Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 6, 5 February 1887 — Page 2

Page PDF (2.07 MB)

This text was transcribed by:  Sierra Schmitz
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki          $2.00

No Eono Mahina        1.00

KUIKE KA RULA

Poaono            Feberuari 5, 1887

Oihana Hoonaauao

            A hiki hou mai i keia wa na la makamua o keia makahiki, aole makou lohe hou ua hookohu ai nei ka Papa Honaauao i kumukkula kupono a noho paa no na keiki o Moanalua  He leo ko makua mea keiki ka i hele ae iloko o ka Hale Ahaololo o I S36, e nei ana i mea nanan e hoonaauao kupono ka lakou mai keiki e hoomanawanui nei i ka loa o kea la no  Honolulu nei.

            O ka hooko ia ana ma na o lima he hikiwawe loa ia mamua o ka hoohana maoli ana aku.  Aole wale no hoi o ko lakou nei na leo i uwalo wale ai i mai kumu ao a I mau kula hoonaauao no na keikei, akam no lebulebu loa mai kela me keia pea o ka aina.  A no ka ulolohi loa o na hooholomua anaiI keia aihana waiwai nui o ka aina, nolaila ua hoala okoa ae la kekahi mau makua i hale kula no ka lakou mau keiki, a uku ponoi aku la i ke kumukula mailo ko ae o ko lakou mai pakeke pnoi.  O ko lakou luhi hoi o ka manao ana o hooiliili a hoohana aku no ka pno o ka lahui, ke lu wale aku no ka pono o ka lahui, ke i wale ia nei no i ka makani.  O ka haawi ana i ke dala i na mea ioole, he hikiwawi loa, a o na hoopomaikai ana i ka aina a me ka lahui, he pupu.  He kakaikahi loan a lo he ia mai, ua nani ae la ke alanui o mea.  O ka mea nui lohe ia mai nei, he nui ka ino o na alanui.  Ke ninai nei kakou auhea ke dala, a haawi koke ae nana alanui, no na halekula, na halemai, na uwapo a me na halekai.  Makehewa keia wahi moku popopo, aohe waiwai o ka lehulehu, poho ke dala.  O ka kakou ka luhi ana a hoahu aku, a e ka hai hoi ka haaheo iloko o ko lakou mau kiekie.  Auwe no hoi ka poino e.

 

Oihana Leta

            He let aka i hoopuka ia ma ka pu`@ i hala maloko o keia pepa e heakaka ano nui ana  na hana ewaewa a ka lu na leta o Kohala,  Ma ka nana ana keia hana a ua luna leta la, he pono ole maoli no; he poino nui no ka lehulehu ina pela iho la ka hana.  Ua ha naia keia me ka malu, aka, ua hue ia mai ia ia mai mea i hana ia ma kahu malu.  Ua like hoi keia hana ana me ka hooluhi hou aku I ka mea waiwai I hoopoino ia, a ina e hoomai ia na ha na ana pela, ailaila he poho a he poinno nui maoli mahope aku.  Ua hoonoho ia na kanaka ma na aihana aupuni a pau e kiai a e malana pono o ka lehulehu, a e make pu i ka hana.  Aole ma ke manao ana iho he inoa hanohano kona, he luna aupuni a ua mana oia e lawlawe i na mea a pau e like me ka makamake.

             He kuhihew ia manao ana, he naau aloha ole a me ka hookiekie na hana pono ole o keia ano iwaena o na kanaka e lawelawe ana i na oihana a pau..  He poe kahu malana waiwai.  O ka lebulebu ka mea nona aka waiwai.  a o ka lakou nei hoi ka malama a me ka hoohana kupono.

            A hookaha no laau lapaau ikaika no keia hana, oia hoi ka hoopau ae ua poe hana pono ole la a kipaku loa aku mai ka oihana aku; hoonoho hou aku ma ko lakou wahi ka poe hana pono ole la a kipaku loa aku mai ka oihana nui o ka aina, ahe pomai kai nui koi no ka lehulehu holookoa .  Ke ake nei makou e holomua keia oihana iwaena o na mokupuni, a pela kaoua a pau. E hoopau i na luna aupuni hana ewaewa, oiai ua like lakou me ka eleao e paopao ana I na momo na a me ka mahaha o na hua maikai.

 

Ka Luna Alanui Hou

 

 

                Ua hookohuia o J. Alapai i luna alanui no ka kaapana o Kona nei ma kahi o W.C. Hart i waiho mai.  He mau makahiki loihi ka Hart lawelawe ana ma ka oihana luna alanui, a ua ike ia no hoi k aholo pono o kana mau lawelawe ana, a aole hoi makou i ike i kona kumu i pau ai. Iloko o ke kau Ahaolelo i hala, ua lehulehu na palapala hoopii i hiki ae imua o ia hale o noi ana e hookaawale ia i puu dala mahuahua no kahoomaemae ana i na alanui o Kona nei, a pela no hoi me ko na mokupuni aku nei o kakou.  Ua hikiwae loa ka hooholo ia ana o ka haawina no na alanui, aka, mai ia ma nawa mai a hiki i keia Manawa, aole hooko ia ia mau leo uwalo o ka lehulehu mai o a o o ka aina, a o ka mea wale no e ike ia nei o ka hoolilo ia o na dala no ka pamaikai o kekahi poe he kauna paha ka nui, a no ka puni hana haweo o akahi kanaka wale iho no.  He nui na leo i pae ae ma ke kulanakauhale nei no ka hana ole ia o na alanui a pela wale aku, ake, pehea la e hiki ai i ka luna alanui ke hana, oiai aole he dale ma ka waihona e hiki ai ke hoohana aku, a no ia kumu no hoi I maemae ole ai ko kakou mai alanui, a e hiki ole ai hoi ia kakou ke hana pono ole o ka luna alanui.

             Ua hoopauia o W.C. Hart, a o J. Alapai ma kona wahi i keia Manawa.  He kanaka Hawaii maoli oia, a he mea hauoli hoi no na Hawaii a pau ka ike ana aku ia HAWAII E PII AE ANA ILINA.No ka oihana ana e lawelawe ia, aole makou i ike i ka hiki a me ka hiki ole iaia ke hana ia hana, aka, o ka makou wale no i kamaaina nona, he kanaka mikiala hana, oia, a o kana hana aka-mai loa nae paha o ka huki hale, a o ka lawelawe ana i na mea pili kamana.Eia oia ke lawelawe nei i ua hana la ma ke alanui Moi e holo la i Waikiki a ina e pau ia, alaila, e huli hoi mai ana oia me na paahao hana no ka hana ana i na alanui o ke kulanakauhale nei a ia Manawa hoi kakou e ike pono iho ai I ke kupono a kupono ole oia ke lawelawe ia oihana.  O ka makou mau kalokalo e holomua kana mau lawelawe ana.

 

Hale Haari Laau o ka Papa Ola

 

Eia ke ku nei ka hale haawi laau o ka Papa Ola ma ka pa o Fowler ma Kapamoo, a malaila e loaa ai na lawelawe lapaau maikai ana malalo o ke Kauka Weba.  O na kanaka Hawaii ka hapa nui e kii mai nei i ka laau malaila, a he kakaikahi ko na @.b i e ae.  Ua kuhihewa paha kekai poe he kauka uku keia a pela hoi me ka laau nolaila, ua noho pu wale iho no lakou a hiki I ka pilikia ana a make hoi me ka loaa ole o na lawelawe lapaau naauao ana.  Oiai, mawaena o kekahi poe I hiki ae i ka hale kauka, ua ninau mua mai lakou i ke kumukuai o ka laau, aka i ka hoomaopopo pono ia ana aku, akahi no a maopopo  he hale haawi wale no ka keia i na laau no ka poe ilihune.  Ua noho pu wale iho no kekahi poe i loaa i na pilikia nawaliwali ma ke kino a hiki i ka make ana.  O kekahi kumu no hoi o ka hele ole i na kauka, o kekahi kenikeni ole e uku ai i ka laau, a lilo aku la no hoi kahi ma na lawelawe Lupo ana a na kahuna Hawaii o kakou nei.

            O keia na hale laau haawi wale.  O ka hale laau o ka Papa Ola ma Ka pumoo a me ka Hale Moiwahie.  E loaa no ke kauka mawaena o ka hora 9 a hiki i ka hora 11 o ke kakahiaka o na la noa, koe ka la Sabati.  Ina he mau mai hiki ole ke hele mai i ka hale kauka, e hiki no i na makemake o ka mea mai ke kii mai i ka laau me ka hookaka@pu­ ana mai i ke ano o ka mai a pela no hoi ma na mokupuni e ae, e loaa no ka laau ma ka leta ana mai i na makamaka, a no lakou hoi ia e hele phlolei mai e hoike i ka kauka, alaila loaa aku aku no kahi laau me ka lilo ele o kahi kenikeni.

            Ua manao paha kekahi poe, o na kauka i hoonoho ia e ke aupuni e like la me keia ke ano, aole lakou i makaumaku loa me ka lawelawe ana ia oihana, a i ole, mamuli o ka uku ia ana e ke aupunim nolaila, aole lakou i haawi i ko lakou i haawi i ko lakou mai ike lapaau i na mai, oiai, aole uku o na mai i ke kauka.  He kuhihewa loa ia mai noonoo ana.  Ua hoike mai kekahi o na mai ia makou, ua oi aku kona hilinai I keia kauka mamua o kekahi o na kauka kaulana o ke kulanakauhale nei.   Oia kana wahine a me na keika, malalo lakou o ka lapaau ana a kekahi o ua mau kauka la, aka, aole nae he wahi oluolu i loaa mai, a o ke dala hoi kai pau.  Aole i minamina ia dala, aka, o ke ola ka mea nui.  Mahope iho o kona haalele ana i ua mai kauka la, a haawi mai la iaia a me kona ohana malalo o na lawelawe ana a kauka Weba, aia hoi, ua loaa iaia na manaolana e kanalua ole ai, oiai ua loaa iaia ka oluolu, a pela hoi kona ohana malalo o na lapaau ana a keia kanaka.

            Aole oia wale no kai hoike mai ia makou no ka mahalo i keia kauka aka, he haole kebabi, a e hiki ai ke hilinai ia keia olelo, oiai: oia ke kau ka naan e lapaau nei kona ohana.  No keia mau hoike i laweia mai ia makou a no ka ike maka ana no hoi kahi i kana man lawelawe ana, nolaila, ke kauleo aku nei makou i na makamaka i loaa i na pilikia maimai o ke kino e hele ae i ka hale haawei laau o ka Papa Ola, a e loaa nona laau me ka uku ole.

            He kauka oluolu keia, a he kohu wahine ka olu waipahe o kana olel, e@ @ hopohop ole iho ai ka malihini ke hele mai.  Ku no a maloeloe hele po-lolei i ka hale haawei laau o ka Papa Ola ma Kapamoo.

 

Ka Foe Makaikai Pele

            I keia kakahiaka inho la ke ku ana mai o ka mokuahi Kinanu me na ohua elhu-lehi ana i lawe aku eni no ka makaikai pele.  Hoookahi nuhou ano nui o ka huakai, ua pio pele.  Aka ua hoo-@awa ia no na iini ma ka ike ana aku i ke ahi pele enaena iwaena o na mawaene na alualua pohaku.  Ua hooleleia na ohua o ka moku ma ke kakahiaka Poakolu i kahi o ka pele; haalelle ia la-ala no Hilo, ku i ka hora 12 0 ka po@ noho iki malaila no eono hora; ku ma Mahukona I ke kakahiaka Poalima holo kaa abi iho la na ohua no Niulii@ No kekahi mai hora ka Hanu ana ia mai ea huihui o Kohala, ua kau hoi ma ka moku a ku ianei.  No keia pule ae e hoikeia aku no ke ano o ka huakai.

 

Kani hoi o Hawaii

UA PIO! UA POULI!

Ua lele maopu aku la ka Uhane o ka Mea Kiekie ke Kama Alii Likelike.

“Ua hoi ka lepo i ka lepo. O ka Uhane hoi i ke Akua.”

            Me ka naau walohia a me ka puu-wai kanmaba lihaliha makou e oila aku nei imua o ka lahui holookoa, me ka haawe pu ana iho i na haawina kaumaha a luuluu, a e hoomaikeike aku hoi i mua o ka lahui holookoa e noho nei mai kela pe`a  o ka aina ma ka la hiki ma Haehae, a i kela kihi hope i ka Weona a ka La I Lehua.  Ua olu-olu I ka Mea Mana Loa ke kii ana mai a lawe aku la i ke ola I mailana nui ia a hanu hope loa o ka Mea Kiekie ke Kamaliiwahine Miriama Kapili Kalikokou Likelike ma ka hora 4:45 O ke ahiahi Peakolu nei, Feberuari 2, 1887 ma ka aekai o Waikiki.

No kekahi mai la loihi kona kaa mai ana, aka, aole nae i manao ia he mai kona e hoohikilele nai ana i ka manao ka lehulehu, oiai aia oia malalo o na lawelawe lapaau ana a kauka Makipine a me ke kauka Palani, he mai kauka i hilinai ia ma ka lawealwe ana ia oihaana, a aole no hoi laua i ana ia oihana, a aole no hoi  laua i hopohopo iki, aka, aka o ka mea wale no i hopohopo ia o ke komo ole aku o kahi mea ai, a ua nui na hoao ana aole bolopono ia o ke komo ole aki o kahi mea ai, a ua nui na hoao ana aolo bolopono iki, a no ia komo ole o kahi ai kupono, ua emi iho la kona kino iloko o ka nawaewale nui, a ma ka auina la o ka Poakolu nei, ua waiho aku la na kauka mua i ka lawelawe ana i ka mai o ke Alii, a ua kaa aku la ka lawelawe ana malalo o kauka Taka a me Martin a hiki i ka lele ana o ke aho hope loa,  O ka poe i ike i kona hanu hope, oia no kona kaikuaana alii Lilu me kana kane, ka mea Hanoano Ake, na kauka a me na Aialo Alii: aole hoi i ike ke Alii ka Mei i kona hanu hope loa, oiai, ua puka mua aku oia i waho a he mau minute mahope iho o kona puka ana aku iwaho, kaili ia ae la ka hanu hope loa o kona pokii kaikuahine.

            Ina hora molehulehu loa o ia la, ua pahola hikiwawe ae la na lono a puni ke kulanakauhale alii nei e hoike ana ua hala, ua oili kohana aku la ka hanu hope loa o ka Kama`liiwahine Likelike.I ka pahola ana ae o keia lono kaumaha a puni ke kulanakauhale, ua ike ia aku la na makaainana aloha Alii me na leo hooho minamina no ka pua Alii i hala, a e naholo ana hoi kekahi poe no ka home o ke Alii make ma Waikiki.

            Malaila ka Moikane, Moiwahine, ke Kama`lii Liliu a me ka lehulehu he nui e u ana no ka hala ana o ia milimili au e Hawaii.

Ua hanauia ke Kama`illwahine Likelike ma ka la 130 Ianuari, 1851, na ke Aliiwahine Keohokalole a me ke Aliikane Kappakea, a hiki mai nei I keia manawa a makou e hoea aku eni, ua piha ke 36 a oi o kona mau makahiki o ke ola ana ma keia ao mauleule wale.Ua hoohui ia oia ma ka berita mare me ka Mea Hanohano A.S. Clegnorn ma ka la 22 o Sepatemabe, 1870, a mailoko mai o ko laua mau puhaka ke Kama`liiwahine opio Victoria Kaiulani Lunalilo Kalaninuiahilapalapa, i hanou ia i Okatoba 16, 1875, a e noho nei me ka mokumokuhua o ka naau no ka hala ana aku o kona momo ma ka aoao mau o ka honua.

            He me iki ole ia makou ke hoike aku I ka pilihua oiaio o ka naau, oiai, ua oi aku ka ehaeha a me ka luuluu o ka naau no ka nalohia ana aku o kona mau helehelena nani a maemae mai na maka aku o kona mau makaainanana aloha alitt, ua nalo, ua hala, ua pulelo aku la a hoi hou aku la me ka mea nana i haawi mai ke kukui malamalama o keia ola kino ana.  E Hawaii o Keawe!  E Maui o Kama!  E Oahi I Kakuhihewa!  E Kawaii o Mano E kumakena!  E kanikau! Eia o Kapili Likelike la, ua hala!

            Ua hoonaauaoia ka mea Kiekie hala aku la ma ke Kula Vilikina a me ke Kula Hanai o Kawaiahao a iaia malaila, ua loaa iaia na mahalo ia.  He Alii oluolu oia, heahea, lokomaikai, a hookipa i na makaainana a pau e kipa aku ana imua ona; mai na malihini o ka aina mamao a I na kupa o kona one aiwi.  O kona home noho ma Waikiki, he wahi kipa nui ia e na malihini, a ua pinepine kana mau aha-aina I haawi ai na lakou mau home, aole laou i poina i kona inoa, kana mau hookipa aloha i awaiauiu pu ia me kona loko-maikai palena ole.

            Mahope o ko laua mare ana, ua holo aku oia me kana kane e makaikai ia Nu Kilani me Auseteralia, a ua ike ku-maka hoi i ka nani o ke Kapilili Melebone.  He elua ana holo makaikai ana ia Kapalakiko; a iloko o keia mau kaahele ana ua ike ia i na mea hoi o ia mau aina mamao, a ua loaa hoi kekahi haawina hoopomaikai nui iaia.

 

LAWE IA MAI NO KA HALEALII

            Ma ka hora 11 ka po ana iho, ua nanele ia ae ka kino puanuanu o ke Kama`iliwahine malao o na hooponopono ana a ka oihana koa me na makai.  He huakai anoano a eehia keia o ka po aiai ka mahina e houiuiki mai ana I ka malamalama, me he ia oia kekahi I komo pu mai iloko o na u ana no keia huakai kamahao malalo o kona malamalama; a ma ka hora 2 0 ka wa naao hoea mai lo kona kino waiho ia maloko o Aliioloni Hale.

 

NA HINOA O KA POANA

 

Ma ka hora 7 o ke kakahiakanui o ka Poaha, ua hoonei, hooina, hoonakolokolo ia aekecapitala nei e ka leokaikau o na pukuniahi o ka batario Kakaako, e hoaiai loa ae ana he oiaio no ka, ua hala, ua pouli, a ua pio kekahi kukuiou e Hawaii, a Alii hanau hoi o ka aina.  Ua ikea pu ia aku la hoi ka hae o na pahu hae, a me na kia o na moku ma ka awa e hapa ana, e hoike ae ana I kea aheahe lau makani ua pau ka welo ana o kona hae alii ma kona home noho ae kai, a ua uu ia kona hae ilalo no ka moe kau moe hooilo.  Mamuli o keia haawe koikoi I i@ iho maluna o ka lahui, nolaila, ua hoolaha ae la ke kuhina kalaiaina e pani ia na keena Oihana Aupuni pela hoi me na kula auouri.  O na hale kalepa o ke kulanakauhale nei ua paniku @ae lakou I ko lakou mau hale oihana,  he hoike ana mai ia I ka makoe alii a me ka walohia nui ia o kea lii I make.

 

 

IKE ALII

 

Mamuil o ka hoolaha a ka Puuku a kea lii ka Moi e kono ana I na makaainana aloha alii a pau e komo ae a e ike I na helehelena o ka mea I hala maloko o Halealii Iolani mawaena o ka hora 10:30 o ke kahahinaka a hiki I ka hora 2 auina la; nolaila. Ua piha kui ae la na huina alanui o ke kulanakauhale nei I na makaainana aloha alii, main a kanaka o na aina e, a ina.  Hawaii Ponoi o ke one oiwi, a ka noe aku la no ka pa alii e ake aku ana e ike lihi wale aku I na hiohiona hope loa o ke Alii.

 

 

KA LUMI O KE KINO MAKE.

 

Ma ka lumi ma ka aoao ma Waikiki o Haleahi Iolani, a malaila ke kino koo@u o ke Alii make kahi I waiho ai. He mau nanaina anoano e eehia ko keia lumi, oiai ke kino puanuanu o ke Alii e waiho ana iluna o kekahi wahi kiekie, kahi no hoi e waiho mau ai na Alii make.  Ua aahuia ke Alii me keahi lole silika nani, a malalo ae ona he kappa Ahuula e halii ana a hala ilalo o ka papa hele, a ma kona ki poohiwi akau e kahei ana I ke kahei Alii, a ma kona aoao hema hoi e kau an aka Hoku Alii a me na Kea Hoohanaohano. O na helehelena o ke Alii ke nana aku he ku maolu no I ke aloha, a he mea e ka mokumokuahuna o ka naau I ka ike ana aku e waiho mai ana ia Pualii, aohe oni, aohe pane leo, ua hala ka Uhane I ke ala hoi ole mai.  Ua hoopihaaia ka lumi ike Alii I na kanaka, a pela hoi me loko holookoa o ka pa alii, a ua hoomau ia keia piha kanaka me na leo uwe kumakaena a hiki I ka hora 2 o ka awina la, a ma ia hora I pania ia mai ai ka ipuka hope loa mai ka ikeia ana aku e kona lahui aloha.

            Ua hala o Kapili Likelike, a eia ka lahui iloko o ke kaumaha kuhohonu no ka pio ana o kekahi kukui ou e Hawaii  Nolaila ke puka aku nei keia pepa me kona mau kolamu kanikau, e hoike aku ana o makou pu kekahi iloko o na haawaina ehaeha me ka Ohana Alii a me ka Lahui holookoa. Aloha wale.

 

 

Na Hunahuna o ka Raiu Pauhili.

 

            Mr. Lunahooponopono  o ke KUOKOA.  Aloha oe:

E oluolu oe o hookomo iho I keia mau wahi hunahuna mea hou ma kahi kaawale o na kolamu o ke KUOKOA; a oia iho keia malalo iho.

            He hookah hale laau nui a maikai ma LAhainaluna nei, ua hoonee pu ia e ka makani mai kona kahua kahi I kukulu ia ai-  O na pou o lalo a me na umu ua pau I ka haihai, a ua pili pu ka hale I ka honua, oiai, o kona kiekie mai ka honua ae, he 4 mau kapuai.

            O na papa hole o na hakala, ua haalele aku ia I ka pili mua I hana ia, ma ke kuina hoi o na lanai, me ke kino o ka hale.

            O na papahele o loko o ke kino o ka hale, a me waho o na lanai, ua like me na puu, iluna a ilalo, aole nae I nahaha na puka komo a me na puka aniani.

            O na kamana nana I hana I keia hale, oia no na haumana o ke kula Nui o Lahinaluna nei; me ke kokua puana mai o ke kumu nui, o H.R. Hitchcock, me ke kumu @

            O keia hale o hana ia ai, no ke kumu ekolu me ke kumu @

            Na keia makani no I olepe pu aku I kaupoku o kahi hale moe o makou o na haumana o ke Kula Nui o Lahainaluna nei a kau ana iluna o na kukui o Kaukaweli nei.

            E hoomanao oukou e na Lahiainaluna I noho mua I Lahainaluna nei a noho hoi iloko o keia hale oia hoi o keia no ka hale I hina ai I ka makani Kauaula I ike maka ai na kaikuaana o makou a I lohe pepeiao ai kahi poe o oukou e ka poe heluhelu KUOKOA, a oia no keia hale.

            Aloha wale makou na pulapula o ke Aupuni o ka Moi Kalakaua I ka nana maka wale ia mai e noho makou iloko o keia hale ua elemakule oiai he lehulehu na Ahaolelo aole I hana ia he mau mea e kokua ai ai oia hoi e hana hoa ia I mau hale, oiai ma na kua e ae ua hoolako ia hemau puu dala e hoomaemae hou ai ia a no Lahinalua nei ua @oina loa ia I ka hope waa aloha no.

            Eia keia mea hou, a oia keia:

            Ua hookuku ka Aha Hui Kinipopo kaulana o Wailuku me ka Aha Hui o ke Kula o Lahainaluna Semi@ary nei a ua eo I ka Lahainaluna boys oki iho la ka hana aohe no hoi he nana mai o Lahainaluna okoa no keia ka mea nana e wawahi aku ka p@niu.

            Heihei kukini wawae iho no eo no I ko Lahainaluna, ine ka mahalo ia Mr. Lunahooponopono. J.P. KUAEAU. Kaukaweli Home. Jan 21th 1887.

 

 

NA HOOLAHA HOU.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

 

Mamuli o kekahi mana kuai I hoike ia maloko o kekahi palapala moraki I hanaia ma-waena o S. KALEO o ka aoao mua, a me JAS.K.BURKETT o ka aoao elua, ma ka la 28 o Aperila 1884 I kakau kope ia ma ka buke 88 aoao 178 a I hoolilo ia e ka aoao elua ia Wm. Dean; a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua mo-raki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a maua hooko ana, e kudala akea ana ia I ka aina I hoike ia ma ia moraki, ma ka POAONO la 50 MARAKI 1887 ma ke Keena Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

            Hanaia I keia la 20 Feberua@i 1887. 

            W.M. DEAN.  Hope o ka mea moraki mai.

            Penei na aina e kudalaia ana:

1-0   kela apana aina a pau loa e waiho la ma Waihee Maui. I hoolilo ia mai ia S. Ka-leo ma o kekahi palapala kuai mai a Kaakau-hema mai a I kope ia ma ke keena kakau ko-pe ma ka Buke 56 aoao 446, nona ka I@i he 12.100 o ka eka.

2-0    Kela apana aina e waiho la ma Ho-nuaala Maui I hoakakaia ma ka paiapala Sila Nui Helu 1484 ma ka inoa o Kaleo nona ka Hi he 38 500-100 eka.

 

 

HOOLAHA HOOKO MORAKU ME KE KUAI.

 

Mamuli o kekahi Mana kuai I hoike ia maloko o kekahi palapala moraki I hanaia mawaena o S. M. KAHOLOKAI a me S.P. KAHOLOKAI o ka aoao mua, a me WM. DEAN o ka aoao elua ma ka la 7 o Dekemaba 1878 I kakau kope ia ma ka buke 57 aoao 377 a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia ma-ua kuai, a ma ia hooko ana e kudala akea ana ia I ka aina I hoike ia ma ia moraki, ma ka POAONO la 50 MARAKI 1887 ma ke Kee-na Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la.

             Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoa-kaka no keia mea.

               Hanaia I keia la 2 0 Feberuari 1887.

               SPM. DEAN.

               Mea Moraki mai.

            Penei na aina e kudalaia ana.

            Aia lakou a pau ke waiho la ma Hana Maui

1-0   kela apana aina a pau loa I hoakakaia maloko o ka palapla Sila Nui 1984, a ma ka palaplala kuai hoi a Kalama ia Puna Mahoe.

2-0   kela apana aina a pau loa I hoaka@aia ma ka Palapala Sila Nui 6447, ehiku e ka e waiho la ma Kawaipapa Hana Maui.

3-0   kela apana aina a pau loa I hoolioia e Kahunaaiole ia S. Palea, a @ kope ia ma ke keena kak@u kope Buke 57. Aoao 377. Eonoeka ma Kawaipapa, Hana Maui. 2114.4t

 

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

 

Mamuli o kekahi mana kuai I hoike ia maloko o na o KEA ma o ka aoao mua, a me P@@@@@@ BUTLER o ka aoao elua, ma ka la 17 o Ape-rila 1884 I kakau kope ia ma ka buke 83 ao-ao 476 a I hoolilo ia e ka aoao elua ia M.B. Beckwith a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia @a mana kuai, a ma ia hooko ana. E kudala akea ana oia I ka aina I hoikeia ma ia moraki, ma ka POAONO la 5 o MAKAKI 1887 ma ke Keeua : Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la.

            Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoa-kaka no keia mea.

            Hanaia I keia la 20 Feberuari 1887

            M.B BECKWITH

            Hope o ka mea Moraki mai.

  Penei na aina e kudalaia a na.

1          O kela apaea aina a pau loa I hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui 676, Kuleana Helu 1@09 ma ka inoa o S.Mahiai; he 2 17.100 eka ma Kalihi, Oahu. Me apana kupono kekahi I ke kanu kalo.

2          O kela apana aina a pau loa a I ike ia ka apana elua I hoakaka ia ma la Palapala Sila Nui 2909, Kuleana Helu 4055 ma ka inoa o Kaukaliu, a maloko o ua @paua la he 341.100 eka e waiho la ma Koolauloa, a I hoolilo ia hoi ia Kauaihilo I olelo ia ma kekahi palapala kuai mai ia Keaka mai hana ia ma ka la 1@ o Okatoha 1883, I kope ia ma ka Buke 8@ aoao S me 9.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

 

         MAMULI O KA MANA O KEKAHI kuai I hoikeia maloko o @kekahi palapala moraki I hanaia ma-waena o HOOKAEA o Honolulu Oahu o ka aoao mua, a me AKONI J.LOPEZ o Honolulu I olelo ia o ka aoao elua, ma ka la 21 o Augate 1883 I kakau kope ia ma ka Buke 84 aoao 50 a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike @ kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei @ hooko ana oia ia mana kuai, @ ma ia hook@ ana, e kudala akea ana ia I ka aina I hoikeia m@ ia moraki, ma ka POAONO la 5 0 MA-RAKI 1887 ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

         Aia ma kahi W. R. Kakela na olelo hoa-kaka no keia mea.

          Hanaia I keia la 20 Feberuari. 1887

             AKONI LOPEZ

             Mea Moraki mai.

         Penei na aina e kudalaia ana:

         1— O kela aina a pau loa e waiho la ma Ka-paakea, Honolulu I olelo mua ia, a I hoakaka piha ia hoi ma ka Palapala Sila Nui 6346, Kuleana Helu 1636 ia Haole, nona ka li@ h@ 1 25.1000 eka.

         2— O ke kuleana a pau loa na Hookaea nei I olelo ia Iloko o kela apana aina e waiho la ma Kapaakeae I olelo mua ia, a oia no ho ka aina I hoolilo ia mai ai ia Hooka@a ma ka palapala kuai a P.J Gulika, a u kope ia ma ke keena kakau kope, buke 50. Aoao 490. 2114 4t

 

 

HOOLAHA MORAKI ME KE KUAI.

 

I KULOKE AI ME KEKAHI MANA kuai I hoike ia maloko o kekahi moraki I I hanai mawaena o LOUIS MAH@AI me KA-NEAKUA o Honolulu, mokupuni o Oahu, a me H.R.H Princess Liliuokalani K. Domi-mis, wahine a J.O. Domi@is, I kakania ma ka la 26 o Feberuari 1885, I kopeia ma ka Keena Kope Aupuni, ina ka Buke 94 ma na aoao 81-3. E hoike ana keia hoolaha, e hooko ia aku ana ia mana kuai o ka moraki I olelo ia mamuli o ka uhaki ia ana o na kumu aelike, no ka uk@ ole ia ana o ka ukupanee I ka wa @ oleloia, a ma ia hooko ana, e kuai kudala ia aku ana ma ke keena o E.P. Adams & Co. ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI ka la 21 o FEBERUARI1887 ma ka hora 12 awakea oia la, na aina I hoa kakaia ma ia moraki I oleloia e like me ia ma-lalo iho.

         No na mea I koe, e ninau ia J.M. Mon-@arrai Loio ma ke kanawai.

                            LILIUOKALANI K, DOMINIS.

                     Mea Moraki mai.

                  John O. Dominis, kane mare a ka MEA MORAKI MAI,

                         Honolulu, Ianuari 25, 1887.

         O na aina e kuai ia ana, oia kela mau apa-ia aina e waihola ma Kawailoa, Waialua a ma ka mokupuni o Oahu I oleloia, @ona ka ili he t 77-180 eka he aina kalo a me kula, oia ka aina I hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1459, Kuleana Helu 7404 ia Kealo-haio. Hoolimalima o ka aina kalo. He $ 30 no ka makahiki

               2113.4t@

 

WILLIAM C. ACHI

 

Loio a he kokua ma ke kanawai inoa o na Aha a pau o keia Aupuni.

Aha a pau o keia Aupuni.

         He Mea Ana Aina a he @o@oia ma na waiwai paa.

         E loaa no ma Honolulu, Oahu.                        114.4t

 

 

$25 MAKANA.

 

O NA inoa malolo Iho Akina & ASEU o Kohala Akau,Hawaii, ke hoike aku nei ma keia hoolaha, e uku ia no ka makana he $25 no na hoakaka kupono e niki ai ke hopu a hoopai ia ke poe a pau e hele nei ma ka aina o Pololu ma Kohala I oleloia, a lawe wale I na Awa malaila.

                                                                                 AKINA & ASEU.

                                                                     2114-4t@.

 

 

NA HOOLAHA HOU

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ke Wai@@@@ @ L.COAN o Hilo, Hawaii, i make ka @@ @@ Imua o ka Lunakana wai Kaapuni @ L. LYMAN.

            Ua heluhelu ia a ua waiho ka @@@@@ Noi a Juite T. Coan o Hilo Moi@@@ Hawaii, e hoike ana ua make ka k@ @@@  L.COAN, a e noi ana e hoonoboia @@@ T.COAN I Luna Hooponopono o ka WW S. L.COAN.

            Nolaila ke kauoha ia aku nei @@ @@@@ pau ke pili, o ka POALIMA, oia @@@ @@ FEBERARI M. M. 1887, ma ka @@@ ia la, ma ka Hale Hookolokolo o Hawaii WW ma ka la a me kahi i kohoia no ka @@@ ana i ua nonoi la a me na mea @@ @@@

F.S. LYMAN

            Lunakanawai Kaapuni, Apana E@@@ Hawaii Pae Aina.  Hilo, Hawaii @@@@ 1887

 

2114-3@@

Aha HOOKOLOKOLO KU @ KO Hawaii Paeaina­ M@@@ ponopono Waiwai.  Ma ka hora @@ @@@ o KAHANAAUWAI KANOA @ lulu.  Oahi I make .  Olelo­ kau @ @ @@ ke noi a ka LUNA hooko K@@@ @ ana I kekahi Waiwai Pua.

Ma ka heluhelu a me ka wa@@@ @ @ ka palapala noi a JOHN f. C@@@ Hooko o ka palapala Kau@@ ke e noi ana e kanohaia oia e WWW waiwai paa o ka mea i make i iho la ma Alanui Moi, Honolulu me ka halekula o Ke@@eula, a e @@@ i kekahi mai kumu k@ i ke Kama oia e kuai i ua waiwai paa la.

Ua kanohaia e hele mai ua p@@ @ ka poe a pao I pili i ua mea la @@ @ na mea a pau I kuleana I ua wa@@ keia Aha, ma ka POAKAHI k@@@@ FEBERUARI, 1887, ma ka @@@@ hiaka, ma ke Keena Hooka@@ lani Hale, Honolulu, ma ia wa@@ hoik mai ai, ina he kumu kek@@@ ole ia ai ka olelo kau@@ @ @ @@ waiwai la.

A ua kauoha hou ia e hoolaha a kauoha no ekolu pule mamua @@ @ @ loeheia I I oleloi, Hoko o ka nupepaa @@@@@ G@@@@  a me KUOKOA, he mau ma Honolulu I oleloia.

            Hanaia ma Honolulu, Iaunali, @@@

            EDWARD PRESTON

            Lunakanawai o ka Ala K

            Henry @@@@

Hupo Ka

2113-31

AHA HOOKOLOKOLO KU KU ­Ko Hawaii Pae Aina.  Ma @ @@ ponopono Waiwai.  Ma ka hana o KAWAI (w.) o Honolulu, I mak Kauoha e koho ana i la e @@@ Palapala Kauoha, a no ka hu@@@@.

            No ka mea, ma ka la 18 o Luanri 1887 waihoia mai imua o ka Aha, kekahi @@@@@ I oleloia, oia no ka Kauoha hope @@@@ WAi (w.) I make aku la; a maka @@ @ Hoopii e noi ana e hooiaio ia kela­ @@@@ Kauoha a e hoopuka ia ka Palapala K@@ ponopono waiwai ia KEAWEKO@@@ waihoia mai e KEAWEWKOLOUA.

            Nolaila, ua Kauoha ia o ka POAKAHI ka la 14 o FEBERUARI 188, ma @@ @ 10 kakahiaka ma ka Rumi KOO@@@ Aha, Aliiolani Hale Honolulu oia ka la@@ hora, e hooiaio ia`I ia Palapala K@@ @@ me ka hoopuka ana I ka Palapala L@@@ ponopono Waiwai.

            A ua kauoha hoi ia, e hoolaha@ @@@@@@ me pule ekolu iloko o ke KUOKOA ne@@@ @@ pai ia a I hoolahha ia ma Honolulu.

Kahkauia ma Honolulu, Ianuari 21 1887

            EDWARD PRESTON

            Lunakanawai o ka Aha K@@

                        Ikea:    HENRY @@@

                        Hope Kak@@

AHA KIEKIE O KO HAWAII@@@ AINA ma ka hooponopono wa@@@@ ma ka hana o ka hana o ka Waiwai o J.W.S A@M@I o Honolulu I make.

         Olelo Kauoha e koho ana I la @@@@ ia ai ka Palapala Kauoha, a n@ ka @@@@@ ana.

         No ka mea, ma ka la 17 o Ianiali 1887 waihoia mai in@ia o ka Aha, kukahi palapala, I olelo ia, oia no ke Kauoha Hope L @@ @ W. S A@mai I make aku la@a B@  @@  @@@ pala Ho@pii e noi ana e hooiaio kela pa@@@@ Ka@oha a e hoopuka ia ka Palapala @@@@@ ponopono waiwai ia S. Paa@ihi o H @@@ ua waihoia mai e @ar@p@u@ Alapa@.

         Nolaila, ua Kauoha ia o ka Poa@@@  @@@@@ lo 7 o FEBERUARI 1887 ma k@l@@@@ kahiaka ma ka Rumi Hookolok@  @@@@@@@ ma Aliiolani Hale Honolulu ma ka ia @ @@ hora, e hooiaio ia’I ia Palapala K@@@@@ hoolohe ia ai ia noi ana mai, a @@@@@@@ pau I pili, e kue ana ia Palapala K@@@@@@@ me ka hoopuka ana I ka Palapala L @@@@ ponopono waiwai.

         A ua Kauoha hou ia, e hoolaha ia @@  @@ @ o na pule ekolu iloko o k@ K@@@@@ @@ H@@@, Ga@@@@@ he mau nupepa I pai@ @@ laha ia ma Honolulu.

         Kaha@ia ma Honolulu Ianuali 17 1887

                                 EDWAED PR@@@@@

                     Lunakanawai o ka Aha K@@@@

         Ikea:                            HENRU S@@@@@

                     Hope Kakauolelo                    2112 @@@

 

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

MAMULI O KEKAHI MANA@@@@ I hoike ia maloko o kekahi @@@@@@ Moraki I hanaia e ioane mol@hi@a @@ @@@@@ ma ka la 2 o Sepatemaba 1884 a @@@ @@@@ pe ia ma ka Buke 91 aoao 180 a @@ @@@ Nolaila ke hoo@ahaia aku nei e h@@ @@@@ mea Moraki I ua Moraki la mamuli @@ @@@ ia ana I na olelo o ua palapala @@@@@@ ka hookaa ole ia mai o ua Moraki @@@@ @@ hooku ana e kuai kudala aku @@@@@@@ keena o E.P. Adams &Co. Luna K @@@@@@ @lanui Moiwahine Honolulu, ma @a @@@ Feberuari la 16, 1887 hora 12 a@a@@ @@@ @@ kuleana a pau loa o Ipane M@@@@@ @@@ @@@ @ oko o ka apana aina I hoakaka@@ @@@@ @@@ @a Palapala Moraki la.

         No na mea I koe e hoike ia @@ @@@ @@ Austin ma alanui Kaahumana H@@@@@ @u 14.

         Ka aina e kuai ia aku ana a@a @@@ Honolulu oia ka apana aina I @@@@ @@@@@ ka Palapala Sila Nui 2256 kuleana H@@@ @@@@ a me na hale ,aluna iho.

         Na lilo palapala kuai me ka mea @ @@@@

                                 JOHN ROSS mea @@@@@@

                     Ma o J. Austin kona L@@@@

                     Honolulu Januari 20 1887

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

         I kuloke ai me kekahi mana k@@@@ @ @@@@ maloko o kekahi moraki I hanaia I aw@@@@ @@ W.L. HOLOKAHIKI a me Ste@@@ @@@@@@@ kaka@ia ma ka la 17 o Sperila 1@77 @@@@ ma ka Buke 50 ma na aoao 90, @@@ @@@@ @@@@ ke hoike nei keia hoolaha, e h@@@ @@ @@@@ mana, kuai o ia moraki I oleloia, @@@@@@@@ ole ia mai o ke kumupaa a me ka @k@@@a @@@ a ma ia hooko ana e kuai kudala @@@@ @@ @@@@ maloko o ke keena kudala o Lew@@@ @@@@ ma Honolulu ma ka POAKOLU @a la @ o Feberuari 1887, ma ka hora 12 awakea @@ la nei oleloia, na aina I hooko@@@@@@@ moraki I oleloia e like me ia iho @@@@@ @@@@ nei:

         No na mea I koe e ninau ia W@@@@@ @@@reighton, he mau loio ma ke k@@@ @@@                            STEPHEM SP@@@ER

         Ma o kona loio H. A. Wi@@mau.

         kaka@ia Ianuari 13, 1887.

         Penei na aina e kudala ana:

1-       O kela mau apana aina a pau e wah@@@ ma Kahana, Koolauloa, Oahu, I h@aka@a ma ka Palapala Sila Nui Helu 29@@@@ K@@@@ ana Helu 10394.

2-       O kela mau apana aina e waiho la ma Kahana, Koolauloa I hoike mua ia, @ @ hoaka-kaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 2@@@@@ Kuleana 7653. A oia no na aina I hoo@@@@ e W.L. Holokahiki I oleloia ma kekahi pala-pala mai ia Pililua Kanuha I kaka@ia ma ka la 9 o Aperila 1877, a I kopeia ma ka Buke 50 ma ka

aoao 90.

                  2114- 4t