Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 2, 8 January 1887 — ROMURA. KE KEIKI ALII O KA PUUWAI LIONA. [ARTICLE]

ROMURA.

KE KEIKI ALII O KA PUUWAI LIONA.

i k>paU ka 'Opii Ran* o wtm klkapai, a« k» Pnmwmi • koaa I*> k*l{ a • k» Maat A«to koi • m km&laa* m u Ulalua aao•ao paliku • Al«galia. BE IWIK4KI EŪEI O IĀ AU I HALA - \ O KA Hookalakupua o Ka Makakila.

OROMURA ko'u inoa, wahianai i pane aku ai imua ona kanaka e kuku mai la, ae na maka~inana o kuu makuakane ka moi Rabona, ke haawi aku nei au i kuu hoomaikai nui ia ©ukou a pau.—Aloha oukeu. Ia manawa no i ikuwa mai ai ka leo o na mea a pau i ke aloha me ka eehia nui a me ka hauoli, a e puana hke ana, "E ola ke keiki alii Romura a mau io«, a 1 milimih oe na makou a i na Ia hope o kou nohoalii hanohano." A pela i kapaia ai %, Ka puuwai o kona Lahui " no ka wa mau loa. E na hoa e nana aku imua, ike a!ahele e waiho mai la. Ao'e paha oukou i poina no ke kumu ohia gala a me kela kihapai o Rine Hanoa. A ina pela, alai!a, e hoi hou aku kakou ilaila, a kakele hou mai Ika manawa i piha ai na makahiki ehiku o ke keiki alii a me ua kumu ohia gula la, ua ikea ekolu pua maluna oua kumu laau ohia gula nei ama hope iho ua hua mai la ua kumu ohia nei he ekolu hua ohia gula, Ika piha ana o ka mahina ua pala like mai h na hua, aika wa aka moi i manao ai oia ka wa pono e ako ai, a oiai oia i kii aku ai, aia hoi aole hookahi hua maluna iho, aua noke aku la oia ika huli malalo oke kumulaau aohe loaa iki aua lilo ia hana ana i mea hoonaukiuki loa 1 ka moi, a ua ninau aku la oia ina kiai, a oia ka lakou i hoole like mai ai a©le i ike ia. 0 ka mea kupanaha loa i keia kumu ohia gula, ekolu wale no hua ke hua mai, a i ka piha ana o ka mahina e pala ai a oia iho la no ka wa e nalowale ai 1 ka hoomaka ana o ka la mua 0 kekahi malama, ua hua hou mai la ua ohia gu!a nei a oia ka ka moi e makaala loa la; a i ka la hope loa e piha ai ka mahina i hoonoho aku ai ka moi i kekahi kiai i makaukau i na pono o ka mea kiai.

I ka uhi ana mai o ka po aia ke kiai e hololiolo ana malalo o ka lala oke kumu ohia gula me ka nana mau ana aku i na hua ohia gula ekolu e kau la iluna, a hiki i ka hapalua o ka po haule iho la oia hiamoe,oiai, ua manao iho la oia aohe aihue e hiki mai. I ke ao ana ae a nana aku la oia iluna aohe na ohia gula ekolu, ua lilo' Noke aku la oia i ka huli me ka manao ua haule iho ilalo, aka, aohe loaa iki, a mamua ae o ka puka ana mai o ka la hoea aku la oia imua o ka Moi, a hoike aku la no ka lilo hou ana o ka hua me ka ike ole ia oka mea nana e kii nei No ia mea ua hoonoho hou aku la ka Moi ma ka eono kanaka kiai, aole no he loaa iki, a ua lilo ia he mea hoonaukiuki loa ika Moi me kona haawi pu ana ae i kekahi makana nui i ka mea e loaa ai ka aihue, oia hoi e lilo iaia ka hapalua o ke aupuni a me na hale dala he 10 o Pelekane. Nolaila i hele: mai ai na mea a pau, aka he mea makehewa wale no ia.

No ka loaa ole o ka mea nanaeaihue nei, ua kau kanawai aku ka Moi i kekahi kanawai, oia hoi, "O ka mea e aa mai ana e hopu i ka aihue, e uku ia oia e like me ka mea ana e makemakei a ina e loaa ole, alaila e oki ia kona poo " Ua mau ke kanawai aka Moi i kau iho ai aua nui na poo i oki ia, ao ka aihue aole i loaa iki. Nolaila, ma ia hope iho aohe mea i aa hou mai e kiai, a e hana mau ana no ka aihue me ka ike ole ia a hiki wale i-ka hoea ana mai o kekeiki alii Romura a nona ko kakou hiaai nui e ake aku nei e ike.

No na la khulehu mahoi>e iho i huli ae ai ka moneka Hesana a hoi aku la oo kona home ululaau me na poili aloha aoa me kana keiki ame na Moi. Ua kauoha »«ai la oia i kana keiki hanai ika i ana mai. "E hoomanao ika piha ana o na la he i,ioo e hele aku ai oia e ike i kona makuahanai. Ua noho iho la ke keikl alii he kilohana no ke aupyni o Aregilia ame Alebiona kaulana. a he'mea nui hoi na kena mau makua me kona lahui kanaka, a ua pioili mau aku hkou iaia ina 4a a pau o ke ola ana, O ka moolelo ona hua ohia gula ekoiu oīaTka ka je kaao ana imua o kana keiki, a i ka hiki loaa ole oka mea nana e aihue mau nei, a me kona kau ana i kekahi kanawai oki poo, ua luliiuli ae la ke poo o ua keiki alii !a me ka pane ole, a hoi aku Ia iloko o kena keeoa hooluolu, me ka noonoo nui ana no kela moolelo ana t lohe mai la t kona makuakane. A oiai laua maluna o ka papaaina, ua pine aku la ke keiki alii i ka i ana penei:

*' £ kuo maka.i, »ka moolelo au i īhoike mai aī b*a no ke kihapai. ke kumu ohia giia a me na hua ohia gula ekolu, ke ooi aku nei au ia oe eae mai, owau ke kiai hope 102 nana e kiai ki alhoe, a i loaa c!e u'u. aiaila, e hoo ko mau ia ke kanawai a ina hoi e «oaa, alaila, e pau kela kanawai au 1 lau iho ai Ia manawa no ka moi i kulou iho ai ilalo me ka neonoo nui ana, a pane j mai ia : e kuu keiki; aole au e ae i kau e noi mai nei, mahope olelo mai na mea a pau he rooi hoopunipuni! au ahe pepehi kanaka maopopo loa. ] Ke loaa oie ka aihue, a hoopakele au! ia oe, alaib, e kue mai auanei na kana-| ka a pau ia'o, a e kaili aku paha i ka| nohoalii mai ia'u aku: a ina hoi au e| hooko ana i ke kanawai maluna ou,| aiaiia, e haule iho auanei au ma ke kae oka lua kupapau nou e kuu keiki no ka wa mau loa, nolaila aole au eae aku ana i kau e kuu keiki no ka mea o| oe wale no ka'u keiki L koe mai, ao | kou mau hoahanau, ua make kekahi o laua, a o kekahi hoi aole i maopopo kona wahi i hele ai ua make no paha oia. No ka pakeia paakiki loa o ke keiki j alii i ke koi ana i kona makuakane, ua kauoha ia aku la ka ahakukamalu e ka moi e hui a noonoo no ke noi ake keiki alii, a maloko o ua aha la i hoike mai ai na 'lii na kuhina a me na mea a pau aole eae aku ike noi a ke keik» alii, aka, ku ae la ke kauwahi kanaka kuaaina a pane niai la : "E ae aku ike noi ake keiki alii i hooko ia ai kona makemake, a o ko'u poo ke oki ia i hoopakele nona." A 110 ia mea ua hooholo ia ae la ke noi a kahi kanaka leuaaina.

i.a aku la ua wahi kanaKa iuaaina nei iloko oka papu o Domihe Eleele no ka hoomalu ana īaia o make. I ka hiki ana mai i ka la hope loa e p!ha ai ka malama, ua kauoha aku la ke keiki alii i na kamana helu ekahi, e hele mai imua ona maloko o ka halealii Kininare, a oiai na kamana like ole imua ona, ua haawi aku la ke keiki alii ina olelo noeau me ka hoike pu aku ua makemake au e hana ia i noho i !ike ke kiekie me ke kumu laau ohia gula e kupono ana ma kahi o na hua ohia e kau la, a e haawi no au i ka makana kiekie loa ika mea e loaa ai ka haina pololei o keia ninau a i kulike hoi me ka mea a ? u i makemake ai j ,e hanaia penei: I

Owai iwaena o oukou e hiki ke hana ika noho a'u i makemake ai, a oka mea e noho Uuna o tia noho la, aole loa ia e hiamoe a hiki i ke ao ana ? I Aole hookahi kamana i ekemu aiai no ka ka ninau a oia ka lakou i pane i ana mai E olft mau loa ke keiki alii, ao ka au i lia ai, aole iwana ojr>okou e hiki ke hana i noho e hi« t moe ole ai ka mea e noho ana iluna aole e loaa he kamana maluna o ka honua e hiki ke loaa. Ia manawa no i komo mai kekahi keiki opiopio a pane mai la, na'u e hana ka noho au i makemake ai e ke keiki alii a i keia ahiahi no e paa iho ai ua noho la. Ua ae mai Ia ke keiki alii a kauoha ia aku la ka laau a me na mea a pau o ka noho. Ua hke no ke kiekie oua noho nei me ka lala e hua ana i na hua ohia gi - la ekolu. A penei ke ano oka noho i hana ia ai i ole e hiamoe ka mea nana e kiai ana. Aia ma ka aoao akau oka noho ua kapili ia ekolu kuikele, ami ka aoao hema ekolu kuikele a pela ma kahi e kupono ana ike kua, a ua hanaia no hoi ka noho i kupono i ka mea hookahi wale no. Ua hana keia mau kui i ka wa e hiamoe ai ka mea kiai a hilinai aku i hope alaila, eku mai ana ina kui ekolu a lilo ia i mea nana e hoala iaia, a pela like a puni, a e na hoa e hoomanao iho i ke akamai nui o ke keiki alii a me ke kamana nana i hana i ua noho pahaohao la. Ka mea » kapaia -'ke kiai naue ole" o na hua ohia gula ekolu o Rine Hama." I ka paa ana oka noho ua makaika aku ke keiki alii a ua haawiia aku laka m«halo nui ike kanaka opio kamana no na ka inoa o Erme ka o!ali nana i hana o Kininare ka lua ole, a o ke keiki ka- i ne hiapo a Kaline Raama o Lano. j Nolaila, ua haawi aku la ke keil*.| alii i na noakana like ole ekolu, ka in®a | keikialii ka hapalua o na hale dala be j 10» a me ka lua o na moi maluna oj ka aina a pau o Pelekane, a ua koho | mai la ke kanaka opio Kamana i ka j oiakana ekolu e lilo ai ka lua o na moi ma ka aina o Pelekane. E na hoa, e hdli ae kakou e makaikai aku i ke kumu laau ohia gula a me ke kial I ka uhi ana mai oka po ua noho aku la ke keikialii ma kona kahua kiai, a ke holoholo ae la ua keikialii " kc ano t maa i fciai, me ke kau mau nna aku o konamau makailuna ikahi o na ohia gUla e kau lau a i ka hapalua o ka po t pii aku ai ke keikialii iluna oka noho, a akahi «o o : a a hoao e noho iho iluna a nana aku la i na l hua e kau ia maluea pono iho o kona i poa Aole i liuUe iho ua hookau mai la ka makahiamne maluna o»a, a no ■■ > • /

ia mea i hilmai aku ai ota i hope r a ia 1 manawa no iku mai ai oia i na kui ke!e ekolu a ehi loa, a o kona manawa no ta i puiwa ae ai a ike iho la oia ua hia moe ia ou, a ota kana i pane ae ai j £ na kui ekolu, ke haawi aku nei au ; 1 ko u hoemiikai ia oukou no ko ou- ' kou hoah aua roai ia'u i ko'u wa i hia- ; moe ai, ina ua lilo hou na hua ohia a; ; kuu makuakane i ka aihue me kuu j | ike ole aku i ke kino o ka aihue. Ao jie i iiuliu iho hx>kau hou mai !a ka | hiamoe nui paiena oie maluna ona i 01 | aku iko ka aole hoi e hiki ike | keikialii ke ala hou aku no akahi minuf te, hauie iho la oia a hiamoe me ka hi j hnai ana aku ma ka aoao akau, aia h«i ku mai la*oia i na kuhkeie ekolu. a puiwa ae ia oia. a ike hou iho la ua { hiki mai ka hiamoe iaia, a nana koke * aku ia oia i na hua, e kau mai ana no. | Aka, aia no ka mikahiamoe īiuna ona | lia wa, a no ia mea hauie hou <ku ia oia hia uoe me ka hiiiuai ana ma ka | aoao hema, a ku hou mai ia no i na kui keie ekolu, a puiwa hou ae ia no ka nui 0 ka eha, a haawi ae ia i ka mahalo i ke kauiana me na kui-kele ekolu. ( Aole i pau. )