Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 52, 25 December 1886 — Ka Haiolelo a ka Lunakanawai kio Kaumakapili. [ARTICLE]

Ka Haiolelo a ka Lunakanawai kio Kaumakapili.

Ht anaioa mahuahoa ka i akeakea ae mx Kaun akap'U e lohe i ka haiolelo a ka Luna 1 inawai Kiekie po oka la S*bat i hala i kela pule aku nei O ke kumu hana oka haiolelo epiiiana'oo ka Oi.elo a ke Akua. Ma ka Halelu 119. pauku ios ke kumuhana: "He kukui kau olelo o kou wawae. *' Haiia mai la ka pili oke kanaka roe ke Akua, ke ano o keia ob ant, a be ola ana no hoi mahope o ka make ana oke kina Poeleele anti ma kela kapa o ka !ua ? Aole, ua haiia mai il kakoo kahi mau mea e akaka ai ka mea e pono ai ka noho ana ma kela aoao. Na ka Baibaia i hoike mai ia mau mea—Ka Buke keia t oi i na buke a pau. He kanaha poe okoa nana i kakau keia Buke mamuli o ke aoia ana mai eke Akua. He 1,500 makahiki ke kowa mawaena o ke kakauia ana o Kinohi a me Hoikeana, ka buke hope o ke Kaunha Hou. He euke k»kua keia i na lehuUhp o ke ao nei. He kuhikuhi- pololei no na hana e pomaikai ai ka noho ana ma ke kino, a he alakai e hiki ai i ke ola oiau !oa. Ua kakau mua ia ma ka ili o ka laau. he Papyrus, he ili laau i hanaia a lahi-; lahi me he pepa la—a©he ko kakoui ano pepa i kela wa kahika Na olelo kakauia ai keia buke i kinohi, oia no | ka oielo Hebera, ka Kaledea a me ka Helene. O na aina kahi i kakauia ai, o Asia uuku r Babulnna, Helene, lulia ame Palesetine. I kinohi aole i maheieia ka Baibala i na mokuna me na pauku. Iloko oke keneturia eiwa i maheleia ai ma na pauku, a iloko o ka makahiki 1250 loaa na ma hele e ikeia nei i keia wa.

N*a mahele o ka Baibala, he 39 huke okoa oke Kauoha Kahiko. Na huke mua elima (ka Pcntatench) elima lakou. Na huke moolelo, eiwa īa mau bnke, losua, Lunakanawai. Ruta, na Samuela e!ua, na Lii elua, na Oihanaalii elua, Ezera, Nehemia a me. Esetera. Na buke a na Kaula, he umikumamahiku. Na Kaula nui elima, oia o Isaia, leremia, Kanikau, Ezekiela a me I)anie!a. Na Kaula uuku, he umikumamalua, oia o Hosea, loela, Amosa, Ohadia, lona t Mika, Nahuma, Hahakuka, Zepania, Hagai, Zekaria a me Afalafti. He iwakalaakumamahiku buke o ke Kauoha Hou, na buke moolelo elima, oia o Mataio. Mareko, Luka, loane a me Oihana. Na palapala a Paulo, he umikumamaha. Iko Roma, iko Korineto, elua; iko Galatia. Ēpeso, Pilipi, Kolosa, iko Tesalonika, elua; iko Timoteo, elua; ia Tito, Pilemona, ai ko Hcbera. Na buke okoa, he mau palalakoha, elua a Pet tro, ekolu a loane a me ka luda.

Ka buke wanana, hookahi ia, oia o Hoikeana. Wehewehe pu ia mai la kahi 1 komo ai ona Halelu. Na olelo a Solomona ame ka buke o loba. A he nui wale aku na wehewehe ana malalo o keia mahele oka haiolelo. Hoike pu ia mai la ka poe nana i kakau keia buke, a me na poe nana i unuhi mai na olelo kahiko. Ikala 10 o Mei 1839 i pau ai ka Baibala ika unuhi ia iloko o na olelo Hawaii e na kumu kahiko a keia paeama, oia o Binamu ma. Ua unuhi keia poe mai loko mai o na olelo kahiko 0 ka Baibala, aole mai ka olelo haole mai. A he lehulehuj wale aku na manao i hai ia mai, he mea e lana ai ka manao no ka heluhelu ana i keia buke. Ua paipai nui ia na mea a pau e hoolako ia lakou iho me keia buke. Aole i lawa pono ka home o ke kanaka ke neie lua buke nei. No ka hapalua hora a oi ka hoolohe ana 0 ke »nama i keia haiolelo me ka uiha ole, a hoi aku la na mea a pau me ka hauoli i ka wai-1 wai oia po. He nui wale aku na ma-; nao i paa ole nni ia makou, o ka hiki kino a lohe pono ka pomaikai.