Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 31, 31 July 1886 — MOOLELO O KA Ahaolelo o 1886. [ARTICLE]

MOOLELO O KA Ahaolelo o 1886.

I.a Hana 67. lulai 12. Hora 10. 12 akoakoa mai la na kuhina nha, na lunamaktairana he 17 t me 3 alii. Heluhelu ia ka moolelo t apono ia. Hoike Komite Kumau. Na ka napanui o ke Komite Waiwai i waiho mai 1 kt lakou hoike no na paiapaia hoopii iehuiehu, penei: Ka ho opii aM. Keaioha e hoihoi aku ina da'a he 65 iaia, a i ole ia e haawi aku ke aupuni i 65 eka aina kula e waiho ana ma Kamaole» Kula, apana o Makawao, ua hooholo ke komite, e hoihoi aku ina dala he 65 ia Kealoha. a e hookomo ia ma ka Bi)a Haawina. Ka hoopii t ka Puaii Kinai Ahi Helu 4, e hoakaawale okōa ia i 5,000 dala no lakou; ua manao ke komile, he hiki no ke hooponopono ia keia piiikia me ke Kuhina Kaiaiaina, nolaiia, aoie i ae ke komite i keia hoopii, a e waiho ia ma ka papa. Ka hoopii mai Kaanapaii e hooie ana aoie e ae aku i ka bila huikala ike Kuhina Waiwai, ua nana ke Komite i ka hoopii a me ka bila huika!a no na dala he 61,000 a oi, ua ike ke komue aoie i lilo ka bila i kanawai i keia wa t a e waīho ia ka hoopii ma ka papa a noonoo pu e me ka bila huikala. Ka hoopii a Waialeale no kona auhau papalua ia tna, u* manao ke komite e waiho ika hoopii ma ka papa. Ka hoopii a Rev. W. P. Kahale i waiho ia | mai e Hon. J. W. Kalua 'no ka auhau > papalua ia ana ina dala he 12, ua hooIholo ke komite e hoihoi aku i keia mau j daia ia Kahaie, a e hookomo la maloko o ka Bi!a Haawina, oiai ua kupono a poiolei na hoike i waihoia mai K.ikau ia e eha lala o ke komite. Na i )ickey ka hapa uuku oke Ko* mite Waiwai i waiho mai i kana hoike, aole oia i apono ika hoike a ka hapa nui no ka hoopii a ko Kaanapali e pili ana i ka bila huikaia i ke Kuhma Waiwai, ua manao ka hapa ]uuku, e apo 110 aku 1 keia hoopii. Waihoia na hoike a elua ma ka papa a noonoo pu me kt bila huikala. Ninau 0 Kakela no ka rula hou 0 ka Hale 1 ke Komite Pai ina ua pai ia. Pane ke Komite Pai, ua hoomanao oia no ia ruia. aka, aole 1 waiho ia aku iloko o kona iima. Hoikk Komite Wavl Na Kakeia 1 waiho mai i ka hoike a ke Konait« Wae no na hoopii e pili ana i na halekula i waiho it mai e Nahinu Kaai a nne Paehaole, ua mauao ke komite, he mea pono no ke hooko ia ke ike ka Papa he hiki; a e waiho ia keia mau hoopii a pau ma ka papa a na ke kakauolelo o ka Haie e hoike aku i keia mea ika Papa Hoonaauao. Apono ia ka hoike. Nt ke Komite Kakau Poepoe i hoike mai. ua pau 1 ka hanaia kekahi mau bila. 01.K1.0 HOOHOLO NA BILA. Ninau o Baraunu i ke Kuhhina Waiwai e hoike mai i ka inoa o na luna auhau i hoihoi pau ole mai i ka lakou mau ohi ana a me ko iakou mau hope a me ke koena o na loaa i pau ole 1 ka dhilJL Nt Kipikona i heluhelu mai no ka wa mua i ka bila e pili ana i ka hookuu ana i kekahi mau mei mai ka oihana dute aku. Kapaeia na rula, heluhelu aiua ia kt bilt ma ke poo. Haiwiia i ke Komite Wae e piU ana i ka oihana dute. Na Kaiua he olelo hooho'o e pili ana no kt hoopuka ana i palapak Sila ia Kuuukau e like nae ka hooholo ant a keia hale ma ka hoike ake Komite Hookolokolo. Hooholoia. Na Kaunamano he olelo hooholo e pili ana i na noi da!a alanui a me na alahaka. na ol«lo hooholo a me na itinu oka BiU Haawina, e h&awi akn ke Kakauoielo i ke komue oit hana. Hooholoia. Kapaeia nt rala heluhelu mal o Kakina he hoopii nsti Kipahulo, na ewalu poe no ko Ukou uku ole ia ana mao ko lakou hoohaaa ia ana ma ke alanuL Haawiia ka hoopii ike Kahina Kaiaiaina, j Na Kaunamano he olelo ho«hol« e hookoao it mk ka Bila, Httwint

ro ke alahaka o Wauka. Kohala Hema. Waihoia ma ka papa a nooaeo me ka B;U Na ka Peres: : den* o ka Fa2p* Heo | □Aaaao i r'."ii;aka rraij oa: mi.kovz[ ano he p<r« na ra aīhma, e beice ke kuia o Alinui Papu i kt;a la. a o' ke kuU o k*hehun2 i ka !a apopo, o; liiU e oiuolu keu hale <e hoJtuu &ku; itta no u bsna. A- I Noi o kauiokou < rffevm&ha <a ta:e; a neho hou i ka hora 2 auina. 2. Aesa. | Hoooeaha ka eaīe. { Hora 2 :1 z r akoakoa hou kst ba'e. | Noi o Dsckev e hookuu iiia ao hno j kahi Ae ia. ; S* a H ava o k a I_a. j He!uhe!u ekolu ana o ks bila e hoo j loli ana i ka pauku 517 Haavina 15 o ke K.ivila. Ua eooholo 'ioa īu sa bili. Heiuhelu eko ! ū ana 1 ka e hoololi aea 1 ka pauku 2 o ka miikuua 28 0 na kanawai 0 iS/S e pili ana i ke dute ioaluna 0 r.a waiwaL Haawila i ke Koniile Wae no ka oihana dute. Heluhelu akolu ana o ka bila e pili ana i ka hookaawale ana o na uku o na luna aupuni e like me ka Biia Haawina o 1884 a 'niki i ka m3kaukau ana 0 ka Bi!a Haawioa o t$S6—7. Hooholo loa ia ka bi!a. Noonoo ana i ka bila auhau imua o ke komite o ka Haie. e hoemnka ana ma ka pauku 2. J. K. Kaunamano ka lunahoomaiu. Noi o Dickev e kapae ae i ka huaolelo na aie ma keia pauku, no kē kemu 0 lilo auanei ia i mea e auhau papalua ia ai maluna o ka mea 1 aie mai a me ka mea hoaie aku, e like me keia ka hoonalike ana. Ina ua aie mai kekahi ia'u i $1000. alaila e auhau ia ana ka mea i ke tausani dala, a e auhau pu ia ana ka mea i noaie aku i kela tnusani dala hookahi 00, he auhau palua ana keia maluna o ka puu elaia hookahi a keia kanawai e ake nei e auhau ia. Ua kokua o Palaunu a me Kakina i keia manao hookahi. Pane o Kikaha, aole paha na luna o Makawao, Koolauloa a me Molokai me Lanai i nana pono i ka bila, oiai o ka pauku 15 o keia bila, aia malaila ka tioakaka no keia pauku, no ka mea, na ua aie aku oia ia hai no kekahi huna a ua aie mai kekahi iaia no ka huila emi a oi aku paha, alaila o ka like ule o ka aie oia ka mea e auhau ia ai. Etokua ka Loio Kuhina i keia manao. \ Ka Dole i hoakaka mai he hemahema eeia ina e like me ka ka luna o Honolu- i u e olelo nei, no ka mea. ina ua aie aku . iu 1 hookahi tausani elala i kekahi aole 1 iae he mea i aie mai ia'u. alaila, pehea 1 a e hiki ai ke unuhi ia ka like ole, he I ■nea maopopo aole e hiki ana, alaila, i na keia kanawai e auhau ia auanei au 1 10 kela mau dala a'u i aie ai, Hooholo ia ke kapae i ka. huaolelo "na aie" e like nie ke noi a Dickey a hooholo, loa ia ka pauku % like me ka hoololiia ana. Heluhelu ia ka pauku 3 e pili ana i na hui pani hakahaka ma ka elua dala 0 ka hanen hookahi. j Waiho mai o Kaulukou he hoololi i hookahi dala no ka auhau no ka hui panihakahaka i hoala ia a e ku nei ma keia aupuni po ka haneri dala. Na Kakela he hoololi e auhau ia nahui 0 na aina e e hele mai ana ianei. Hooholoia ka pauku me ka hoololi. Hoopau ia ke Komite o ka Hale a noho hou i ka Poaono me ke aponoia 0 ka hoike a ka iunahoomalu. Hoolaha mai o Kakela e halawai ana ke komite wae no na alanui a me na alahaka ma ka hora 9 a, m. apopo ma keia keena. E halawai pu ana hoi ke Komitc» Kalepa i ka manawa like a ma keia keena hookahi no. Hora 4:37 hoopanee ka Hale a noho hou i ka hora. 10 kakahiaka apopo. Hoopanee ka Hale. La Hana 68. Iulai 23. Hora 10:22 akoakoa ka hale e like me ka mau. Iieluhelu ia ka moolelo a aponoia me na hooponopono. Hoikk Komitk Kv>cav. Na ke Komue Pai i waiho mai i oa biia i pau i ke pai ia a pela me na hoike o na aie o ke aupuni o na keena a pau a me ka rula hou o ka Hale. Apo* noia. Komite Wae. N"a Baraunu ke komite wae i kohoia no ka noonoo ana 1 ka bila e hoopau ana i na iuna alanui nui i waiho mai i ka lakou hoike me ka hana ana i biia kanawai hou e pili aoa no na luna a!anuit a o na palapala hoopii a me oa bilakanawai i waiho ia maie hooi»onopono ana t na lunaalanui, ua waihoia ma ka papa. Apono ia ka heike. Kapae ia na rula, a alua ia ; k* bil» a ke komite roa ke poo a haawi | ia op ke pal | Olelo Hooholo & NA Bila1 Noi o Kaulukou e kapae ia na rula a e hapai īa ae mat ka Papa OU Hawaii ina ua pai ia: e haawi aku ke Kakauolelo i ke kope o ua kan«wai h i ke Komike Pai. a waiho koke mai i ka Hale. Kauoha ka Noho i ke Kakauoielo e ha» awi aku i ka bili e paiia. Na Likikmi 1 heluheiu mai no ka | wa mua i ka biU e hoololi ana i na pa-' I uku 214, 2iS, 219, a'me o ke ka-j nawai KinU, e pili ana i na halewu-1 kto» h»k hoopaa Uwehal* & mt ha<

: it ao, Waibo ; a no ka h«luheīK eloa. • Xj he a'ele- hoofco'o e ka ; 5 | ? -:-:ha a-a i ke Kak.ie fVH h->{ ak'i: 'i S3 hof>pi? a A«n i me Ahti ? n ; V> laiia ■ -iu he $4? .-5 r.o b boo-j i h:;"u«a ana m* ke iunai 0 Kau Hoo- : h ( .N".\ Hava o K\ U\. i Nv /noo ara iki Bila Hiiwiaa 1 lo Kvm?te o ks Hai?. j. Keau Vi ; | O F HA NA O > A AINA E. j Li!o no n.i eieie i Aiea £ ; Hc*ra ! 2 awak»?a heomahi ka hak « looho hou i ka hola i nie napa auiaala. ! Hora 1:30 auina Sa akoakoa hou ka j hale. i Kiraaiiio mai o Kauiukoa no keia haawina, a ua t!i ke koikoi 0 kana mau o'elo maluua o hi Eihopaepale sna i ka oiaio o ka'olelo a ke 'iii 1 heopuka ai no keia haawin* • na la i hala. e o'*c!o aea he mau hana mahaoi Wale no na ke aupuni ka noonoo ana e haawī i pua dala nui no M elele i ko na aina e, e hana mua ke iupuni iloko iho ona, inamau o ke kiola ana aku 0 ke dala iwaho: kanalua au i keia mau oleio ua mahaoi anei ka Papa Misionari 0 Amerika i ka hx>una asa enal i oa hmiōnari i Hawaii nei, a peia me Hawaii e hoouna aei i na aina pooli o ka hema. Maluna o ka noho o Hilo, ke olelo nei au he mea kanaiua ka apono ana aku i kana mau oleloao. Ke noi nei au e hoohoioia keia haawina i $35,000. Olelo o Kalua, he elua aoao e paio nei ī keia haawina, a hookahi no ninau i ulu ae, ua ioaa anei ka pomaikai i ke aupuni aole paha ? Ma k'a nana ana i na olelo a kekahi aoao, ke hooikaika loa nei lakou e hooholo ia keia haawina me ke kokua ikaika o na kuhina. O ka hooholo ana i keia haawina nui hewahewa, 0 ka hua wale no e loaa mai, oia ke kahiko ia o ke kanaka mena kahiko hoonani mai ka piko o kona poo a ho~j ea i kona mau wawae, oia wale no; a | • ** * | oia ka mea e ake ia nei e hooholo loa i | keia haawina. He mea mau i ka iunn 0 Hilo ka hapai mau ana ma kana mau haiolelo ana a pau imua 0 keia hale i j kona lih nui i ka poe mikanele, mamuli lo ka hoonele ia ana o lakou i napomajx kai a lakou i hooikaika ai a na kekahi poe okoa e ai nei na loaa. Kamailio mai o Brown, nana 1 lawe mai ke noi e kapae loa i keia haawina, aka i ke kamailio ana o na hoa o ka hale ua manao au e hoihoi mai i ka'u noi, aka i ko'u ike ana i ka hoike no na aie o ke aupuni i waihoia mai I keia !a, ke hoomau aku nei au i ka'u noi mua e kapae loa 1 keia haawina, no ka mea, o ka huina aie o ke aupuni e ku nei i keia wa, ua hiki aku ia i ka hoakahi ona dala me ewalu hanen tausani 9 oi aku; a ina 0 keia ka aie o ke aupuni, alaila aole au e ae e lu wale (a keia puu dala nui e noiia nei no keia haawina, he mea pono e hookaaia na aie o ke aupuni mailoko ae 0 keia puu dala nui, mamua o ka lu wale aha aku iwahō me ka waiwai ole, oiai, ke uwe mai nei na apana kuaaina 0 kakou uo ko lakou mau alanui i ka inoino, a pe'a nie na alahaka, aka eia nae kakou ke aKC nei e kiola aku i keia puu dala no kekahi hana i ike ole ia ka waiwai a me ka pomaikai o fcaaina. eia ka lahui ke kahea mai nei a puni ka aina,. ho.mai na dala auhau alanui e hooliio ia iloko o ko makou mau apana iho,. aka aole.nae i maliu la aku ia leo, ua hoolilo \vale ia aku no kekahi mea okoa a he aie ia o keia auuuni i na apana no na dala auhau alanui. Ua ike au ma ke»a hoike, ua aie keia aupuni no ka hoohanonano ana aku 1 kt Keiki Alii o Suedena i kipa inai ai i o kakou nei no $r59.25;he aie kahiko keia o ke aupuni no elua makahiki i hala, aole nae i uku ia a hiki 1 keia wa. No ke aha i oJsu ole ia aikeia wahi aie uuku loa? Eia ke kumu, aole hedala o ke aupuni, a ia nele, e hooholo anei keia.hale e haawi « kanakolu tausani dala lu wale no keia hana i wahi e komo hohonu aku ai kakou iloko o ka kuapapanui. Noi o Doie e kakauia na ae me na hoole no keia haawina Eia na ae: Kipik&na, Creighton,Dare, Dominis, Ake,'rKuihelani, Kaae t Sam. Parker, Kikaha, LiliieaUni, Beka, Kauha. Kaulukoui Pahia, Kaunamano, Nahale, Nahinu, Kekea, Aholo, Kaukau, Likikini, Kaai a roe Palohau. Huina 24. Eia na hoole Biho{*, Waila, Bush, Martin, Brown," Kauka Waita, Kauhane, Kalua. Kakela, Kakina, Paehaole a me Dde. Huina 12. Hooholoia ka haawma $30,000 no na lilo o na Elele i ko na Aina £. Hoopauia ke Komue & apoooia ka hoike a ka lunahoomalu. Kapaeia na rula a hoike mai ke Komi:c Hooiaio Bi!a Kanawai. ua kakau inoa ka M©i i ka bfla kanawai e hoakaka ana i ka uku o na luna aupuni a hiks i ka makaukau ana q ka hila haawina 0 iS$6-7. Hora 4:40 p. ». hoopanee ka hale a noho hou ma ka hora 10 oke k«kahh aka o ka la apopo. I La Hxn&Jbg. lulai 24. * Hora 10:25 akahi no a akoakoa mai : ina hoa a he!uhe!uia ka moo'elo a aponoia. HOT&s A Ka &QMiT« WA£, !

f "" "" | Ni ! , K«hm> i ho?*e mi; a*ve pe mea : •-»-"* t-x- » ki ht!-a c p*'i Um i ke 3 wa-c ji!nur o H > j notv:tu Laham*. x fmt Hj!o» e-o a m?3, ua h.?iSo< n:.c*i U icaafj<jcmi/;. o ke konr ? :-e ! Li b<L: imaji o ki h.*Ie. A:wou V i hov<c N'-i? o e haa*rib ka b-:ta i &©&-:>U3 mat imua o ka rv*:e i ke kom*:e heokoiokobw N'>i hoe īa mai e hoihoi a.sr* ka 'crJa i ke ko«iite m-!s. Apoaoii. Na Oi-?io Hooho» o mt n \ B:?a. N*a Kakina he ninau ī ke Kuhina Waīwa : , ehia h ker»e;a ki ok\i o na ftim he!-: o iS$4 a me t$$5. a ehta ka Rtji 5 na āala ī <jkuta aku Qoko 0 keia makahiki elua 3 Na Kaenanuno he olelo heoheio e hookomo ia raa ka bila haa-oeina \ $ioc no ke kokua a me ka hoohoihoi ana ia S. H Meekapa no ka hoolaia ana o kekihi poe i ioaa i ka mai pake. no lakou keia mau inoa: Re\\ D. KeaweaKamauu, Kealoha, Kunan*, Hioieraaikai T Mahiai, Mose, Maleana ! a ma Meleana Ua waihp pu mai o Kaunamano he palapala hoike raai ia Keaweamahi e hoakaka ana i kona hpoauia ana e Mrekapu a hoolaia mai ka mai i loohia maluna ona a loaa ka maikai, me ka paiapala hooia a ka Peresideoa 0 ka Papa Ola e olelo ana, aole 0 Keaweamahi he kanaka i ioaa i ka mai pake, aka ua hooiaia oia a maikai; pela pu no hoi me ka papa hoike o na laau Hawaii no ka hoola ana i keia mai. Haawiia ka olelo hoohoio i ke koenile inalama oh. Kapaeia*na rula a hapai ia ae ka bila no ke kokua aua i ka la*e leta mawa ena 0 America a me Hawmi nei a hel*t-1 helu elua ia ma ke poo. Haawii ka bi;a j i ke komjte kalejvL Na Hana o ka La. Noonoo ana i ka bila auhau imua o ka hale. | • Noi 0 Kakma e kawe ae i keia bila! a e nee ?.ku ma na bila e ae ma ka lima i 0 ke Kakauolelo. Hooholoia. j Heluhelu elua ana o ka bila no ka I malama ana i na buke heiu oihana o ke aupuni ma ka olelo Hawaii me Bentama ' Httawria ka bila i ke komite hookolokolo. Heluhelu elua ana o ka bila e hoololi ana i ka pauku 101 o ke Kanawai Kivi!a. Noi 0 Likikini e hooholo ia ka bila a e haawiia no ke kakau poepoe. Noio.Kikaka e hoohalikeia ka laikini 0 na waapa 0 Hoaolulu me ko na awa 0 Lahaina, Kahului a me Hilo, oi- 1 ai, ua kiekie ae ka laikini o ko Hono- , lulu nei i ko na wahi e ae, oia hoi ewalu ko Honolulu'a 1 eha no na awa e ae. Hooholoia ka bila me na hoololi a haawiia e kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka Poalua. Heluhelu elua ana o ka biia e hooponopono ai 1 ka hele anamai ona Pake. Haawiia ka hila 1 ke komite kalepa. -Heluhelu eiua ana o ka bila e hoohana ia na lawehaia i hoahewaia e na Lunakanawai Hooa\alu a rae Apan« ma ko lakou mau apana iho. Ilaawiia ka bila i ke komite hookolokolo. Hora 12:7 hoopanee ka hale a noho hou i ka Poak?hi hora 10.