Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 50, 11 December 1886 — HE PAUAHI. Ka Paia Eleu Mawaena o ke Ahi a me ke Wai. [ARTICLE]

HE PAUAHI.

Ka Paia Eleu Mawaena o ke Ahi a me ke Wai.

PAKELE XA WAIWAI MAI FOIX(X Mahope koke iho o ka hora 9 • V a po Poaha nei, ua ike ia ka ao ke ahi ma ke keena luna loa o ka hale pohakn o Kuke ma r ao ka hale hoi nona ke keena oihana oke Ki okoa nei. Me ka e!eu loa i hoea ai na kaawai malaih oia ka helu 2me4, a aia ua demona nei ke holapu la i na ukana ame na opala o luna. No kekahi mau minute loihi ka hoao ana ona kinai ahi e wehe i na [«ini puka hao o ua keena luna la, aole nae he hemo. Mahope iho ua loaa he wahi puka e komo ai no ke kanuku īliwai, eiai na kaawai e ku ana a puni ka hale, a e le- j le ana ka wai mao a maanei oka hale: j No keia mau hoao ana nae, ua ike ia aole e pio ke ahi, nolaila ua hooikaika hou t a no ka manawa a na alelo manamana o ke ahi e hahani iho ana maluna o ka papahele a hele loa aku i ka laula oka hale, ua hemo ae ia kekahi mau f ani hao, a komo koke no ka wai. He wa keia e paio ikaika ana ka wai ame ke ahi, ao ka uwahi hoi me na kanaka kinai ahi, a oiai na iliwai a pau eha e luai ana i ka wai maluna o kona enemi, ua ano akakuu mai la ke ahi. I ka manawa nae'a na kinai ahi e hoao ana e komo iloko o ke keena, ua ikeia aku la ke ahi e lalama ana iluna o kaupoku, nolaila ua huki ia kekahi iliwai iiuna a wahi ia he puka a malaila 1 komo aku ai ka wai, e lele wale ana ma o a maanei me ka hiki ole ke hoomao[)opo pono aku i kahi o'ke ahi, oiai ke hao mai la ka uwahi maloko mai, a hiki ole i na maka ke ike aku. O keia keena luna kahi oke ahi i hoomaka ai e a, oia no ke keena humu j>ea oJ. M. Oat & Co. He mau pea no maiaila i ka wa o ke ahi no ka moku kuna Jinnie \Valker. Aole i maopopo loa ke kumu o k'e ahi, aka ua manao wale| ia he ahi puhipaka, no kekahi 1 mau. kanaka i hana malaila i ke ao a pela i hoea mai ai keia demona o ka '

po." He keena malalo iho o keia keena pauahi i hoahuia me na lako moku, aka nae ua pakele mai ka haule ana iho ake ahi ma ia keena, koe nae na hoopoino ana a ka wai, a he palekana nae 'noi ia. He ekolu mau keena malalo loa, hook.'ihi he keena ukana, hookahi he keena oihana o ka hui hooholo moku Pakipika o Kuke ma, a o ke keena oihana no hoi o keia pepa. Ikawa a ke ahi maluna, a e paio pu ana hoi me ke wai, ua komo aku la na lima kokua ma keia mau keena a lawe aku la ina ukana a pau o loko, koe na mea kauinaha loa e hiki ole ai ke hoopakele iloko oka manawa pokole, ua palekana ka hapanui o na ukana. Mamua nae o ka pau pono ana o kekahi mau ukana o loko, ua haule makawalu iho la ka wai o luna me he muliwai la, a ua hoopoino ia kekahi mau ukana. No na wahi opeope oko keia l>epa ua hului ia ae la e na lima kokuā pauaho ole ]no. Lilikoi, Enoka, Naukana, Kakalia, kekahi o na ulele hua o ka nupepa Paeaina, a me kekahi poe e iho i kokui pu.

Ua pani hakahaka la keia hale no 6.000 dala; na ukana 2,500 dala; na waiwai pili nioku, 2,500 dala. Ua pakele nae ka hale ame kona mau waiwai mai na poino koikoi a ke ahi menemene ole, koe wale no na pea o ke keena luna a me na pono liiiii e ae.

Na ke kanike o ka bele hnailona pauahi i hoohikilele »ku ike anaina kanaka nui e hoonanea ia ana e na leo mele a ka puali puhi ohe ma ka Lma Kuea, a no ia ua poomuku wale na leo mele o ka papa kuhikuhi i hookaawale ia no ia po, a lilo ae la keia anaina ni i i poe paio me ke ahi ma ia po.

Ma na hora ahiahi, ma ke alo no o keia hale na puali kinai ahi helu 2 me 4 kahi 1 hookiki wai ai, a maluna o keia hale no ka wai o ka hookiki ia ana, a he hana maa mau hoi ia i na pu ali kinai ahi ka hookiki w?i ma ke ano hoomaamaa. Aole nae ihalapahahe hapaha hora mahope koke iho o ko lakou huli hoi ana, hooho koke ia no ke ahi, aua hoopuiwa koke ia na ulele hua o ke keena nupepa Paeiina oi u la | kou e hoomakaukau ana no ka pepa ipukaiaoke kakahiaka. Ala lakou i kiei ae ai ma na ipuka aniani, ike koke no lakou ika punohu oki uwahi ma kaupaku. Na ke kanaka kiai o ka mokuahi Kilauea Hou i hooho mua ke ahi, a mai iaia mai a i ka makai e ku ana ina ka huina a nana hoi i kahea loa ae i ka halewai me ka uHli: a oiai o Wm. Kele i hoio aku ai e nana i keia ulili, īke koke no oia i ke ahi, a mai iaia loa aku hoi a ke t<>wera kiai helu 2.

Ma ka aoao o keia pepa ke haawi nei i na mahalo kiekie ina puali kinai ahi i ko lakou e'eu koke ana ae ma ke kahua pauahi, ai na lima kokua i lauahi pu ae i na wahi opeope o ke keena o keta pepa. Me na mahalo du ana i na niakai kiai maluhia no ko lakou hoomanawanui ma ke kiai ana ina ukana i waiho ma na kae alanui ma ia ipa Aloha oukou.