Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 33, 14 August 1886 — Ka Ahaolelo [ARTICLE]

Ka Ahaolelo

Aole no i holo pono ioa na hana o ke .i Ha!e iloko o keia mau 5a iho nei n;ahopc msi o na pule hoomaha dua. 0 ka Bi'a Haawina a me ke kanhwai auhau ka i hapaiia a hooholoia kekahi mau mea, a e ike iho no ko makou poe heiuheiu ke nana i ka moolelo o na hana aka ahaoleln. Ua maopopo lea rna na hana o keia kau, o ke komo ana u na Ujna aupuni iloko o ka ahaolelo ma Ve ano he lunamakaainana, he mea keakea ia i ka hoiopono ana o na hana o ka hale a me ka {xmo o ka lehulehu. L*a oi aku ina e kaawate na lunamakaainana me ka hihia ole i na hana e ae, a ma ka pono o na makaainana wa!« no iakou e hapai ai, a na na iuna aupuni hoi e hapai ka pono o na kuhina. Aiaiia e loaa na waha olelo k«;pono ana makaainana. Ina elioomauia ke koho ana vl me ka noho ana o na luita aupuni i poe lunamakaainana, alaila e hiki mai ana he manawa e nele 3oa ai na makaainana o Hawaii i ka leo iloko o na hana oke aupuni, a elike pu ana lakou me na lopa, o ka hana he i>ni i na dala o ka aehau, ao!e tiae e !ohe ia ko lakou leo ms!oko ona oihana o ko iakou aina*kulaiwi.

E'ua olelo hooholo i hoaoia e hoonolo i keia puie e pili ana i ka Hon. J. L. Kaulukou a me ka Hon E. Kekon. Na ka luna o Lihue ka mua e hoakaka ana he mea pono ke hoike ka Ha!e ya kaawale ka noho helu akahi o Hilo ma-' inuli o ka hookohuia aha o Kaulukou i Ilamuku no ke aupuni. He nui ku ana a haule ka olelo hoeholo. Oka manao o kekumukanawai. aole e hoohuikau i ka mana hooko o ke aupuni a rue ka mana kau kanawai. O ka ike a ka hapa uuku nana i kokua i ka olelo hooholo, ua huikau keia mau mana ma ka noho ana o ka llamuku o ke aupuni ma ka noho o ka lunamakaainana oka aina. O ka poe nana i kokua ka olelo hoōholo he poe lunamakaainana, a na ka hapa nui nae o na luna jupuni iloko o ka hale e hoohaule.

O ka lua iho o na olelo hooholo, na ka luna o Koolauloa, Oahu, e hōike ana he mea ku ole i ka ihiihi a me ka hanohano o ka hale ka noho hou an* o ka Hon. E. Kekoa ma kona noho, oiai ua liua'newaia oia malalo o ke kanawai o ka aina, no ka " hewa ana i hana ai e pili ana i ke kuho balota ma ka apana o Puna i Hawaii i ka muhina o Feberuari i hula. Oiai he wahi pohihihi iki no paha iloko o ka noonoo o kahi poe no ke kulaiM oka Ilamuku Lunamakaainana, aka nae ma ka hihia o ka luna o Puna aohe rata e kanalua ai. l'a inaopopo loa, a ua hoopaiia oia no ka mikamina i hanaia t ia.

Ua hookolokolo ia oia ma ka aha malaloa hōopaiia, a ua'lawe ae oia 'i kana hana a1 ka Aha Kiekie o ka |ain.i, ;t ilaila, ua hana ia kona hihia, a ua hoapono ia ka olelo hooholo a ka aha lualalo, a ua hoomau ia aku la ka hoopai a ke kanawai maluna ona. Ua hoopuka makou i ka olelo hooholo aka Ah.i Kiekie e pili ana i keia uialoko q ka [>epa o ka la 7 o ke;a mahina, a ua ue mi'a ko »na"kou poe heluhelu ia niea. Oka olelo nae a ku Uin:\ o Koolauloa e pili una i l:eia hana ha'iha'i kana\frai oka luna o Puna, ua haule. A e like nu hoi me ka haule ana oka olelo hooholo mua, pela no keia i haule ai mamuli o na lunā aupuni iloko oka hale ahaolelo. Ua hoao ka hapa u'uku 0 n* lunamakaainana e hooko i ka manao o ke kumukAnawai a e malama pono ika inoa maikai o ke aupuni; aka, he mea ole ia imua 0 na maka ona luna aupuni oia hale, aua hoohōlo no lakou e noho iho no o Kekoa pela. Ua mmamina loa makou i keia meai no na kumu elua. Oka mua, me he j mea la, ua hoowahawaha ka ahaolelo | ike kanawai oka aina. Ina e kaa ko kakou poe kau kanawai e haihai wale a 0 kapae wale 1 na kanawai o ke aupuni, e noonoo kakou i ka hopena o keia mea. Aole anei e kapaia mai ko kakou aununi ame ka «ihana kau kanawai oka aina he mea lapuwale imua o na maka o ka poe malamalama oke ao nei ? pela ko makou hopohopo. A eia ka lua, ua minamina makou i keia nnu hana, no ka mea, .kp hatui nei ka pili pono mawaena o na makaainana o ka aina a ine ke aupuni. Ua pih na makaainana iloko o ke aupuni, ao ke ano o keia nili e |>ono ai, aole oka hoopilimeaai waie aku no aka, oka pili ano hoa hni. £ nana mai ke aupuni Ika leo o na makaainana ame ko lakou pona A aole hoi e hoao e uumi ia leo, uie ke keehi i Ika pono. oka lehuiehu malalo o na wawae. Poino ke aupuni ice ulu nui mai na manao kuee mawaeua o kona mau mana lux>ko a me ka iehulehu; aole ia he mea maikai: aka, o na anoano e.lu la nei ena luna awpuni iloko o ka ahaoleio i keia wa, aole no e neie %na mai ike kakalaioa ma neia hope aku» a mamuli oko makou ano he kiai a he kiu.maluna o na pa o ko kakou aina i aloha nui ia, he i>ono ia makou e hoike mua atu i keia pilikla e hiki mai ana. j Ua eha • Hawaili ka poe nana ia t ;fcookelc OtL