Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 7, 12 February 1887 — Ka Huakai Makaikai i ke Abi Pele [ARTICLE]

Ka Huakai Makaikai i ke Abi Pele

, (h*:na wai ka <;\:c .< | H AALFI.£ IA UiLO. j Ma ka hora laoi o ka auina h Poa- ; iho la ka moku ia Hilo me kona piha ohua no mai nei aku;kao hou mai la he mau o:iua kakaikahl Ia wa no ' haule iho ai he mau pakaua lehulehu. a na ia mea i kipaku mai iko Vca oneki ]una mau ohua e emi ilalo i wahi no lakou e malumalu ai, a hookeke mai la iko lalo j/oe. Nana aku la i ka aina he nani maoii no; he uliuli mai uka a ke kai, he kahako na pali a e lele maopu mai ana na maawe wai pahihi ma na paii; o Hiio keia i na pali piiku pii moe, pii kolo a pii naenae. Nani na mahiko a me na kauhale, a kupanaha ko hiia mau awa hoolele ukana a me ohua. Aia na mea a pau ma ka aoao oka moku kahi i makaikai ai i! keia wahi nam oka aina, aua Ii!o na I maka ame na leo ika 4 haano <1 ameka ] makahehi. Nani okoa no hoi ko Ha- *> makua mau j>ali kahakai a me ka waiho ana oka aina, a o na pali kiekie loa 1 hoomaopojx)i3, oia o Waipio a me Waimanu. Ku īki ka moku ma ke awa o I>aupahoehoe, i Hilomamua o ka maalo ana ae ma na kapakai o Hamakua.

MAHUKONA I KE ALA HAO

Ma ke kakahiaka nui o ka Poalima komo i Mohukona, a he heie ana keia e kau rna ke kaa ahi a holo iloko o Niulii. Ku ana na ohua, a ua makaukau hoi na kaa ohua e kauo ia ai eke | kaa ahi. Oke kau iho !a no ia a hoo- j maka aku Ia e huki, a no ka manawa mua o ka nee ana, ua paa īho la ka ho-1 10. Waiho kahi mau kaa uka*>a a koe | ko na ohua, a ia wa no i nee aku ai ke j kaa ahi e hoio ana ma wahi kikeekee mehehuanala no ka makani He kilikilihune ua ma ia kakahiaka a ano pakika ke aiahao, pela i pupu ai ka ho lo ana ake kaa ma kekahi mau wahi. Ua koe no kekahi mau ohua i kai o Mahukona, a he kakaikahi loa hoi iluna oka moku. He lana malie ke kai o keia wahi, aua ku kokoke loa ka moku iuka o ka aina. kf: kui.anw o kk ai.ahao. He alahao keia e nioe kikee ana iuka a i kai e moe ana no hoi ma na wahi kokoke ina pali kahakai. Ma kekahi mau wahi aia ma ka paii kahakai, a he ku i ka weliweli hoomaopopo iho i ka ulia poino o kekahi kaa, a ke hiule ilalo, me he la, iluna no ke kino ua make mua; he hoonalo wale aku no ko lalo. Hoomaka'u no hoi na uwapo kiekie a kekee, he hoio nui wale ia no ia mau wahi, a ia oe e nanea iki ai i ka waiho molale mai o ka aina ma kekahi mau wahi, maalo ana nei pali imuao Kn maka, a i nana ae kou hana, aia ke hoio nei iwaena ona paii. He mau mea hooleie hauii waie no keia ia ©e e ka maiihini, a i na kamaaina hoi, he uwauwa wale no ia me na hooho leo hauoli. Lehulehu ioa na wahi hoomaha o ke kaa ahi, a ma kekahi o ia niau wahi, iehulehu loa na ohua i lole aku. Ma ka hora 10 a oi o lakakahiaka hiki

iloko o Niulii, a nona hoi ka maniao mai Mahukona aku he iwakalua mile a oi. MAKAIKAI IA NII'LII. Lele aku la na olum i ka makaikai ana i ko laila nani, a ua hele a le-i Kohala ika nuku na kanaka. Konoia mai la ka mea kakaue kekahi o ko makou makamaka a hoaloha maikai J. D. Naehu e hoi no kona hale. Malaila ua panai ia mai la oia me na mea ai kupono a ua kaa ka mahalo nona a me na kamaaina a pau oka hale. A iaoukou e noho la ilaila, ke hele aku nei ko'u hoomaikai ia oukou me ke aloha nui loa. Holo wahi lio iho la ilaila me na keiki kupa o ia wao, a ua īke ina hoalo'ha lehulehu, Mr. Aiwohi, Mr. me Mrs. K. Hookano, Enoeh Johnson, ka makai nui, ka lunakanawai Z. Kalai a me na hoa lehulehu loa. Ike ina kauhale lehulehu loa o ko laila mahiko nui, na hawai lawe kokiekie, a koe aku kahi wai kaulanao Punalau; o ka alawa wale aku la no iuka a ua lawa ia no kahi wa hou aku. Ike ia Kaiopihi, ko laila halepule pake a me ka hale keaka pake. Ake aku la e ike ike kia h iomanao oka nai aupuni Kamehameha, aka, ua pokole kamanawa, a pane wale aku la no, "Eia au ke huli hoi nei ko moopuna." Auwana hele.aku la na ohua ika makaikai kekahi poe maluna o na lia Ma ka hora ia, piba pu aku la ka ha- , le aina oia wahL Ua hoohala ia he 1 mau hora hauoli ma Niulii, aua kau . hou maluna oke kaa ahi ma ka hora t ekahi mahope iho o ka hui aloha hope i ana me ko laila mau hoalo'ha a hao . nku Uka wilīki i kona mina. Ma na wahi a pau i hoolele ia ai kekahi mau ohua ua loaa hou aku 1a a kau iluna o ke kaa, ahe mau ohua kakaikahi hou oial He wala omole ka hana a keka- * hi poe haole iluna o ke kaa ahi, he lama oko!ehao> a nehea la ka loaa ana i mai ia lakou. Hiki ma Mahukona a t hui pu iho la me ka Rer. S. C Luhiau i a!aila, kau bou ma ka weku a no Hoi nolulu nei ka īhu. Ma na awa mai o t Maui i kau hou mai ai he mau ohua hou, a ma ka hoomiopopo ana i ka hu ina nui o na ohua a pau, ua aneane aku no ia • hiki i ka elua hanan

| HVAK K'. MOEWAA He huaeai pakaliki !oa keia aohe ) ike wahi f»e]e wihi a kekahi poe, a he j mea oiaio hoi ia ma kekahi ana O k- ake nui ona ohua oka pono i I na hana a ka pele; ke kahe mai me be j wai la, ka pjpoi raai me he iialu la, ke | pahu mai me he pu la, ka lele puko ae iluna a pela aku. Aka aok pela, oka pe'e liilii uiuiki mai iloko o ka poopoo ame ka pe : e ua holo Halo oka pohaku, j oia iho bka pele i ike :x Aka ua ike maka hoi i ke kahoa pele, ke aa wanawana wela a napele, ke kai mahu i hoo weh ia, a me na kolamu mahu pii punohu ika lewa. He huakai moewaa 10 no keia. aka, ua lawa na hoomaikai ina ona ame na 2lii moku, no na pomaikai eae i panaiia mai imua ona ohua ma keia huakai. Nui ka ai, oluo!u miikai na kahumoku, koe ka lawa kupono ole ina wahi moe no ka nui !ba. I N \ LONO LEHI'LEHU O K.A PF.Lt. i Ile mau lono e ae ka i hoike ia e pi* 11 ana i ka pelē, a ua lohe ia mai kahi o ka lua pele. £ hoike ana kekahi oia mau lono, he mea kanalua ole ke pahu ; hou £.e o ka pele ma ke kauwahi o Hawaii, ina paha ma Kona ame Kau. O na nanaina ia e hoomaopopo ia la, a he wahi ano hooia ko kekahi poe no ia mea, mamuli o ka pio hikiwawe loa ana o ke ahi ma Kahuku. E hoike ana hoi kekahi lono, ua hoomaopopo ia aia he muliwai pele hou ke kahe la mai ka ]ua pele aku o Mokuaweoweo. A ina he oiaio ia alaila he heea hou mai koe 0 ka pele iloko aku o nei mau pule. Nui na ia make e mokaki ana ma na kapakai o Puna, wahi a kekahi lono, a ma o na manao kohokoho wale is, mamuli no ona hana aka pele ke kumu make oka ia. Eia nae aohe ia make 0 Kahuku i ike ia, lehulehu loa na ia e holoholoana. KEL\ ME KEI.A. He maikai ka moana he maliemai ka haalele ana o ka moku ia Honolulu nei a hiki 1 Kahuku, a mai laila mai hoi a IkuiHilo. Aohe ua. O ka nui o na ohua kapena i holo ai ko ka makaikai pele, he 135, ao na ohua oneki, he emi mai. He haole ka hapanui o na ohua. La\ya pono ole na keena moe, na bela, uluna a me huluhlu no na ohua, a nolaila ua moe iho kahi poe maloko 0 ke keena aina a maluna no hoi kekahi o na noho. O ka oi loa aku o ka nani o ka aina a me na pali, oia no o Hilo pali-ku, na kapakai o Hamakua amu na paii kiekie o Waipio me Waimanu. Nui ka wai, nui na kauhale, a uliuli ka aina mai uka a kai. Mai ike paha i ka nani o Puna paia aala ina he ao ka manawa a ka moku i kaalo ae ai malaila. laa ua ike i kona mau paU kahako, na awa ulili o Kehena me Kamai-li, ame ka lae kaulana 0 Kumukahi. !