Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 7, 12 February 1887 — EDISEPA FERIDO KA HIENA KAULANA O BAGALIA KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia. [ARTICLE]

EDISEPA FERIDO

KA HIENA KAULANA O BAGALIA

KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI

Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia.

Ke Kuhikuhi l'uuene Poupou Kamahao, a o ka Liona Hanu Meheu l'ololei. Ht MōoUlo Emlani i unuhi ia no kt Kuokoa. OKEIA aina a ke alii e hoouna nei ia Ca!audila, he wahi mokupuni uuku keia aia ma ke Komohana, Hema o Aupuni Ala aku. Ma kahi he 500 mile ka mamao mai ka aina aku, he wahi mokupuni pohaku keia, aia iwaenakonu o keia wahi mokupuni he malapua nani loa, a ua kaulana keia wahi mokupuni i ka aala o ko laila mau pua kanu, aohe kanaka maluna o keia aina, hookahi kanaka nui malaila, he Nalo Pakiana, a o keia aina iho la ka aina i manao ia ai e hoopaa i keia Calaudila. Nolaila, aohe a kaua olelo ana i koe e ka mea heluhelu no ka mea pohihihi oiai, ua loaa, a ua akaka kona hoopai, a hookahi wale no a kaua mea e nana aku ai i koe, oia kona laweia aku no kona mokupuni e hoopaa ia'i. I ka makaukau ana o na mea a pan e pili ana no ke pio Calaudila, hookau ia aku la oia iluna o ka moku a holo aku la. aohe mea hookahi iwaena o ka lehulehu i aloha aku iaia, aole du hoi i uwe aku iaia, no ka nua ua mako na ka lehulehu laia no kana mau hana lokoino, a oko lakou makemake 0 ka li koke ia o ua Calaudila la, no ka mea ua makaukau ka amana li kanaka; aka> aole i hana ke alii pela, mamuli o kona menemene i kona ano kino wahine. Uoko o na la loihi, hiki aku la ka moku pio o Calaudila no ka mokupuni Nalo. Pakiana, hoolele ia aku la oia iuka maluna o kekahi mau waapa. laia i pae aku ai iuka, hookuu la aku la oia, a i kona mau wawae i hehi aku ai iluna o ua wahi mokupuni la, huli mai la kona alo i hope a pane mai la: E na kanaka o ke alii Mokina, ke hai aku nei au ia oukou ine ka oiaio, na ka 1a mahope e hoike mai owau ke alii nui malana o Aina Ala; a e lilo no ka hanohano 0 ke alii Mokina i mea ole, a e hulihia na mea nani a pau i | kuu inaina, a e kau aku au i ka hoopai maluna o oukou a pau loa, a maluna o Henen ka hooilina a ko'u inaina, a e inu mua auanei ka'upahikauai ke koko o Ane Kamila. nolaila, e hoi oukou a hai aku Ike alii 1 kuu manao. E kau auanei ka lia o oukou, e malule no auanei ka naau o na makaainana a pau 1 kuu la e hiki aku ai; he oiaio ka'u e hai aku nei ia oukou, aohe Aina Ala iloko 0 ka inaini o ke Pohihihi 0 ka Honua. Aloha oukou a pau loa. Me keia mau huaolelo ua Calaudila la i pane ae ai a huli ae la oia a hele aku la me na kama wawae 0 ka piha inaina me na waimaka pu e helelei ana a o ka waapa hoi holo aku 1a lakou no ko lakou moku, a i ka makaukau ana o na mea a pau, ua hoi aku la lakou no ke aupuni o Aina Ala. Iloko ona la hele loihi, hiki pono aku la lakou no ke aupuni o Pelekane, hahai aku !a lakou i na mea a pau i ke alii Mokina, aole nae i manaoio ke alii

īa mau mea. Maanei e ka mea heluhelu, e waiho kaua i ke kamailio ana no Calaudila, oiai, aia ak.u la oia i kela aina okoa, a ua pau hoi ko kakou hopohopo ana nona, a e kamailio ae kaua ® ka mea heluhelu no Edisepa maanei a me kana mau hana. Oiai o Edisepa i nalo tku ai iloko o na ao o ka lewa, a iloko o na sekona pokole loa hiki aku la oia no Aina I)aimana. Nana aku la oia i ke ano o ka a;na ua inoino, ua pau na mea nani i ka lilo i mea ole, na ulu mahiehie o ka aina 1 na la i hala ae, ua nalo aku ia, o na hale daimana ua helelei, na mala pua ua mae, na wahi nani apau o Aina Oaimana ua lilo i mea ole, ua haUka hie o ka ama, o ke ino wale no ka mea e ku mai ana, a oia ka Edisepa i pane ae ai; *ua hala ka nani o ka aina o kuu wahi makuakane makalii, ua hiki mai ka wa 0 ka hoohana ana i na ikaika o na manamana lima a me ka hookikina ! ana hoi i na holoholona kiai, e hele au « hoao e paio no'u iho. E hoomanao e kuu hoa heluheiu o keia nanea kamahao, aia 0 Sctiwa iloko 0 ke kaua hahana ve kt alii o na 10*

Poh'.h,hj. O vraU r.o me kona mau lio ekolu wale no. a o ke a!ii o na mea Pohihihi me kor.a mau tausani kiai a me kona mau lio he lee, a he mau liona he ;,000. he puali kaua l>ea me ko lakou alii kaua, he 3,000 ko lakou nui; he puali ilio me ko lakou alii he 4,000 ko 'akou nui; na aeto he 10,000 me ko lakou mau alii; he puali o na dia me ko lakou mau alii he 6,000 ko lakou nui, he puaii o na tiga me ko lakou alii he 2000 ko lakou nui. Ua hoonoho like ia keia poe puali iwaena o na ao o ka lewa, e like me na kuhikuhi malalo iho penei: Ka puali o na manu aeto no lakou ka heluna he 10,000, ua hoonoho ia lakou mawaho o na puali kaua holookoa. O ka puili o na ilio mamua loa 0 ke kahua kaua, o ka puali bea aku mahope ona, ao ka puali liona aku, ao ka puali tiga aku, a o ka puali o na dia mahope loa. Oka puali ona lio me ko lakou mau kahu e kau ana maluna, aia lakou i kahi mamao loa, ma kahi hoi he 500,000 ka mamao mai Aina Daimana aku, iluna hoi O ke kuahiwi aniani ekahi. Ua makaukau lakou ina wa a pau no ke kauoha, a i hakalia wale no i ka leo o ko lakou alii nui. O ke alii hot o na mea pohihihi ke kupua nui hoi maluna o na kupua a pau oka lewa ame ka honua. Nona ka inoa ponoi a kona mau makua kupua i pane aku ai. Oke kupua Euredula. Aia oia maluna o kekahi lio lele nani loa nona ka inoa Laehodeila, ua aahuia oia me ka lole hulu bea eleele, he apo gula melemele ma kona opu, a ma kona lima hema e paa ana oia i kana pale kaua, a ma kona lima akau e paa ana oia . i kana pahikaua oi lua nona ka inoa 'Ka weh o ke ao. v

0 ke ano 0 ha 'nelehelena o keia kanaka, he ku i ka hoomaka'uka'u ma ka nana aku, nui kona kino a kiekie, aohe kanaka nui ma ka honua e like me ia. O keia ae la na ano o keia kanaka kupua nui wale, a me kona mau kiai ana i kaena mau ai no ko lakou wiwo ole imua o na kahua kaua a pau. A ua kapa aku oia i ko iakou mau inoa "na olali o na Mauna aniani Ehiku. Maanei hoi, e nana ae kaua i kahi kanaka makalii Setiwa oiai, oia hookahi wale no ma kona aoao me kona mau lio ekolu no lakou na inoa Hone Oale, Liwa Ciale a me Dome Gale, a o kona lio helu ekahi aohe makemake e hoohana aku iaia, oiai, o kona wahi koo wale no la ma kona aoao, aua manao oia, ina oia e hoohana e ana iaia, alai!a, e pilikia e ana oia. Nolaila kuko iho la kona naau e hele no oia e paio me ke kanaka nui me ka wiwo ole oiai, aohe ana mea e ae e hana ai, o ka hooko wale aku no.

Nolaila, i ka makaukau ana o na koa o ua wahi kanaka makalii la, huli ae la oia a nana aku la 1 kona mau lio ekolu a pane aku la me ka leo mahe penei: Ē kuu mau hoa noho, hoahele iloko o r.a poino a me na popilikia, e alona aku ana au ia oukou, no ka mea, oke alahele a kakou e hele aku nei, he alahele jx)hihihi loa ia ke olelo'e na kakou ana ka lanakila, nolaila, o ka'u* mea nui wale no e hai aku ai ia, oukou. E makaala na maka i na enemi, a e hoolohe i Jca leo o ko oukou haku nei.

Me keia mau huaolelo hope oia 1 pane aku ai a hookuu aku la i kona mau lio no na kihi 4o ka Honua; oia hoi, o na lio ekolu, ma na kihi ekolu lakou, ao ka eba oke kihi oia no o Aina Oaimana. A aia ilaila kahi kanaka makalii ilaila kahi i ku ai nie kona makaukau ina wa a pau a ka enemi e lele mai ai maluna ona. I kela wa a ua wahi kanaka makalii la i ike aku ai i na puali ona ilio c hookokoke mai ana, ia wa koke no oia i hapai ae ai i kana kookoa mana, ke kookoo hoi i kapa ia o 'Hoonaueue. I kela wa f o aku la oia i ua kookoo ia ana a anapu aku la ka uwila mamua q ua kookoo la me he ahi nui la e ho» lapu ana i na ululaau maloo; hookui pu aku la hoi na leo nakolokolo ona hekili i pakui pu ia aku me ka makani hele huhua loaa aku lakapuali koa mua o kc kupua Euredula a kuemi like aku la lakou i hope me ka puehu liihi 0 na hulu, oia p»ha ka knua e ka mea heluhelu e ho-uhene ae ai i keia mau wahi lalani hooheno: iiilii manu ai Laiki oe, Ua kohu nilo meli ka pipHi» (ka pua, Hookahi no poka huli kaanini, Owala na hulu i ka puapi»-