Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 33, 14 August 1886 — MOOLELO O KA Ahaolelo o 1886. [ARTICLE]

MOOLELO O KA Ahaolelo o 1886.

La Hawa 7r. AugJte 9, iSS6. Halawai hou ka ha!c ma ka la 9 o Augate e like ine ka. heopanee anii no elu* pul*. N*a Palapaui Hooph. Na K.ake!a he 3 paiapaia hoopii mai Honolulu e 'oooholo o;e t* ke kanawai kuai opiuma. Mai Uiupalakua e noi ana e uku ia ka l>ve lct* mai Makena a Ulupakkaa i dab o ka~pule. Ha Paiohau mai Hanalei e hoomahuahua ia ka uku o ke kauka aupuni oiaiaila. Na Kaiu he noi e uku aku ke aupuni i $100 no kona pohoo ka hanaana o ke aupuni 1 ke aianui maluna o kona aina. Na Hrown he hoopii na kela haole 1 maa ia ma ka inoa Kehaupua (Flowerdew) i liuliu iho nei i na niea paahana 0 ka hoomoe ana i mau a!a hao hooholo kaa ua ke kulanakauhale o Honolulu, a e koi mai ana no ia mau kuiuu e uku aku ke aupuivi i kona mau poho a pau o ka hoolako ana 1 kela mau mea i aponoia e ke Kuhma Kaiauma. He elinsa tau.sani dala kana koi poho. Haawiia i ke komite -o na aina aupuni. »5:c Na D©le he hoopii mai Lihue i $300 no ka hoomaemae ana i ke alanui mai Nawiliwili a Kalapaki. Waihoia ma ka papa a nooaoo uie ka Bila Haawina. Na Kaai mai Hana e hana ia i kanawai e hoouna ai i. na kaio palaoa no na aina e. Haawiia i ke komite Kalepa. Na Kaunamano mai Hamakua, he noi e aku ia o Halilio he $132.78 Haawiia i ke komite waiwai, Na Kakina mai a Kaanaana.'he noi e uku ia oia 1 $20 110 kona hooko ana 1 ka hana i haawi ia ma kona iima e lawelawe. Haa\yiia i ke komite hookoiokolo. Mai a Kamoe no ia ano hookahi no, he $ —. Hoike Komite Mau Hoike mai ke komite hooia bila kaj nawai i ke kanawai mahelehele apana ( auhau &c, no ka nui o ka hemahema, a |noi mai e nana pono hou ia. Apono ia jka hoike a ke koraite. j Na Oi.klo Hoholo m* sa Bila. i Na l)rovrn he olelo hooholo e kauob» ana i ke Kuhina 0 k;> na aina e. hoike mai i ke ano 0 ka uku ia ana o ke KanikeU n\ii ma A neric:a a pela aku ? I ke Kuhina Kalaiaina he kauoha e hoike mai i ka nui o ka poe e lawe wale nei 1 ka Wiii.? Na Dole he olelo liooholo e hoike ana, ua hakahaka ka noho o Hiio maoauli o kona hoookohu īa aua i Ilamuku nui no ke aupnni. A e kauoha hou ia ka apana o Hilo e koho hou. ( Kaniailio ioihi na hoa maluna 0 keia olelo hooholo.) Ma k* ninau ia ana, ua haaw! īa i ke komiie o ka hale. Na Kekoa he olelo hoohoio, e kauoha la ke Kuhina Kalaiaina, e hoike mai i ke ano o ko na wahine laikini lawelawe la ana. a peia aki.; ko lakou nui; ko lakou ola kino; a he nui wale aku. Kue mai o Brjwn, me ke noi, e heopanee ioa ia kela olelo hooholo, oiai he mau hoohilahila waie no ia a pela aku. Na ke 'lii J. E. Bush i hoolaha naai he kanawai, e hoomana 1 uku hoomau no Mrs. E. Barnard. Na Doie he ninau i ke Kuhina Waiwai, -e hoike mai, ina ua aie hou aku ke-aupunHloko o keia makahiki; ina pela ehia dala? Nawai ua dala 'la ? Pehea ke ano 0 ka aie ia ana ?

N* Dīckey he olelo hooholo* e nlnau aku i ka manao kanawai oka I.unaka nawai Kiekie no ka pono o ka Ilamuku Kaulukou noho pu ana i hoa no ke a hale Hoopanee'loa ia. Na Atnara he olelo hooholo i $t,ooo no ka pomMkai o ka hoonaauao ana i ni ka«kandihine ekola a R*v. A. Ckrk,

kaniukuU o Waial&a i mike. Haawi ia i kc komst« hooeaauao. Hoomāha ka hale Hora « .50, haiiwai 'ka - ha'e * noho koke no ke koa»n« «_» i. 1 hjue 00 kī no »noi ana i ka Bila H\A.wina. Ho?hci ikihune Hj*,n n.iiiii aina e 5?,;oo Keeoa Hoikeike :ini ... Wuliooa Buke Aap?.ni >coc ( Kiai Hale Au-u ?s Paahao Poalī Puhi Ohe, na Hae» na IKī-pu iloha ... Kokua Puali Puaia Puah Ko* Kiii oka Mi>i.. . Hoopanee na iumu eha ma'nope ncs a nooneo pu ine ka Biia Kanawai koa a Kaulukou. HfK>KOMOfA KkFNA WaIWAI. J Brow«, auhau papaiua . Lohe, " $< ... 3.00 W P Kakale if u ... 12.75 Kama, " " ... 4 . 10 Ma ke noi, ua hoopau ia ke komiie, a apoao ia ka hoike a ka lunahoomatu. Ma ke kapae ia ana o na rula, ua waiho koke mai ke Kuhina Waiwai i ka pane oka ole!o hooholo 1 Uole o kakahuka nei; eia hoi, aohe dala i aie aku ai ke aupuni mahope iho o ka la 5 o lulai 1886.

La Hana 72, Au<; io. Haiawai ka hale e like me ka raau. Na Olelo Hooholo. N T a Kakina he ninau 1 ke Kuhina Waiwai, e hoike mai i ke ano o ka uku ia ana oka laina mokuahi Oeeaniea S. S. Cornpany e hali nei i na eke leta v\'C. Waiho mai ke Kuhina Creighton i ka pane ona ninau a Brown iuehinei. Ma ke noi a Brown, ua waiho ia ka hoike ma ka papa. Na Kaukau he noi i $3,000 no ka hana ana i uw.ipo ma ke kahawai o Honokohau, Kaanapaii, Maui. Waihoia ma ka papa. Na Paio'nau he hoololi pakui i ka oielo hooholo a Oole e pili ana no ku Ilamuku, ano ka hemahem», ua kue loa ia.

«■ Heluhelu mai ke alii Bush i kana bila kanawai e haawi ana i uku hoo mau no ka wahine kanemake Mrs. Barnard. Heluhelu elua la ma ke poo a haawiia i k*e komite. Na Kauhi he noi 1 $7,500,- no ka hoomaemae ana i na alanui me n* alahaka o Waianae. Waiho ia ma ka papa a noonoo pu ia me ka Bila Haa wina. Na Hana o ka La. Noho ke komite o ka hale e noonoo i ka olelo hooholo a I)ole, e olelo ana, ua hakahaka ka noho o Hilo, oiai he Uamuku no ke aupuni. Heluhelu ia ka o'.elo hooholo. Noi o Keau e hoopinee loa ia kei.i olel*> hojholo, no ke kumu, aohe ku poao !oa o keia ulelo hooholo e like me ka makemake o ke kanawai. Kamailio mai o Dole maluna o ka na olelo hooholo, me ka naauao. Kamailio mai o Palohau ma ka aoao o ka liamuku: naauao no.

Pane mai hoi o Kaunaiuano, he wnhi olelo hooholo hoomakeaka wale ihu no keia, he mea na kakou e akaaka ai. He kanaka ike kauawai o Oole, aka, he olepelepe wale iho no kona kahua kaiai. Kamaiho o I>ickev ma ka aoao o ka olelo hooholo, a ua nui n i ulelo me na wehewehe naauao ana. Pann mai ka Loio K.uhina: ICe hoikeike mai noi o Dole ma kana olelo hooholo, nie he la ua hemahema ke kanawai, a aohe he kanawai e pili ana no keia mea. Naauao loa kana mau wehewehe ana ma ka aoao o ka Ila muku.

Hora 12:15 hoomaha ka ha!e. Ma ka haiawai hou ana o ka hale, ua ku mai o Kakina a kamailio ma ka aoao o ka olelo hooholo: kue kana mau ana i na wehewehe a ka 1 x>io JCuhina. Wahi ana, n\ai ka Kuomaka ana mai o keia Aha Kuhina, pela i lawe hilii ia ai ka pono o na naakaainana mat keia hale aku. Ke aeaku nei au. o na luna aupuni a pau i koho la 1 mau lunamakaainana, ua kue ioa !akou Ike kumukanawai. Eu kekahi mau hoa ke paa nei he ekolu oihana mawaho ae o kona ku'ana kau kana-

wai; pono auanei i eha haku e hooko aku ai i ka hana ? Nolaila, o ka Ilamuku hou o ke au pun» i keia wa Mrr Kaulukou, aoie no i kupono loa kona noho pu ana niai i hoa no keia hale. oiai, oia kekahi Mana Hooko Kanawai. Oia ka ma-. nao maoli o ka oielo hooholo. Kamaiho mai o Kaulukou ma kona aoao; w%hi ana, aole keia ka hoomaka ana e uhi mai * keia ano ninau, aole no hoi keia ka hoomaka ana e noho na luna hooko iloko o keia haie. £ nana ia Kamakau i ko:u wa, he Uina aupuni a he alii no ka ahaoiela Aoie au he luna aupuni kiekie no ke aupuni, aka he wahi makaainana au aiai Hilo mai C) na lunakanawaū o ka Aha Kakau, a me ka>oe pupule, ike ole i ka heluhelu me ke kakau, oia wale no ka poe i papa e ke kumukanawai aole e lilo i b«i no ka hale; a o ka poe e ae, ua a«

|ia no. laa he uhaae olx ko k*?a kri !( C C Hailaki > e kau mai b, rae h< la, e j-wna koke mai ana n-> ia h« e k io h»b ••!;> hoopaa *aīe na ken a •v«.ahsla o?c tn»i ka non*> mai o Lihue m:* Kolui. Ave '«ar w i o oīe:o he- -h >k» e hoopiU ia\i. Kamaili'* ke Kuhma Kip<kona ma ka aoio o k 1 l!ania:<u. nui

;o;a Ike ano oko ATicrika a'iao-eh: "chu!vnj īoa na Luna acpun% na aiii koa, ua h >>kohu ia i mau h> 1 ū-j ka hule. Hc lakou n> k t mana h*x>ke: ao-e k ma«rai e ir,a no 11, pea pu no hoi maanei. Manao au h- kupono ka nohō pu ana mai o ka hoa mai Hi!o, Kau»ukou T a bwe!awe jr.« i ka hana kau kanawai. Nolaila. ke ma nao!aiia nei au, i ka wa e hoopau īa at keu komit< e hoik« aku i ka ha?s ua hoopanee loa ui keia olelo hooho'o. Pane mai ke 'lii Bibopa; ua ike no o Kipikona ke hewa loa ka noho pu ana oka mana hooko a kau kanawal O ka oielo niai ika hookohu ia oni alii koa a roe na luna aupuni ma Amenki, he lalau loa ia. Oka poe i koho fa* he mau luna aupuni, ua waiho mua lakou i ka oihana niamaa o ke koho ana, pda ka hana ma Ara*nka, ao!e Dela maanei. He ekolu a *eha oihana raa waho ae o ka lunamakaainana. Mahalo loa au i keia oleio hooholo.

Pane pokole hou mai o Do!e ma ka aoao o kana oielo hooholo, ua hapaiia na ninau ma'ke kakau ia ana o" na ae me na hoole, penei: Oka poe nia ka hoopanee k>a ika olelo hoōholo, he 26; ma ka hoopanee ole, he 7 waie no. Nolaiia, ua hoopanee loa ia ka olelo hooholo a Dole. Ma ke noi ua ia Iwopanee ke komiie a apono la ka hoike a ka Lunahoomalu o ke komite G. E. Kichardson. Hapaiia na hana mau o ka la. oia ka heluhelu ekolu aaa i ke kanawai e hooponopono ana i na 4iku iaikini waapa hoolimalima ma Honolulu. Lahaina, Hilo, a uie Kahului. Heluheluia, a hoohoio ioa ia ua kanawai aia. Hoopanee ka hale hora 3:50 a noho hou hora 10 kakahiaka.

La Hana 73. Aug. 11. Halawai ka hāie hora 10:io kakahiaka Poakolu. Laweiaweia na haua mau. Hoikk Komite Kumau. Waiho mai o Kakeia ma ka aoao o ke komite hooia bila kanawai i ka bila kanawai kulana laumania o na alanui. a hoike mai, ua hemahema a e hooponopono hou ia. Na Pai.apal.\ Hoopii. Kapaeia na ruia a heiuhelu mai o Kaukau he hoopii mai Lahaina e hana ia i alanui hao mai Lahaina a Waiiuku. Hauwiia i ke komne o na aina aupunī. Na Kaiua he hoopii mai Lahaina e hooholo ia i no ke Kaio Paiaoa a e hana kanawai ia, no ke kaiepa ana aku i ke Kalo Palaoa i na aina e.

Na Kakma he hoopii na Kumunui he makai, no Honolulu, e uku ia oia no kona hooko ana i kekahi tuau palapala kii i ka wa auhau, aole nae i uku la. W'aihoia a noonoo pu r»e kekahi hoopii o keia ano i ke komike. Na Olelo Hooholo &c. Na Kakela he olelo hooholo e hapai ia ka b:la kanawai komisina palena aina, oia ka hana imua o ka ha!e, mamua o ka pau ana o ka manawa ona Komisina hooponopono palena aina. Na Brown he olelo hooholo e noi ana e oleloia ka noho o Puna ma o E. Kekoa ua hakahāka, a o kona kohoia ana, ua hoonoa loa ia. Noi mai o Palohau ? waihoia keia olelo hooholo ma ka papa, no ka naea; aole i laweia mai na hoike o ka aoao hoopii i kahua no ke komiie hookolokolo e hana ai. Hoakaka niai o Brown ma ka aoao o ka olelo hooholo, rae ka waiho pu ana mai i na ao ana a ke kanawai, aole e noho kekahi i luna malaio o keaupuni, ke lawelawe kekahi I.una Nana i ka hana kue i ke kanawai.

Kamailio mai o Kaoiukou, ua kue loa ka laweia ana mai o keia olelo hooholo i ka "Rula 41 o ka hale, nola;b kokua oi? e waiho ma ka papa, a e kauoha hou ia na lioike o keia hihia e hele oiai. Pane n)ai o he hana hoololoiahili wale no keia a ke kom'Ue no keia hana; makemake waie no e waiho peia a pau ka ahaolelo, O ka olelo mai i na hoike ole, aole heletnai, he lalau ia. Oka hana ia ala lunahoomalu o ke komiie Mr. Kaulukou, o ke kauoha aku 1 keia ooe; oia ke ano o ko lakou kohoia aoa i komile hooko'okolo, e lawe lakou i ka hana i waihoia aku t a hana. Aka, hoolohilohi wale no ka lu nahoomalu a kapulu wale i ka haiia, uhiuhi wale: aohe paha ooa makemake e aala ka moolelo o kona ahaokla Malalo o ka 41. a Kaulukou i waiho mai ai 1 kumu kue no ka olelo hooholo, ua hooleia e ka rula ana a ka ?cresidcna; ua pono ka olelo hooholo. Mahope iho o na hoopaapaa loihi ana, ua ae hou ka Pertsideoa ua poloiei ke kue ana o Kaulukou, a nolaila ua hoopanee ioa ia ka oielo hooholo. Na maxa o r.\ u Heiuhelu elua ia ka bila kanawai Komiaina Paiena Ama t e hoohoioii 110 ke kakau poepoe a heluheiu ekoi)i ma ka Poaooo.

r ' ' , ' .. _J_,' e Hc«ra 15 45 ho«>*iwha Va h»kr. ! Ml \z h*nī 3it.i o Va hak, • n'i h ,uu n<- lta i>fa > Haa*ina: ke l'; Ake %-m kj h»:naiu o ke kt>csn«« o ka h/.e. Uka o R3i ?arui alanui..... , $i%oco Ahhaka n-;> Hon->kchaw, KunapaH. h« $j,ooo. Ua haiwiu ?, No ru iliAu! e Kju. $4,000; uj ba i \clz kor»'.:;c. J-jp'i ns? WaH?pjm% ui h<K>pa.n««a a n-x?a<x> p-u n*e ko Hi!<? a W'i:'uku Auhau .»'3n-xi 1 S^S6-7 e boeUU> rai na apana i ohiu ai lii-a.oeo. U*a ia M. Kealoha $05,c-cc\ I [ t x>m.i«uiae nie hoakea oihana «•ai. 55„occ. N j na kuleana wai o Nuuanu. ua n>A»n«a a haawiia 1 ke komile. Hoooue r»ac ?nc uwaix> hou . . S 40,000.

Hale dute me papaa hou... Btcoc.8 t coc. No na poho alanui . ioc,coc. Eii awa o Honoiulu 40,000. Hafe Uo pa ahi 15.000. Hoohoihoi lawe ana mai i ke Pukiki .». .... j;o,cco. Mak e noi ua heopauiā ke komiie a aponoia ka hoike a ka lunahoomaiu. Hoopanee ka hale. La hana 74, Aur.. 12. Ha'awai hou ka hale e itke me ka hooDanee ana; hora lo.io. Hoik.f. a na Koiiir& U ail Waiho mai ke komiie na iakou e hooponopono ke kanawai e pili ana 1 ka poe aie kaa ole, a ua hoohoio ke komire e hooholo loa ia ke kanawai.

Aponoia,Na ke Kuhina Kipikona 1 waiho mai i ka pano r«t> ka olelo hooho'o u Browu e ninau ana i ka poe e hoouktr o!e ia nei i ka wai. W'aihoia no ke pai. • Na Keau i hoike mai e pili nna- ,u\3 haawina daia no na uwapo o 'A'ailun me Waimea, Kauai. a ua hooponopono ke komile a ua noi pu mai e h )oholo loaia'e līke me-ka lakou i pono ai- (He hoike keia na ka hapa nuij Ma ke noi ua waihoia ka hoixe ma ka papa a hiki mai ka hoik-e a ka hapa uuku.

01.E1.0 HOOHOLO & XA BllA. Noi mai 0 Kakinu e k&kau poepoe ia ke kanawai aie kaa ole i apono ia e ke komite. Aj>onoia. Heiuhelu tko!n ma ka PoaUia. Heluhelu mai o Likikini i kana ka nawai i hooiaha mua mai ai e pili ana i ka hoonoho ana i Papa Hoohalike Auhau. Heluheiu alua ia ke kanawai ma kona poo a 'naawiia 110 ke pai ana. Na ke Kuhina L'reighton i hooiaha mai he kanawai e hooloh ana i ka mok 41 na kanawai o- 1884. Ma ke kapae ia ana ona ruia ua heiuheluia 1 ka wa mua. Heluhelu elua ia ka hila ma kona poo, ano ke kakau pv>ept)e. Heluhplu ekoiu ina ka Poalua. Na Hana o ka la. Noonoo ana 1 ka hila kanawai -auhau imua oke koniile o ka haie. Ke 'lii Waiia ma Va heiuheiiua kn pauku 4 oua kanawai ia a hoopanee loa ia. Pauku 7 me S, lioopanee loa ia. Maluna o kekahi mau pauku i kamaih'i; ai na hoa a hoomaha n\a ka hora 12 nu

hapaha. .Ma ka halawai hou ana o ka hale, ua hoomau ia ka noonoo ana o ! a nawai auhau ma ke koena, a ua mn i:a kamailio me na hoakaka r*na inaluna 0 ke kanawai a hele okoa ina olelo ]>?*-:- kino. Aole i holopono loa ke kanawa a hoopau e ia ke komite. Ma ke noi ua hoopanee ka haJe.