Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 48, 27 November 1886 — HE MOOLELO KAAO NO Edisepa Ferido. KA HIENA KAULANA O BAGALIA KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI. Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Edisepa Ferido.

KA HIENA KAULANA O BAGALIA KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI. Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia.

Ke Kuhikuhi I'uii'ne r<>up>u Kamah?o, ao ka Liona Ilanu Meheu Pololei. He .1 fovliio Enelani i unuhi ia tto ke Kuo'koū. PANE AkU la o La, o lele i ke ala o na mea pohihihi, a hai aku oe, ua haule oia i ka hewa me ke kana* ka o ka henua/alaila e ike oe i ka lilo o ke kane ana mai iaia aku. Ae aku la ua Ui la a lilo ae la oia i pua a nalo aku la oia iloko o ka imo ana a ka maka,. I kela wa aka U i Hoku i n;lo aku ai, aia hoi nakeke ae la ka ipupoki kupua ake ala ona mea pohihihi, a puiwa ae la o Nani Ehiku a ala ae la oia me kona pane ana iho i kana ipo. He pihkia paha keia o kaua. Ke aha l£? wahi a Edisepa. Ke nakeke mai nei hoi ka pahu Ipupoki kupua. Hele aku la oia a wehe ae la i ke pani a ninau iho la. Heaha keia nakeke. la wa i oili ae ai kekahi pua a pane ae la, "E ka haku ona haku. Ua haule oe i ka hewa." Ia oukou no ia wahi, heaha ka hewa ina wau e haule iloko o ka'u mea i a.oha ai. kai he mea okoa ka'u au e nakeke nei, eia ka o ka mea i "au wale ka la. : '

A ! Haule iho la oe i ka hewa me ka mea imi mea pohihihi ka'u meai wanana mua aku ai ia oe, aia ko pokii la ke kii la i ke aia o na mea pohihihi e hele mai e pepehi ia oe, hana ia ka ikaika a nui, oe 1 ko pokii. Hele pela, heaha ka hewa ina wau e haule me ka mea imi mea pohihihi, a heaha ka hewa ke hele mai ke ala o na mea pohihihi, ua lawa o Nani Ehiku i ka ikaika, a ua lawa i ka mana, a ua lawa i na mea a pau, auhea ke kupua o ka lewa e komo mai i kuu aina, hookahi wale no mea i pakel» ola niai, mai kuu mau kiai mai, o kuu alohae pupue mai nei ma ka pela no)u o Huleilua. Pane mai Ia ua pua ?a, ae, ua hiki, aka, aole au i hewa i kuu hahai ana aku ia oe, a emi iho la ua pua la iloko o ka ipupoki, a hoi hou aku la no ua Ui la a hiolani nou no, nani ke kaikamahine a ka hopohopo ole i keia, aka, ,£ ua hiki no." Oiai no laua e hooninipo ana me na wainaoa a ke kehau, hu ana ka makani a haalele wale, nu hou kamakania haalele wale, nu hou ka makani o ke kolu ia, ia wa, ala ae la 0 Nani Ehikua pane iho la i kana ipo. K ke aloha e, eia ka make la ke hookokoke mai nei ia kaua, aohe keia he makani e, aka, o ke ala keia o na mea pohihihi e kii inai ana ia'u e pepehi, jnhea kou manao hoj>ohopo paha oe ? Pane aku la o Edisepa, hopohoi>o hoi i ke ah.i. aole paha ia o ka mea e hopohopo ai. A, nani ke kane a ka nftkau ole la oe, o oe ke kane ola na iwi, heaha la hoi, ua hiki, e hoi aku no au e moe, a haule hou tho la no laua moe Aole i liuliu iho, aia hoi, kani mai la ka leo o ha Aeko kiai eha, uwo mai la na liona. hae mai la na iho, nonulu mai la na bea, i panai pu ia mai e ke kuolo o na niho o na moo, aia lakou a pau ke luku ia mai la e ke ala o na mea po hihihi, aka, aole i kuemi hope na kiai, aole hoi o lakou t make, a o na kiai a me na koa kupua a ke ala o na mea pohihihi, o lakou ia e ulupa ia la a pau i ka make, e uwe ana. e helelei ana ilalo, a o ke ala kekahi o na mea pohihihi i eha, aole nae oia i kuemi hope, ke lohe pu ia la ka paapaaina o na mea kaua, ka nei nakolokoloJo Aina Nani, ka halulu o na wawae.o na kiai, na leo uwo o na holoholona e make ana, e kakaa īna, aka, aole nae i eueu ae na hulu o Nani Ehiku, aohe ona manao ae-e he kaua keia, e ala ae la hoi, he ole loa no. Maanei e ka mea helunelu, e waiho iki iho kaua i na Ui a kana, e luakaha ana i ko laua nani, nmeni kiai hoi e kaua mai la me ke ala d na mea pohi-

hihi, a e nana ae kaua i kahi kanaka makalii Setiwa cku mai la iiuna o ke kua o kona iio helu elua Baka Boloka me ka ohe nana i kapaia, ke Aniani kilohi, a e nana ana oia i keia kaua nui ma Aina Nani. a pane iho la oia i kona 110 Baka Bo!oka. E Baka Boioka* heaha la ke ano o keia kaua a'u e ik«L* nei. Pane ae la o Baka Boloka, o kau keiki. ua hau'e i ka hewa me Nani Ehi. ku. A o ke ala hoi o na mea pohihihi, ua liii i kau keiki, a oia kela kaua la e ho--0111 ia mai la mawaena o na kiai o Aina Nani a me ke ala ona mea pohihihi. Kahihi, wahi a Setiwa, he keu aku no kela o ke keiki a ka apiki nui wale, kai no i heie aku nei e imi i ka mea pohihihi, eia ka i kela mea pohihihi okoa, haalele ia iho no la hoi ka «lelo aka

makua Pane hou iho la ua wahi Setiwa la i kona lio, pehea la, e hoouna ae paha au ia manu Pouii e makaikai i kekaua. Ae, e hoouna oe iaia imua 0 kau ketki, malia he makemake kona i kekahi me.i, no ka mea ina hopohopo ole ana kau keiki i ke kaua ana me ke ala o na mea pohihihi, alaila nana ka lanakila ma ke kaua ana. aka, i hopohopo oia, aole e loaa ana ka mea pohihihi. Ia wa koke no i lele iho ai ua wahi kanaka uuku la mai luna iho o kona lio, a pane ae la ia Manu Pouli. E Manu Pouli-e, e lele oe i Aina Nani a e akahele ka helena e kuu manu, o ike ia oe a pilikia kaua. Pane aku la o Manu Pouli, aole, aole au e ike ia a hiki i ko'u komo laelae ana iloko o Aina Nani, a nalo aku la ua manu la iloko oka imo 0 ka maka. Oiai ua manu la e lele la, a iloko o na sekona pokole wale no, kau aku la oia iluna o Aina Nani, a iloko o ka imo ana a ka maka komo aku la oia »lokoo ka hale aniani, a kau ae la oia ma ka ipuka aniani o ka lumi a Edisepa ma e moe ana, ao!e nae he mea i ike iaia, aole pu hoi me Ed:sepa ma, no ka mea ua like kona ano me ko ka makani, ka ike ole ia, iaia e kau ana, kiei aku la oia iloko, a ike aku la oia i kona haku e hiolani mai ana ma ka aoao o ke aloha. A ia wa no i nakeke mai ai ka Ipu poki kupua, a pu( ho ae la o Nani Ehiku a pane iho la. H jonaukiuki ino no ka hoi keia ipupoki, o ka moe iho hoi keia oka nanea, hoala hoi keia pahu lapuwale. Hele aku la oia a ninau iho la, heaha keia e nakeke nei, he manu wahi a ka pua i pane ae ai. He manu, heaha ka ia manu ? wahi a Nani Ehiku i pane iho ai. He manu mai a Setiwa mai nei, i hele mai nei i ko ipo e ninau ai ma ua makemake paha oia no kekahi mea, Aia mahea ? wahi a Nani Ehiku. Ina aku ma ka ipuka aniani kahi i kau ai, nele ia aku e ninau ? wahi a ka pua i pane aku ai. I h-ili ae ka hana o Nani Ehiku e kau ana keia mau hulu nani ana i ike mua ole ai. Pane iho la o Nani Ehiku he manu ike ole paha keia i ke kamailio. Ia wa pane mai la ua manu pouli la. ae, aohe no o u akamai i ke kamailio, aka, ua maalea iki no nae. Auwe ! wahi a Nani Ehiku, he poeko loa ka oe ika olelo, a huli pono ae la ua aliiwahine la a ninau aku la, heaha mai nei kau oonei ? Pane mai la ua manu la, 1 kii mai nei au 1 kuu haku. Owai ka inoa 6 kou haku ? wahi a Nani Ehiku i pane aku ai. Pane mai la ua manu la, o Ediseda ka inoa o kuu haku. ka "imi mea pohihihi. v Kahuhii, aole paha ia lanei, aole au 1 ike iaia, o hoi, aele ia lanei nei, wahi a Nani Ehiku.

Pane aku la ka manu, owai aku ka hoi ia e moe mai la, o ka pua "Mae ole" anei, kahaha, aole oaha kela oia, 0 ka imi mea ia, ka olali nana 1 hoohaule iho nei ke kupaa oAina Nani, ua hamapi ko ike e Nani Ehiku i kuu hakn. Ika lohe ana o Nani Ehiku kulou iho la kona poo no kekahi mau minule a pane ae la oia, heaha la hoi, he nanhoi ia ua haule ae nei au i ka hewa me Ip imi mea pohihihi, ka mea hoi a'u i hoole kuhihewa aku ai ia'u maupua, ua hiki ae la keia, aohe a f u mea nui eae e hana aku ai, oiai ua haule ka mahthia, a puana ae |a ua Nani Ēhiku la me ka leo nui penei: E o'u mau kiai ika-

! ika a pau-e ! eia ka milimili a oukou !a j !ua haule ka maluhia, ka mea a oukou t| malama pauaho ole ai i na kau a pau, a! i weliweli ia ai hoi oukou no'u nei, ua | haule ! ua haule au i kuu aloha kuhi-; hewa i ka nani o ka imi mea pohihihi, auwe aloha no oukou. Oiai uaui la e uwe ana, ke helelei pu !a no roe kona mau waimaka, a oia ka Edisepa i pane mai ai mai ka mee mai penei: Eke aioha. e uwe ana oe i ke aha ? hoi mai kaua e pili, i mehana i ka ooli o ka ipo. Pane aku la o Nani Ehiku me ka puliki ana 0 kona mau lima i na maka penei: Moe no paha oe, kanaka hoopunipuni maoli no oe ia'u a haule wau la ia oe, a akaaka malu iho la oia iloko o kona lima, oiai no oia e akaaka ana. Pane mai la o Edisepa me ka mino aka pu ana, heaha ko'u hoopunipuni, o kaua like no ia i luana pu iho nei, a na kaua no i hooko īa kaua iho, hoi mai kaua e pili. Ia wa i pane aku ai o Nani Ehiku me ka wehe ana ae i kona mau lima penei: E kuu kane aloha, ka mea hoi nana i olali mai kuu aina pilikia a loaa ai au ia oe iloko oke anipuni a Lima* loa, e wehe ana ka pili a kaua la, § pau ana ko ike ana ia'u, a pela hoi au ia aka, i nui ka ikaika a me ko mana, ala-i ila, hat aku au ia oe, wahine oe, aka, t hapa ko ikaika, waiho na iwi ou eke aloha mahope o'u.

Ia wa i ala mai ai o Edisepa mai koka wahi moe mai a pane mai la, kahaha, hoolele hauli no hoi oe īa'u eke aloha, o ka moe īho hoi keia o ka nanea, he mau hoala hoi kau, heaha la hoi, ua hiki ina e haalele mai ana ee ia'u ua ike no au i ka'u meae hana aku ai i loaa heu ai oe. Pane aku la o Nani Ehiku me ka helelei pu ana o kona mau waimaka, hauoli wale au ia oe e kuu kane ke imi ae oe ia'u a loaa me kou uoino ole, nolaila aohe o'u wa aku i koe, o keia wa wale no, e nana pono mai ia'u e kuu kane, a mai hoohewahewa ke ike mai ma keia mua aku, a e ninau pono aku wau i kou inoa, owai la kou inoa oiaio? Pane aku la o Edisepa, o ko'u inoa i kapaia mai ai e ko'u mau makua, o '•Ēdisepa" ao ka lua o ko'u īnoa, o Heneri, a0 ke kolu o ko'u inoa, oka imi mea pohihihi, o keia mau inoa a pau kau e hoopaanaau ai, a i poina oe me oe no ia aole me a'u. Pane aku la o Nani Ehiku, ae, aole au e poina i keia mau inoa ekolu ou, a pehea la ka loihi o na la a'u e kali ai ia oe a hiki ae oe i ko'u wahi e noho aku ai. Pane aku la o Edisepa, e kali oe la u iloko onala he 5 mai keia la aku ina nae oe e hai mai ia'u i kou aina e noho aku ai, a i ole, i kahi paha o ua aina ia e waiho la, a i ole i kona inoa hoi. Pane mai la o Nani Ehiku, aohe aina, aohe i maopopo kona wahi i kau ai, aole pu hoi me kona inoa, he pohihihi na mea a pau i kuu manao, aole e hiki ia'u ke hai aku ia oe. Pane aku la o Edisepa, heaha la hoi, ua maopopo aku la ia'u ia, pane aku la o Nani Ehiku, ej»loba auanei kaua, a imi ae ia'u a loaa, alaila, lilo aku keia waiwai nau a mau loa aku, e honi mai ia'u no'ka manawa hope.

Ia wa i hui ae ai ua mau ui nei a kaua a iloko oka imo ana o ka maka i nalo aku ai ka ui Nani Ehiku a haule iho la o Edisepa iloko o ke aloha kuiipolipo no kana mea aloha he wahine, a oia paha kau e ninau inai nei e ka mea heluhelu. Ihea i nalowale ai o Nani Ehiku ? a heaha ke kumu o kona hele ana aku ia ? a oia ka kou mea kakau e hai aku nei. O keia nalo honua anio Nani Ehiku, uā hoi aku la oia i ka poli o kona mau makua, no laua hoi na inoa o Ramj2edio ka makuakane, a o Mahedulo kona makuahine, a na laua mai na kaikamahine 4 oia o Nani Ehiku, l4 ka Lv' "ka Mahina" u a me Hoku" a ilaila i hoi aku ai o Nani Ehsku ma ke ano e mihi aku i kona mau makua no kona haule ana i ka hewa, eia nae, ua ahuwale ta i na maka o ka makua, ua ike mua ia kona haule ana. Ma o keia hoi ana o Nant Ehiku i kona aina, ua haalele iho U oia. i kona mau pono a pau, a oia ka Edisepa i hu)i ae ai a ninau iho la ia manu Pouli. Owai kou inoa ? • O manu Pouli ko'u inna, wahi £ka manu. O hea kou aina hanau wahi a Edisepa. O aina manu no ko'« a!na, wa.hi a manu PoulL ( Āole i