aia hoi, halawai hou aku la ke keiki alii me na popilikia a kaua i ike ae la.  Aia ka wai a pau o Aigupita he koko wale no, a pela i hoonele ia mai ai na puali o ke keiki alii i ka wai ole e inu iho ai a aole e hiki ke hoomanawanui, a ke nahu mai la hoi na nalo i na holoholona a me na kanaka ou, a ke ai mai la na lana i na mauu a neoneo ka aina. I ka  ike ana iho o ke keiki alii i ke kaniuhu o kona mau kanaka a me ka pilikia maluna o ka aina, na ia mea hoopau ae i kona manao haakei, a huli hoi aku la i hope me ka poino nui o na holoholona i na nalo nahu a me ka ai ole a me kawai ole: nolaila ke ae la oia a hoi aku la i ka aina o kona makuakane, a ma na ululaau i halawai aku ai oia me na holoholona ino aikanaka, a make iaia ka hona a me na bea i ka wa hookahi. a na keia mau hana i hookaulana loa aku i ka palena ole o ka ikaika a me ka wiwo ole o ke keiki alii Sepa, a ua lilo oia he moho kaulana aiwaiwa no ke kahua mokomoko a he olan hoi ma keia mau helu aku e nee aku nei, a ma ia mau helu kakou e ike hou iho ai i ka lima koko o ua keiki nei, a e hoea mai ai hoi na la a ka lahui e komo ai i ka weli a me ka maka u  nui. (E na boa kuilima o ka nanea Kailipuuwai o ka Hookalakupua o ka Makakila, a o ka iwikani hoi o Alegiria.) Ke kokoke mai la na la e komo aki ai ua keiki alii ala i ka poino a mailoko mai o ia popilikia, e loaa auanei ka weliweli loa o kana mau hana, oiai, iaia i hala aku ai i ka aina o kona makuakane, loaa iho la iaia ka lono ua hopu ia kahi elele ana i hoomahuka ai i ka aina o Ivata, a ma keia mua aku e hoikeike aku ai au ia oukou a pau, a e kaohi a ko oukou mau puuwai, a hiki aku kakou ilaila, a hookahi ke kaana pu ana i ka io a me na kuhinia o keia nanea ilihia, a i ka wa e ike ai oukou aia ua Sepa ala he puuwai lokoino i oi ae i ko keia malaila, e hoomanao @@, ke kokoke maimla na o ka kakou koa kamahao, kahi a kakou a pau e ake aku nei e kuloha pu me ia @ ka loa a me ka laula, a e ike hoi i ka nani luaole o na "Opuu rose ala o Lebanona, a e ike iho ai hoii ka lele kikaha ana ae o ua mano Ae@o ala maluna o na kuahiwi a me na kualono, na ululaau a me na pali kuhoho, a me na muliwai akea, maluna o ka lio eleele Mu@a ke kupanaha, ka milimili hoi i ka Moi Sanina (Moneka Hesana) o na lalani kuahiwi o Keresana. A ia kakou e hoi pu aku ai a kakele pu ihe me ka mea nona keia lei mokihana. alaila,

"Ka ai'na o ka i a maikai

I ka piko no oe lihaliha

Haina ka puana  o kou nane

O Romara no a e o mai."

 

I ka hoea ana mai i na la hope loa a o ka puni ana hoi ia o ka inakahiki hookahi o ka huakai a ua keiki alii ala: ua hoea aku la oia i ka aina o Alegiria a oiai oia e hookokoke aku ana e komo iloko o ke kulanakauhale kaulana o Edoma, ua loaa mai la iaia ka lono, aia maloko o ka pa-kaua weliweli o Domine Eleele kahi i hoopaa ia ai o kahi elele a ua keiki ahi ala i hoouna ia ai i ka aina o Ivata, nana elele o ka Moi Bene o ke kulanakauhale o Fobo laka i lawe mai.  Maanei e hoakaka aku au i ka hopu ia ana o ua wahi kauwa nei.

   Ma kela po ana i haalele iho ai i ka aina o Alegiria, ua hala hope ae iaia ka aina i ka wa i pahola mai ai ka la maluna o ka aina, a maluna o ka lalani kuahiwi o ka Atalasa i nana mai ai oia ihope, he mau haneri mile ka mamao, a ke ike aku la no hoi ua wahi kamahele auwana ala o ka po i ke kulanakauhale o Edoma, me he malunaai ala i ulu wehiwehi ia e na laau bua o na ano like ole.  Huli ae la oia a kamoe aku la no, kona wahi e hele nei, me ka manao, aole la e halawai mai ana ma kona alanui na poino a me na pilikia; he nui na la i hala ae, hiki aku la oia i kahi ana e hele nei, a ma kekahi pupupu hale kahiko i noho iho ai ua wahi kanaka nei me kekahi kanaka hanau hipa. I ka piha ana o na mahina eono, ua lilo ae la laua he mau hoaloha, he oiaio, e hanau ana i na hipa maloko o na ululaau i kela a me keia la. I ka piha ana o na makahiki elua, ua lilo ae la laua nei he mau kanaka waiwai, a no ia mea, ua hooholo iho la ka mea nana ka hipa e hoi a noho ma kai o ke kaona e kukuku i mau hale nani, a me na hale kalepa a o kahi auwana hoi, hoonoho ia aku la oia e malama i na hipa.  I ka hala hou ana ae he makahiki hou, ua nui loa a piha na pa i ka hipa. I ka ike ana iho o ua wahi auwana la, ua oi aku na hipa, ua kauoha aku la oia i kona hoaloha maikai o ke kaona e hele mai e hui laua. Oiai laua i hui ae ai, ua kuka iho la laua e kuai aku i na hipa a pau a e lilo laua i mau Moi e lawelawe ia ana e nakauwa he nui, a ua holo ae la keia, a ua loaa mai la he mau miliona apana dala, a hoi aku la ua mau Moi dala nei i kai o ke kaona, e ai a e inu ana ua wahi auwana nei me ka hauoli, he nui kona mau haia wahine a me na kauwa lawelawe. I kekahi ia ua lana ae la ka manao iloko o ua wahi auwana nie e hele i ka holoholo, a ua hookoia ia manao ona. e kau ana maluna o ka heeholua e huki ia ana e na kauwa mamua i na la a pau. A i kekahi ia ana e holoholo ana, ua hoea loa aku la oia ma na ip@ka o ka hale alii o ka Moi Bene ke kaulana, a na ka nui o na leo e hooho ana i kono mai i ua Bene kaulana ala e leha iho i kona mau maka ma ke alanui ma ka ao ao hikina o ka pakaua o Kedara. iaia e hoolei pau ala i kona ike maluna o ua wahi auwana nei, aole i kana mai ka nani ke kahaha o ka Moi Bene, iaia e nana aku ana i keia kanaka haakei nui wale, e hoolilo ana i kona mau makaainana i holoholona nana.

   Aia me keia Moi kekahi kahuna lapaau kaulana loa, a o ka inoa o ua kahuna ala, oia no o Duboida, a he hiki hoi ke hoakaka i na mea huna a me na meapohihihi, na ouli o ka manawa, a he hiki loa ke hoola i na mai me kana popo laau kupanaha, i kapaia ma kona inoa Duboida ke kupanaha.

No kahi wa aku.