Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 3, 15 January 1887 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA. Ka Olali o ke Kahua Kaua. [ARTICLE]

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA.

Ka Olali o ke Kahua Kaua.

K* Eu< J i h--o'kUS:iH k-i Oneiii maUauiieu o La wi» i-i . i«vvji.u.c J«Ai Sj <1- - r-4- E.u.v>yEi kiM) Wilin o h Ei'ou. A o ke Knpueu Iwikaui o ka Makakiia ! AI KO I.AUA ike am aku 1 laua tr.cmi, ia \va i hoMuna inai ai ke kupua Ura!a i kona mau kino piha'oha'o eia hoi na kanaka kino ano moo, me ka laktu muu mea mana k ipua, ake lele mai la hoi lakou ro k3 hx>ko ana i ke k.iuoha a ko lakou haku. I keia manawa, akahi no a ike aku ka k;.kou kea opio i keia ano kanaka ano e, a ia wa kuke no i 0 aku ai ua opio nei i kaua kupua ma kahi a ua poe kino eepa nei e lele inai nti, aiawa no i olapi aku ai ni alelo manamana oka uwila. ikokui puia aku eka leo weliweli oka hekili, aia hoi iktia a<u la ka helelei ana iho oua [)oe eepa nei, ahe luahi lakou na ka inaina o ke koa opio.

Huli hou ae la ua opio nei a houkele aku la i kona ilio ma kahi e noho nlakai ana kona enemi a iloko oka imo

ana a ka maka, aia au ana ua mau kupueu nei iloko o ke kai. oia'\ ua l >:>a pono aku la ko laua w..a e kau ann i ke peku imhanahana aka lio elerle o ke koa opio; ame ka hieiwawe loa 1 poholalo aku ai ka opio i kana mau kupee hao, a ua lil<i koke iho la ua kupua Ura!a nei a me kana keiki i mau pio na ke keiki alii, a e lewpkwa ana hoi k > laua mau kino ma ki waha o ka ho el.-ele. Huli hou ae la oia a nana aku la mahina oke kahua kaua, aia hoi, aole he hookahi enemi 1 koe iho maluna oko lakou mau auw:ia, aka o kona mau naita wale no ke ku mai ana. Aiawa no i haawi koke aku ai ke t.ei<i ahi Lit>di a 1 kekahi hoailona ma ke puhi ana aku i kana o-le, aia h _»i , uwauwa mai la kona mau niila «w* ka hauoH nui, a he hoailona hoi keia e hi.ike aku ana, jua paa ka enemi a he pio hi>i na ko l.v |kou hiku opio.

Ha'awai p 1 iho la ke koa opio me kona mau naita, a ia wa i ha.iwi aku ai ua opi> nei i kana mau pio ia likoe, a uwauwa hou ae la lakou tne ka hauoli nui. A huli hoi aka la lakou no ke kuhnakauhale alii. A i ko lakou hiki ana aku, ua lilo he inea makaikai nui ia ke koa opio no kona mana kupna kamahao, a.akahi no hoi a olu * iho ka manioo ka inoi a me kona ohaalii, a me ka lehulehu no a pau, no kj paa pio ana oko lakou enemi ao k* ka mea hoi a lakou i hoowahawaha loa ai. Liwe loa ia aku la r.ci pio no ka h -_le paahao rhe ke kiai pu ia e kekahi mau niita oui opio nei, a ia wr t koke nt» i noho ih i ai ka aha'euka aka moi me ke keiki a!ii Liud l', a hooholo ki.ke la iho la no i keieahi ia ae e hookoia ai ka make nuluna o na pio oia hoi ka h ana ia laua. | Mahop;: iho oka hookoii ana ona |p : o, kauoha koke ae la ka moi Ika |na mau kauwa UwJawe e hooma ? <au !ka-i ii pa|«ain3 nui no ka ho> hanohano ana aku ike keiki ahi Liud la, ahe manawa o!e ua «uia Aa . Ha ile aku Una mea a pau no ka papaaina, a e hoonuu ana hoi i na i>n i i hoo-nakaukau ia, a e hauoh ana ir c

na h>K.»tnaikai i pahoU ia mai iti*i;a o ke keiki aiii. Maho« t »e iho o ka ho-kuu a ana 0 ken inaama, ua k iahaua hou aku U ka moi, e haawi hou ana o a t papaaina hou i oi aku 1 ko keU ma ka hora 7 o keU ahiihi, a e hauvli h a r»o k<* keiki ni.l hiui ka h op-kele ru» o ko kakuuai a. «ea mai U ua rnarn*a ?.i, ta. wa i pufaweU koke ae ai ka pa aU n» Aama kukui, a e holoie ana hoi na kv naka i o a lanei, a oui ke anaina e «ikoikoa a.u kani mai U na iuea kani, a h >_?maop >po ae U ka iehalehu, o ka ohaoa al.i keia e niue mai nei no ka papaama. Ua haawiu na hooiealea aoa 0 ka lehulehu me na himeni, a me na inea kaoi» a e inu ara eie ka hauoli no ke oU a ke koa opia A i ka ana o ka Ukoa patna ana, hoonan-a ho j as U ke maiAa ma ka ruaii huLhuU, a i

kc ana aku ina hou o ke ao> hwiuu ia u ua cucj a ;au no uuu neme no ki hooiuolu <ina, ir«e )tc pu ia afcu, e heie ;*ku Ukou no ka ua&«tīkai ana ina p.o t ku wa e li u a; K.»ni mai ta ka bele ama a ke kuene a huuie aWu la ka ohan» *itt no ka ruuu aina no ko lakou piina kakahiaka, a i ka ]>au ana uuiiu ae U lakou no ke ka« nua 11 kahi hot e h»a aku ai n»i pk'. Kai uku ia ka huakai no ua kaaua U, a o ka hora umi paha ia o ua kak-ihiaka la, aia hoi na niakaikai he l.uau tausani e hoopuni ana i b

kanak.i, a e kaii ana hoi oka l.iki mai; 0 ua uianawa la. Kauoha aku la ua 05 io la e lawe ia inai na pio ma ke puhi ana aku i kana ole, a he manawa 1 L\ oili mai ana ni naita o ua opio nei me na pio. I ko Ukou hoea ana mai, hoomaka ia na hana li me na haiolelo a ka opio ame na hana haipule, a nunuia oka ihookoiaana oka make maluna ona ! pio, ua haawi mai !a ke kupua Urala he lei alii daimana, a oia hoi kana ma* kana ika kakou koa opio; ano keia nana aloha a keia kupua, ua piha loa ia ke alii opio ike aloha no laua, aka, no ka puka e ana 0 kana ole'o e hookau ii ka make maluna o laua, nolaila aole e hiki iaia ke hoihoi hou msi i k.ina oielo.

Me na kamakamaiho ana iwaena o ke alii opio ame na alii, ua hooko i«i aku la ka make maluna oke kupua Ur«ila me kana keiki. Mahope iho o keia, lawe la aku I.» na kino make o na pio no ke kanu ana. a huli hoi aku la ka aha kanakno ka home, a akahi no a hoi pono iho ka man3o i ka U hulehu, no ka make ana oke kupua Urala a me knna keiki, ka mea hoi a kakou i hoowahawaha loa ai. Ua hoo=?aljia eke alii opio he elu pule nu ke au;)u= i Haaheo, aika p tnu.i o ke kolu o ka pule, loaa hou ihf la ike ke.ki alii Liudi!a kana ipo alo ha ma ka moeuhane, aka, he like ole ke ano o keia mouhane me ka wa mua, n»a hoi, mal >ko oka punoliu i ikeaku ai oia i ua kauamahine la, a he mau lei alii anuenue he 12 kana e lei ana. Puoho ino ae la t ia, a na ia mea i hooko:no hou mai i na manao uluku iloko o ke koa opio, a la wa oia i hoomakau* uau hou ae ai ro k.ina huakai hele imi wahme.

Mahnpe iho o ka pau ana o ka paina ua kuka iho la ke keiki aUi me ka Moi, no ka hookoi.u ana i kahi aikane i kuhina rui no ke aupuni haaheo, a ua hookoia ia kulana hanohano ■naiuna ona. Maho|)e ihoo ka hookohuia ana o ke aikane a ke k< iki alii Liu diiaiktihina nui.no ke aupuni haahto iuiliu ae la ua opio nei no kana huakai heie, kotno iho la ua opio la i kona kaoakiia, a hemoaku !a iwaho, pi.hi aku ia oia i kana o-le kahea i kona lio, a lioko uka manawa fK>koie loa ku ana ua ho eleele nei me kona mau j>ono a pau, a maho(>e il o o na kukai aloha ana a ke koa opio me kona inau naita a pe!a h>i me ka ohana alii, kau ae la ua ouio nei maluna o kona lio, a iioko hoi o ka imo ana a ka maka i nalo aku ai oia iloko ona ao j>»?lohi«ra oka lewa, a e ah«i ana hoi ka lio eleele i kona kahu no ka imi ana i ka lio kupua t» ke kup :a wahine Sana Melita« a o kona mau nai:a hoi, ua huli hui aku la la« kou no ko :.skou au;<um, a noho iho la hoi ka ohaiu ahi me ke kaumaha nui no ke kou opi .

1 ke keiki alu l.aud.U e lele nei i ka !ewa, in hiki aku U Uua maiuna pono ;.» ke ka, Meieuu-!»», a ia wa hoi kona •t» i h h hu fho j\, a k&u ana iawa ma!una o papa ako>kcr?. Ia wa pane U ua īl j iiei: E kuu haku, e le ,t- 'ho e e ifa », a e ha r -at ae oe 1 keU pa .ku hao a <1 >kaa aku ma kahi e. ar hoepaa ibo oe 1 kekahi poo u ktU kauiahao e lewalewa mai U No keL» kauoha a ka ho eleele i kona haku, f>e< U ua op'o n;i i h> Ao aku ai I keu kauoha me ka hikiwaire,a kau houae U oia sna!jna o kona Ia manawa n-i i emi iho ai ua pani akoakoa nei ii . ko o ke kai, aia hoi, lohe aku U ke koa opio i ke koele mar o Ut % a hoon.aop iho U oia, he kanaka no ka hot ko Ulo o ka euoana. A 01ai Uaa e euai oei maluna o ke pani pohaku, he inanawa ole hiki aku U Uua nei ilak>. H.ii mai U ka lio eleele a kamailio mti U i kona luku opio. E kuu haku abha, eia oe ke he!e nei n £ta make a me ke o!a, a oU ho» ka'u e kauoha aku aei, e Klt oe imua a isa

oe c «<e » kc'*.aht ba!c nui c ku ana 1 ka Ue c h<Jc jx>tutci aku oc ilaib a i isc oc Ikekani eleaakule, e aioha *ku oe uu, me ke ano pela 0 mea iloko oka piU>u, a uiulu o iloha mai oia ia oe, o ka loaa ao ta o ke alanui e hiki aku ai Ike aupuai o kau alona e kau ruai la ia oe. No keia mau olelo ao a kona lio h»awi uku la ke koa opio i koiia aloha hojic, a huti ae la oia a hele aku la tra kana huakai. A uai oia e hele anama <cna alahele, ua nui loa iho la kona maluhiluh», ano ia maluhiluhi, haule aku la oia hooluolu malaio o kekuhi kipapaii pohaku, ahe mau hora keia hiamoe ana oua opto ne, puoho ino ae la oia a hele hou aV.u ia, a obt oia i hiki ,tku ai ma ke kauwahi oioina, ua huli aku I.i oia a nana i ka lae kahakai, a ike ak \ l.i i kekahi wahi hale eku ana. a hoomanao ae !a oia i na h »ike a koru 10, ihoaku la t»«a. a i k "»na htki ana aku, ike aku la oia i kahi elonak'ule a kina li > i kuhikuhi mai a\ a e ku< ke ana h- i oia i kana mau wahi me.n a\ K.u iho la keia ma ka puka a haawi tku la ike a'oha Ika elenukuie, a ia wa t huh ino m u ai oia a ike mai la i ki ka kou Uamaeu e ku aku ana, a hiawi mai l.i i kona aloha, me ke kahea jut ana mai e komo iloko. a ua komo ak Ita oin iloku.

Huli nut !a ua elemaku'e nei a \ me mai fa me k i lea w.upihe. Eke k. iki •»pio, ka nania'u i ik»* o!c ni a puni ke io, h#raha kau huakai o ka hook'.i'o ana mai nei a hiki i o'u nei ? Pane akn la »ja r>j.io nei: Eka mea a'u e kapa 'ku ai he m.»kuakanc no'u, he hu k,»t imi a'anui ka'u e hiki aku ai i ke »unu ni Aniani. P.ine hou n»ut la ua elemakale nei. Inii ke alanui, nw.ii ke ohnui au i nakemake ai ? 0 ka kup«ia oka io kupua o ka luahine S.ina Mel w, ke <upua ai kanaka o keia aupuni. Ilokookeia wa i kulou iho ai uaelenakule la a liuliu, ea ae la kona poo a t»ane mai la: Eke keiki nani iu* ole, ao ka mea hoi i kapa mai ia'u he ma<ua au mu, keae aku nei au i kou manao lle oiaio oke alanui ia pau ka honua malalo o kou mana, eia nae hoi •na ke aU e hiki aku ai ilaila ke ole lehoolohe i ka'u kauoha, a i hoolohe Ino hoi oe, aohe make e hiki mai imua o kou alo, E kuu makua wahi ake «eoa opio, ke hoohiki aku nei au imua ou, e hoolohe noau i kau mau kuhikuhi a pau, a peia hoi me kau mau kaurha, a hooki iho la laua i ka lai a kamailio ana.

Makaukau mai la na mea ai, paina <ho la iau», ai ka pau ona heomahu iho la )aua me na kamailio ana no na >nea e i V,i ana ika huakai a ke kou opio. Ninau mii la ua elemakule rui ikanakeiki: K kuu keiki, he «hi •kaika no nae paha kou, e hiki ai ke <>ki i kela mau eka huiu he 25 ? (> ka hoao paha ka pono, malia 0 hooko <a kou makemake wahi a kana keik'. Haele like aku la laua no k; hi o ka Li na, a iloko o ka manawa pokoie i h(K>« hana aku ai ua opio nei i kona mau lina punahele, ua pau (oa aku l.i ua mauekahuila nei he 25. Hookemo >ho )a !aua i keia paili hui:a r u iloko

»na eke elua, e like me ko laua hekna, ahe mea oiaio ua pau !oa no ua paiia huiii nei.

I ka hookoia »na o ka maKeinake o ka elemakule a makemake hoi o ka ieakou opio, huli hoi aku ta bua no <auhate, a oiai ke ano Hula e uhi mai ina m Wuna o ua ama jwhaohao h, ku <e like iho la laua i ka laua mau rnca ti f a hoi aku la paina. Mahope iho o <a i<tu ana o ka Lma paina ana, hoi aku U laua no ka lumi hooki)>a, a tiu|ji(a Utia i hoonanea iho a»; a iwaena o ka laua mau kalaiuklo ana t parc nut »a ua e!e nakule la; £ kuu keik', e hooloh; mai i ka u «iau ki htxuhi u oe. O ke'a lio, he lio i oi ae ka mana a me k« ikaika ma ua wahi a puni o kona kino, a nulnla i kd hora 12 o keia po, e pii aku ai oe nie keu mau eke hutta a kaua i hooptha iho nei; a i kou «a e hiki aku ai ua kekahi wahi oioin >, a i lohe no oe i ka leoo kekahi moi kane, e 00 ana ao ekolu manawa, he hoailona ia no kou ikeia ana mai. A i kou wa auanei e hehi aku ai i ka hoaua paa, e ike koke no oe i kekahi mea e oni ana malalo o kou mau wa* wae, alaila e hoomanao »ho oe, ao!e ia he mea okoa, o ke ateto no ia o ua l o 1 et» alaila e ninioi aku oe i ka hapalua u ki'uhi eke huiu. {Aok i fm.j