Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 35, 28 August 1886 — HE MOOLELO KAAO EEHIA NO KE Keikialii Romura, [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO EEHIA NO KE Keikialii Romura,

'Hti Puumai I.ionn/ is.« i. ii "»puu K-"<: o rv* Vi>jipAi m< k» '■ - - ■ - I -i.- „2 . *j rnjnu Arto hoi 0 ; K-—.. ■ a >r.t M l'lu'aaw ats»'J»n-3 o A!fg«iū J f ■.-.• <>- • i as; ; h»;J> Ea Hoekalakupua o ka Makakila. KAHEA aku la ke kuke rae ka leo r.ui no ekolu manawa, aka, aoIhe !co a aohe mea i lohe ia, oke ano- ' ar.o \>u iho no, holo aku la ke kuI kt* a ioaa ke kahu ho, a hoike aku la ioi . n.A. ia mea hookahi wale no no ka [iuka ole raai o Sepa a me kona pa- ; r.c !co o!e mai, a oia au i hele roai la : n wihi ake kuke i ke kahu lio. < hai bua i hoea hou aku ai ma ka puka, ua ike iho la laua i na kulu koko e : hihhiii ana maluna o ka papahele, a |na ia mau kulu koko i hoopuiwa ae ia 4 !aua. a holo aku la me ka huaoleio : hookahi wale no e olelo ana, •' ua ma* ke, ua inake ke keiki aiii Sepa,." a pela ; waie aku. Na »a huaolelo hookahi i ' ae i sa mea a pau o ke alo

alii o ua Sepa nei, a me kona noau naita kiai kino, a ia wa koke no i iaina ae ai iakou a kai aku la no ka hale alii e īke pono i ka oiaio o na mea i hoike ia mai e ke kuke a ke keiki alii a me kona kahu iio. Oiai iakou i hoea io aku uku ai ma ka ipuka, ua hooiaio iho la lakou ina oielo a keia mau kanaka i olelo ai a oiai hoi na kulu koko e hilihili ana maluna o ka papahele. Na ia mau kulu koko i hookikina mai ia

lakou e wihi' aku ike pani, a me ia mnnao iku ae lakou a wahi ia aku ia ke pani puka, a waiho ana ilalo, a aia hoi ke kino oni ole o ke kii kanaka i heie a like loa me Sepa e waiho ana iluna i> ka papahele me ke poo ole. Na ia mea i hoopuiwa ae ia Likou a pau a pane ieo oie kekahi 1 kekahi, oiai na ku'u koko e kiheahea ana maluna o ka papnhele. <) keia poe a pau eku aia iioko oua keena nui nei, ua manao io loa no lakou o keia kino e waiho nei oia maoli no ke kino o Sepa ua pepehi la a make e kekahi puuwai eieele. Nolaiia, |ua hapai la aku la ua kino nei a kalua I aku ia maluna o kekahi jxikaukau ma- | hala, me ka heomaemae ia. Ona kuliu koko e kiheahea Ia maluna o ka pa-

oahele me ka manaonao, oa ia mea i hookomo mai ika īnaina iioko ona ukah oua keiki alii ala. Ika pau ana •;» ka hoomaemae ana i ua kino poo ole ala, ka iua ona mea nana i hooi loa aku ika maina wela iioko o ka' umaua»a pakahi 0 na naita kiai kino ponoi 0 ua Sepa a!a, a puana hke ae la, " E inake no ka mea nana i hana i keia hana puuwai eieeie nui e like me ka make ana ona iiio kawau. ' l. a huna ia iho ia ke poo a nalo lua ka uhi ia ana iho i kekahi kihei weleweta nani i ike -'e :x ke poo. Ona mea a pau e ku .\U ikiko, ua puana ae la laieou i ka 1 hua<oe!o hookahi wale no, " Aole ma Ike ha'i aku, ua okiia ke poo a moku, [ v>iai, he oi loa aku ia o ka manaonao, e I .iho no ke lohe īa o ka puu wale no ka | i meku» a e huna kele loa ia hoi keia ■ mea.' Ua hoouna ia aku la na elele e lawe ana i ka lono no ka make ana p Sepa He mea oiaio, ua pahola-ae la ka iono oka make aoa oke keiki alii, | oia kekahi ona lono oi loa aku 0 ka eehia ona mea a pau oka ama «nai o ao,a ua hoouna ia aku ia keia lono imua o na Moi, aka, e na hoa e kaii iki iho. I kela manawa no" ake kauka e r«apaieo ana ree ke kino uhane ola iapu o Edvima, ua hoea mai ia he umikumimaiua mau kanaka i aahu ia i na aahu like oU% a ma ko lakou mau iima paka hi e paa ana he mau apanap#na liilii o keUhi kaa, e paa ana kekahi he huHa liau, a o kekahi poe hoi ke apo hao. a he ibo 0 ka huiia ka kekahi, a e paa ana hoi kekahi i na laau kolo, a o la kekahi hoi, he mau apana papa, a pela waie aku no. a ua hoolako ia no hoi lakou a pau me na makaukau 0 ka oihana naiu.

E na hoa, o keia poe a kakou i ike *e ia, oia no na naua he umikumamalua o ka puali naiu o tm ka«ka opio ala a kakou, nona ka inoa Vokatvo a o Gileada hoi ka nai!a opio hoopaha'olia'o nui wale a na »ea i pau e kuhihewa

! ala he kanaka keia oana no kekahi ai- > na mamao loa ma kela aoao o ke kai j nui, aoie nae pela. Oiai iakou imua o j ko lakou haku opio t ua haawi ia mai J la ke kauoha e hoopaa koke la ke kaa, | a e lawe koke aku i ka pahu hao ka i

home paahao hoi o Sepa e hiolani ala me ke kuhihewa ua palekana oia, a he ipuka ianakila ia nona, eia ka he ipuka pilikia ia, a ua hiki mai ka hoia e kau ia ai oia maluna oka ho ahiu ona la lani kuahiwi o Ataiasa. He manawa ole ua hooko ia ae ia ke kaueha, a ua paa koke ae la ua kaa ala iloko o ka manawa pokole, a e ku ana ua kaa ala me ka makaukau, aia wa no i hookau la aku ai ua pahu heo a!a maiuna o ke kaa, a īloko o na kukai oielo ana i huli ae ai ua mau kaeaea aia o na pali nihoniho apiipii o Musia. E iawe aku i keia pahu hao a maloko o ka pa-kaua 0 Sana Berenada a maloko hoi o ke kakela anoano o Walesele, a i ninau ia mai oukou e hoike aku ma kuu inoa a me ka Moi Velona Rabona o ke kapuai eiia, i pane aku ai ua opi'o ala. Ina naita e iawe aia i ka pahu hao, a me na mea lapaau ake kauka, ua ku ae la ke kauka a kamoe aku la i kana "huakai hele no ka hale alii Kinimailehuna o ka Moi Rabona. Ua komo aku la keia iioko o ka pa me ke keakea ole ia a Ika rumi iwaena konu o ka hale alii

iluna loa i hui aku ai ka kakou kauka opio rae ka Moi, a hoike aku la no ka paa ana o Sepa iloko 0 ka pahu hao, a hoike aku la oia mai ka mua a hiki i ka hope o kana mau hana, akahi no a hoomaopopo iho la ka Moi me ka pane ana mai, "Ke haawi aku nei au ina hoomāiieai ana he nui maluna ou no kau mau hana akamai iua ole, a ke ma nao ala au, owau kekahi i hoopaha'ohao ia mai me kuu manao io he kauka io mai ka aina mamao mai e like me ka mea a'u i iohe ai, aka, ano, ke ike maka nei au ia oe, a ke Johe nei hoi i kau mau hoike, ake ninau aku nei au, • Owai kou inoa oiaio, oia no anei e iike me kau i hoike mua mai ai aoie paha

" O Gileada ko'u inoa, " i pane aku ai ka opio, " a ua hanau ia hoi au ma keleahi wahi kauhaie ano kuaaina o 'kou iupuni eke aiii. " uO oe auanei kekahi ona leanaka koikoi maloko o ko'u aupuni ma keia hope aku " i pane mai ai ka Moi. Aia manawa no i kamailio hou aku ai ua opio nei, ika i ana aku: " Ina oe e lohe ana i na lono ua jnake ke keiki alii i ke kakahiaka o ka ia apopo, ai na paha e hoea mai ana na eleie nou a me ka Moiwahine, mai wikiwiki oe i lea.heie ana, aka, e kauoha aku oe, e-hiwe ia-kela kino maloko oka haie alii maloko o ka rumi ilaio loa, a i ka wa e hiki mai ai ua kino aia, aiaila, e kukala aku ai oe me ke kauoha ana, e kii mai iau (kauka) e hele mai e nana i ke kino make o Sepa a na'u ia*e heie mai a hoike i ke ano o ua kino ala e-waiho ala maloko o ua keena ala, a oia auanei ka mea e hoopau ia ai ka manao uluku o na mea a pau, a e hoike pu ana no hoi au ina mea i hana ia, a me na mea e hiki mai ana ma ka'ū kulana a me ka oihana a'u

e paa nei, a na na mea a pau e manao io iho he kanaka akamai nui keia. A ia wa oe e kukala mai ai e iiio au i kauka kiai kino nou eke alii, a e kukaia pu hoi oe, o ka mea nana i hoopaa aku 0 Sepa, e uku makana ia pia a e hoohanohano aku hol oe iaia, A e hoike mai hoi oia iaflP iho iioko o elua la ma> hope iho. Ua pono keia i ka manao 0 ka Moi, a huli hoi aku la ka kakou moho lanakila no kona keena. E hoi hou aku-i ko kakou nanaina i na ipuka o ka hale a!ii o Sepa ame kela kino a na mea a j na mea a pau e kuhihewa iholaika! i-a maka ole, oua kanaka ala no ia e | moe ae la ika mee hooonaona. Oiai j na elele imua o ka Moi me na huaoielo oka make ana oke keiki aliL Kauoha aku la ka Moi ina elele e lawe ta j mai ke kino make a maloko oke keena nui oka hale*alii ilalo» oiai, ua makemake oia e ike ia ke kumu oka make ana oke keiki aliL Ua hooko la keia ieo aua tawe ia mai ke kino ake waiho a!a ipa|oko o ua keena ala, a ua ike ia aku la no hoi na mea a pau o ke alo alii e kwpenu 4na i na hainaka 1 na maka, a ta wa hookahi no i hoouna aku ai ka Moi ina eleie e kii ike kauka t hele mai e hoike mai ike kumo i mtke aL

Oiai na elele imua o ka kakou moho ma ke ano he kauk* e hoike ana i na oielo a pau a ka 2£ot, ua ku at U ke

kauka, a hele aku la no ka hooko ana i na mea i olelo moa ia e iaua ae oka mana«ra. Ua kahiko ae la ke kauka iaia iho ina kahiko o kooa oihana no ka hele ana aku imua 0 ka Moi. A oiai ke kauka imua oua anaina nui ai«, ka Moi hoi ame ke kino make e kuhihewa ia ala, ua ae ia mai la ke kauka e hana i kaoa apana har.a. a e hoike hoi 1 kona ike. Aif ke kauka ke makaikai aia i ke kino me ks maaiea nui, a i k'a pau ana o kana ma kaikai auia, ua hai aku ia oia Ika Moi, e ae ia mai oia e hoike aku i na mea a pau ana i ike ai t .a ia wa no i ku mai ai ka Moi a pane aku la. u I keia vta e iohe ai oukou i na hoike a ke kauka no kana ike a pau e pilī ana no ke kino mafce oke keiki aiii. M Ia wa koke no ikuaeai ke kauka a pane mai ia, "Ua makaikai «u i keia kmo, a ua kilohi boi i kona mau heieheiena, ame na ano a pau o keia kino akakou e ike nei, a ua ioaa ia'u ke kanaiua a me ke kahaha no keia kino manoanoa a kakou a pau e makaikai ala, ahe mea kanaiua nui no oukou a me na mea- a pau 0 .keia anaina nui, ke lohe i *nn mea a pau a'u e hoike aku nei ia oukou. O kela kino a'u e ike nei me oukou, aole ia oke keiki aiii Sepa e manao ia nei ua make, aka, he kino ia

i hana ia eke akamai a me ka naauao palena oie o kekahi mea. O keia kino he kii waie no ia i hanaia me na mea pipili, ua-ua, a me ka lepo palolo, i hana noiau ia e ka ike a me ke akamai o kekahi Akeakamai, a ma kona ai, he a-i no ka hipa, a ua pena ia hoi i kekahi pena waihooluu 1 iike loa me ka iii o ke kanaka. O kela koko a kakou e ike ala, he koko ia no ka hipa, ame he ala, ua hopu ia o Sepa a paa e kekahi kanaka naauao nui, malaio o kekahi mea nui ahe mea huna hoi i hana ia no ua keiki alii ala, a me he ala, oka Moi paha kai ike ia mea, aua makemake au e hoike mai oia i kekahi moolelo a kekahi mea a'u i lohe ai no keia kahuna lapaau kauiina loa, oia hoi o " Duboida ke kaulana ame kana popo laau kupanaha, aia maialo o ia mau hoike i paa ai o Sepa i ka hopu

la." Ia manawa no i oiowalu mai mea a pau, ika huaolelo hookahi waie no. "Ke kauka wahahee nui a we ka hoopunipuni, a ke aiakai hewa nei oe iko makou Moi, me ka manao e huna iho ike keiki alii." I keia manawa ana leo e ikuwa ala, i ku ae ai ka Moi Rabona a kamailio mai la. "Eo'u makaainana aloha a me na ohana aliī 0 ko'u aupuni, e hoolohe mai j i ka'u mau olelo; he mea oiaio, ua hoopaa iho au ia'u iho malalo o na hoike a me na alakai ana a kekahi kanaka 1 kaulana nona ka inoa a kakou i lohe ai i kela po oia hoi * 0 " Duboida kaulana, "a me kana popo iaau i kapaia " Duboida ke kupanaha. " E ou t | makaainana, o keia'kekahi o na mea j huna i hoike ole ia aku ia oukou, i ko'u mau kuhina wale iho no, a me na ohana alii o ko'u alo aiu, a me na kanaka koikoi hoi o ko'u aupuni, a me. ko'u mau eleie. O ke kanawai a'u i kau iho ua hooko ia kela maluha oke keiki alii Sepa, oiai, nana ponoi no i pepehi iho ke kanaka a'u i hilkiai nui ai a me na kokua hewa elua oia kana kakauoielo a me kana kauwa.

0 lakou nei no na hoike i lohe i keia mau ole!o a kela popo laau kupanaha loa a'u e hoomanao ala me ka poina ole (me ke kuhi ana ae o kona liopa Ina alii ame aa kuhina.) Nolaiia, ua hoohoio iho au me ka hoohiki pu iho,

oa ko'u poe naauao a pau o ko'u aupuni e hookolokolo me ka ike o!e ia e ru mea a pau,.a na lakou e haawi ka hoahewa maluna oke keiki aliL No- j iaila, ua hana lakou a ua hoohoio iho |

me ka lokahi, e kau ia o Sepa maluna oka lio ahiu iOl aku kona huhu mimua o na lio a pau, a ua waiho ia keia hana ma ka iima o kekahi kanaka opio nana e hopu a hoopaa iho ia Sepa me kona ike, oiai, ua iohe kakou 1 kona ikaika palena ole. aka, ano, ke ike ala au, ua hooko ia na mea i olelo ia e ua kanaka opio ala, a t keia manawa e lohe ai kakou i ka hoike i ke kauka e H> ke me kona ike, a oia ka'u e haawi aku nei ika mahalo a me ka hoomaikai ana he nui maiuna ona. *' I ka pau ana ona oleio aka MoL i ku ae ai ke kauka akamai &tn wa!e, a pane mai ia i ka Moi a roe ke anaina kanaka e akoakoa ana ia ma&awa me ke a&oano «ehii, a hoopoka mai la paaei: (A h*+kr** mhu)