Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 44, 30 October 1886 — Page 3

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Tracy Bayne
This work is dedicated to:  My Grandfather, Eizen Oshiro

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

            Paiia e THOS G THRUM ma ka Halepai o ka Hui "PRESS PUBLISHING COMPANY," Keena Hooponopono, ma na kihi o Alanui Moiwahine me Nuuanu.

            E hoouna muaia mai na Olelo Hoolaha ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora 12 o ka awakea o na Poaha a pau. Aole e hoopukaia na Olelo Hoolaha ke laweia mai mahope o ka horo i hooikeia maluna. E hooko piha aku ana makou i keia rula maluna.

            E hooili mai i na leta a pau a me na kauoha a me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA ma Honolulu. Ina e loaa pono ole aku keia pepa i kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia ole i keia Keena.

            O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona poe luna, he umi keneta no ke dala, koe ka apana o Kona, Oahu, a me kekahi mau apana e ae kahi nui o ka luhi i ka halihali ana i ka pepa, ma ia mau apana, e hooiia ka uku luna.

 

                                                            MA KE KAUOHA

 

UA HOOKOHU HOU IA O Z. KALAI i Lunakanawai Hoomalu no ka @ Aina Hawaii.

                                                                                                P. @. MAIKELANI

                                                                                                Kiaaina o Hawaii.

@

@        2@99-3@

 

1887.

 

            O ka poe i lawe ole i ke KUOKOA i @ makahiki, a e manao ana e lawe @ makahiki ae, e loaa no ia la@ ka pepa no ka makahiki 1887 @koa a me na mahina keu elua me ka @apa o keia keena makahiki, ke @ ie a e ia mai na dala elua o ka uku pepa ma keia keena mamua ae o ka la @ Novemaba o keia makahiki. He p@ kai nui keia no ka poe Jawe hou @ka pepa. Hookahi makahiki holo@koa me na mahina keu elua me ka pepa no elua wale no dala ka hookaa m@a.

 

Kela me Keia.

 

            Nui ka ena ma Kunawai i keia mau la wahi a na lono@ o ka ona paha ia ke hu a puaa la iloko o ka loi.

            E nana ae i ko kakou mau moolelo hoonanea e puka aku nei. Aia ma na aoao mawaho a maloko. Cup-tey.

            O ka paka kikalika he paka u-pau-pa ia, a pu a ae ka uwahi. He okoa no ka paka minoi, aohe ho-a ahi o ia paka.

            Ua hookohuia o Junius Kaae i Luna Kakau K@pi ma kahi o Mr. Thomas Brown i make. Pela na lono wale ia mai.

            O ka poe e lawe ana i ke KUOKOA mai keia mau mahina aku a pau ka makahiki 1887 he elua wale no dala ma ka hookaa mua.

            Na ka makamaka H. N. Pukalo i hoike mai, ke eku la ka ihu o ka palau mahu ma ka hui mahiko o  Lihue, a ua holopono ka hana.

            He ewalu wale no la i hookaawaleia no na hana lealea o ka Iubile la Hanau oia hoi na la 16, 17, 18, 19, 23, 27, 29, a me ka la 2 o Dekemaba.

            E hoike hapaha ana na Kula Sabati o Kalihi waena me Moanalua ma ka la apopo. E eleu mai na Kula Sabati a pau ma ka manawa.

            Ke maumaua mai nei na hana kolohe lohe ma na alanui o kakou i keia mau po,. He nui na lono e pili ana no na hana aihue i loheaia. E makaala.

            Ke hanaia nei imua o ka aha hookolokolo ka hihia o ka hookui ana o na moku Kimo Laukeke me ke kuna Moiwahine no ke koi poho a na ona o ka moku mua.

            Eia ke liuliu ia mai nei ka pa alii me na pou lanaipaha no ka la 16; kahi Halepohai poni Moi iho nei, ua hoaahu hou ia iho me ke kapa pena polu. Panio lua kela ke kilohi aku.

            Ua hoi mai la no o Kaul@kou a kona kulana mua ma ke ano Ilamuku niu no ke aupuni. A ke hoohaili wale ia mai nei hoi he kanaka Hawaii ke kau ae ana ma ka oihana lunakanawai no ka aha kiekie.

            Ua apoia mai la ke kiaaina hou o Maui me na hookipa aloha a na makaainana o ka “Malu ulu” iaia i hehi aku ai i ka uwapo o Lahaina  Ua ukaliia aku ke kiaaina me na lamalama a hiki i ka hale noho.

            Ua hookohu ia keia poe keonimana malalo iho i mau luna hooiaio palapala no keia mau wahi penei:  S. K. Mahoe no Waialua, Oahu: G. Kamauoha, no Kohala Akau, Hawaii, F. S. Maule. no Waikuku Maui

            O ka inu uala i hoawaawaia ka hana a ko Pauela, Haiku, poe e noho mai nei ka  No ia mea ua ulu mai na hakaka mawaena o kekahi poe, na kane me na wahine, a pela pu me na makai o ke aupani; nui na lealea malaila. Pela na lono i hoike ia mai.

            Ma ka pauahi ana iho nei o ka mokuahi Malulani, ua manao wale ia na kekahi mea kolohe i ho-a ke ahi, a ua hoao ia iho nei e malama i aha niele. Aka ua loaa koke mai ka pane mai ke kakauolelo Jno. Ena, me he la, wahi ana, he ahi ulia wale no.

            He mau la ua kilihune iho nei keia, e ole nae hoi ia ikea ka momona o na alanui o ke kulanakauhale nei. Makena ua kelekele. -liliha?

            Ke kulanalana mau mai nei ke kulana o ka aha kuhina i keia mau ia. He like ole aku la ia no na apana; na ka apana kahiko no e pohae, pau loa mai la no ia i ka hiolo.

            O ka moolelo o ka halawai ana o ka Ahahui Euanelio o ka mokupuni o Oahu, ua kauluaia ka hoopuka pau ana keia pule iho, no ka lawa ole o ke kowa o ka pepa ma ka aoao eha.

            Ua hoopololeo ia mai nei ka huina dala o ka Bila Haawina i hoolaha ia iho nei, he $14,900 ka haule, a nolaila o ka huina $4,552,477.16, aole oia ka pololei. O keia huina $4,567,377.16 ka pololei loa.

            Eia o Nahora Hipa ke ao mai nei i na keiki kula o Kehehuna i ka paikau. Ua loaa iho nei he mau paa lole no ua poe koa opipio la, a e puka nui ana ka i ka hookahakaha ma na la Jiubile.
            Ua kaawe kekahi pake mauka ae nei o Alewa a make loa me kekahi kaula i hoopaaia ma kona kani ai. O ke kumu ka wahi a ko laila poe, no ka nele i ke dala ole, ua pau loa i ke kuai ia i ka opiuma.

            O na hookohu hou o keia mau la, oia no o Makapolena he komisina huli dala aie elua miliona; A. Kaulia lunakanawai apana no Koolaupoko; G. B. Palohau luna alanui nui no Kauai; Mr. Arnold luna alanui no Hawaii.

            Alua kahua o na lio hoopaha'oha'o o Honolulu nei; aia i Huehue he mau lio poniuniu ko laila; a iloko o Na Lani Ehiku, he lio kupaianaha hoi ko laila. He mau lio laau like no nae. I (e l o kane paha, he lio wahine paha?

            O ke kikokiko hua pake a me ka hahai moeuhane ka hana dala a ko Kepohoni poe e noke mai nei. He pili waiwai maopopo loa keia. Pau kane, wahine, keiki, haole makai ma ia hana. Pela ka hoike ia mai e kekahi mea i ike maka.

            E nana iho ma ka aoao eha o ka pepa i ka moolelo o ka make ana o Laiana a me ke mele i hakuia e kana kaikamahine. Ke hoopuka hou aku nei makou i ka Laiana mele hope loa i haku ai no pomaikai o na Kula Sabati - a make aku la ia

            Ke kaomi pu ia nei na kau nui ana a ka lehulehu i ke ku mai o ka manuwa Hawaii nui, i ka hoolele hauli ia ana ae, he mau wahi waapa ka. E holo heihei mai ana laua no Hawaii nei ka pahu hopu. A ke ku mai mamua o ka la 16 o Novemaba, e holo hehei hou aku ana laua no na mokupuni papapa a ku hou mai i Honolulu nei.

            Maloko o ka oihana Kalaiaina malalo o ke poo "Buro o na hana hou,' o ka Bila Haawina a ka Elele o ka pale i hala i hoolaha mai ai, ua ikeia iho keia mau haawina : "Kuai Waa Mahu kolo, $5,000; " na lilo hoohana moku mahu kolo moku, $15,000." Alaila ua poina ia e ka ahaolelo ka hookaawale ana i haawina dala no na lilo hoohana no ka "Waa mahu kolo moku."

            Ua make iho nei o Mr. Thomas Brown Luna kakau kope ma ka Poalima nei, a ma ka Poaono kona lawe ia ana aku i kahi mau o ke kino. He kamaaina kahiko keia no Honolulu nei a i lawelawe loihi i ka oihana aupuni me ka maemae. He kaa nawaliwali kona no ka elemakule loa, a mahope iho o ka loaa ana iaia a me kana wahine he mare gula maemae he mau pule i hala ae, ua make iho la oia.

            Ke kauohaia aku nei ka poe lawe nupepa o Honuaula, aole e wehe wale i na ope nupepa i kakauia ma ko'u inoa me ko'u ae ole. Ua loaa mai ia'u kekahi ope nupepa i kakauia ma ko'u inoa ua weheia, a ua lilo aku he elima kope mailoko ae o 31 kope. Nolaila o ka lohe keia o hoopii ia e a'u ma ke kanawai, a mai hele e lawe a wehe i ka'u ope nupepa ma ka hale leia.

            P. W. Simeona.

 

            O ka Poaha nei ka la i hooholo like ai na paahana ulele hua o ke keena P. P. C. e hoohikilele ae i na makika moe poopoo, eia ua kokoke mai ka Iubile. Mahope o ka paina awakea, aia he elua o na ulele e kalele ana i ke pakaukau, Sapauta e hilinai ana. East e kielelei ana iluna o kekahi noho loihi, a o ke kauka hoi e kauaheahe ana kona poo iluna i hamama pono kona puka makani a poha pono ka leo; o East ke alakai iaia ka pauma, ia Kake ka piliwiliwi, ia Fila ka viola umeume, ia Sapauta ka lopolopo-lo, a i ke kauka ka unaunahi. I ka uu nui ana iho i kela wahi mele "Ka ihu o ka molemole," nana aku, paa ka holo ana o na ili huki o ka papa pai a Lui, ke hele la na paia o ka hale a anehe e lele i ka lani me he la ua loaa ia lakou na eheu makani. Ike ae la o Iaka i ka anehe lele o na paia, hiu iho ana kela i ka leo kokohi. E ole ia, mai pakele.      

            He mau hoikeike ana o ke au kahiko ke hana ia ana ma ka la Iubile la hanau ae; oia ke kaua moana maluna o na waa.

 

He mau hana Weliweli.

            Ma Kahua, Hilo, a ma ka po Poaono Okatoba la z, ua komo aku la o Mr. Kameehonua iloko o ka hale o Kaeualoha e huli ai i kana wahine. Ua lohe mai la o Kaeualoha i ka nakeke mawaho o ka hale, a hele mai la oia e nana i keia mea nakeke: a i kona ike ana o Kameehonua, ua kipaku aku la oia iaia. ia manawa no i ulu ae ai ka uluaoa mawaena o laua, a aole i liuliu kani aku la ka pu a Kaeualoha, he pu panapna, a ku aku la ma ka peahi lima o Kameehonua.

            Ma ka la Sabati ae la 3. ma Peepeekeo, Hilo, ua ulu ae he hoopaapaa mawaena o Kamuela me kana wahine, a iwaena o ka laua hoopaapaa ana, ua lalau aku la o Kamuela i kekahi pahi, a hou iho la ma kona lima hema no ekolu manawa, a he mau puka aleale ke alina e kau nei maluna ona.

 

Na mea hou o Hana.

            Eia ke hoomakaukau ia nei kekahi hale nui, nona na kapuai loa he So, a he 40 kapuai laula. O ka hana a ke a hale ke paa, he holo hau. He hai@e hui keia no kekahi mau kanaka ekolu a me hookahi haole.

            Ma ka Likelike o ka pule i hala, ua huli hoi mai la na kanaka malalo o T. K. Clarke a eia lakou ke hana nei ma ka Hui Mahiko o Hana nei, o ka huina he 22 kanaka, a he 11 Iapana.

            Pa-hu ia a ke Giana Pauda, Oct 5, A. D. 1886 ma Keanae, Koolau - Ua pa hu ia o Isaaka e ke giana pauda, a muumuu na manamana lima, a ma ka papalina aoao hema, ua pukapuka, a malalo iho o ke kani a i he mau puka elua, a he ku mao'o no i ka manaonao ke nana aku. Ua hele au ilaila me ko'u noa C. Pololu, ma ke kauoha a ka Luna Makai, e hele e nana pono i ke ano.

            Ke pahola aku nei au i ko'u mahalo imua o na tausani poe heluhelu o ke KUOKOA, I ka hana eleu a ka L. M. o Hana nei. I ka wa i hiki koke mai ai o keia lono, ia wa no oia i hoouna koke ai ikekahi mau makai, e hele e ike kumaka i na hana a ke Giana Pauda.

            P. PUHALAHUA.

 

Ke Kuhua o na Eepa.

 

(Kiuia e ia Makasila Ulelewaihui.)

            No ka apana o Hanalei - Makepono kou nani e Hanalei, olioli piha ka Lahui ia oe, malule ka aoao aupuni i kou Kenela, ma ka hooikaika hoomanawanui mau ana e kapae ae i ke aloha ma kona kua, e moni ana i ka uahi awaawa o na pukuniahi aupuni ma kona mau pepeiao, a ua lawa kou kahua no ke kanaka i kahiko ia me ke kapa pahee, e ma kaleho ana i ka ohe luli ole i ka makani, a mai haohao e ka Lahui, ua pau ae la keia.

            Ka apana o Waimea & Niihau - Aohe a'u mau kaniuhu ana no olua, aohe hoi he mau hooheno ana, he neo loa aku hoi i ko olua kiu, ua piha ka lehulehu i ka hauoli, ua lawa ka Lahui i na hoomanao mau ana, a aole no paha he au e forget ai na lia ana, oiai, he waiwai nui ka ko olua Hon. aia i Piliwale, a ua lawa ia no na la o ka makamaka, a mai hoohewahewa e na makainana

            Ka apana o Hilo Hawaii - Ma ke kokua mau ana i na haawina hoomau a me ka hoomahuahua ana i na bila haawina ua lilo ka helu ekahi i kou Hon. hele 1. ua puipui kona aoao, ua aahu ia imua o na kahu hana, a ua pau puolo no i kou Hon. lawa like no ka poe koho o Hilo, a aohe no ka he mea hoohalahala, ua lawa ia no ke kanaka maikai e ku kenakeha ana, he pali nae ke kua, he mahina ke alo, aohe ike wale iho i kona kahu hana. Me ka haa haa.

            L. S. KEANIANI.

 

HE MOOLELO KAAO EEHIA

 

NO KE

 

Keikialii Romura,

(Ka Puuwai Lima)

 

Ka me a i kapaia, ka Opuu Rose o na kihapai me ka Puuwai o kona Lahui, a o ka manu Aeto hoi o na Kualono a me na Ululaa u anoano o Alegeria he I wikani no na au i hala

 

Ka Hookalakupua'o ka Makakila.

 

            Mamuli no hoi o ka ui a me ke kilakila o na oiwi kino o Sepa a me Berenia, ua aihue ia ka puuwai kupaa o ua mau opuu pua la o Amadekama, a ua kui ia ae la lakou i mau opuu hookahi, a no ia mea i haawi aku ai ka Moi Abedinegata i ka mana a pau o ke aupuni i kana mau hunona, a na laua hoi i hooi loa aku i ke kaulana a me ka weli maluna o na mea a pau. A, oiai laua e noho ana i ua aina la, ua huli hou ae la ko laua mau manao i hope i hookahua ia e ka inaina no ka aina o ko laua makuakane a me na mea a pau, a no ia mea no hoi i hoala ae ai laua i kekahi puali kaua nui o na Powa aiwaiwa o ko laua makuahonowai no ka hele ana aku e kaua i ka aina o ko laua makuakane; a ua ku ae la ua mau keiki alii la a hele mai la me na kanaka powa he nui e paa ana i na pahi-kaua a me na kakaka, na laau ihe a me na koi-kaua, he okoa na poe hololio a me na poe hele wawae, e alakai ia ana na hololio e kekahi kanaka akamai loa i ka hololio nona ka inoa Merodaka, a o na poe hele wawae e alakai ia ana e Babulo ka mea nona na kapuai mama e like me ke Anetelope, a me ke dia keiki hoi, a o keia mau kanaka he mau mahoe laua, a he mau kanaka kaulana hoi no ka ikaika a me ka wiwo ole i ka hakaka.

            Ena na makamaka, ua lawa paha kakou me keia mau hoaiai pokole e pili ana no Sepa ka weli, a me kona pokii Edina ka lima kokoa ano, e huli ae kakou a nana aku ia Sepa a me kana hana i kona manawa i ike aku ai ia Romura e maalo awiwi ae ana a nalo aku, oiai oia e kau ana maluna o kela kumulaau i hoikeia ma ka helu i hala, penei:

            Ia Sepa e nalu ana iloko ona no keia mea hoopahaohao nui wale, no ia mea i puhi ae ai ua Sepa la i kana o-le, a kani kue-kue aku la iloko o na ululaau a me na pali apiipii kahi a ua Sepa ia e noho ai, e kauoha ana hoi i na kanaka a pau o ua mau pali la, e akoakoa mai imua ona; a o Edine hoi aia oia me na puali kaua ke nee la iloko o na ululaau no ka aina o ko laua makuakane; a o ka mahele mua loa o na puali kaua malalo o ke alakai ana a ka naita Merogada.

            I ka manawa i akoakoa ae ai ua poe ilio la imua o ko lakou haku opio, oia iho ka manawa i ninau aku ai o Sepa : Heaha ka mea hou i loaa ia oukou i keia kakahiaka?

            Hooho mai la lakou a pau i ka huaolelo hookahi wale no. "Ua ike makou i kekahi kanaka opio ui loa, nona na helehelena i hiki ole ke loaa kona lua maluna o ka honua, aole hoi malalo iho o ka lani, e kau ana maluna o kekahi lio eleele nani, a ma kona puhaka e kaiewa ana he pahikaua olinolino, a ma kona lima hema e paa ana he uwepa alohilohi, a ke manao la makou, he anela ua kanaka opio la; a ina aole ia he anela, alaila, oia kekahi o na kanaka kamahao loa i hanauia mai maluna o ka ilihonua, a he kanaka kaulio pookela loa hoi, ma ka holo ana ma na wahi nihinihi laumania pahee loa o ka pali, a iloko o ka imo ana a ka maka i nalowale aku ai ua kanaka opio kamahao la.

            Ae, i pane mai ai ua o Lo Mila (Sepa) nei. Ua ike au iaia, ua like kona lio me kekahi kikiao makani i maalo ae a nalo aku, me kuu manao la ua haule aku nei oia ma keia pali a make loa, a no ia mea au i holo mai ai, me ka menemene i ua kana opio la aka, ua hookahaha loa ia au no ko'u ike ana aku i ka maalo ana ae a nalo aku la mao ae o ka ehiku o na pali

            He mea oiaio ka oukou i olelo mai nei no kona nani, a he kanaka opio kamahao loa hoi ma ka holo lio ma na kae laumania o ka pali. Nolaila ke kauoha aku nei au ia oukou me ka makaala loa no ua kanaka opio la, a i ka wa e ike hou ia'i oia e maalo ae ana ma keia wahi e hopu aku iaia a me kona lio, a e hoomakakiu ana au iaia a hiki i kona wa e lilo ai oia he pio na'u: e malama o ka leo kani kupinai o ka ole iluna o kela kumulaau, he hoailona ia no kona ike ia ana, a oia ka wa e makaukau ai ka poe me na kaula hoohei o ka papa akahi, ka poe, a'u i kapa mau aku ai na iho hae o Silimela nana e hopu na holoholona ahiu o na waonahele e auwana wale ana ma na ululaau a me na kula panoa.

            E na hoa, aia iluna o keia mau pali ehiku na lua huna a me na lua waiwai o ua mau keiki alii la, a o ka nui o na kanaka e noho ana iloko o na ana 333-333,333, a o ka nui hoi o na kanaka e hele la me Mila Hone 166,666,666, a ua manoa iho ua mau keiki alii la me keia mau kanaka ua hiki ke pulumi holookoa aku i ka honua a e anai aku a neoneo. Ano, e huli aku a nana aku imua.

            Oiai o Romura i nalo aku ai ma kela aoao o na kae pali, a iho aku la ilalo o na kuahiwi, a i ka manawa i puka aku ai ua opio la mawaho o kekahi ponaha laau, lohe aku la ia i ka hooho nui ana o na kanaka aole i liuliu oili pulelo aku la ua "Opuu rose la" mawaho o na ululaau a ike aku la i na puali kaua e noke ana, a ia wa no i kaohe mai ai ua opio la i na kaula kaohi o kona lio, a ia manawa hookahi no puka hou mai la na puali kaua o Edine mawaho o ka hu'a o ka ululaau ma ka aoao hikina o ke kahua kaua, a o'a no ka wa i lohe aku ai ua keiki alii la i kekahi leo e kahea ana, a o ua mea la nona ka leo o Edine no ia. "Imua e na tiga inu koko e haehae ae i kela mau wahi palaualelo lapuwale i komo lanakila aku ai kakou i ke kulanakauhale a kaili ae i ka noho al@i o kela Moi ino lapuwale a e hoopaa aku iaia i na kaulahao i panai no kana mau hana ino i ko oukou haku opio, " wahi a ua leo la.

            I ka mauawa i lohe aku ai ke keiki alii Romura, ua hoohuli pono aku la oia i kona lio imua o na puali kaua e kaheawai mai la me he naonao la, a mamua ae o ka hui ana aku o ua mau puali la me kela poe e noke ana i ke kaua ua maalo ae la keia mamua ae a kaohi mai la i kona lio, a pane aku la i kekahi kanaka e akakai ana i na puali kaua hele wawae, a o ua kanaka la o Babulo no ia, i ka i ana aku. Nawai keia puali kaua nui a'u e ike nei? No Lo Mila, a me Mila Hone. na h@ena wiwo ole o na kuahiwi a me na pali kuhoho laumania. A e hele ana ihea? I ke kaua a me ka luku ana i na wabi naita o ka Mai rabona ka lapuwale. a e kaili ae i kela nohoalii ana e noho la. oiai, aole nona ia, no ko makou haku opio ia a me kona kainaina. E ke kanaka koa wabi a Romura, e hoi aku i hope i ko oukou mau haku, o uhau aku au i ka popilikia maluna o na puali kaua o ua mau keiki alii la, a i ka palekana i ka puali o ua Moi la. oiai ke ike nei au aole i hewa ua Moi la, aka, o ko oukou mau haku ka i hewa.

            Ia manawa no i puai mai ai ka leo inaina o ua poe koa la e i ana, e hopu a e pepehi aku i keia kanaka he kiu oia, a ia manawa no i lele like mai ai na puali a pau mai ka poe hololio me na laauihe a ke nana aku i ua poe koa la lele liilii ke lehu o kapuahi a ke lohe ia aku la ka leo inaina o ke keiki alii Mila Hone e kaheamai la i hope lilo e hopu pio aku i ua kanaka la e kau la iluna o ka lio

            I kela manawa a na koa i lulumi iho la i unuhi ae ai ua olali la i kana pahi kaua, a e like me ka anetelope a me ke dia keiki hoi pela oia i lehai ae ai a hahau aku la i kana pahikaua a ia was no i olapa aku ai ka uwila a i panai ia aku me ka leo nakolokolo o ka uwepa kupua Uparesinia (hekili) a no ia mea i haule iho ai na koa a pau o ua mau keiki alii la e like me na kanaka make ua hele a keokeo aole hoi e hiki ke kamailio aku i kekahi, a ia manawa no i huli ae ai ua kanaka opio la a me ka holo elike me ke kikiao makani i maalo ae ai oia mamua o kela poe e kaua la a hahau aku la i kana pahikaua wakawaka a ia wa no i olapa ae ai ka uwila i panai pu ia mai me ka leo paapaaina o ka hekili o ka uwepa kupua a i kokua hope loa ia mai e na kulupakaua liilii a me ka ohu anee kuahiwi. Ke ai mai la ka uwila i na laau a me na koa o ua mau keiki alii la a ke holo papa mai la hoi ka hekili maluna o na ululaau, me he mea la e haehae ia ana na ululaau a me na kuahiwi, aia ke ao ke uhi mai la maluna o na mea a pau, a ke loku la na kulupakaua liilii o ka hooilo iluna o na kino e ahu la. I ka mao ana ae o ka ohu a pau hoi ka olapa ana o ka uwila, a meha ka leo nakulu o ka hekili a oki hoi na kulu pakaua liilii, ua ike ia aku la na koa o ka puali kaua o ka naita Merogada ua hanu i ko lakou aho hope loa, ua hele a oolea elike me ka laau. O ka poe e ku ana iluna e ku ana no lakou me na laau ihe ma ko lakou lima a me na pahikaua hoi a o ka poe e moe ana ilalo e moe ana no lakou maluna o ka muliwai koko, a ke nana aku la na koa o ka naita opio Gileada o ka Moi Rabona me ke kupaianaha nui, a ke mihi la hoi no ko lakou palekana, i keia poino kupaianaha nui wale, a he mea hou loa ia ia lakou a oia ka lakou i huli ae ai a hoi aku la i ke kulanakauhale, a hoike ia aku la keia mea hou i ke'alii ka Moi, a me ka aina mai o a o, a o ka mea a lakou i ike aku ai he kanaka opio nani luaole e kau ana maluna o ka lio eleele nani i kahikeia me na aahu o ke'kanaka uhai holoholona a ma kona lima he pahi wakawaka oi-lua a me ka uwepa i like me ke anuenue ka maalo ana a nalo ae la me ka hikiwawe a ia manawa no i olapa ai ka uwila me ka ikaika a e lalapa ana a nakolo ae la ka leo kupinai o ka hekili me ka weliweli, a ua manoa makou, aole ia he kanaka, he anela mai ka lewa mai, a i ole he keiki paha na kekahi o na kupua mana loa e noho alii ana me ka mana nui ma kekahi aina kamahao, a no ua opio la ke makou hoonani mau loa ana a o ka mea kupaianaha hookahi maluna o ka honua a malalo iho hoi o ka lani, a o ka opio hololio kamahao loa o na ululaau.

            E huli aku kakou a nana aku imua ma ke ala o ka opio hololio. Oiai oia i huli ae ai me ka holo ana o kona lio, ua hala aku la oia mawaho o kekahi kula akea loa e nana pono aku ai i kekahi kulanakauhale nui i kapaia o Nino a nona paha ka mamao e waiho mai la imua ona he haneri mile, a ke ike aku la ua keiki alii la i na kakela a me na pahu hae i kukuluia maluna iho o na kaupoku hale ua hele a luluu i na hae ano like ole a ke o mai la na leo kani kupinai o na mea kani a ke loheia aku la ka leo o na kanaka i ka nei ilalo o ke kalunakauhale, e hoike mai ana i ka kakou opio he mau lealea nui aia ke hana ia la maloko o ua kulanakauhale la i kapaia ke "kul,nakauhale o ka hauoli."

            E na hoa kuilima o keia nanea ilihia a kakou a pau e kaukoo pu aku la. O keia aina oia ponoi no ka aina o Fatatia e noho alii ia ana e ka Moi Sebazi. O na lealea e hana ia ana ma loko o kekahi hale Towera e ku la ma ka aoao hikina o ka halealii, he mau lealea ia no ka la hanau o kana kaikamahine alii Nevaria. Aia ke ku la mamua iho o ka noho kalaunu kahi a ka Moi e noho la a me kana kaikamahine he eha tausani poe mele me na timebala, na violaume, na bila hookani a me na pahu kaula. na na ukekehahau, mamua iho o ka poe mele, ewalu haneri o na keiki alii a me na kaikamahine alii o ka papa akahi a me alua. i hoonoho ia ma ke ano huinakolu. a iwaena konu hoi o ka huina o ke poo o na alanui ekolu o ua Towera la, a maho@ e iho o lakou ka papa o ka poe naita a papa akahi, no lakou ka huina eonohaneri. a ma ko lakou mau lima na laau ihe loloa, a ma ko lakou mau puhaka e lewalewa ana na pahikaua i hoopaaia i ke apo dala, a mahope iho o lakou ka papa o na kaukaualii. no lakou ka huina he hookahi tausani, a mahope iho o lakou na kuhina eha e ua Moi la a me na kiaaina pakahi o na apana. He umikumamalua kakou a mahope aku o lakou na kanaka koikoi o ka aina he eha haneri. a mahope iho o lakou ka poe makaainana he umitausani i papaluaia, a ma na puka e ku ana na kanaka koa elua haneri, me na pahikaua a me na kakaka

            O keia hale Towera ua kukulu ia ma ke ano puka poepoe e uhi ana i ka aina he 50 mile, nona ke akea o na alanui e moe la iloko he elua mile. he hiki i na kaa me na hololio ke holo iloko. Oia kekahi o na hale kupanaha loa i hanaia ma ua kulanakauhale la a e hoomanao iho e ka mea holuhelu, he mau haneri tausani e noho iloko me ka piha ole. E na hoa heluhelu. e kau aku i ko kakou nanaina maluna o Romura e kiei mai la iuka lilo.

            Aia ka la ke aneane aku la e nalo i ka ilikai ola no ko i nei wa i hoea aku ai mawaho lilo loa o ke kulanakauhale, a i ka anenae ana e hiki i ka hapalua o ka hora 7 o ka 10, aia keia ke hookokoke aku la i na ipuka o ua hale Towera la, a ke ike aku i ka maaloalo mai o na kanaka olalo, a ke weli mai la na ihoiho kukui ma na alanui i kukulu lalani ia a no ia mea keia i lele iho ai ilalo, a kauoha aku 'a keia i kekahi wahi kanaka e malama i ka lio a hiki i kona hoi ana mai mai loko mai o ke Towera, a e @ku no au ia oe i na apapa lala elike me kou makemake. No ke ano pouliuli, aole e hiki i kahi kanaka ke ike pono mai i na helehelena nani o ke keiki alii Romura, a no ia mea i ku ae ai ke keiki alii Romura a komo aku la iloko o ka huikau o na makaikai e hookeke la, a ma ka puka hikina keia i pili ae ai mawaho mai me ka hoaiki ana aku i nana aku ai keia ia loko, a ke maaloalo la no hoi na koa me ka nana ole iho i ka kakou kamahele o k@ po lea o Newaria ka ui.

            (Aole i pau.)

 

HOOLAHA KUMAU.

MRS. THOMAS LACK,

Helu 81, ALANUI PAPU.

MEA KUAI A LAWELAWE I

--NA--

Mikini Humuhumu na Aahu, a nui wale Aku

HE AGENA KUAI NO NA MIKINI

White, New Home

            Davis, Crown, Howe

                        Mr Florence

                                    Na Kui Mikini o na

                                                ano a pau a Hawaii

                                                            Na pepa ana lole o

                                                                        na ano a pau a me

                                                                                    kela keia mea.

            NA LOPI MIKINI A KALAKA

HE AGENA KUAI I NA

Pu @aifela, Pu Panapana, Pu ki manu

            na Poka, Lu, Pauda, Kukaepele.

                        NA KAPUAHI AILA MAHU

            Mai ke nui a ka liilii.

Ma ka lawelawe nui ana o’u i ka hana lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku, ua makaukau au e hooko kaulua ole i na kauoha a pau.

            O na kauoha mai na mokupuni e hooko @ia.

                                    2@

 

 

FRANK GERTZ.

 

MEA KALEPA A LAWELAWE HANA KA

 

NA ANO KAMAA A PAUNO NA

 

Wahine, Kaikamahine a me Kane.

 

            Na Kamaa Buti a me ua Kamaa aahaa ihu na Keiki

Kane a me na Kanaka makua, o na ano paikini hou loa

                        2081-@m]

 

W. AHANA,

 

KELA HUMUHUMU LOLE

 

Mea hana i na lole hou ma na paikini maikai a pau a me ka hoemaemae hoa ana i na.

 

LOLE KAHIKO.

2089.3m

 

PACIFIC HARDWARD COMPANY

 

Na hope o Dilinahama Ma.

Mau Mea Kuai Lako Hale

Alanui Papu, Honolulu

 

HOOLAHA KUMAU           .           HOOLAHA KUMAU.

 

WOLFE & CO.

 

Mea Kuai i na Ano a pau o na Mea

 

AI, HUA AI, O NA ANO A PAU.

 

            Eke Palaoa,l Berena, Wati, Bata, Berena manoanoa, Berena h@aha, mea ono. o kela ano keia ano, Ko paa, Kope, Ti, Aila @i@, a me na ano a pau.

 

Helu 66, Alanui Hotele, Kakekuai mua o Lewis & Co.

 

            Eloaa koke aku no n@ kau@ha a pau loa me ka hakalia ole, a p@ka ka @ o na hoo malu ia ana E hooko ia na kauoha o ke kulanakauhale nei me ka hekewawe ma ka me ka uku ole. O na kauoha mai na mokupani, e lawelawe koke ia.

            2083 6m

 

Nuhou!            Nuhou!            Nuhou!

 

AILA MAHU MAIKAI!

 

HOO KAHI DALA WALE NO NO KE

 

KINI AILA HOOKAHI!

 

E kuai pau ia aka ana no ka nui loa o ka aila i keia manawa.

 

E AU E NA MAKAMAKA! EAU!

 

            E kipa ae ma ka halekuai o

                                                            Kakela me Kuke.

 

B. L. EHLERS & CO.,

PAINAPA.

 

Poe Kuai i na Ano Lole a Pau.

Helu 99 alanui Papu. - Honolulu.

 

            E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau maluna o kela a me keia moku.

@