Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 7, 12 February 1887 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA Ka Olali oke Kahua Kaua. [ARTICLE]

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA

Ka Olali oke Kahua Kaua.

Ka Ka«u ran » i ka Onohi aulanuLiau o ka La; 'ea Uj k«'a<eia i maLiauia nuaaeoi o oa kuahiwi m« n-i L ; ka i hoooialuie V { -.i:;-* a; .• r>.\ ilimii:!;' i o a 1 *:.a ka "eha !:ma . aVt ai.-.ha," Kahni Piuiohio Wik 0 h Sildu. A o ke Knpnen iwiknel o ka Makakila 1A \VA i pii like ae ai na hae elua.a hoomaka mai lakaleookao-leeuwe hone, ia wa no i heohuli ae ai na naita i ko laua mau lio, a hele aku la kekahi no ka hikina, a o kekahi hoi no ke komohana, ahe { mile a ka mamao. O ka wa no ia oka o-le t kani kapalili mai ai, ia wa pu no hoi i hoohuli like mai ai na naita i ko laua nuu !io, a ike pu ia aku la ka hoomalo ana o ua mau holo lio nei, ame ka hookuene pono ana iho i ko laua mau kulana.

Ike kolu oke kani ana oka leo o ka o-le, okawano ia 0 ua mau holo lio nei i kuu pau iho ai i ka holo o ko laua mau lio, aia hoi ka laua mau pahi ke anapanapa la ika lewa, a aole i liuliu ua hookui ae la ua mau na:ta nei, e haalele pau ana fcoi kela 0 me keia o laua iko laua mau ikaika pa kahi, me ka manao o kekahi 0 laua e papahi i ka hanohano 0 kekahua kaua. I na 110 kaua 1 hookui ae ai, ua puko ae la ka ea oka lepo a nalowale aku la ua mau naita la īloko o ka ehu a ka lepo, me ka ike ole ia aku oko laua mau kino, oke koele ona pahi kaua oia wale noka mea e lohe ia aku ana, he mau minute keia paio ana aua mau moho nei, ua ik j ia aku la ka naita o ke aupuni Haahaa e holo ana me ke kumu o kana pahikaua ma kona lima, no ka mea, ua haki pu aku la kana pahi i ka hauna pahi a ke alii opio.

laia e holo ana ua hulohulo like ae la na mea me ka hooho pu ae, aia ke kupueu o ka makakila ke hookikahakaha ae la, ua make hou "no paha ka-nai-ta a ka Moi, i ka mao ana ae 0 ka ehu aka lepo, ike ia aku la no ka naita a ka Moi eku niai ana no me ka hiehie nui. I ka mamao ana aku o ua naita I.ula nei, ua lalau ae la oia i kana laau ihe, a hoohuli hou mai la i ke poo o kona lio i kahi a ke koa opio e ku ana ike kokoke ana mai, ua pane mai la oia, eka opio, e pale nou me ke akamai nui, a e paa a paa i kou kulana. ia wa no i pahu mai ai ua naita nei i kana laau ihe me ka ikaika nui, me kona manao oia ka pahuna ihe e kaili ia ai ka hanu oke alii opio, aka me ka eleu nui i alo ae ai ke keiki alii Laudila a hala ae la, me ka eleu no hoi ke 'lii opio i pahu aku ai i kana laau ihe a ku aku la ma ka poaeae akau oka naita Lula, a haule pahu aku la oia ika hoI nua he luahi na ka make mau loa.

I ka ike ana mai o na mea a pau i ka waiho aku ake kino nui puipui o ka naita Lula, ka mea a lakou i ka 4 >a aku ai ke kupueu o kamakakila, e waiho oni ole mai ana i ka honua, ia wa, i ua uwauwa koke ae la ke anaina mai o | a o, a o kekahi poe hoi ua hele mai la ama kahi oke kino make o Lula e waiho ana. i nana la iho ka hana, aole no e kala i haalele mai ai ikala i ka mea pumehana I ke anaina e uluaoa nei no ka lanakila ana o ke keiki opio, a me na olelo hoohiluhilu e puanamau ana ma ko lakou mau waha, a o ka Moi hoi keia, ua ku ae la oia a hai aku -h ina makaainana he ahaaina nui ko keiaahiahi, nolaila ke kono ia aku nei na mea a pau e naue ae ma ka hale alii, no ka hoo hanohano aoa ike koa opio no kana mau hana oi kelakela i hana iho nei. Oia no hoi ka wa a ke koa opio i hele mai ai imua ona 'lii, ameia Moi hoi e noho mai la, ike alii opio e kau ana ma kona lio, ua kahea mai la ke aliiwahine opio e heie aku makona wa hi e noho ana» kulou ako lakepooo ke alii opio, huli aku la oia a pane aku la ika Moi, eka Moi a me ke kama aKiwahine, a me na alu hanau a ka aina. ; Ke kaumaha loa nei au ika hiki ole ia'u ke huli hoi pu aku e lealea rae oe |e ka Moi, ame ka ohana alii no keia ; lanakila nui i loaa ma ko kaoa aoao i keia la, no ka mea, he alanui ko'u eia mamtta e r miho mai n-i no ka*u huakai hele«f

I ka !ohe ana o ka Moī, ua p3nc nun li oia r kai no hoi e hoi ana e< me kau wahine, ua manao au o keia no ka po 0 olua e hoohui ia ai ma ka pelika he molele oka mare, eia ka aole, pane aku Ia ke koa opio, ke manao nei au aole au e hiki ke houlolohi ma ka'u huakai hele, no ka mea, ua ake nui ia au e hiki aku mamua o ka lilo ana o ke ola o kekahi aupuni, ma ka j>oho oka !ima o kekahi moo derakona, ka mea nana 1 pakaha 1 ka waiwai a me ke ola | oka lahui, nolaila aole au e hiki ke "noi aku me oe a lealea pu i keia no, no ka mea, ke kau mai nei na halia ana ua kokoke loa e !i!o ka pua nani ona aupuni ala, nolaila e hookuu mai oe ia'u e hele, ika lohe ana oke kaikamahine alii ua kaua mai la oia e noho no kaua no ka mea ua lilo no oe na'u, a owau hoi ua lilo au nau. Ia wa i huli ae ai ke alii opio a pane aku la, eka mea nana i hookuemi i ka'u huakai hele no ka hoola ana i na aupuni i loaa ika pilikia, e like me i lo.ia iho nei i keia pihkia, nolaila e hookuu mai oe ia'u, e hele au aia a hoi mai au alaila e hooko no au 1 kau noi, ia wa i hoohuli ae ai ua keiki nei i kona lio, a puki mai la i ke kaulawaha, hele mai la ka Moi a me ke aliiwahine, a me ka ohana alii a luawi iho la i na muki hope ana mawaena 0 lakou. Ika hookuu ana iho, okawano ia 1 nalowale ano e iho ai ua keiki la iloko o ka wiliau a na makani. E na hoa hooipoipo o ka moolelo 0 ke keiki alii Laudila, e haalele ae ko kakou kamailio ana no ke alii opio, ua oki no oia e hele ana i ka lewa, a e huli ae ko kakou kamailio ana no ka hale alii a me kona mau hiona. I ka huakai alii i hiki aku ai i ka hale alii, ua ninau mai la ka Moiwahine, pehea mai nei, pane aku la kana kane, ua lanakila ko kaua aoao, a o ka naita TAila hoi. ua make oia, a o ka kaua keiki hoi, ua hala aku la oia ma kana huakai hele, no ka hoola ana i kekahi aupuni i loaa i ka pilikia, auwe no ka hoi e, kai no e hoi mai ana oia a hooko i kau mau mea i haawi aku ai i uku no kona luhi. Pane aku la ka Moi, aia a huli hoi mai alaila, hooko ia ia mau manao, ae ua pono, wahi a ka Moiwahine.

I ka uhi ana mai o ka malu po, ua piha kui ae la ka hale alii i na 'lii a me na lede maka hanohano o ke kulanakauhale, ua hoomau ia na lealea ana a hiki wale i na hora Jcoliu o ke kulu aumoe, a ua inu mau ia no hoi ke ola o ke keiki alii Laudila a hiki wale i ka hookuu ana o na lealea o ia po. Ma keia wahi e nuii ae ko kaua kamailio ana no ke keiki alii l*audila a me ke ano o kana huakai hele. I ke keiki aiii e hele nei me kona līo, a hiki i ke ano o ke ahiahi ua hiki aku la oia i kahi kulanakauhale kamahao, ua holoaku la oiaa ma ke kauwahi pupupu hale ua kipa aku la oia, a ua hookipa ia oia e kekahi mau wabi elemakule, a wehewehe ae la oia i ka po-1 no o tcona iio, a lawe aku lai kona lio iloko o kekahi mala huita, a huli hoi mai la oia no kahi e noho ana o na wahi elemakule, ua makaukau mai la kahi roea ai i ua mau elemakule la a haule nui aku la paina, a i ka pau ana, ua ni nau aku la ke keiki alii i ka mea hou o ia aupuni. Ua pane mai la ua mau elemaku'e nei, e ka naita he mea hou ano nui ko ko makou aupuni nei, a he mea no h |e hookaumaha mai ai i kou naau ke h>he oe, a oia ka makou mea e noho nei |roe ke kanikau. I $o ko makou aliiwahine, ke kaikamahme hoi a ko makou Moi aloha, on ka muli loa o ka laua mau ke»ki. ua koho ia mai nei e ka moo kupua oia ke hlo iaia, a ma ka hoailona ana ut kau aku la ka hoailona maluna ona, a oia no hoi ke kumu o ka b!o ana o keh kaikamahine, a he punaheie no hoi ia na kona makuakane. Ke naoa aku i kona mau helehelena he nani maoii no, o koni mau {apalma ua like no ia me ka ohia noho mala, a o kona mau om'h Uuoho ua like no ia me ka hinuhinu o ka hulu o ka huiu o ka manu koraka, ke ike aku i kona mau heleheleoa, aoie no he mea a ka naau e hoohalahala al Ke huli nei nae kooa makuakan« i ka mea i mau mea paKa naoa e pepehi iua moo la, o ka mea e make ai, e lilo no uia ke aupuni, a me ua ui la a u e kamaUio aku nei ia oe, a ina he naiia o«, alailata ka pono o ke kau i ka h*-

< nohano, £\aae aku U ke ali* opio, o ka' \ vva ;km ka vva c !a**e s.t ak*j ai o ua kai- ) kamahine una k.i ntoo. ai:ojx> ika hora au c Ike ai i ka pouli o ka U, a oia ka wa e hck\i at oua moo la iluna o kek.ihi ut:u, a i kawa e weheai oka maianuhnu e iho nui ai oia a lawe aku i ua ui nei a pene-i aote r.j hoi he kiuaka e hiki 31 ke' hikaka n\e keui m(Xi mo, aole a k; ( e'enuki u vva i pane aku ai ka om;i\ he k«u 10 kanaka ikaika o!e o ko nvi wahi, man.lo au »na o ka inaiii o ko nuikou wahi, he nuw leaku ia n.i i v<ou. o k,i hakaka me na moo kupua a v-v\ e 'nk? ik.i ann i k<> makoi: w.. Ir. () ka ho .ikuu an.i i.i o ko iakou ala an:-. a !v.:»i hoi aku la lakou e moe I ke kakah.iaka tu,s ,\p.a ae. ua lohe ia aku la :u !e•:> kanik.ru ona "iu me na nukaainana, e kuwo hele .»iununa alanui, a ike pu ia aku !a ke kamoe ae o na huakai n.iii.i e kamoe no ke a'a ktuhiwi, a "!e i uuliu ua ike i i aku la kekahi kaa nui e huki iaana e na paa ho he ir. t:a lu «>uhi ia na ho a me ke kaa ika uhi kanikau a he kaoo nui ke kai ana mahope me na aahu aiii ma ko bk")U nuii puhnka e kaiewa ana na pahikaua. a e moe i.ikee ana ka lakou man iaau ihe. o na koi kau.i hoi, e kau ana ma ko lak.' ii kua, he 5-- ko lakou nui, nuhope aku o lakou oka toi a . me ka Moiwahine, a me na kaikuaana | 0 ka mea e lawe la ana e mo!ia na ka! moo. I E wehewehe iki aku ka mea kakau i j ka huakai inahope iho o ke kaa, oia | huakai o ka huakai la 0 na keiki aiii e I pii ana e paio me ka moo kupua, oke| keiki nae a ke kuhina kaua, oia ka nai-| ta i aa e hak ika me kela moo, o keka- ! hi poe īho he poe haumana, me ka ma-1 nao he wahi mea uuku mai la, eia ka he ku i ka weiiweii ke nana aku, a ina e lanakil 1 ua keiki la alaila o ke kane | mare no ia a l a ui ia. I ka huaKai aiii i kokoke aku ai uu ke kumu o ua puu !a, ua hoomaha īho lakou, oia no ka wa i hele aku ai ke 'lii ka Moi a haawi aku ia i kekahi hainaka nui 1 kana kaikamahine. nie ka olelo pu aku. e kuu kaikamahine, kuu aloha kuu punahele hei, ka mea a kuu puuwa» i kaumaha ai, e ki oe i keia haina* ka a nuke pu oe me ia, no ka mea o ke aupuni no ia o kaua, a o!o ae la ka pihe uwe, o ka wa no ia o ka Moiwahine i maule iho a«. Ika mohala ana ae ua huli aku ia ka Moi a hookaawale aku la ma kai\: e, me ka miliki no okena lima i Va umauma. a e kali ana o ka hiki mai o ka manawa I ka hiki ana ae i ka manawa e hiki mai ai ua moo nei, 0 ka wa no ia i pouli ano e iho ai oka !a. hoike mai la na hoku i ko lakou uiuiki ilokoo ka ponaha lani. okawa no hoi ia ona kaua lio i hoomaka ae ai e au'nee holo aku !a iakou no ka nm ana i ko-'akou ola, iloko 0 ka wa j hoonuka ai e pouli oia no ka wa 1 hiki aku ai ke keiki alii Lauaiia, nu kahi e noho ana ke kaika mahine alii e noke ana ika uwe, ua puiwa ae la oia ike kalele ana iho o! keia mea rna kona m.iu poohiwi. l J uiwa loa ae !a oia a uwe leo nui ae la. a iohe tnai la r.a n,aita a oia ko lakou kumu o ka holo ana me ko lakou kuhihewa. oka moo kupua la, eiaka uanti, o k.\ n;»»j kolohe o Ilalia, ka i!r; kae.it a ok;i nukakiia, l'.ine nia'iu ilv> h ua kolohe nui nei o Iniia, eka i.i hookahi, a'u i ike ole i ai !naav;j, .«ole au he moo, ak.'. he nukaikai hen-uau, noliila e maliu mai* e i n>nau akt« p. --x- heaha kou mea o ka hoonoho ia ana maanei» ia wa i hoaiki ae ai ua k.okimahine nei, aia hoi, paj>a > :ho h na helehelena oke keHu a;si LauehU, h wa i puliki ae ai ua ui nei i ka 3 i oke koa opio, a luawi ihi :a » na muki aloha ana mawaena o Uua. la 'ka i hai mat ua kaikamahine nei 1 kotu aiea i noho ai iiaila; e haawi ta ana oi i ru k a moo kupua. l'ar.e akn hkek >a opio, o kou mai kemake ana no nae la moo i kaae nau, 1 pane mai ia ua kaikamahine la, aole i o'u makemake T a me ko'u ohana, -aka o t ka makau ika make, oia wale 00 ke i kumu. mimmina waie no hot oe iko : liio aku i o'u mau kaikuaana, aole hoi o ko'u wa kaawaie na'u okoa la hoi i mai luna a lalo, aloha no oe» aloha ka makua. aloha ka aina. Ia wa 1 pane aku ai ke alii opio, ina : pela owau ke kokua nu kou aoao, a i hiki tko kaua make pu ana mamuli ou e ke aloha. t AnU i pau.)