Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 45, 6 November 1886 — MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO O KA MOKUPUNI OAHU. [ARTICLE]

MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO O KA MOKUPUNI OAHU.

Ua waiho mai ua komite la i ka !akou olelo hooholo inma 0 keia aha, ua ajx)no keia aha i ka olelo hooholo a ia komite. Nolaila, ua hooili la no keia hana e ka ahahui maluna no o ia komitc e hele i ka ekalesia o Kaneohe, e haiawai pu ai me lakou. no keia mau kumu : ( N T oka hooi>onopono ana me lakou, ma na hoike elua, o ka haiolelo a me ka elele a ka ekalesia mai, ua manao ia e hele ke komite e ike i ka oiaio o ia man hoike a me ka pololei. 2 O ka lawe ana i ka olelo hooholo a keia aha e hoike aku imuā o ia ekalesia o Kaneohe. Nolaila hoi, ua helo ko oukou komite e lawelawe i ka hana i haawi ia mai ma ko lakon lima. Ua lawelawe kahi lala o ia komite, ua nana pono ko oukou komite no ia hana nui ma na aoao elua, ua ike pono i na mea 1 hana ia ma īa la iwaena o ka ekalesia o Kaneohe. Ua hele aku ko oukou komite me ka mana o ka aha e hoakaka aku i ka olelo hooholo a keia aha. Aohe mea, a mau mea, a ka hapa nui o ia eka!esia ma ia In, a maliu mai la hoi, a ku malie iho no hoi, akakuu iho, a hoolohe mai la hoi, a loaa mai ka naau haahaa, me ke akahai. iloko o na heahanau ma ia la. Nolaila, eia ka ninau a ko oukou komite, M O ka poe a pau e makemake ana e hoomau ia *o Ko2obabela. E like me ka olelo hooholo a ka aha, 1 hiki i ka halawai ana i ka malama o 3katoba, kau na lima iluna, enii iho a ilakw O ka poe hoi ma ka hoole e ' eau mai na lima iluna, ua kau iike mai a na līma a pau ilana. 1 NoiaiUu Ua hcx>nolo aku ko oukou Lomite, e like me ka makemake o ka \ ;kalnia o Kaneohe, e hookuu ia Kolo- l abela mai ia ekalesia aku. ko kakou loa paahana, me ka naau aloha nae y oe ke kaumah* du. J. N. Paiki:u.—Ko oukou komite. 1 NOl mai o Kekahuna, e lawe a kama- I !io; a<e ia; ma ke no» a Waiwaioie, e i pooo loa i ka hoike a ke komhe, [a

HoohoīoKi—l'a lohe leeia #ha me kt| mi!umina nui i ke poho ka o ko iakou nwnao i hoc»hoio ai e j>i!i ana i ka hiha o ka ek;*lesu o Kaneohe. a me ko lak'>u ha ; o;ek>. Ke paijai nei keta aha e imi koke ka ekalesia o Kaneohe i ha»o!e1o kupono no kobkou kihapal Hoike mai o Waiwaiole, ke ko«nite oka ekalesu o Kaneohe, ua malama ua malama oia ina ahaaina elua, aua uku ia mai oia i oa da!a he uml Ua hoike mai o Paikoli ke Komhe. Ka ekalesia o Hauula &: Kahana. ua malama oia i ka ahaaina ma ia ekalesia. Kamuhana 4. Xa palapala hoopil Heluhelu mai o Paaiuhi. he palapala hoopii no Kat»uku a no Hauula 5: Kahana.

Hooholo ka aha e lawe a kamailio, a mahope iho t ua waiho ia ma ka lima o kahi komite. Ka palapala hoopii o Kahuku. Hyde, Waiamau, Kekahuna. No ka palapa'a hoopii o Hauuh, me Kahana hooholo ka aha, e waiho ma ka iima oke komite o na palapaia hoopii. Hapai ka aha i na mea e pili ana i ko J. Manuela inoa Rev. Hooholo ka aha, e waiho ma ka lima o kahi komite, Hyde, Paikuli a me Waiwaiole. E hoomau aku i na komite ona ekalesia kahu ole. Timoteo no Kahuku, Paikuli ko Hauula, Waiwaiole ko Kaneohe. j Kumuhana 6 Ke ola o na kahu, j hooholo ka aha, e waiho ma ka lima o kahi komite, Hyde, Kekahuna, Hale. | Kumuhana 7Na hale kahu Ua hoike mai o Timoteo ke komite ona ha!e kahu. Ua hui no oia me na kahu a me na luna ekalesia, aia a makaukau, alaila, hoike aku. Kumuhana 8 Na oihana kuwaho. Hoike waha mai o Hyde, n© keia kuniuhana. Kumuhana 9 Ke kula kahunapule. Hoik* waha m?i o Hyde,.no ke kuia kahunapule. Heluhelu mai o Waiamau —Ke komite o ka paiapala hoopii 0 Hauuia, & Kahana. Ua noonoo ke komite i ke ano a me ka manao o keia palap6!a, me ka ike 'ana i ke ano pololei a me. ke kupono. Ua hoapono ia hoi ka nonoi o keia oalapala, nolaila ke waiho mai nei ke komile i keia olelo hooholo. Hooho'.oia—Ke hoapono nei keia aha ia S. Kapu, e lawelawe ia ika oihana haiolelo no ka ekalesia o Hauula me Kahana mamuli oka manao oko iakou palapala hoopii: nolaila, e hookaawale ia ka hora 10 a. m. oka la apopo; e ninaninau ia kona makaukau i ka oihana haiolelo, a na ka luna hoohoomaiu e alakai. C. M. Hvdf. ) J. Waiamau. Komitk. J. Kekahuna. I Hoapono ka aha i ka hoike ake komite. Heluhelu mai o Waiamau, ke komite o ka palapala hoopii o Kahuku. Ua noonoo ke komite i keia paiada'a, a hoike aku iko lakou mahaio i ka nui o ka hana maikai a J. Samoa, a me ka makaukau eieu oko Kahuku ma ka lawelawe pu ana ika hana aka Haku.

Aka hoi ke noho nei o J. Samoa, he haumana oke kula kahunapule, hookahi makahiki wale no kona kula ana; he|mau haawina ao he nui loa mamua oka hoopau ana i kona mau hemahema. Nolaila, ke paipai aku nei keia aha ika ekalesia o Kahuku, e hoomanawanui a hoomau ae iko lakou mau hana maikai. He nui ka wa i koe mamua o ka wa kupono no keia haumana e hookuu ia mai ke kula aku. E hiki ana Daha i keia haumana ke kokua iua kihapai la i mau Sabati paha me ka haaiele ele ana i na haawina ao o ke kula kahunapule.

C. M. Hyde.. i „ J. Kekahuna. 1 KoM,rt ' 1 Hoapono ka aha i ka hoike a ke komite. ' I.a hana 2 Poaha Oct. 7. 1 Halawai ka aha 1 ka hora i hoopanee ia. Nawaa ma ka noha Malama īa ka hapalua hora haipule, heluhelu la ka moolelo 0 ka la hana mua —aponoia. Ninau ka aha i ko S. Kapu makaukau no ka oihana haiolelo, ma ke ala kai ana a ka lunahoomalu. Mahope o ka ninau ana a ka aha; ua hooholoia. E haawi aku ka lunahoomalu, a me ke kakauolelo i palapala hahlelo no Samuela Kapu. no hookahi makahiki. Heluhelu mai o Waiwaiole. Pareka i ka hoike o ko laua ekalesia. Kumuhana le kula kaikamahiae o Ka«aiahaa Hoike mai o Hyde no ke kula kaikamahine o Kawaiahaa Heluhelu maī o Hyde ke komite no ko J. Manuela inoa Re>. Hoike a ke komite e piii ana i ko Manuela hapai hou ana i ka oihana haiolela Ua kukakuka pu ke komite me keia hoahanau, a moakaka kona noho haiE pule ana me ka imi nui e lilo i kokua ma ka hooholo ana i ka hana a ka Haku, Ua ninaninau ia oia e pHi ana 1 na olelo hoino i wawa mua b, e pil i ana i kona inoa maikai .as eohoike ia

kekahi komu kupono no ka hoo'e maa ana i kona h*~e!awe ana ī ka h.ina a ka Haku ma ka oihana Nolaib. ke hoapemo nei keu ahahui ia Manuela a e haawi aku i pabpa!a haiolelo no ka mikahiki hookahi e hapai i keia hana L*a, a pau ka makahiki e noonoo hou ai ka aha i ka pono a me ka pono ole paha o ka hoomau ana i keb hana. C M. Hvt>F. i J. Kfk\hi\a. Ko>irrr. S. Waiwaiole. I Lawe ka aha a noonoo ika hoike a ke komile, ma ke noi a Timo?eo e hoapono aku nei keia aha, a e haawi aku ka lunahoomalu, a me ke kakauolelo, he pa'apala haiolelo no J Manu ela, no hookahi makahiiā

Noi mai ka ahahui, e hapai ia ka heluhelu haawina. Heluhelu mai o Timoteo, i kona haawina, " no ka hooomanamana." Hoopanee keb aha a hui hou ika hora 7 a. m. o ka la apopo. Pule o Waiamau. La hana 3, Poalima, Oer. S. Halawai ka aha i ka hora i hoopanee ia. Nawaa ma ka noho. Mabma ia ka hapalua h«ra haipule. Heluhelu ia ka moolelo a aponoia. Heluhelu mai o Kauka Hai, i kona ; haawina, " e wehewehe ika buke o i loba." Hooholo ka aha, e hoolaha ia kumumanao ma ka nupepa. Kumuhana 1 ī Na ahahui imi pono; hooholoia. Ke hoapono nei keia ahahui 1 ke kukulu ana i mau ahahui Kristiano ma kela ame keia kihapai. Lana ka manao, e maiama ia he halawai hui o keia mau ahahui o ka poe opiopio ma ke ahiahi Poaha, ika pulee halawai hou ai keia aha. Kumuhana 12 Ka neluhelu Baibala. ī ka manao o keia aha he mea pono e hoolahaia ka heluhelu Baibab, mawaena o na ekalesia; hooholoia. Ke paipai ikaika ia aku net na ekalesia hui la o keia e heluheiu nui i ka pahpala Hemolele. Heluhelumai oKaukaHai, ke komite no " ke ola o na kahu. " Hoike. ake komite e pili ana i ke ola 0 na kahu ekal Ua noonoo pono ke komite i keia kumuhan ame ke kuleana nui ma ka hooholo pu ana i ke aupuni o ka Haku ma keia pae aina. He mea nui i keia wa kaae wale anao ko kakou mau ekalesia e noho aie. Ua napa loa o Paulo i keia ano noho, a hoole hoi ka poe noonoo pono i keia noho kauwa ana i Maniona, oia no ka

mana o na dala. Nolaila, ke paipai nei keia aha e hooko loa na ekalesia i ko lakou mau olelo ae like me na kahu. Ina aole e hiki i na kanaka ke paulele i ka hana maikai o na hoahanau manaoio,, pehea e hiki ai i ke Ak.ua ke hoapono ia lakou ? Ma ka papa kuhikuhi i pakui ia e keia palapala hoike, ua moakaka loa ina paha e hoolako ana kekahi ekalesia i na haawina manawalea, no hoi. e hoomakaukau lakou i na dala lae ai no ke o!a kahu. Eia kekahi he uuku loa na dala i haawi pakahi ia e na hoahanau no ke ola kahu. Oi-pakolu a palima paha ka ekalesia o Waialua mamua ona ekalesia e ae. Ina paha e hiki ana i hookahi ekalesia ke hana nui e like me ko Waialua, pela no ka hiki ina mea e ae. Nolaila, ke paipai nei keia aha i na eka»esia a paū e manao i na mea nui a hooholo pono i keia hana kupono. He pono no ke lawelawe na I'uuku i keia hana me ka eleu a me ke akamai. Ina paha e mahele ia ana ka nui o na dala iwaena o na apana, a hookohu ia kekahi luna koho ma kela a me keia apana, he pono no ke hooholo i ka hana ma kfla ame keia mahina. E pono no hoi e hookaa aku i na dala a pau lea, i mea e pau loa ai ka aie, pau ka mahina, pau ka makahiki. Eia kekahi, ma kekahi mau ekalesia ua lawelawe ia hookahi lulu dala ma kela ame keia mahina, ana ka aha ekalesia e puunaue ai i na dala e like me kekahi olelo hooholo. He kupono paha keia ano hana ina paha e hoomau ia ka hapa kupono ona haawina manawalea ika Papa Hawaii, a'me na waihona e ae. Eia kekahi, he pono no ke noi aku keia aha ika Papa Hawaii. e hoomakaukau i kauwahi palapala liilii e pili ana i keia kumuhana. "Ke ola ona Kahu, " i mea e hoonaauao ai i na ekalesia e pili ana i keia haawina pono. C M. Hyde. ) A. O. Polepe. • Komitk. J. Waiamau (

Kohoia o Kauka Hai, Polepe. Waiamau, i komite paipai i na ekalesia o keia aha no ke ola o na kahu. Hoopanee keia aha, a noho hou i ka hora i % p. m. Pule o Waiamau. Halawai ka aha i ka hora i hoopanee ia. Pule oWaiamau. Kumuhana 13 Xa Misiona kuloko. Hooholo ka aha, e uku ia ke kahunapule Pukiki 300.00, ka uku no ka makahiki hookahi, no ka hoolaha ana i ka olelo a ke Akua iwaena o na Pukiki. Ana ke kakauolelo e hoouna aku; imua oka M Papa Hawail" E hoike aku i ka manao a keia aha i No na mea e pOi ana ika " Misiona Kuloka n

! Helohelu mai o Waiwaiole he ot«to ihoeholo; e j»ono e noonoo hou ia e I keu aha ka pono oJ. Manuela no ka I b*cbwe ana ika oihana haiolelo mai | keia aha aku. ua wawaia kekahi mau ' keakea e |>ilt ana uu, no'uila au e pai* hou afcu nei i nana keia aha no |kt ta keakea e piti ana ia ?. Manu«?a, i j keia wa. | E waiho 1 keia okio hooht»to ma ka ! hma o kekahi komiie, aj>ono ka ahaJ Wai.wau, S. Paali hī, Nawaa. Kumuhana 15 Ka Opiuma Ua ike maopopo ia, he mea ino loa a he kumu' hoopoino nui ka opiuma 1 ke ob, ka noonoo, ke kino» ka waiwa'u amena pomaikai he nui o ke kanaka. Ka lj|huikanaka a me ke aupuni, e ai j ana, e inu ana. a e puhi ana, ame ka hoolaha akea ana ik& opiuma; ahe moonihoawa nui e hoohiolo ana ika noho pono ana, e wawahi~ana t ka maluhia, a me ka noho maemae ana o ke 1 kanaka, a o ka lahuikanaka paha ? E hoopau ana i ka ikaika, a e alakai pio ana i ka lehulehu e lawelawe ana ia hana iloko 0 ka luakupapau. ' He kumu nui ia e koi mai ana ika ahaolelo e hoomahuahua ae i na haa- • wina no na kanaka lapaau. No ka hoakea ana i na kahua, a kukulu hou i 1 na ha!e mai pupule. Hoonui ae a hoa- > kea aku ina pa %t ilina kuj>apau. M

Nolaila, ua hooholoia. Akahi >(e ka nainamina nui a rne ke aloha nui i ka lahui, ke aupuni, a me ka noho alii. Ke hoike nei keia aha, i ko lakou manao kue loa, a kue mau, ika hoc>laha akea ana ika opiuma iwaena o keia lahuikanaka. Alua Ke noi aku nei keia aha ika Noho alii, a me ka ahaolelo kau kanawai o ke aupuni, e hoole loa aku ike kanawai e laikini ana i ka opiuma a e hoomau aku ina kanawai eku nei i keia manawa. Akolu Ke paipai ikaik? aku nei keia aha i kona mau lala, na ekalesia, a me ka poe aioha ia Hawaii, e hoonaauao aku a e hoomalamalama aku 1 ka lahuikanaka ina ino, a me na poino he lehulehu i hoea mai no loko oka opiuma, a e hoopale loa aku ike komo ana mai iwaena o lakou. Aha Ke puie nei makou i hookaawale loa ia aku, ke komo ana mai o keia moohueloawa oka make iloko o Hawaii nei. Amene. J. Waiamau. j J, Kekahuna. • Komitk. J. N. Paikui.i ! Kohoia o Wqiamau, Paikuli, Keka huna i komite.

A e waiho aku imua o ka ahaolelo, a 0 kekahi e hoolaha aku ma ka nupepa. Me ke kakau inoa ana o na lala o keia aha. Kumuhana 16 Ka hoomana Poaono Ua kamailio ka aha, aole mea i hooholoia. —17 Kahi e halawai hou ai keia aha. E halawai hou ana keia aha ma Kaumakapili, ika Poakolu mua o Aperila makahiki ISS 7. Ileluhelu ia e ke komite imi haawina. 1 "O ka babetizo a ana a loane ia lesu ma ka muliwai o loredane. Ua hooluu ia anei me kona kino iloko o ka wai, a i ole. Ua pipi ia paha ma ke poo ? " C. M. Kauka Hai 2 Heaha na hana ponoa kekahunapule iwaena o kona ekalesia ina ua aie lakou iaia ? E. S. Timotro. 3 Na ouli oka hopena o ka ke Diabolo hana. A- O. Polepe. 4 Ka pili ana 0 ko ke aupuni mana Ina hana ekalesia. H. H. Paleka. 5. Ka pili ana o ka oihana kahu waiwai, i ko kakou mau hana ekalesia. J. Waiamau. 6 E wehewehe ia loane 1:17. Paaluhi.

7 Ko ke Kahu Ekalesia kuieana i kona Aha Luna. S. P: K. \awva. S Na kurau keakea ano nui ika pono iwaena o keia lahui. J. Kekahuna. 9 E wehewehe ia i Pet. 3:13, Ekalesia o Kahuku. 10 E wehewehe ia Timoteo 2:«;. Ekalesi \ o Hauula & Kahana. 11 Ke ano kupono oka heluhelu ana i ka Baibala. J. X. .Paikuli. 12 Pehea e hoonui ai ike kuleana o na hoahanau, ma na hana o na halawai haipule o na la noa ? Ekalesia o Kaneohe. 13 Ke kuleana o na Eka!esia ma na ku!a hoonaauao o keia aupuni. S. Waiwaiole. 14 I moolelo o ka Unakila ana o ka pono ma na aina a pau, ma ka hapaiua makahiki. Kula Kahunapull Paikuli. j Kekahuka. > Komite. Kone. ( Hoapono ka Aha. Ke mahalo aku nei keia aha, i ka ekalesta o Kaumakapili, i ko lakou malama maikai ana mai i na laia o keia aha, ma na mea e oluolu ai na kino, i na la hana ekolu. Heluhelu ia ka mooielo a heapoooia. Hookuu ta keia halawai me ka pule a ka lunahoomaiu. S. Paaluhi. Kakauolelo.