Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 43, 23 October 1886 — Page 3

Page PDF (1.49 MB)

This text was transcribed by:  Gordon Rosete
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

            Paiia e THOS G THRUM ma ka Halepai o ka Hui "PRESS PUBLISHING COMPANY," Keena Hooponopono, ma na kihi o Alanui Moiwahine me Nuuanu.

            E hoouna muaia mai na Olelo Hoolaha ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora 12 o ka awakea o na Poaha a pau. Aole e hoopukaia na Olelo Hoolaha ke laweia mai mahope o ka horo i hooikeia maluna. E hooko piha aku ana makou i keia rula maluna.

            E hooili mai i na leta a pau a me na kauoha a me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA ma Honolulu. Ina e loaa pono ole aku keia pepa i kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia ole i keia Keena.

            O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona poe luna, he umi keneta no ke dala, koe ka apana o Kona, Oahu, a me kekahi mau apana e ae kahi nui o ka luhi i ka halihali ana i ka pepa, ma ia mau apana, e hooiia ka uku luna.

 

                                                            MA KE KAUOHA

 

UA HOOKOHU HOU IA O Z. KALAI i Lunakanawai Hoomalu no ka @ Aina Hawaii.

                                                                                                P. @. MAIKELANI

                                                                                                Kiaaina o Hawaii.

@H@

@

                                                                                                2009-3t

 

                                                            Kela me Keia.

 

Ke @makaia nei ke kukolu o ka @ ia Kamehameha ma Kahiai.

I @ lae ku mai ai ka mokauhi @ ia n u Kak@a holo loa aku @0 Kapaiakako.

   E nana hou ae i ka hoolaha laau mai o Hon. J. t. Baker i makai nui @ Hawaii,o kekalii lono hoi o Frank Pahu.

   Ina mai ka kakou mau olali moolelo @ aii pahi aku nei, ka iwikini, ka hie@ me ka hookalakupua o ka maka @ N@i Keia?

   @i hookohuia o Hon. G. E. Richardson e ko akkou Kuhina Kalaiaina hou H@ L.  Ah ilo, i Luna alanui nui no M@.  M. Hoakai me Lanai.

   A @e o Kanihau ka inoa o ka moku kaina Mary C. Bohm i hoolaha mua ia @k@ o Kuulilua ka inoa i papakema @ i ai nei.

   Ua hala aku no na Waieha, i Maui a Hooilina Alii Lahu ma ka Likelike ka Poakahi nei.  Lehulehu ka poe i @ @i aku i kani huakai.

   Ua haia aku no Lahaina ke Kiaaina @ H Baker me Kanela Jno. O @mai.  I hoie aku la e hoolauna @ me ka moku o Kama.

   Ke lohe hoa ia mai n@i, ina hou @a.  He na na haole p@ha, he nainu Hawaii paha.  Aohe i anopopo loa.

   Ma ka Koalua nai ka Hoopukaia ana n@0 ia nupepa paka la h@u Na Lani @ku me @ewilu k@oia a i heluhelu: ao @ like ma ka @ni i h@ioi mua @.

   Ua hoamaha iho nei ka poe puhi h@ohe o ke aupuni mai ka Poakalu o n@ a hiki i ka piha ana o na pu @elua .  E hiu @i  ana  maipua o ka @.

   He oiua wale no n@au hui waapa e keia aka nei i ke kakelekele mau i na waapa i nei mao kakahiaka, no ka la  @ o Novemaba.  Aohe no hoi he lohelohe ia aku o kahi mau lealea, o ia wa.  O ka hula he mea mau ia.

 

   O ke kikokiko hua pake ka hiana nui a ni kinaka o Kaopuaua e noho mai n@.  Aohe manao ia o ka hale.  Ilaila nui iho la no a pau nui i ka hakaka.  He hahai m@euhano kekahi hana.

   Ua hiki mai ko kalou Ahaolelo i ka panina o na hana me ke ano popopulu, a ke hooauka pau ia aku nei ka moo leloa keia pule no na la hana he 129. Oa hoi he eha mahina me ka pule keu.

 

   Oiai kekahu paniolo pipi e huki ana ukekahi pipi no ka hookau ana maluna o ke Kinau i ka Poekahi nei.  ua huki aku la ka pip me ka ikaika a hina iho la ka lio o ke paniolo @ialo.  Pakele mai poino ke ola.

 

  O ka Poaono i hala ka ia hanau o Kaiolani i malamaia ae ai he papa aina mamona  no na hoomanao mahiehie lehulehu na poe ie konoia a malaila na luna nakaainana kahi i kulaia pu ai me na kalkalo e hoopomaikai ia ka wohi alu.

 

Oiai na kuhina hou o ka papa kuhina mua iho nei i noho ae ai ka oihana, ua kaukoha aku lakou i Pelekane i paa lole kinohinohi no lakou, ma ka 500 dala o ka paa lole hookahi Aole nae i hiki mai nei ua pua lole la a hoo kua e ka ahaolelo.  Pela ka olelo ia mai.

 

   I ke kuna Ema i hoi mai ai mai kana huakai aku nei i Kaui ma ka Poakolu nei a hiki ma kahi he eono mile mawaho ae o Waianae, ua loaa mai la he wahi moku e pahu’a hele ana no ke ala maopopo ole o ke ola, me elua mau haole o luna.  Ua kokuaia laua a hiki i Honolulu nei.

 

                                                            Ahaolelo o 1886.

                                                   HOIKE KOMITE WAE.

   Na Lilikalani i ka hoike a ke Komite Kakau Poepoe, ua pau i ke kakau poepoe ia he elua mau kanawai.

                                        OLELO HOOHOLO ME NA BILA.

   Na ka Loio Kuhina no ka wa mua.  hekanawai e hookuu ana i na auhau a pau o ke  aupuni maluna o waiwai o na mai lepera ma Kalawao.  Heluhelu elua ia ma ke poo a haawi ia e kakau poepoe a heiuhelu ekolu ma ka Poalua.

   Kapae ia na rula a waiho mai o Kauhikou i ka hoike a ke Komite Hookolokoio no ka olelo hooh@lo e wehewehe ana i ka pilikia o na Komisina Aina Leialii, ua manao ke komite e hoopanee loa i ka olelo hooholo aponoia ka hoike.

 

                                                          NA HANA O KA LA.

   Heluhelu ekolu ana i ka bila auhau.  Noi o Kikai@a e kapae i na huaole’o “ eko’u hapaha”  a e hookomo ia malai’a “hookahi.”

   Kue o Dole i ka hookahi a Kikaha. a nei anni e hoomau ia no ke kanawai mua.

   Kokua o Kakina i ke kapae i ka hoolo’i a noi mai e kakau ia na ae me na hoole.  17 kokua i ka hoololi, 14 kue, nolaila, ua  hooholo la ka pauku me ka hoololi.

   Hookomo mai o Aholo i pauku hou, no ka hoomalu ana i na waiwai ke kaa ole ka auhau, a e kapaia ia pauku 18 A.

   Na Likikini e kapae i ka huaolelo “iwakalua kumaimalima keneta,”  a e hookomo i “kanalima kenata.”

   Hooholo ia na hoololi elua.

   Noi o keau e hoololo loa ia ka bila me na hoololi.  Ae ia.

   Ma ke noi, ua hoopanee ka Hale a noho hou i ka hoia io o ka Poakahi.

 

                                                LA HANA 124, OCT. 14.

   Halawai ka hale e like me ka mea mau.

 

                                                NA PALAPALA HOOPII.

   Na Kaulua he palapala hoopii mai Lahaina na 227 inoa e kue ana i ka hoomahuahua ana ae i na auhau.

   Na Palohau he hoopii mai Hanalei na 104 inoa, a me Waimea na 183 moa e kue ana i ka hoopii ana ae i ka auhaa.

   Na Kakina mai Wailuku a me Waihee mai.  e kue ana i keia mea hookahi no.

   Na kaukau, mai kaanapali a me Lahaina e kue ana i ka hoopii anaae i ka auhau.

   Na Dickey mai Makawao mai no ia mea hookahi no.

                                   

                                                HOIKE KOMITE WAE.

   Na ke komite kakau poepoe, ua pau kekahi mau bila i ke kakau poepoe ia.

 

                                                NA HANA O KA LA.

    Helehelu eko’u ana i ke kanawai e hoololi ana i ka pauku 6 oka mokuna 46 o na kanawai o 1884, e pili ana i ka Banako Hunahuna Hale Leta a ho holoia ma kekaiai: hoololi.

   Ka heluhelu ekolu ana i ke kanawai e hoololi ana i ka pauka 4 0 ke kanawai aie lahei i hooholo ia ma Sepaiemaloa i hala.

   Hoopanee loa ia ka hooholo ana a i ka hora 2 auwina la.

   Hapaiia ka bila opiuma , oia ka hana imua o ka hale, a heluheluia ka bila a me ka hoike a ke komite.

   Noi ka Loio Kuhina e kapae loa i ka pauku i, a lilo ka hale i ka hoopaapaa a hiki i ka hora 12 awakea, a hoomaha ka hale.

   Hora 1:45, akoakoa hou mai ka hale

   Waiho mai ka Peresidena he palapala polai na ke Kama Alii Likelike a me kana kane i na hoa o ka hale me laua ma ka la hanau o ka laua Lei ma ka Poaono, Okatoba 16, hora i o ka auina la.

   Lawe ka hale i ka poloai me ke kauohaia o ka Kakauolelo e pane ake i ko ka hale apono ino ka mahalo i ko laua lokomaikai.

   Noonoo hou ia ka pauku mua o ka bila opiuma.

   Waiho mai o Kaulukou he hoololi ma kahi o “$30,000 no eha makahiki.”  e hookomo ia  “no ka makahiki hookahi” ia laikini. a e kapae ma kahi o “Honolulu” e olelo ia “maloko o keia aupuni.”

   Noi o BArannu e kakau ia na ae me na hoole no ka hoopanee loa i ka pauku i.

   Poe hoopanee loa.  Kipikona, Dare, Bihopa, Dominis, Ake, Waila, Kuihe lani, Bash, Kanena, Parker, Kauhi, Barauna, Waiia, Kalua, dickey, Kakina a me dole, he 17.

   Poe hoole.  Kanoa, Kaae, Kikaha, Keau, Lilikalani, Beka, Amara.  Pahia Kaulia, Kaulukou, Kaunamano, Nahale, Nahinu, Aholo, Kaukau, Likikini.  Kaai, Kaui, a me Palohau, he 19.

   Hooholo ia ka pauku meka hooloii a Kaulukou.

   Heluhelu ia ka pauku elua, a hookomo mai o Kakina he hoololi, a hoololo ia.

   No ka hawa ole o na haa, ua noi ia e hoopanee ka hale a noho hou i ka ho na io apopo, a aponioa.

 

                                                            LA HANA 123. Oct. 12.

   Hora 12:35 lawqa na hoa a heluheluia mai ka moolelo.

   Na Kipikona i hoike mai, ua oluolu i ke @ii ka Moi e kakau inoa i elolu mau bila kanawai, oia ka bila vbanako Hale Leta, bila auhau a me ka bila e pili ana i ka hooloi o ka pauku @o o ke kwila.

                                                            NA HANA O KA LA

   Hoomau ana o ka Bila Opiuma, a heluheluia ka pauku elua a waiho mai o Barauna he hoolo’i i ka pauku e papa ana i na kanaka Hawaii aole e kuai ia aku ka o@ma ia lakou e ka loaa ku k@kiai.

   Pakui mai o Kakina i ka hoololi a Baraunu ua me ia Iapana pu@.

   Na Waila he hoololoi.  “e papa ia na pahuli e ae a pau koe ka pake.”

   Ma ka ninou ia ana o na hoololi mua ehia, ua hooholeia.

   Hoohooi ia ka pauku me ha hoololi.

   He uia ka pauku elolu, a waiho mai o Kakina he noolo’i a apono ia.

   Hooholo ia ka pauku me ka hoololi.

   Heluheuia ka pauku eha, a waiho mai o Kakina he hoololi ma kahi o ka hoopai no ka hoopae malu i ka opiuma i “$1,000 ka hoopai a aole e oi aku i ka $5,000, a he io makahiki ma ka hana oolea ke kiekie, a elua makahiki ka haahaa, a aponoia ka hoololi.

   Hooholoia ka pauku me ke hoololi, a heluheluia ka pauku elima.  waiho mai o Kakina he hoololi e kapaeia ka nuaolelo “ @ini.”  a e hookomo ia malaila, “puolo opiuma aole e oi aku i ka hapalua paona”  no ka hookahi dala.

   Na ke ilii Ake he pakui i ka hoololi e “elima dala no kela a me keia hapalua paona opiuma,” a haule.

   Hooholoia ka he oleli a kakina a me ka paaku.

   Heluheluia ka pauku eono, a waiho mai o Kakina he hoololi e kapaeia na olelo, “a ina e manao ka Aha he kupono.”  a e hookomo elike me ka hoopai o ka hoololi o ka pauku eha me ka hoopau pu ia o kona laikini; a ua hooholo ia ka pauku me ka hoololi.

   Waiho mai o Baraunuhe pauku hou iloko o ka bila a e kapaia o ka pauku 7; a hooholoia.

   Waiho mai oia he pauku hou, a e kapana o ka pauku 8; a haule.

   Ua hoomaha ke hale i ka hora 12, a akoakoa hou ka hale i ka hora 1:52 p. m.

   Waiho mai o Dickey he pauku hou, a e kapaia o ka pauku 8.  he pauku keia e hoomana aku ana i na kauka i laikiniia e malama i na laau a pau i hanaia me ka opiun@a me  ka haawi pu ana aku i na mai o lakou e lapaau ana.  Ma ka ninauia ana , ua haule.

   Ua heluheluia ka pauku 7 o ka bila a n@ ie Baraunu e kapai ikeia parku o ka pauku 8; a aponoia.

   Waiho mai oia he mau ho loii i la pauku; a ua hooholia ka pauku me na hooloi.

   Heluheluia ka pauku ma ke hoololi a i oi o Baraunu e kapa ia i pauku 9; a aponoia.

   Waiho ieai o Kaulakou he pauku hou, a e kapaia o ka pauku 10:  Oia hoi o ka hapaiua o ka uku hoopai e haawi ia i ka @ea nana i hopu ke ahewa ia oia; a hooholeia ka pauku.

   Ua heluheluia ka pauku 9 o ka bila, a poi o Baraanu e kapaia i pauku 11, a aponoia.  Ua hookoleia ka pauku me kekahi mau hoololi.

   Heluheluia ka panku 10 o ka bila.

  

   Noi ia e kapaia o ka paeku 12 a aponoia.

   Heluheluia ke poo a hooholoia.

   Ua heluheluia na olelo hooia o ke kanawai.  a noi o Baraunu e hoopanee i keia mau olelo.  Noio Kaunamano e hoololoia.

   Noi o Baraunu e kakaaia na ae a me na hoole no ka hoopanee i na olelo hooia o ke poo.

   He 16 ma ke heopanee, a he 19 ma ka hoole i ka hoopanee, a he 19 ma ka hoole i ka hoopanee, a ua hoole ia ka hoopanee ana ie na olelo hooia o ke kanawai.

   Haawaiia ke kanawai no ke kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka la apopo.

   Hapaiia ka bila hooloh aie lahai, a waiho na i ka Loio Kuhina he hoololi i ka bila.

   Noi o Kalua e hooholo loa ia ka bila e like me ia i heluheluia.

   Noi mai o Aholo e waihe ia ka noonoo ana o ka bila a ma ka la apopo.

   Noi o Nahale e hoopanee loa ia ke kanawai.

   Kokua o Kakina i ka hoomoe i ka noonoo ana apopo, aka he mea pono e hoakaka mai na kuhina no keia kanawai aie e hoololi nei i ke kanawai muai hooholo pupuhuluia e keia hale i keia wa.  A i hoi ai kakou a pau a noonoo no keia hooloi, a ka akoakoa ana mai i ka la apopo.  Ua loaa i kela a me keia o kakou kana mea i koho ai.

   Ninau ia ka hoopanee loa i ka hoololi a ka loia Kuhina, a noi ia mai e kakau na ae me na hoole no ka hoopanee.

   He 20 ma ka hoole i ka hoopanee a he 5 wale no ma ke kokua.

   Ninauia ka hoopanee ana i ka hua a papa ua hooholoia.

   Hora 3:15 hoopanee ka hale a hora 10 apopo.

 

                                                LA HANA I IO.  OCT. 13.

   Halawai ka hale e like me ka mau.

                                                HOIKE KOMITE WAE.

   Na ke momite kakau poepoe. Ua pau i ke kakau poepoe ia ia bila e hookuu ai i na mai lepera o Kalawao mai ka auhau ae.  Ka bila e puipalana i ka hoolilo ana i na aina o ke aupuni a me ka bila opiuma.

                                               OLELO HOOHOLO ME NA BILA.

   Noi o Lilikalani e waiho ia iwaena o na hana o ka la ka bila no ka hoawai@a ana i kahi mau mea ulu i bia.

   Noi o Keaa o waiho mai ke komite ia lakou ka hoo’oli o ka pauku 198 o ke Kivila no ka Makeke Kuai Ia i ka akou hoike ma ka la apopo.

   Na Amara he olelo he oholo e kauoha ana e hoopau ia na hana a pau ma ka lima o na komite mau a me wae, a me na hana ma ke pakaukau a ke kakau olelo, nolaila e hooloihi ia aku ka noho ana o ka ahaolelo a pau na koana hana.

   Hoakaka ke komite hookoloko’o, o na bila a pau a ka luna o Waialua, he kue Kumukanawai wale no, ia kumu ke komite i waiho ole mai ai i ka lakou hoike.

   Hooleia ka olelo hooholo.

                                                    NA HANA O KA LA.

   Ka heluhelu ekolu ana o ke kanawai opiuma.

   Noi o Dike e hoopanee loa i ke kanawai.

   Noi o Kaunamano e hooholo loa.

   Noi o Kakina e kakau ia na ae me na hoole no ka hoopanee loa ana i ka bila.

   Poe ma ka hoopanee he 20.  Nolaila, ua haule.

   Na Kakina he hoololi i ka pauku i o ka bila ma ka pakui ana aku i na olelo, “e kudala akea ia ka laikini opiuma ma Honolulu i ka mea koho kiekie, “a haule.

   Na dole he hoololi no ia pauku no, “e kudala anea ia ka laikini ma Honolulu maluna aku e ekolu tausani dala i ka mea hoho kiekie.”

   Haule ka hoololi a hooholoia ka pauku e like me ka bila.

   Ninau ia ka hoololi no “cha makahiki” ma kahi o “elua makahiki” a hooholoia.

   Hooholo loa ia ka bila me ka hoololi.

   Noi o Baraunu e noonoo hou ia ka bila, a haule.

   Hoomaha ka hale ma ka hora 12 o ke awakea a akoakoa hou ka hale ma ka hora 1:40.

   Hapaiia ke kanawai e hoololi ana i ke kanawai aie elua miliona i hooholoia ai ka ha’e i Sepatemaba i hala, me ka hoololi pu a ka Loio Kuhina penei:

   “Ma keia hope aku, aole e aie ia ke kahi aie i Haawi ia na bona no ia a ea.  Aole no hoi e hoopuka ia na bona mamua o ka piha ana o ka manawa o na bona i hoopakaia malalo o keia kanawai, ke ole e hoomakaukau mua ia no ka hookaa ana o na bona i hoopuka ia malao, a like me na hoakaka o keia kanawai.”

   Noi o Baraune e kakauia na ae me na hoole no ka hoololi a ka Loio Kuhina, a ae ia.

   Poe kokua i ka hoololi he 14, a he 23 poe kue: nolaila, ua hoole ia ka hoololi a ka Loia Kuhina.

   Ninauia ka hoololi a Aholo a hooholoia.

   Waiho hou mai o Aholo he hoololi.

   Noi o Kaulukou e hoopanee loa i ka hooloii.

   Noi ka loio kuhina e kakau i na ae me na hoole no ka hoopanee loa, a ae ia.

   Poe kue’he 13.  a he 23 ka poe kokua i ka hoololi.  Nolaila ua hooholoia ka hoololi.

   Hoololi ia ka pauku i o ka bila hoololi i pauku 3, a o ka pauku 2 i pauku 4, a hooholia.

   Hooholoia ka bila me na hoololi.

   Ma ke noi ua hoopanee ka hale a noho hou i ka hora 10 apopo.

 

                                                LA HANA 127, OCT. 14.

   Halawai ka hale i ka wa i lawa ai na hoa.

   Na Kipikona i hoolauna mai i ka Papa Kuhina hou iaria o ka Hale Ahaolelo mamuli o ko ka Aha Kuhina mua hoihoi ana aku i ko lakou mau hookohu me ka lokahi, a ma ia hoihoi ana.  Ua oluolu i ke  Lii ka Moi ke koho hou ana i Aha Kuhina hou no kona aupani.  He elua o na hoa hou o ka Aha Kuhina a he mau keonimana i kamaaina ia oukou, a ua oluolu i ka Moi ka hoo mau ana mai ia maua iloko o ka Aha Kuhina, a oiai eia i na la hope o ke kau, ke manalolana nei au e hooko pono ia na haawina dala o keia Hale i hookaawale ai no na hana like ole me ke ano pakiko.

   Na dole ma ka aoao o ka Hale i haa wi mai i na olelo hoolana i na hoa hou o ka aha Kuhina.

   Na Dole i ninau aka i ka luna o haina a me A@a ina ua waho la ko laua mau noho lunamakaainae ko laua mau apapa nana:  Kohe o make kumukanawa.

   Pane ka luna o l@haina.  Aole @ makaukau e pane mai ia w@kan@ auina ia e hoike ia aku ai.

   Noi o Ba@n e hoomahi @ hale a noho hoa i ka hora 1.  U@i, aole e hiki i na heia o ka Aha Kuhine ke lawe i ko laua kulana hou n@e ka haa ele mua ole mai i ko laua mau noho lunamakaai nana.

   Hoomaha ka hale.

   Hora 1:20 akoikoa hou ka hale.

                                                HOIKE KOMITE KUMAU.

Na Brown i ka hoike a ke Komite Hookolokolo no ka hooloii o ka pauka 1477 o ke Kiviia, ua nana ke komite a ua ike he kae kumukanawai.  Noiaia ke noi aku nei e waiho i ka hoike ma ka papa.  Apono ia ka hoike.

   Nana no, na ka hoopii e huanea i ke koho ia ana o K. Kekea, a ua nana ke komite a ua hooholo he mea pono e apono ia aku keia h@ pii a ua hakahaka ka noho 9 Puna.

   Noio Dickey e apono ia ka hoike a ke komite.

   Na Keau e waiho i na hoike ma ka papa.

   Na Kakina e kakau i na ae me na haole no ka waiho i na hoike ma ka papa.  He 17 no ka waiho i ka hoike ma ka papa, a he 11 wale no kue.

                                                OLELO HOOHOLO ME NA BILA.

   Na Kipikona he olelo hooholo, e ko ho ia ekolu komite e hoike aku i ka.  Moi ua makaukau keia hale no ka hoopau ana i kana mau hana.  Hooho’oia a koho ka noho ia Kalua.  Kaunamano a me Bush i komite.

   Na Kalua he olelo hooholoe kauoha ana i ke kakauo’elo e hoike aku i na apana o Lahaina a me Hilo, ua hakahaka ka noho o ia mau apana ma o ka hookiekie ia ana ae o ko laua mau luna i mau Kuhina no ke aupuni.  A e koho hou laua i mau luna no laua.

   Pakui mai o Kakina i ka olelo hooholo, o ka apana kekahi o Puna e hoike ia aku ua hakahaka kona noho Haule.

   Heluhelu mai ka Maheleolelo i ka palapala a ka luna o Hilo a me Lahi na no ko laua waiho ana i ko laua mau noho, mamuli o ko laua hookiekie ia ana i mau hoa no ka Aha Kuhina.

   Hooholo ia ka olelo hooholo a Kalua.

   Na Likikini he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina e hoouna pakahi ia i kope no na Kanawai i holoholo ia e ka Moi a i pai buke ia ma na olelo elua i na hoa.  Hooholoia.

   Na Palohau he olelo hooholo e noi ana i ka Moi a me ka Aha Kukamalu e hookuu ia a e hoihoi ia na pono Kivila o ka poe i ahewa ia no na hihia Karaima, a e loa, ia lakou mai Hawaii a Kauai.

   Noi o keau e hoololoa ia ka olelo hooholo.

   Noi o Dole e hoopanee loa i ka olelo hooholo.  Hoohoioia.

 

                                                            NA HANA O KA LA.

   Heluhelu ekola ana i ke kanawai e hookuu ana i na auhau pilikino a me lewa o na mai lepera o Kalawao.

   Pakui mai o Kakina o na mai lepera pu keki’i ma Kalaupapa.

   Hooholo ia ka bila me ka hoololi a Kakina.

   Heluhelu ekolu ia ka bila e papa ana i ke Kuhina Kalaiaina i ka hoolilo ana i kekahi mau waiwai ponoi a i kuleana hoi ke aupuni.

   Noi ke Kuhina Kalaiaina Aholo e hoopanee loa i ka bila.  Hooholoia.

   Heluhelu elua ia ke kanawai no ka hoawaawa ana i kekahi mau mea ulu o ka aina i bia.

   Noonoo pakahi ia nu pauku.

   Hoololi mai o Kikaha i ka pauku mua, i 10 makahiki ka 1 ihi, na Dole i 15 makahiki.  Holo ka 15 makahiki.

   Hooholo ia ka pauku me ka hoololi.

   Pauku2.  Hoololi mai o Keau i $150 o kela a me keia makahiki.  Holo ka hoololi a me ka pauku.

   Hooholo loa ia ka pauhu 3 me 4.

   Pauku 5.  Hoololi ia i 10 degere ka ikaika.  Hooholo ia ka hoilo i me ka pauku.

   Hooholo loa ia ka pauku 6 me ka @.

   Hoohoio ia ke poo a me na olelo hooia.

   Haawi ia ka bila e kakau poepoe a heluhelu ekolu i ka la apopo.

   ma ke noi na hoopanee ka hale a noho o hoa i ka hora 10 apopo.

 

                                                            LA HANA 128.  Oct. 15.

   Halawai ka Hale e like me ka mau.

                                                            HOIKE KOMITE MAU.

    Na Kikaha i hoike mai, ua pau i ka hooponopono ia ke kanawai e hookuu ana  i na auhau pilikino a me lewa maluna o na lepera o Kalawao a me Kalupapa.  A me ke kanawaie pili ana i na aila mahu pahu.

   Kapae ia na rula, a noi mai ka Loio Kuhina e waiae ia iwaena o na hana o ka la, ka bila no ka hoolilo ana aku i kekahi apana aina aupuni i ka Bihopa o Olba.  Aponoia.

 

                                                            HOIKE KOMITE WAE.

   Na Au I@, no ka aKu o na @ o la hale, e @ke me ka@l@ h@ @  @ke @ho na ia mai o Kakela. @ @ ki a no ke Nala@elo.  a he $10@

noka Maheluhelu na ka Ele@ @ a no ka Maani Haie $1.  @ @ @ lakoe ke@ uku no na ia l@na i @h@a ku Hule.   a oia ka ke komite e na i aku nei e hoohol@ @

   Na ke  K@ Ki@au @ pa@ @ no na @ ana i ka @ male@ o ka opanao Honolulu.

   Na Kalua i hoike @ai.  Ua oi @ ke a’ii ka Moi e hookau i ka Ha@ ka hora 11 popoi o ka la @o@o.  Oka@i o.  Apono ia ka hoi@e  hook@ a ke momite.

   Na Ki@ kona. Ua kakau @ na ka M@ i kekahi mau @ola l@i lehu, a eiua i hoo’au oia ka h@l@ e hooka@ @ makua @ea Kooike mai ka a@ha@ ae o ua kula kam@a l@oie, a me ke kuni ana i ni holoholo na o@ i pio.

   Na ka Peresdena i mailio mai he aiapa’a mai ia E. Kekoi mai @ h a, kaka ana no ka palapala hoo@ ana i @ia, a e hoike ana aole i ha@ ke komite hookolokolo i ka mea e pili ara i kona hihia, a @ia kana e noi ana e @ opanee loa i ka hoopii a ka apuna o Puna e pili ana iaia, a na ha’i ole eia Waiho ia ka palapala ma ka popo.

   Noi o Kakina, e waiho ia iwaena o na hana o ka la ka hoike a ke komite hookoiokoio i waiho ia ma ka papa haule.

                                      NA HANA O KA LA.

   Noi o Kikaha e hooholo lea ia ka bila no ka alakoho’a i nei ia ai e hapai hou ia ka n@ oneo ana.  A@ ia.

   Heluhelu ekolu ia ke kanawai ne ka holo loa ia ke hila me ka hoo’oii.

   Noi o I. Ilkaini, e kakau poepoe ia ke kanawai e hooioi ana i @a pauku 198 o e ke Kivila e pili ana i ka Makeke I’a, a e heluhelu ek@le ia i keia auina la.

   Kapae ia na rula a hapai ia ka noonoo ana i ka bila maluni ae.

   Heluhelu elua ia ke kanawai e hoo’iio ana i kekahi apuni aina o ka Bihopa o Oi@a.

   Hoomaha ka haie hora 12 awakea. 

   Hora 2:25, i akoakoa heu mai ai.

   Heluhelu ia ka hoike a ka huia nui o komite no ka bila.  Me ka nara ole ia o ka hoike i ka hapa uuku, ua apono na ka hoike a ka hapa nui i haawi ia ka bila e kakau poepoe a hoihoi koke mai imua o ka Hale.

   Ke heluhelu elu i ana i ka bila e huikala ai i ke Kuhina Waiwai no ka huina $61,843.14.  Apoao@a a haawi ia no ke kakau poepoe a h@ inoi koke mai i ka Hale ao ka heluhelu ekolu ia ana.

   Kapoe ia na rula a hoike mai ke Komite Kakau Poepoe na pau i ke ka kiu poepoe ia ka bila e haikala ai i ke Kuhina Waiwai.

   Kapae ia na naia a heluelu o ka ai @ n@ ke poe, a hooholo loa ia.

   K@ @ ia na pala.  A hoike mai o Ahoio, no ka bilae bi@a e papa ana i ka ho a an@ ii na pipi ma ke aianui o Moanalua.

@ a@oo ke komite a aoie oleio hoo.  @ loaa.  Noiaila ke hoihoi ia aku nei na h@ a i ka hale.

   Noi o Keau e lilo ka biia i hana na @a@e ia wa.  Aponoia.

   N@a mai no e hoihoi ia aku ka bila @a, Aponoia.

   Heluhelu elua ia ke kanawai no na aila mahu pahu.  Hoopanee ioa ia.

   Noi a kaulukoe e hapai ia ae ke kanawi no ka hana ana i ka alokoheia na keia ai puni i hana na ka hale i keia wa.

   Noi o Kalua o na kanawai a pau ma ke pakaukau o ke Kakauolelo e wa ho ie ma ka papa, koe na kanawai i n@aawi ia e kakau peopoe.  Ua haule.

   Noi o Keau e hapai ia ae ke kanawai e hooloi ana i ka pauku @.8 o ke kevila no ka Makeke 1 a i hana na ka hale.  a@opoia.

   Kapa@ia na rula a waiho mai o Kauaamaao he olelo hooholo, e hoopau ke Kakauo’eio i kana mau hana a pau loko o kanaono la.

   Noololi mai o Kalua i kanaha la, a o Paehao’e i kanakolu la.

   Haule ke oo a me 3 o la, a hooholo a ke 40.   Hooholo ia ka olelo hooho@ lo me ka hoohoia.

   Kapae ia na rula, hoike mai ke kakau poepoe ia ka @ la no ka hoolilo ana aku i kukahi auana aina i ka Piho pa o Olba.

   Helhhelu ekolu ia ka bila ma ke poo ma ke kapae ia ana o @ @la a hooholo loa ia.

   Ma ke noi, na hoopanee ka i hale noho hou i ka hora 9 ap@.

 

                                    LA HANA 129. OCT. @

 

   Holwai ka hale i ka hora 9 a h@maki na hana e like m@ ka @

   H@ ke mai ke Kuhina o ko na e, ua apono a ua kakau moa ke 1. ka M@i i keia mau bila kaoawai n@ala o iho.

   e h@ oinoi ina i ka Poi Kalo Pala oa a me ka hoouna ana aku iwai@

@ @ioli ana i ka pauku @17 o ka n@k pa 15 o ke Kaui, e p@ana i na hale maluna o na waiona.

   E haawi ana i ka mana i ka Luna Date Noi e ae aku i ka unuhi ana i ka @kohoia mai ka Hale Date aku, ma kekahi mau mea.

   E hookau ana i na auhau pilikino o kekahi poe a me na auhau waiwai lewa o k Kalawao a me Kalupapa poe.

   E hoololi ana i ka mokuna @ o na kanawai o 1883, e pili ana in na apana kula a me na apana ha@kolokolo.

   E hoololi ana i ka pauku 32 o ka m@ ki na @ o na kanawai o 1882., e pili ana i ka hopu ana i na wai ona.

   e haikala ana i ke Kuhina Waiwai o ke aupuni.

                         

 

  

             HOOLAHA KUMAU. HOOLAHA KUMAU.

WOLFE & CO.

Mea Kuai i na Ino a pau o na Mea AI, HUA AI, O NA ANO A PAU.

            Eke Palaoa, Berena.  Waiu Bata.  Betena manoanoa.  Betena humaka, mea ono, o kela ano keia anoi Ko paa, Kope, I'i, Aila uiku, a me na ano a pau Helu 66, alanui Hotele, Halekuai mua o Lewis & co.

            E loaa koke aku no na kauoha a pau loa me ka @ , a me ka maikai o na @ malu ia ana.  E @ ia na kauoha o ke kulanakauhale nei @ hikia awe ma na ka me ka uka ole.  O na kau ha mai na @ e lawelawe @.

 

Nuhou! Nuhou! Nuhou!

AILA MAHU MAIKAI!  HOOKAHI DALA WALE NO NO KE KINI AILA HOOKAHI!

E kuai pau ia kau ana no ka nui @ ka ana i @ manawa.

E AU E NA MAKAMAKA! E AU!

E kipa ae ma ka halekuai o Kakela me Kuke.

 

B.F. EHLERS & CO.,  PAINAPA.

Poe Kuai i na Ano Lole a Pau, Helu 90 alanui Papu.  Honolulu.

E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau maluna o kela a me keia moku.