Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 3, 15 January 1887 — EDISEPA FERIDO KA HIENA KAULANA O BAGALIA KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI. Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia. [ARTICLE]

EDISEPA FERIDO

KA HIENA KAULANA O BAGALIA

KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI.

Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia.

Ke Kuhikuhi I'aui ne Poupou Kaoiah? ;, ao ka Lioua llanu Meheu Pololei. /A' Mooi<-'o Enilani i unuhi ia nj k; A'uoieoii. Me keia mau huaolelo ke ala o na 1 meapohihihi i paneaiala'auaku ! la oia i kana kookoo mana, a anai ae la. oia ma ke poo o ua kookoo b, la wa: koke no i oili ae ai ke poo o kekahi moo a oni aku la ika papahele a !e!e aku la e like me ka ohpa ana oka uwila, aia ka lalapa o ke ahi ke puehu la mahope ona me he n .n.oku ahi li, anai hou ae h no oia i kana kookoo no aka e!ua o ka manawa a oili'ae la keka-

hi ilio a lele aku b, anii hou ae la no oia no ka ekolu o ka manawa, a oih ku la kekahi manu alele aku la, aana» hou ae li no oii a oili aku la hf d a a lele aku la O keia mau hol»»hulona a pau ua uhai aku la mahope o ka uieheu 0 ke koa Edisei)a.

I keia mau mea mana a ke ala o na mea pohihihi e lele la, aia o Eii.iepi ke a'lo la ma na alahele o na kiai me kona lio Baka Bo!oka, aiaomanu Poui ke iliki pau iho la i kona mana piha, aua hele na kiai a pau o a : na pohihihi me he poe la e hoa ana i o a iann. Iloko ona sekona pokole loa pili aku 'a ka moo mahepe o Edisepa, a oia kana i pane iho ai i kona 1.0 Baka Boloka penei: E kuu lio e, hele mai la au a wela. Pane ae la o Baka Buloka, aohe kena he make, aka, he makemake paani. hoohuli aku oe i ka hale paahuo kiaha gula. I kela wa koke no i hoohuliaku ai ua Edisepa la i kana kiaha guh, ahe kani ana e like me ka nakolokolo o na leo o ka hekili, poholo ana ua nei iloko o ka hale paahaokiaha aniani gub,

I ke poholo ana o keia kupueu ake ala ona mea po'iihihi, aia hoi, hanu ana ka ilio mahof>e, huli i.io la o Edisepa a ike iho Iho la ika lewalewa ae o ke alelo oka i'io ma kona aoao, ia wa pai iho la oia ma ke p>oo ua ilio la a wi ae la ka niho, a "aoa" nui la oia e like ne k.i hakui ana oka leo nakolokolo o ka hekil', a holapu mai la ka wela a hihina m »hoj)e o kma kua, pane, ae la ua Edisepa la iaia iho, kah'hij hoonaukiuki mai la ka hoi au i ktia I ilio. Me keia mau huaolelo ua Edisepa la i pane ae ai, a huli ae la oia i hope a la'au aku la oia ma ke alelo a huki mai la iuaiio la imua; a la wa i lele pau m »i ai na wawae o ua iilio la maluna o Edisepa. I kela wa a Baka Bo!oka e kuu pau |a i kona mama lele, aia ka kaua hiena xe hakaka nei me ka ilio, a iloko o na sekona nawaliwali o ka ilio, pane iho la o Edisepa. Ooee ka mea a kuu mau lima palupalu i hana ai, e lilo oe i kumu no na huhewa, a o kau hana akamai oka hoauwana ini mea a pau e hiki mai ana ma keia wahi, nolaila, "i hoekahi umii ana a ka hiena i koe."

Ia wa koke no i uhae ae ai ua hiena la i ka waha o ua ilio la, a nahaehae ae U oia iloko o na apana lehulehu, a make iho la ka ilio. ] ka ike ana o Baka Boloka ua make keia hoa paio o laua, nolaila wehe ae la oia i kona mau wawae a mohala, a e like me ka imo ana o ka maka i rialo aku ai ua B«ka Boloka U. la Uua i hiki aku ai ma ka Ipuka kumu laau Pohihih», ia wa huli ae U ua Baka Buloka la a pane ae Uia Edisepa penei: 4 *E kuu ha<u pia ia «nai au a paa, no ka mea, aohe o kaua puka, ua. pani ia mai nei e ka mana o ke Pohihihi a paa loa, hiki ole aku U kaua i kt» wa ke hoomanao ae he ola ko kaua i koe." I ka lohe ana o Edisepa i keia mau hauolelo, pane ae U oia, imua e kuu Baka B< loka mai manao oe no'u ina au e maKe ana, 14 make no, ina be ola, ua ola no. Aole i pau pono ke : a mau huiolelo a ua Edisepa U, aia hoi, hooku-i aku U Uua iOl pani oka puka « oili aku ai iwahoona aookalewa.

I keu H-a - la-..,1 1 hojku*i aieu ai, ia wa pu r.u 1 ik'-ha ae ai na ipuka a oili ( aku i«i ke p;x> dua 110 !a a iue kona ! kino, a maiiua ae oka heu.o !ac!ae rna aku u laua, ua paa ae la ka huelo o ua Baka ia i ke nahu ia e kekaai dia a hoomaka īho ia Uua eauaie , unie. Nu kekahi inau m.nute keia aune-

ume ana a iaua n;oku aku Uka huelo 0 ua Baka Ho.oku la, auwe aloha wale? 1 1 kela wa, Auwe ae la ua Boloka ;ta a pane ae la oia pt.nei: Ooe e dta ma k*.i t ho;,e aku a u.au loa, aole oe r ' oleio hou e like me ka ke aole ' hoi e hiki la oe ke ku e paio me ke I kanaka ma keia hope aku. | Ikai au ana o keia mau huaolelo a ua Bjka Bok-ka la, ua nalo akk la oia 1 _ ' ; iioko o na ao o ka lewa, a ia laua no e i lele ana, kani ana keia manu mahope. | Pane iho la o Edisepa i ki-na lio: E, , heaha nei manu e kani nei ? j Oka manu kena oke A!a ona mea | Pohihihi, e heie mai ana e hookolo ia kaua, a i keia wa nae, ua nololi loa ia

ua manu 1»; e pai ihooe ma kuu kikala. Ae, pa i iho la ua Ed-sepa la ma ke kikala, ahe anuu ana no ua 13.ka Boloka la, aia hoi, ua like me ka imO ana a ka maka, ku ana laua nei i aina daiman3. I keia wa a Baka Bolcka ma i hiki aku la i aina d..irana, aia o Manu Pouli ke hele huhewa la ma ke ala e hik m.ii ai ma ke kumu laau Pohihihi, ka ipuka hoi e hemo mai ai iwaho o na ao o ka lewa.

0 ka mea nana i hoolauwili iaia ma kona alahele oii no ka uhane 0 kela ilio a Edisepa i oepehi ai, a kaua h< i i ike ae nei i kana mau olelo paa e OUIO ana: E lilo ka uhane o kela ilio 1 mea nana e hoowalewale i na poe a pau e hiki mai ana ma kona wani i make ai.

No keii mau ole'o a Edisepa nolaila, ua noho kauhane okeia 110 meka enana nui i loaa aku iaia, aohe mea nana e hoopau i kona mana o Edisepa wale no ka inea hiki.

No la mea ua hoopunini ia o Manu Pouli ma'aila, ua nui na hoeikaika ana a Manu Pouli me ke ake nui ana o kona manao e loaa iaia ka puka e hemo aku ai, aka aohe e hiki oia, e hoc-j lalau mau ia ana oia ma o a maanei me ka hele huhewa mau ana, a kaua t tuha ai i ke kaii ana aku iaia, a he mea oiaio e ka m a heluheiu aole oia e hemo l-.ou mawaho 0 aina Pohihihi a hiki i ka wa 1 maopopo o!e. Aka, mai hopohopo kou naau eka mea heluhelu no ka make oka kaua Manu Pouli no ka mea, aia aku no he wa ma keia mua aku e ii.o ai uia i punahele na ke Ala o na mea Pohihihi. E huli ae kaua a a nana no ke alahele aka kaua koa a me kana mau h.ma. Oiai laua ma Aina D.umana, hui ; aku la oia me kona wahi makuakane ! makalii Setiwa, a nana heokokoe mai |la n.i w..hi maka 0 ua wahi kanaka makalii la a pane mai la oia me ke | kuhikuhi pu ana ae 0 kona lima akau ! ma ka hi'.elo o lio Baka Boloka penei:

E kuu keiki nuikai a ka hookuli nui wale, e nana iko kaua lio, akahi au a ike 1 ke kma o ko kaua lio mahope ou, me kuu kauoha aku no ka ia oe e maiama pono oe i kou alahele, eia ka o kou hana aku nei no ka la mamuli o kou makenaake, a heaha la ho», aohe a'u keiki 'io, ooe ke keiki a u i aloha ai, heaha la hoi, he nani ia ua kina aku la ka lio o kau *, u& hiki no, a e noho e kii ae au i kuu mja e manao nei, ka mea hoi au i hoopoina aku nei, me kou manao paha o oe waleno va mea i ike ! Pane mai la ua Edisepa la, e kuu raaIkuakane makali', aole au i hopono ka |he!e ana n.a na mea a |-au uu e kauoha mai ai ia'u, a i hakalia wale no i>o 'eo a pane ma\ alai a o ko'u ulele koke no ia. Panemai la o Setiwa,li!o oei ka leiUa |o ko kiiiO, i ka hoc>!a!ao hoi a ko ma I kemake, auhea la na hooia e hoike mai ; ana ua loai u oe ka mea pohihihi, na j mea hoi e kau nui la ala e ke aupun», InolaiU e kii oe ano, mai kaii no kahi wa hou aku. ! O ! He meaeh wak 00 ia'u ka mo[aia kai u'i kai lip >lipo, aole no au e I hopo ana i ke ki*i k. lopa uneune, wah r |a ua Edisepa nei i hoomakeaka aku 'ai i kona w»hi makuakane oakalil I Huh hou iho la ua Edisepa li a Ipane »ho !a i lona lio penei: Fehea |kou loauao fioko kaea hek i»ou ?

Pune aku U ua lio aohe a'u n.ak/o, i»onc kupua u>a ku iewa, aohe hui he kupua iua k? hunua. lna ua Uianao no ka he e ana nu na »an a pau, aiaiia e heie no kaua, aia na ku ti.ake e i kana niau hai x li.a pela, ua '* Haki no. " Ia wa hoohuli ae ia oia i ke poo o kona iio a p«ne aku la i Kuna «ahi uiakuakane: E kuu wahi makua makalii, e aloha auanei kaua. Me keia mau huaolelo ua Edisci a ia i pane ai a nalo aku la ua Eassepa neiine kona; iio Baka Boluka. I

Pane aku la kahi Sctiwa penei: Hc keu kela o ke keiki noke 1 o nui wale, | a e make e mai no paha auanei ka lk. la, he keu kela o ke keiki apiki nui wale, a akaaka ae la ua wahi kanaka makal ; i nei me ka oane ana ae penei. Ua hiki no, ua a'o no oia a ua iehia ma ke kau 110, a ua kapaia aku kona inoa oka ho kona noho paipai. Huli ae ia ua wahi kanika nei a hoi aku la no loko o kona rumi me ka wa'uwa'u ana ae i kona poo. Oiai hoi ua Edise:>a la e ahai ia ana e Baka Boluka, aia liua ma ko laua i alahele, pane iho la o Ed ; sepa i kona lio penti: No ka halepaahao o Keleawe Melemele o ko'u makuakane. PaIne ae la o Baka Boloka* no la 11 no hoi

neia mau wawae e naue nei. Aole i pau pono iho keia mau huaolelo a ua lio la, hulili ana na ipuka aniani o Va nalepiahio o Keleawe Melemele. Paneaelao Edisepa penei: Ho--Baka Boloka, eia kaua i ka halepaahao 0 Keleawe Melemele. I ka pau ana no o keia mau olel >, ku ana na wawae 0 ua Baka Boloka la 1 ka ipuka o ka halep. aluo. I kela wa a laua nei i keehi iho ai, ia wa koke no i oiii mai ai kekahi kaikanahine ui.a ninau mai la penei: Keehi na wawae i ka halepaihao, owai <a malimni? o >'idi se pa, Wilhi aua, aka, sao oe a'uj no ka mea, e hele aku ana au «ne)ks hooponopono ole, *o ka mea, ua hele mai nei no au ma ia ano hookahi. /

Auwe! wahi 1 ke kaikamal ine, mai manao oe-e a he hale keia e like me na hale o ka honua, ua piha keia hale i na mma kupua, a owau wale no ke kopua maanei, aohe mea nana e kulai ia'u e h.na ai. Pane hou aku la ua kaikamihine 13, ano koj wa e ku ai a heb aku ma kou j wahi i hele mai ai. Pane aku la o Edisepa, kahaha, oole'a n) ka hoi kou wahi kakai; he wa ni lai'eamahine no ka'u e makemake <iei e paio aku ai me oe, oiai he hi'a nila au i ka paio aku me oe me ka wahi le. 0 '. Aole 02 i helu ia e a'u, a< le o < e ka mea e wela ai o ka ili o ke»a <aikainahine, ua hke oe me ka opala imua o kuu mau lima, a i kuu leo no oe make oe, aole e pakele. Ia wa koke no 1 wehe ae ai ua Edi sepa la i kana kiaha aniini a pane iho la penei: Eke kiaha Pohihihi, Auhea ka Ui iloko ou ? Ia wa koke no i oili ae aikekahi kaikamahine a par.e ae la: Eia au la, aolie hopo. Oili loa ae la ua kaikawa'iine la a ku iwaho imua hoi 9 ke kiai o ka halepaahao o Keleawe Melemele, a pane .ku la ua kaikamahine !a: E ke kiai, heaha ka mea a kou naau i k\]ko ai ? Pane mai la ke kaikamahine:

O! ua ike au ia oe, ooe no ka haku 0 kuu haku, e lawe i ka mei au i makenuke ai, aohe mea nana e aua ak :. oiai ua oi palu* aku kou ika'ka i ko'u, aobi!a komo mai ilo';o nei, owai la <au mea i makemake ai ? Pane aku la ua kaikamamahine b, auhea la o Ane Kamila, ke k«ikamahine 1 lawe pu ia inai ai e Calaudi a ? Auwe l Ua laweia aku nei o : a no Xa Mauna Anianī Ehiku; ua hewa ai» imua o kou alo e ka Lni mea i>ohih.hi, a ke hopohopo m i au i ka olelo ae, ua make aku la paha oia i keia wa> Ia wa i pii ae ai ke okalakala ma n 1 pepebo o Edise;)a a pne aku la penei: Eke kaika-nahine k;a : Pehei 'oihi mai koaa wa i laweia aku nei a hiki 1 keia wa a maua i hiki mai nei ? Pane irai !a ua kaikam .hme nei me ka nana ana iho iUlo i kona akaku. He 4 hora paha kooa kaawale mai keia Hora aku. Iluli iho la ua Ediiepa ta a pane iho U i kooa Uo penei: E kuu BAa Boli>ka maikai, e hiki aaa no anei iaua k« i keU ai&a? Ad*ifau,