Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 7, 12 February 1887 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka Nupepa Kuokoa.

@ e THOS G THRUM ma ka Halepai o @a H@ "PRESS PUBLISHING COMPANY," Kee@a Hoop@ paao, ma na kihi o Alanui Moiwahine me Nuuanu.

       E h@ma maaia mai na Olelo Hoolaha ma @ K@a Hooponopono mamua ae o ka hora@ @ ka awakea o na Poaha a pau. Aole e @ @ @ na Olelo Hoolaha Ke lawaia mai @ @ @ @ Horo i hooikeia maluna. E hoo@ aku ana mahou i keaia rula maluna.  E h@ mai i na leta a pau a me na kauoha @ @ @ @ pepa ia KA NUPEPA KUOKOA @ Honolulu. Ina e loaa pono ole aku keia@ k@na poe lawa, e hai mai me ka hakalia@ K@a Keena.

I ia uku a keia pepa e haawi ai i kona @ he umi keneta no ke dala, koe ka @ Kona, Oahu, a me kekahi mau apana @ Ka@ nui o ka lahi i ha halihali ana ia ka @  @ ma ia mau apana, e hooiia ka uku luna.

 

 

KA BUKE ALEMANAKA HAWAII

       I ka makou poe heluhelu a puni na @ a me na Luna o ke Kuokoa ua @  po@i aku nei mahou i ka @ o keia makahiki. oia hoi ka BUKE ALEMENAKA Hawaii, i ka poe a @ @kaa mua mai i ka uku pepa o @ @ makahiki. Maloko o na eke leta, a @ na lima no hoi o na luna o keia @ He Buke waiwai keia a he pomaikai nui no ka poe lawe i ke kino o @ KUOKOA no keia makahiki. No ko @ makemake e loaa like ka pomaikai o keia makana i ka lehulehu o ka poe heluhelu pepa, nolaila ke hoak@a nei makou i ka manawa e loaa ai @ h@ama ka puka e loaa ai ka BUKE ALEMANAKA HAWAII a hiki i ka la 31o Maraki. Oia hoi, o na mea a pau e @ o pau ana i ke ola o keia pepa mamua iho o ka la 31 o Maraki, e loaa @ @a lakou ka makana i oleloia ma@                                                                    6t.

 

Pahu hou ke Pele.

Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Kinau i keia kakahiaka ma ona la i lo heia mai ai aia ka Madame Pele ke a hou la iluna o Mauna Loa.

 

Ke la me Keia.

       E hoolewa ia aku ana ke kino make o ke alii Likelike ke hiki aku i ka la Sabati hope o keia mahina oia ka la 27, no ka ilina o Maunaala.

       Ma keia la i piha ai ka 14 o na makahiki i nohoalii ke 'lii ka Moi ma ke kalaunu o Hawaii. He kulaia keia, a e pani ana na keena oihana ma keia la.

       Lehulehu na hoike o ke kakahiaka Poakahi nei no ka hoonaue ana ae o ke olai i ke kulanakauhale nei, a me na panai leo halulu a ka hekili. Ma na hora wanaao o ia po keia mau mea i ikeia, a ke manao wale ia nei, ina hou iho a pahu ae ka pele.

       Ke lohe ia nei e hoopukaia ana he nupepa aupuni. "Government Gazette" ka inoa haole. "Kekake Aupuni" ke hoopilipili Hawaii ana. Wahi a nalono e paiia ana keia pepa ma ke keena o ka Elele . Like ae la laua ma ia kaina hookahi; na keake hoounauna o ke aupuni. Mahalo nui ka makee ia o ka pono o na holoholona e hookauwa ia nei ma ke kauo ana i na kaa ukana a pela aku, e laa na pipi a me na lio. Eia ka oihana makai ke makaala nei i na hana hoomanaoio holoholona o na ano a pau o ke kulanakauhale nei. Mahalo loa in a pela a puni na moku.

       He pouli ko ka mahina i ka po Poalua nei, a ua lehulehu ka poe i ike i keia pouli ana o ka mahina. Ke manao nei makou o ko makou mau makamaka heluhelu kekahi i ike i ka pouli o ka mahina, oia hoi ka poe i hoolei pau mai i ka auhau o ka pepa uei, a i loaa pu aku hoi me ka buke alemanaka makana a keia pepa, no ka mea, aia malaila na kuhikuhi ana no ke pouli.

       O keia ka la i hooholo ai na ahahui kinai ahi o ke kulanakauhale nei e kai hookahakaha aku ma na alanui no ko lakou hookahakaha makahiki ana, a e komo pu iloko o na hauoli o ka la poni Moi, a mamuli nae o ka loaa ana he haawina kaumaha maluna o ka ohana alii me ka lahui, ua hoopanee hou ia aku la a ka la 17 o Maraki oia ka la hanau o Kamehameha ekolu.

       O na lio poniuniu ko Hilo mea lealea loa e noho mai nei. He leta ka makou mai laila mai e hoike ana, he mea ole ke anu a me ka ua i kaua mea o ka lealea loa. Penei ko laila olelo kaulana: " O ko'u lole maikai nei no a kau iluna o ka lio keokeo owala ole." Wahi hou a kekahi. " Pela pu no hoi me a'u, o ko'u lehua no hoi a lei pu maua me ka lio ulaula holo kiau." Ke ninau aku nei hoi ko ke taona nei mau ihuanu, pehea iho hoi kahi lio @anaanau.

 

Leo Paipai.

       I o'u mau haku o ka Nupepa KUOKOA Aloha oukou.

       E pau ana paha ko oukou ike ana i kona mau paia paa. no ka mea, ke pani ia mai nei ko oukou wahi e hiki ai. O ka poe hookaa wale no ma ka lima o ka Luna a i ke keena ke lawe ia aku ana i keia pule.

       D. KAHALELUHI

       Ko oukou Luna.

 

 

Ka Huakai Makaikai i ke Ahi Pele

 

(Kona mai ka aoao aina.)

 

HAALELE IA HILO.

 

        Ma hora i a oi o ka auina la Poaha haalele iho la ka moku ia Hilo me kona piha ohua no mai nei aku;kau hou mai la he mau ohua kakaikahi. Ia wa no i haule iho ai he mau pakaua lehulehu, a na ia me i kipahu mai i ko ka oneki luna mau ohua e emi ilalo i wahi no lakou e malumalu ai, a hookeke mai la i ko lalo poe. Nana aku la i ka aina he nani maoli no; he uliuli mai uka a ke kai, he kahako na pali a e lele maopu mai ana ne maawe wai pahihi ma na plai; o Hilo keia i na pali pii ku pii moe, pii kolo a pii naenae. Nani na mahiko a me na kauhale, a kupanaha ko laila mau awa hoolele ukana a me ohua. Aia na mea apau me ka aoao o ka moku kahi i makaikai ai i keia wahi nani o ka aina, a ua lilo na maka a me na leo i ka haanou a me ka makahehi. Nani okoa no hoi ko Hamakua mau pali kahakai a me ka waiho ana o ka aina, a o na pali kiekie loa i hoomaopopoia, oia o Waipio a me Waimanu. Ku iki ka moku ma ke awa o Laupahoehoe, i Hilomamua o ka maalo ana ae ma na kapakai o Hamakua.

 

MAHUKONA I KE ALA HAO.

        Ma ke kakahiaka nui o ka Poalima komo i Mahukona, a he hele ana keia e kau ma ke kaa ahi a holo iloko o Niulii. Ku ana na ohua, a ua makaukau hoi na kaa ohua e kauo ia ai e ke kaa ahi. O ke kau iho la no ia a hoomaka akula e huki, aku la e huki, a no ka manawa mua o ka nee ana, ua paa iho la ka holo. Waiho kahi mau kaa ukana a koeko na ohua, a ia wa no i nee aku ai ke kaa ahi e holo ana ma wahi kikeekee me he hu ana la no ka makani. He kilikilihune ua ma ia kakahiaka a ano pakika ke alahao, pela i pupu ai ka holo ana a ke kaa ma kekahi mau wahi. Ua koe no kekahi mau ohua i kai o Mahukona, a he kakaikahi loa hoi iluna o ka moku. He lana malie ke kai o keia wahi, a ua ku kokoe loa ka moku iuka o ka aina.

 

KE KULANA O KE ALAHAO.

        He alahao keia e moe kikee ana iuka a i kai e moe ana no hoi ma na wahi kokoe i na pali kahakai. Ma ke kahi mau wahi aia ma ka pali kahakai, a he ku i ka waliwali ke hoomaopopo iho i ka uila poino o kekahi kaa, a ke haula ilalo, me he la, iluna no ke kino ua make mua; he hoonalo wale aku no ko lalo. Hoomaka'u no hoi na uwapo kiekie a kekee, he holo nui wale ia no ia mau wahi, a ia oe e nanea iki ai i ka waiho molale mai o ka aina ma kekahi mau wahi, maalo ana nei pali imua o ka maka, a i nana ae kou hana, aia ke holo nei iwaena o na pali. He mau mea hoolele hauli wale no keia ia oe e ka malihini, a i na kamaaina hoi, he uwauwa wale no ia me na hooho leo hauoli. Lehulehu loa na wahi hoomaha o ke kaa ahi, a ma kekahi o ia mau wahi, lehulehu loa na ohua i lele aku. Ma ka hora 10 a oi o ia kakahiaka hiki iloko o Niulii, a nona hoi ka mamao mai Mahukona aku he iwakalua mile a oi.

 

MAKAIKAI IA NIULII.

        Lele akula na ohua i ka makaikai ana i ko laila nani, a ua hele a le-i Kohala i ka nuku na kanaka. Konoia mai la ka mea kakau e kekahi o ko makou makamaka a hoaloha maikai J.D. Naehu e hoi no kona hale. Malaila ua panai ia mai la oia me na mea ai kupono a ua kaa ka mahalo nona a me na kamaaina a pau o ka hale. A ia oukou e noho la ilaila, ke hele aku nei ko'u hoomaikai ia oukou me ke aloha nui loa. Holo wahi lio iho la ilaila me na keiki kupa o ia wao, a ua ike i na hoaloha lehulehu, Mr. Aiwohi, Mr. me Mrs. K. Hookano, Enoch Johnson, ka makai nui, ka lunakanawai Z. Kalai a me na hoa lehulehu loa. Ike i na kauhale lehulehu loa o ko laila mahiko nui, na hawai lawe ko kiekie, a koe aku kahi wai kaulana o Punalau; o ka alawa wale aku la no iuka a ua lawa ia no kahi wa hou aku. Ike ia Kaiopihi, ko laila halepule pake a me ka hale keaka pake. Ake aku la e ike i ke kia hoomanao o ka na i aupuni Kamehameha, aka, ua pokole ka manawa, a pane wale aku la no, "Eia au ke huli hoi nei ko moopuna."

        Auwana hele aku la na ohua i ka makaikai ke kahi poe maluna o na lio. Ma ka hora 12, piha pu aku la ka hale aina o ia wahi. Ua hoohala ia he mau hora hauoli ma Niulii, a ua kau hou maluna o ke kaa ahi ma ka hora ekahi mahope iho o ka hui aloha hope ana me ko laila mau hoaloha a hao aku la ka wiliki i kona mana. Ma na wahi a pau i hoolele ia ai kekahi mau ohua ua loaa hou aku la a kau iluna o ke kaa, a he mau ohua kakaikahi hou mai. He wala omole ka hana a kekahi poe haole iluna o ke kaa ahi, he lama okolehao, a nohea la ka loaa ana mai ia lahou. Hini ma Mahukona a hui pu iho la me ka Rev. S. C. Luhiau alaila, kau hou ma ka moku a no Honolulu nei ka ihu. Ma na awa mai o Maui i kau hou mai ai he mau ohua hou, a ma ka hoomaopopo ana i ka huina nui o na ohua a pau, ua aneane aku no ia e hiki i ka elua haneri.

 

KA HUAHAI HOEWAA.

        He huakai pakalaki loa keia aohe ike wahi pele wahi a kekahi poe, a he mea oiaio hoi ia ma kekahi ano. O ke ake nui o na ohua o ka ike pono i na hana a ka pele; ke kahe mai me he wai la, ka popoi mai me he nalu la, ke pahu mai me ha pu la, ka lele puko ae iluna a pela aku. Aka aole pela, o ka pele liilii uiuiki mai iloko o ka poopoo a me ka mele ua holo ilalo o ka pohaku, oia iho la ka pele i ike ia. Aka ua ike maka hoi i ke kahua pele, ke aa wanawana wela a napele, ke kai mahu i hoowela ia, a me ka kolamu mahu pii punohu i ka lewa. He huakai moewaa io no keia, aka ua lawa na hoomaikai i na on a a me na alii moku, no na pomaikai e ae i panaiia mai imua o na ohua ma keia huakai. Nui ka ai, oluolu maikai na kahumoku, koa ka lawa kupono ole i na wahi moe no ka nui loa.

 

NA LONO LEHULEHU O KA PELE.

        He mau lono e ae ka i hoike ia e pili ana i ka pele, a ua lohe ia mai kahi o ka lua pele. E hoike ana kekahi o ia mau lono, he mea kanalua ole ke pahu hou ae o ka pele ma ke kauwahi o Hawaii, in a paha ma Kona a me Kau. O na nanaina ia e hoomaopopo ia la, a he wahi ano hooia ko kekahi poe no ia mea, mamuli o ka pio hikiwawae loa ana o ke ahi ma Kahuku.

        E hoike ana hoi kekahi lono, ua hoomaopopo ia aia he muliwai pele hou ke kahe la mai ka lua pele aku o Mokuaweoweo. A in a he oiaio ia alaila he hoea hou mai koe o ka pele iloko aku nei mau pule.

        Nui na ia make e mokaki ana ma na kapakai o Puna, wahi a kekahi lono, a ma o na manao kohokoho wale ia, mamuli no o na hana a ka pele ke kumu make o ka ia. Eia nae aohe ia make o Kahuku i ike ia, lehulehu loa na ia e holoholo ana.

 

KELA ME KEIA.

        He maikai ka moana he malia mai ka haalele ana o ka moku ia Honolulu nei a hiki i Kahuku, a mai laila mai hoi a ku i Hilo. Aohe ua. O ka nui o na ohua kapena i holo ai ko ka makaikai pele, he 135, a o na ohua oneki, he emi mai. He haole ka hapanui o na ohua.

        Lawa pono ole na keena moe, na bela, uluna a me huluhulu no na ohua, a nolaila ua moe iho kahi poe maloko o ke keena maina a maluna no hoi kekahi o na noho.

        O ka oi loa aku o ka nani o ka aina me na pali, oia no o Hilo pali-ku, na kapakai o Hamakua a mu na pali kiekie o Waipio me Waimanu. Nui ka wai, nui na kauhale, a uliuli ka aina mai uka a kai.

        Mai ike paha i ka nani o Puna paia aala in a he ao ka manawa a ka moku i kaalo ae ia malaila. Ina ua ike i kona mau pali kahako, na awa ulili o Kehena me Kamai-li, a me ka lae kaulana o Kumukahi.

 

Ka moa hoike Pele.

        Ua heluhelu iho makou i kekahi manao heluhelu e pili ana no na hana a ka pele ma na aina mamao mai o kakou aku, a ma ia manao ua ikea ka nohoalii o ka naauau malua o ka honua, a hoomanao ae la makou ia ka olelo kaulana "he mana ka naauau."   

        Penei kahi hoakaka pokole i kulike me ke poo maluna, "Ka mea hoike pele:" He wahi mekini keia i hoomakaukauia no ka hoike ana mai, e pahu ana ka pele, a e kahewai ana maluna o ka aina, alaila, o ka poe a pau e noho kokoke ana ma kahi o ka pele, e hookaawale koke ana lakou ma kahi mamao i palekana mai na poino a ka pele.

        Ua hanaia keia mea hoike pele e like me na mea hoike makani a me ka ino maluna o ka moku, a malaila na kapena moku e nana ai a ike he ino nui ke hiki mai ana alaila, pu-a e na pea a hoomakaukau i ka moku no ka palekana mai ka ino. A pela no me kaia mea hoike pele. Nana no e hoike mai e pahu ana ka pele a me na ano like.

        Ma na aina pele o Europa, ua hoohana nui ia keia mekini. Aia maluna o ka mauna pele o Etena kekahi, a ma ka lua pele o Vesuvia kekahi. Ma keia mau aina kahi hoopoino nui o ka pele in na waiwai a me ke ola o na kanaka. Aole no paha kakou i poina i kela kulanakauhale i uhi ia  e na pohaku pele, a nalowale ilalo o ka honua he mau haneri kapuai ka hohonu.

        Ma keia mekini e ike mua ia ana ke pa-hu ana o ka pele, he mau la mamua o ka hooko i a ana, a ua loaa hoi he wakaawale no na kanaka e hookaawale ai. Ea, ka mana o ka naauao.

 

Haalele i Puna na Hoaloha.

E ka Nupepe KUOKOA e:

        Eia ma Hakipuu, Koolaupoko, kekahi kanaka o Sabati kona inoa ua haalele i a e kana mau kaikamahine ponoi, oia wale no ko ka hale e noho nei a he mai lolo kona, aole e hiki iaia ke ala iluna in a ua moe ilalo, aole hiki ke huli i o ianei, aia na ka mea okoa e hoala a e hoohuli ke kahea mai, na hai e hanai i ka ai me ka ia, aole ike o na kaikamahine na pilikia nana ia iho; aloha wale ka makua ka luhi on a i keia mau kaikamahine. Aia i Hauula, Koolauloa. kahi i noho ai me na kane, na ke poe aloha e kokua nei i kahi wa, o ka pilikia ka nui, aole ana wahine mare ua make.         IKEPONO.

 

KA HAKANU O KE KANIKAU.

        He kulana o ka hamau a me ka hakanu ia e nohoalii nei, a he pilikia a me ke kaniuhu hoi no ka haia ana aku o kekahi o ko Hawaii alii hanau o ka aina i ka make kahi mau loa o ke kino. He kanikau iwaena o ka ohana alii, he kumakena iwaena o na makaainana, a a he aloha hoi iloko o ke kane wahine make i hoonele ia. Maiuna ae o na mea a pau, o ka uhane ka mea nui. He mea ole ke kino, he lepo a he lehu---no ka lepo ia, a o ka uhane, no luna ia. Ke uhi nei ke kulanakauhale me na kanikau, ke hapa nei na kahakahana have, k ke olo nei na pihe kumakena iwaena o na leo hanehane a me ka hamumu o ke aheahe malie. Ua hala, ua nalo, ua huna na maka@ Ke kahi o ko Hawaii alii i aloha nui ia. Na ke aloha e hee pau nei ia loko hana nui, a hoohanini aku la i na waimaka.

        Ma ka makaikai ana i na helehelena, he hakanu ia no; halii iho la ke anoano maluna o ka ohana alii a nalohia aku la na palena o ka hauoli. Pahola aku la nei lono kaumaha ma na paemoku a holopani ae la ma na houpo. He oiaio, o na hiona e ike ia nei ma ke kulanakauhale alii, pela pu hoi ma na mokupuni. Pulelehua ae la na manao hauoli a lilo ae la i hanu mama no ke kino a ua kokolo mai la na aweawe o ke kaumaha haawe iho la maluna. Aloha, aloha kona mau nanaina waipahe a me kona leo ohaoha. Aloha kana pua alii, ka milimili hou a ka lahui i hooneleia me ka makua ole. Aloha kona hoapili i koe iho e u aku nona; ka ohana alii a me na makaainana i hoopiha ia me na naau mokumokuahua nona. "Moe ka mea aloha---aloha, aloha."

        Ke pa-e nai ka leo o ka honua "homai, homai; eia kuupoli ua wehea." Ke ka-ua aku nei hoi keia mau leo, "alia, alia." Aka, owai ka i lanakila maluna o ka make? O ke Akua wale no. Nolaila e hoopau i na naau kaumaha, e hoomama, ke puana mai nei keia mau leo nahe:

        Ina he kaumaha kou

        Mele, mele.

KA RULA KEONIMANA.

        He mau rula keia i pai a humu buke ia nona na aoao he lehulehu. He elua mahele o keia buke; ka mua, e pili ana no na hoike mahina, na mea ano nui o ka makahiki 1886, a pela aku. Ka lua, e pili ana no ka rula lehulehu o kela a me keia ano o ka noho'na ohana me ka maemae. He mau rula keia i wae ia a i apopo ia e na kanaka naauao o na aupuni nui kahi o ka lamaku nani o ka naauao i lawe ia mai ai ma keia mau paemoku. He mau buke lehulehu hoi i pai ia ma ka olelo Enelani, a i unuhi ia e kekahi o ko makou hoaloa oiaio a pulapula hou o ka poli o Hawaii, oia o Mr. Thos P. Spencer, (Kamaki Poka). Ua makana ia mai keia keena me kekahi o ia mau buke rula, a ua kilohi iho makou ma kona mau aoao me ka hialaai nui.

        He buck waiwai nui key no na home, na ohana, na ahahui, na anaina hooluana a pela aku; a he mau alakai a kuhikuhi kupono hoi no na kanaka a pau i ake i ka noho ana maemae o ke kulana hanohano a me ka hilinai ia, a kakou e kapa nei he "keonimana" a he "lede." E kuhikuhi ana ia oe e ke kane a me ka wahine ke kulana o kou hele ana, noho ana, ai, kamilo, la una, a hookipa paha. Ka hana a ke kane a me ka wahine, na Kumukanawai me na rula o na ahahui a me kou kulana makee ihiihi o ke alo alii, a lehulehu loa aku. Ua pau na hemahema o keia buke a ua hoopukaia iho nei; ua lohe wale mai makou he hookahi dala wale no kona mau kumukahi. He emi loa ka auhau no keia buke, a ke kono nei makou i ko makou mau makamaka lehulehu e lawe nui i keia buke waiwai loa.

        He mahalo kiekie loa ko makou i ka mea nana i hooponopono a hoopuka i keia buke hoonaauao nui no ka lahui ili ulaula, a o ka mea hoi i hookauwa i kona lolo i okomoia me na momi makamae o ka naauao e hoopomaikai nui i kona io ponoi a me kona one oiwi. He Hawaii opio oiaio ola i makee i ka holomua o kona lahui ponoi me ke kulana o na poi hanohano, a mamuli o keia hana ana, aole o ka makou mahalo kiekie wale no keia e puai aku nei, aka, o makou, o kakou, a o ka lehulehu holookoa mai Hawaii a Niihau. Ke ninau nei makou, owai hou ae iwaena o na mamo hou o Hawaii e ukali aku ma keia alahele e hoonaauao i ka lahui e like me ia nei. E ike ana no i na ioea a hiki nae i ka hopena, he ohi i na hua maikai. No keia hana kaulana a keia hoaloha oiaio o makou, ke noi nei makou e holopono kona mau noonoo a me kana mau hana a pau, a e hahai ia e na pomaikai he nui. O ka lua keia o ka manawaana i auamo ao i ke kokoi o ka hana no ka pono o ka lehulehu, a ke lana pu nei na manao e holomua keia buke rula keonimana iwaena o Hawaii.

 

Ko Hilo maa mea Hou.

E ka Nupepa Kuokoa.

        Eia ma Papaikou---Ekolu mau kaikamahine opiopio n lakou na makahiki o a oi iki. ke ao ia nei ka hula olapa ku iluna, i mau moho ka no ka la 12 o Feburari; ma ko'u ninau pono ana ia lakou, noa ka ae a me ka ole o o ko lakou mau makua, ua pane like niai la lakou he mea olioli ia na kou lakou mau makua, a o na makuahine, oaia ka mea noho i puuku, ke anau mai kahi kaikamahini. Auwe! ka pulapula o ke au hooulu lahui o ka Lani Kaulilua, he mauna ia nei, ke hookuu e ia nei i na hana a Satana. Ka @ Olioli hoi kahi makuahine i ka anapau mai a ke kaikamahine iluna, i ka honi ia e ka poe hanu kaumaha a ea polopolona; ua hala ia, oia no ke au ia "waawaaikinaaupo" ma. Minamina wale.

        Ma ia wahi no, hookahi kaikamahine aohe hoolohe i ka olelo ao maikai a kona makuahine, o Makapua kona inoa, e hele ana oia ma kamalii liiiii i ka po a me ke ao e paani ai, a walaau ai. Ua loaa iaia na makahiki maluna o ka umikumamalina.---Aloha ke kino maikai a ke Akua i haawi mai ai, i ka luaiele ia.

        Malaila no, ua waiho mai la o E. G. Hitchcock i ka hana ma Papaikou Sugar i ka la 11 o Ianuari, a hoi aku la oia ma kona home ma Hilo, noho iho la na limahana malalo o ka James E. Colville malama ana, i kokua ia hoi e J Goetzee. I keia mau la ke puehu nei na limahana Hawaii ponoi, holo i Onomea Sugar kekahi poe, a o kekahi poe ua hahai no i ka haku hana mua. A o ke koena ke noho nei me ka maopopo ole o kahi e hina ai o ka uwahi, a pela no na haole ua pau i ka haalele. Minamina na lima kokua iloko o na hana pilikia i ka wa pokole i ke au o na Hitchcock, i ka hoohemamema ia, oia hoi na kanaka maoli.

        Ma Puepaku, ke kanu nui nei kekahi poe i ka hala-tahini, a e ohi ana lakou i na oteni i keia makahiki. Imua e na poe limahana a hiki i ka lanakila ana.

        MEKONA MUA.

 

E KA NUPEPA KUOKOA.

        Eia mai na mea hou o Kauakanilehua nei; a nau hoi ia e hoike ae i ke akea:---

        NO KA MALIE. Ke hoi mai nei ka maile o ua aina ua kaulana nei. Oiai ua piha ae nei ka elua pule o ka loku ana o ka ua:

        LAUKANAKA.  He keu aku keia a na la laukanaka o Hilo nei, i ka ua mea o ka makahehi i ka Lio Poniuniu, "Whirlgig." E hele ana o ka makua me keiki, aohe i ae he ua a he pouli, i ka ka mea o ka nui o ka makemake.

      KA MOKUAHI 'KINAU. I keia wanaao i ku mai ai ke Kinau me ka piha i na ohua o ka makaikai pele. O ia piha no ia a ku ana iukaa o Hilohanakahi, hui hoi me ko uka nei mau puulu kanaka, aohe nui aku a kana mai. Ke hele la a hooku i ka ia i ka makaha, ka ua mea he nui hewahewa o kanaka.

 

      Ma na kapakai o Sanahai, Kina ua hookui ae la kekahi mokuahi hali koa Beritania me kekahi moku kaua okoa aku, a ua poholo koke ua mokuahi la me ka make pu o na koa he hookahi haneri i hoomaopopoia.

      Mai Tonakuina, Kina e hoike ana, ua lawe pio ae la o Colonela Berisauda o na Farani i ke kulana kaua o na koa kipi ma Mikae a me Tanahoa, a ua hopu pio ia he 500 poe kipi. Ke hoauhee la na koa Farani i na koa kipi, a in a e mau aku ana ia kulana o na koa Farani, alaila e hoi hou mai ana ka maluhia o ka aina.

 

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

      KE HOIKE NEI KEIA HOOLAHA i kulike ai me kekahi mana kui i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i ka kauia ma ka la 10 Novemba 1884, i hanaia e W. K. MOI a me KAUMEKEKOI MOI @@@ ua CHAS WALL no Kau, Hawaii lakou a pau, i kopeia ma ka Buke 90 ma na aoao 390 a me 391, a i hooliloia e CHAS WALI ia C. MEINECKE o Waiohinu, Kau i hoike mua ia, ma kekahi palapala hoolilo i kakauia i Okatoba 16, 1886, a i kopeia ma ka Buke 90 aoao 390; na manao ka mea hoolilo aku i ua mor@iki la i oleloia e hooko ia mana kuai mamuli o ka uhakiia ana o na kumu aelike, oia ka uku ole ia ana o ke kumupaa a me ka ukupapee a me ia hooko ana, e kuai ko@lala akea ia aku ana waiwai a pau i hoakaka ia ma ua moraki la i oleloia e like me na hoakaka maialo iho, mahope iho o ka hala ana o ka manawa i hoakakaia ma ke kanawai, a me ka uhakiia o na kumu aelike.

      C. MEINECKE.

      Mea Hoopaa Moraki.

      Ma o Jona Austina kona loio.

      Honolulu Ianuari 31, 1887.

      Penei na waiwai i hoakakaia ma ia moraki i oleloia:

      1---O kela apana aina a pau e waiho la ma Waiohiau, Kau, i oleloia, a k hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 6646, Kuleana 10203, ia Mahiai nona ka nui he 18.10 eka, a oia no ka aina i hooliloia aku ia W. K. Moi ma kekahi palapala i kakaaia i Iulai 10, 1873. a i kopeia ma ka Buke 40 ma na aoao 339 me 340.

      2---O kela apana aina a pau e waiho la ma Waiohiau, i hoike mua ia, a i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui 6642, Kuleana 7604, no ka nui he 104.10 eka, a oia no ka aina i hooliloia aku ia W. K. Moi ma kekahi palapala i kakaina i Mei 18, 1872, a i kopeia ma ka Boke 40 ma @ aoao 438 me 439.

      3--Elua mau Hale laau e ku la ma Waiohina Kau.

      4-- Ehiku lio kane me 3 lio wahine.

2115@@@

 

 

NA HOOLAHA HOU.

 

HOOLAHA PAPA.

      Aole i  ae ia na @ lahui a paa e hookipa a malama i @ kaikamahine ia Kahele  liilii. O ka mea hookipa a malama e hoopii ao ao ma ke kanawai.       KAHELE KAA@KAWAHA.

2115-@@

 

 

$25 MAKANA.

      O NA @ malolo @ AKINA @ o Kohala Akau, Hawaii, ke @ @ nei ma keia @ha. e uku ia no ka makana he $25 no na hoakaka kupono e hiki ai ke hopu a h@pui ia ka poe a paa e hele nei ma ka aina o Polo@ ma Kohala i o@, @ lawe wale i na Awa malaila.

AKINA @ ASE@

2114-@@

 

WILLIAM C. ACHI

Lohe a ke kokua ma ke kanawai imua o Aha a pau o keia Aupuni.

      He Mea Ana Aina a he H@oka ma na waiwai paa.

      E loaa no ma Honolulu, Oahu.    2114-41

 

HOOLAHA LUNA NUI.

      E ike pauanei na kanaka a pau, ma keia palapala ke hookohu aku nei au ia S. Poniaulani i Luna Nui no ko'a mau aina ma Waikapu Mokupuni o Maui, a me na apana aina o ko'u kupuna wahine oia hoi o MAKAOLE (w) no Waikapu. A nana e hana a e hooko i na mea a pau i olelo ia ma ko'u inoa, e like me na mea i olelo ia ma ke Kanawai.

      A no ka oiaio o keia @e kau nei au i ho'u inoa i keia la 1 o Feberuari M. H. 1887.

L.L. KAIAMA.

2114-4@

 

 

HOOLAHA KUMAU.

 

MRS. THOMAS LACK,

Helu 81 ALANUI PA@.

MEA KUAI A LAWELAWE I

NA

Mikini Eemebe@' na Aahu, a nui wale Aku

HE AGENA KUAI NO NA MIKINI

White, New Home, Davis, Crown, Howe, Me Florence, Na Kui Mikini o na ano a pau a Howard. Na pepa ana lole o na ano a pau, a me kela keia mea

 

NA LOPI MIKINI A KALAKA.

HE AGENA KUAI I NA

      Pu Raifela, Pu Panapana, Pu ki manu, na Poka, Lu Pauda, Kukaepele.

 

NA KAPUAHI AILA MAHU

Mai ke nui a ka liilii.

      Ma ka lawelawe nui ana o'u o ka hana lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku, u makaukau au e hooko kaulua ole i na kauoha a pau.     

      O na kauoha mai na mokupuni e hookohoia.      2082-IV

 

 

WOLFE & CO.

Mea Kuai i na Ano a pau o na Mea

AI, HUA AI, O NA ANO A PAU.

      Eke Palaoa, Berena, Waiu Bata, Berena manoanoa, Berena huinaha, mea ono, o kela ano keia ano; Ko paa, Kope, Ti, Aila mhu, a me na ano a pau.

Helu 66, Alanui Hotole, Halekuai mua o Lewis & CO

      E loaa koke aku no ka kauoha a pau loa me ka hakalia ole, a me ka maikai o na hoomalu ia ana. E hooko ia na kauoha o ke kulanakauhale nei me ka hikiwawae ma na ka o ka uku ole. O na kauoha mai na mokupuni, e lawelawe koke ia.       2085@

 

 

NUHOU ! NUHOU ! NUHOU !

AILA MAHU MAIKAI!

HOOKAHI DALA WALE NO NO KE

KINI AILA HOOKAHI!

E kuai pau ia aku ana no ka nui loa o ka aila i keia manawa.

E AU E NA MAKAMAKA! E AU

E kipa ae ma ke halekuai o Kakela me Kuke.

 

 

BF EHLERS & CO.,

PAINAPA.

      Poe Kuai i na Ano Lole a Pau.

Helu 99 alanui Papu. - Honolulu

      E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau maluna o kela a me keia moku.

@

 

 

HOOLAHA KUMAU.

Ka Waiwai o ka Hilinai

      KA AYER laau sasparila, kai kaulana a @ @ ia no ka @ hoomaemae koko, @ wahi a @ @ @ @ @ 40 m K hiki i @ @ @ @ lawelawe nui ia h@ iwaena no na @ lapaau. O keia

      LAAU SASPARILA no loko ae ia o ke aa Sasparila @a maoli i ua k@a ka mana hoomaemae ma o ka h@ pu ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi maa mea ao loko o ka h@a a me ka hao.

      HE koko ino@o a nawaliwali anoi kou? Ua awili pu anei me na ano mai ikaika? A ua hui pu anei me na wai awaawa hoop@ Na keia

      LAAU e hoomaemae na meaa mea iho a pau a maikai. O na kauka lapaau a pau o Amerika ike ke ano o ka AYER SASAPARILA, ua olelo lakou, aole he me maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili pu ia, aka o keia wale no. No ka

      HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano mai i @keia, o ka AYER SASAPARILA wale no ka laau nana e hooomaemae hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau e ae O ke

      KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali hoi kopa holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae ia a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana keia LAAU SASAPARILA A AYER. He maalahi a he

      MAIKAI loa hoi keia LAAU, aole no ka hoomaemae wale ana no ke koko, aka no ka hookaawale pu aa kehahi i na ma'i hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu i kona holo pono ana ma na au. He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hookana mau i keia laau mamua o kahi mau laau e ae.

      A HILINAIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma'i, a pela aku. He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha wale  hee wale ia mahalo o na inoa lehulehu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holo okoa, maluna o ka

Ayer Laau Sasaparila.

IHOOMAKAUKAU IA E

Kauka J.C. Ayer & Co. Lowell, Mass.

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

Helu 100.   Alanui Papu, Honolulu

2086-11

 

 

LEN SING.

Helu 135 Nuuano Street.

MEA HUMUHUMU LOLE

      He Mea Hana, Hoomaemae a me hana ho@ ana i na lole kahiko.   2409-@