Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 49, 4 December 1886 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA. Ka Olali o ke Kahua Kaua. [ARTICLE]

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA.

Ka Olali o ke Kahua Kaua.

Ka f n.ira i h«_*'k vtr--Hī Lu Or.v*hi maLiiaalama o ia l-i; ku l'i i.elaKcl-. -. niuLunau nuwaeia ota kuii:;»i m< na kualone-; k» n-in nar»u * h>.*-av»!air: ka - r .uti*.ii na ;i!i;wahii.e a o hur..|u j i eha ka "eha i;us.\ Ake ai li Kshii hihioMo Wiliia o h Eikiu. A o ke Knpuea Uwikanl o ka MakiilHla

ALAII.A, w.ihi hou a ke alakai o nanaiea, ualoaamaiia'ukekauoha a me koumauhoae ku aku nei,ea|xihu koke i ko oukou ola meka oioka pahi< kaua, oiai, he mau maiihiui oukou, ao* le he mau kamaaina. Pela ke kauoha i haawi ia mai e ko'u mua ae. A i ole no ka apahu ia oko oukou mau ola, alaila e oluolu e haawi pio mai, i ole ai oukou e ike i ka ehaeha o ka nahikaua. I ka lohe ana oke koa ooio i keia mau olelo, alawa ae la oia i kona mau hoahele me ka hiohiona oka wiwo ole, a aia hoi kona mau maka e hulili ana me he la he īmu ahi enaena iloko o kona mau onohi. A oiai ua uhi paa ia kona kino holookoa mai ke poo a na wawae i ke kapa kila, a koe aku kona mau maka, nolaila, ua ike ole ia aku ka puai mai o ka ula ohelohelo ma kona mau papalina, me ka oni o kona niau io paahana, a me ka paila o kona koko e hoowela ana ina aa wikani o kona mau lima nunahele. He oiaio ua pii mai la ka enaena o kona inaina, a oia kana i nana ae ai i kona mau ukali, me ka manao aijv he kulana o ka wiwo w'ale :r.aluna o ; ik? M ,he okoa na hiona i halawai mai me ia, oiahoi kona ike ana aku, aia iaua ke kalele la maluna oke kuniu oka laua mau pahikaua, ah& kulana o ka makaukau e paio me na enemi. Nolnila i pane aku ai ke koa opio me ka leo ikaika i na naita. ]D na na;ta wiwo ole oka ululaau nei, he oiaio malalo o ke kauoha ako oukou alakai nui e liooko koke ia ano, aka, mahea ko eukou koho ana ke lohe aku ana oukou, ua ake makou i mau hea'loha maiku no keia wahi malihini, a ke lia nei makou e loaa na hookamaaina a i poe kamaaina hoi makou no keia wahi. A I ole, oke kauolu i loaa ia oukou he mea nui ia i

ko oukou manao ana niamua oke ola makamae, nolaila, owai o oukou e aa e ku iwaena o ka make«i e makaikai i kona mau palena weliwHi. He oiaio loa e like me ka la, i ka wa a oukou e liapai ae ai i ka oukou niau makakila a ke aloha oie a hookau niai i ka make i npu ia no makou nei, e halawai niua ana oukou me ka make mau loa, a e kahe auanei ko oukou koko i wai hoopulu ina ululaau o keia kiekiena. K lohe oukou ano, owau o ke 4t KuDueu iwikani o ka makakila,"

1 ka lohe ana oua [>oe naita la Ina huolelo a ke keiki alii i pane niai ai, ua ano hookuemi hope ia ko lakou manao aka, no na oU'lo kauoha a ko lakou alakai nui, ua hooko k» ke aku la lakou i ke kauoha ma ka hoopuniia una oka kakdu koa me kona mau wahi ukali. Me na manaolana ana no hoi o keia poe, aoie la e nui ana ka hana i ka !awe ana i ke o!a o ke keikialii Laudi'a a me kona mau ukaii, eia ka auanei he hana luhi loa ia. Oiai i ka wa i ike ai na naita ua paa ke keiki aiii maiihini ika hoopuniia a me kona mau hoahele, oia no ka wa i owe like &e ai ka lakou mau pahikaua o halao'a ae la mamua o ka kakou koa opio, āka, e like rae ka maalo oka anapu ana o ka uwila, |>ela no ka eleu o ke koa opio i unuhi ae ai i kana pahikaua, a he wa ia no na kakele maka kila e ix?hapoha ana, a e hele ana Koi ke kani oeoe o ka hao kila a lohe ke alakai o na naita a me ka puali naita nui e n<*ho mai la oia ke kahua ponaha. Aole i liuliu loa na kani oeoe oka hae kila, ua hamau pu iho la, a manao iho la ua alakai nui !a ona naita ua f>au nui i ka make, »nai na pahikaua aku a kona mau na:ta he 60 i hoouna aku ai. la wa i hul) ae ai oia a nana aku la maiuna o ke kiekiena kahi a ka kakou koa opio e ku ana, a aia hui ileko o kona hoopahaoha'o nui ia, ike aku la oia i ke koa opio Laudita rae kona roau ukali eku mai ana roe ka k»kou mau pahikaua raa na liina. ahe kulana ko iakou a ke alakai nui ona naiu e makaikai la» he ahi labjia o ka wiwo ole

o»ai i ka v a a naiu he t*o i ar«i ae ai 1 ka Lkou n.au pahi a .uiehe uui h e h<K»kau i>>o $ na hji«na koikt»i maluna oko lakuu nei niau kiiu\ oia no ka wa i leJe aku ai na ukah o Ke koaopio iwaena o lakou a kiikele |H»l«>lei aku la i ka laua niau makakila, ke hele U a koniq ke puanuanu o ka weli iko !.ikou ala kai. Aia hoi ke koa opio ke j>ale la a ke haawi pu la i na maka pahi oke Aa make loa maluna ona naha e lulunu

mai ana ma kona mau aoao » puni, a no ka wa pokole me he la i paani wale ia aku no ua poe naita la, aia he'mau heana puanuanu o ka make ke mokaki ana mao a maanei. A oia ka ke alakai nui ona na-.t.i e haohao ana, auhea la kona mau naita. laia no hoi e kaulona jx>no ana ik? nana ma ua kiekiena nei, aia hoi ik? aku la o»a ma aia he mau kino e waiho ana ma ka komia ama kahi hoi ona kapuai wawae oke koa opio e ku ann, a nolailao'a i hoomanao «he ai ua pau kona mau naita i ka luku ia, a i o'e o kekahi hai)a w;ile no paha.

No kekahi mau minute loihi ke kal ana o ke alakai ona naila no ka hoea mai o ka ahailono ina he mau ola kekahi i pakele, aka, ua poho wale ia kali ana. Noiaila kauoha ae la i»u ika puali naita holookoa he haneii Uus;ini ko lakou nui e nee aku no ke kiekiei.a kahi ake koa opio eku mai la me kona mau ukali. He oinio ua pii \>ahiku ae la ka inaina o ua nlii naita la oiai uakaili ia aku eka make kekahi ona pukonakona o ka puali naita ke kanaka ana i kapa aku ai, oia ka lima akau o kona puali naita, ke'koo e hina ole ai i na kaua he nui, aoke ki e paa ai ke aupuni. E hoomanao e na hoa, oia no ke alakai o na naita he 60 i hoouna ia ;»ku e luku i ko kakou ko:i opio a ipe kona mau wahi ukali. Iloko no o ia wa, aia i.a naila ke nee papa la no ke kiekiena k;»hi a ka kakou koa e nanakee mai la, a i ka ike ana o ua eueu lao Italia eia ke- nee papa aku la ma kela a ine keia nono a punilakou, huli iho la oia a j>ane ilio la i kona mau hoa hele: E o'u mau h-»a make pu o keia huakai makaikai, e nana aku ma ko kakou aoao a puni ke nee mai nei ka make weliweli 110 kakou, a o ko kakou hana ana aku la kela i pakele ai. Pehea, e puhi anei au ika ole kahea i na naila hot»p:ihaohao o ko kakou lalani kuahiwi la wa no i alawa like iho ai ua mau wahi hoahele la oke koa opio, a ike aku la ika pii makolukolu ana mai o na naita no kahi a lakou e ku aua, a no kekahi wa a laiia e kilohi ana i ka nee pipikini mai ona naita 1 luko me na pono kaua, ua huli like ae la laua a pa ne aku la iko laua haku: Ea, aole id no keia o ka make a kana mai, aka, ao le paha ia e u iho i kou mau aiwaiwa

nei—he wai auan j*aha ia no nut»a, nolaila mai kahea aku i ku kak«>u nui o makehewa auanei ka l'ihi ana «nai o nei loa. No ia pane ana mai a na hoahele o ke koa opio i akaaka iho ai ua eueu ia a pane aku la: F«a, ke hele no hoi a ahu lala kukui kela heluna nui imua o olua, aohe no olua he kanaka he akua, oia hoi ha, ialelnle ia, keehi ia a paa kuiana, a kakele 110 ike akamai ana maka kahi ike o ke kanaka. Ia wa no i 01 (iono itio ai ua mau naita la nn ko laua kulana, me he ia he l>ohaku nui i ki|»a|>a ia a paa ika ho* nua, a o ke koa O|>io hoi lawe ae la oia i kona kulana giua ak », aka, aia ht ahi iloko o kom uuuwai e h'iowela ana i kona mau aa huki a e }>aiia ana i kona keko.

Emoole no hoi puni ae la lakou nti i na naita ine ka lakou niau puhikaua e wanao'a ana i ka iewa. a na ka olino o ka lakou mau ;>a v iikaua i h >anapu ae i ka malamalama nialoko o ka ululaau a hoholo ae b inaluna o na lau laau me he la he uwlla no ka wa ino. Ha hani !oa mai la nj koU'nu naita mua ta bkou nei, a o;a no ka wa i ike ta aku ai ke alakai o na na ta i ka oili ana mai a ku iho la ma kahi kokoke i ke ko* opio. Me ka Uro kakana a ikaika no hor, jane mat )a oia. E na waht aeahaukae, e haawi pioi oia oukou t a i ok. {K-la, alaiia ua mak&ukau au a me ko'u mau naita e luku aku ia oukou me ka mainoino, a e iilo ko oukou mau hea na i lepo hoopulu no na aa Uau o keia kuahiwL E ke koa wiwo oh, wahi a Laudila t aole loa makou i hele ma ke ano e haa | wi pio aku me ke akaaka ole o ne ku-

nu. aolo hoi no ka nuke mc ka h<uo oleuoh ikaika, aka, e tuU nui u makou ina ua kue nukou i ke kouiehe vi ana mai nei i ieia airu, aua hauoli makou e hooko ka hoohaahaa oie aku 1 keu laahia. He malihini makai kai makou i ake e hookamaaiiu, a ina e loaa ka oluolu ia mai kv>u kiekie e haalele koke iho i keia wahi me k.\ to aa t>le o na poino mai ka oi mai o na (lahikaua, alaila e hooko no makou iloko o na wa a pau. ! ka iohe ana o ke alii naita i na oleio a ka eueu o Italia i |>ane aku ai, ua hlo ia i mea hoonaukiuki Uu i kona ; manao ka loaa ana he mau pane h<H> nahoa o ka ikaika iloko o keia mau *va ln aeahaukae ekolu» a no ia mea, i haa wi ae ai oia l kekahi m«u hc»ailona i kona mau naiia a oia no ka wa o la kou i lele aluka ma? ai maluna o lakou nei me ka hikin-awe Uxi, a nalo pu iho la ka kakou koa opio a me kona mau wahi ukali iwaena o keia aluka nui.

Heoiaio, i ka wa a na naiia i hapai ae ai i ka lakou mau pahikaua nunui IKiiahahiha iluna a hookunihi |K>no ih® la i ka maka oi lua maluna oka kakou mau moho, ua |>a |K)i\o iho la ka mala malama oka la a olmolino aku la na maka o ka kakou koa opio, nolaila, ao le i ike la aku ke kakele makakila ana a lakou nei e like me ka lakou hana mua i hoohana aku ai i kela j>oe mua i pau nui ika rnakc. Me oiaio ua poi pu ia ke koa opio. I ka \va i*ike mai ke alakai o na nai ta ika lele aluka ana aku o kona mau naita a |>oipu iho la maluna o ke koa opio me kona mau ukali, mino aka īho la ia me ka nalu ana īho: Kainoa he oolea keia wahi aeahaukae o ka |wu e hoonahoa ana mai nei: me he hana no hoi a kaukan| iwi, hoohoa mai i na eu eu o Sepania.

laia noe nahi ana, aia hoi n\e ka ha oha'Ō* niMi"ikti v sku ai oia i ka hio like ana niai o kona mau naīt.l :t hūuMhoki ilalo kekahi maluna o kekahi, me he la he poe i loaa like ika mai kuhewa ka hehee hke ilalo. Aole nae pela ena hoa. Oiai ika wa o lakou nei i poipu ia iho ai ena naita, oia no ka manawa i haalele pau ae ai lakou nei pakahi i na ai ka make a Hinakahua, ame he la 1 ka ike aku, aia he kanalima o na na»ta e paio ana i kel.i ame keiu pakahi o lakou. lie hapalua hora paha keta no ke ana o ke kaua me ka hoomau ana ona naita ika nee imua, a no ka ike mao|K>po ana mai o ua poe la aia ko lakou heluna m;»huahua he mau heana pio na ka make o ka pahikaua o ka ka kou niau koa wiwo ole, ua hiH?maka bui aku la lakou e auhee a iI«ko oka manawa |>oko!e ua nalowale. Aia hoi ka kakou mau koa iwaena o ka muliwai koko kahi i au ai, e au ana no na maka mao a maanei 110 ka iko hou aku ina hoa paio, aka ilnko oko lakou haohao nui aia i'no la ihea kalu 1 nalowale honua ai. Oih mai -la ke koa opio mai waena ae 0 na hakuhaku koko nunui e waiho ana a ninau ae la i ke koena o na naita. Ua holo aku lakou, wahi akona tuau uieali, a he inau heanakeia iinake mau ele mamuli o ko lakou mau manao haakei.

Uhu ! walii a ke koa opio, ina no I>aha i hoomanawanui iho nei ua jK»e la ina no ua make kakou. Aka, n«» na lani mai keia (>ake!c ana Ia wa ko ke no, liuliu n iiiho la no ke kulana kauhale. la wa i hoomaemae koke iho ai lakou i ko lakou mau aahu kiia, a hoohuli ae la i ko lakou mau lio no ke kulanakau hale, a iloko o ka wiliau niaknni me ka puahiohio nui i nalo aku ai «akou a j«iu me ka hikiwawe loa. Iloko no hoi o na minuie helu wale no, aia lakou nei rna'waho o ka hu'a o ka ululaau, a malaila i kaohi niai ai at lakou i na lio a ku nui iho la. Nana aku la lakou ike kulana kauhale i ka waiho kahela mai i ka lal, a maanei i puapuai ae ai na hoomanao -ina iloko o ke koa opio no ka nani lua ole o kona home ana paha e hoohnlike ae ai me keia. No kekahi mau minute loihi ko fa kou nei ku ana, a hoomaka hou aku la e heie, a no ka wa pokole aia lakou ke heie la iloko ona alanui oke kuianakauhale, a ia iakou e hookokoke aku la e hiki iwaena o ke kulanakauhale, ike iku (a lakou i ka nunua o na kanaka i ke alanui a lakou e hele aku nei, a me he ia e hoolohe ana lakou i kekahi nu hou £iy> nui e hoike ia ana kekahi ka naka. (AoU i pau.)