Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 9, 26 February 1887 — Page 3

Page PDF (1.78 MB)

This text was transcribed by:  John Sang
This work is dedicated to:  Elizabeth Kaolokuokamaile Kupahu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

 

Paiia e THOS G THRUM ma ka Halepai o a Hui "PRESS PUBLISHING COMPANY," Keena Hooponopono, ma na kihi o Alanui Moiwahine me Nuuanu.

E hoouna muaia mai na Olelo Hoolana ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora 12 o ka awakea o na Poaha a pau.  Aole e hoopakaia na Olelo Hoolana ke laweia mai mahope o ka hora i hooikeia maluna.  E hooko piha aku ana makou i keia rula maluna.

E hooili mai i na leta a pau a me na kauoha a me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA ma Honolulu.  Ina e loaa pono ole aku keia pepa i kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia ole i keia Keena.

O ka'uku a keia pepa e haawi ai i kona poe luna, he umi keneta no ke dala, koe ka apana o Kona, Oahu, a me kekahi mau apana e ae kahi nui o ka luhi i ka halihali ana i ka pepa ma ia mau apana, e hooiia ka uku luna.

 

Kela me Keia

 

Wehea ke poli e Maunaala; eia mai a hoea aku kau ukana luuluu.

No na hoolaha hou o keia pule e puka aku nei, e pono i na makamaka e nana iho.  Na moolelo, eia iho ua hele a ohuohu.

Aole no ia lawalu iho ka makou mau leta hooalohaloha e kupai nei, ke hele aku la nae a lahiku.  He wahi koana ia e pulelo aku la.

Ma ka po Poalua, Poaha a me Poaono e haawi ai na Iapana keaka kuwalawala i ko lakou maamaalea ma ia hana.  He 11 ko lakou nui.

He ekolu la a oi ka haule o ka manawa ku mai o ka mokuahi Mariposa mai Kapalakiko.  I ke kakahiaka Poaha kona ku ana mai.

He ikaika ka makani ma Kohala i kela mau la aku nei wahi mai a kekahi lono.  A o ka halulu o ke kai ua hamau iho ia i ka nanahe olu lawe malie.

He nui loa ka ino o Kauai i lohe ia mai nei, a no ia mea ua kaulua iho ka huakai holo o kekahi mau moku kuna no laila a malie pono mai ka ino.

O ka Poaha nei ka la hanau o ka "Makua o kona lahui," Keoki Wasinetona, a ua hoike ia ae ka ihiihi o ka la me na kahakahana hae o na luna aupuni e welo ana i ka makani.

Ma kela pule aku nei, ua lohea mai ka ili ana o kekahi moku kalepa ma na kapakai o Wainaku, Hilo, Hawaii, a ua hoopakele ia na mea a pau o luna e ko uka poe.  Mahalo piha ia oukou.

I ka Poakahi nei i 'ku mai ai ka mokuahi Gaelic mai Honokaona.  He mau kauna Iapana he poe keaka, a me na pake ka i hoolele ia mai.  He opiuma kekahi he 40,000 tini paha.

Mai ka makamaka S. Kamakahiki i hoike mai i keia:  Ua make emoole kekahi kanaka ma Wailua, Koolau, Maui, o Kanahaku kona inoa.  He wahi eha maloko o kona umauma kona mai.

he lono i lohe ia mai inehinei, ua ike ia kekahi pahu iwi alii e waiho mai nei ma Maunaala ua nakaka, a ua haule ka pale.  Wahi hou a ia lono he nuhou nui a lohea iho.  Pela io anei hoi?

Ke liuliu nei ke kuna Mil@ Morris e holo aku no Samoa.  Iaia e lohe aku ai ko laila poe eia ka manuwa Hawaii a hoea aku.  Mai hoolilo i ke kua o ka Elelo Hawaii i papahele hula kui o make.

He lono, o J.A. Nahaku, ke kakauolelo o ka Papa Kuauhau Alii, ua make.  Laki loa nae, ua loaa e iho nei he puaa, ka mea nana e huli aku na iwi alii, koe nae ko lakou kuauhau.  E aho hoi ia he oki loa hoi ka nele.

Ua kulipolipo iho nei ke Kuhina Kipikona i ka onawaliwali i kela mau la aku nei, a ano ua hauoli na manao i ka lohea ana mai ua oluolu oioa.  Pelu pu me kamai o ka lunakanawai kiekie Hon. A. Fornander, ua oluolu.

Ua hanau mai na ko makou haku moolelo P.W. Ewaliko a me kana ihuanu he kaikamahine mohaha maikai.  O ka ewalu iho la keia o kana mau keiki i hoohua la mai i keia ao no ka makia hooulu lahui o Kalani.

Me he la, ke loaa ole he mau keakea nui i ka la apopo, e hoolewaia aku ana ke kino lepo o ke alii make no ka ilina o Maemae.  No kona papa kuhikuhi hoolewa, e kali makou a hoopuka pu aku me ka moolelo o ka hoolewa.

Wahi a na lono mai Hawaii mai, me he la he elua wahi e manao ia la e iho aku ai ka pele e hookauluwela la i ka lewa.  Ma Hilo, a i ole ia ma Kapapala i Kau.  A i ole ae la ma keia mau wahi, alaila, ,ma kahi e kahe aku ana.

He mau kuaua eloelo ka i hoopulu iho i ke kulanakauhale nei i keia mau la.  Hakulele na alanui, o ka mea mau no ia.  A ina pela mau aku a hala keia pule, alaila, aneane ko ke kulanakauhale nei poe e hoolimalima i mau waapa e a@lo ai i na home.

Ma ka Poalima o ka pule i hala, oia hoi ka la 11 o keia mahina, ua ku ae la i Lahaina ka mokuahi Mokolii me ka piha ohua a me na uluwehiwehi no ka hoomanao ana i ka la nui poni alii Poaono Feb. 12.  A i ka hiki nui ana aku, ua hoike ia mai la ka lohe aohe lealea o ia la, ua papa ia, a nolaila ua poho nuui iho la na manaolana.

ke lohe ia mai nei e holo aku ana kekahi luna aupuni e holo balota i wailuku ma kahi o Hon. G. Richardson i hookiekie ia i lunakanawai kaapuni apana elua o ka Paeaina ma kahi o Hon. A. Fornander.  A owai la ua luna aupuni la.  Aia a hanuhanu aku.

Ma ke kahakai o Honoipu, Kohala, ua poholo kekahi keiki iloko o ke kai a make.  I ka wa nae i loaa mai ai keia lono e puka aku nei, ua lehulehu loa na kanaka i hele ae malaila e huli ai i ke kino make a ua keiki la.  Ua loaa aku na lole ma kekahi wahi okoa, a o ke kino hoi ua nalowale loa.  Malia paha ua pau i ka ai ia e ka mano.

He lono mai Molokai e hoike ana, ua hele aku ka luna auhau o ia wahi e huli i kekahi huina dala i manao wale ia ua uhuna ia, malalo o na wanana hoomanamana a kekahi kahuna.  Olelo ua kahuna la i ka po e huli ai, a ina e ike i kekahi mea anapa, aia malaila ke dala.   I ka hele ana nae keia e huli ma kahi i kuhikuhi ia e ua kahuna la, makena loa ua mea ulaula e anapa mai ana a maopopo ole iho la ma ka ulaula hea la e eli ai a loaa ke dala.  Hele hou no ma kekahi po ae, o ka ula no ka mea i ike ia; oi noke i ka huli a o ka ula wale no ka mea i loaa.  Makena ulaula.  Ma Pulehu keia mea i hanaia.

I ka Poakolu nei oiai na pakaua eloelo a haule makawalu ana ma ia la, ua hoolana pu ia ae la na pahu hua a me na pakaukau o ke keena nupepa Pae Aina e ka wai, a o ka wa ia a ko makou hanu mea hou i halo aku ai, e kau ana ua mau pahu hua la a me na pakaukau iluna o na waapa.  Maluna o ka waapa e lawe aku a i na kope i na keiki hoonoho hua; me ka waapa e iho a e pii ai ma ke alapii.  Ua haunaele o loko i ka wai, ua kaikoo. Ua eeke ae la na paahana o loko a me ka luna hooponopono a kilou ae la i na makiao ma na poopoo paia, he kohu poe aama ke  nana aku oe i pipili ana ma na kipapali ke hiki i ka wa kaikoo.  O ko lakou kawili poi keia o Keaka, e lana hele ana iluna o ka wai iloko o ka hinai nui halihali nupepa, e puliki ana kekahi lima hoi i ka peni.  A no ka nui loa o ka aleale o ka wai, ua komo hewa aku la ka peni iloko o ka pakeke poi, a hapala ae la ka pepa inoa.  A no ka nui loa o ka luaiele ia e na ale wai, ua hookuke aku la ka opu o na paahana i ko loko e hele iwaho; haalele aku ka hanu mea hou e koloua ana na kani a-i.  Kaohi aku kana mau mapuna hoe me ka holo o kona waa peleleu i kona lohe ana i ke Selo, eia ka ua hiki i ke keena o ka KUOKOA.

 

Ke Kulana Kaua ma ka Hikina.

 

Eia ke nee ae nei ke koikoi o na manao hoolili kaua o europa mawaena o na aupuni paonioni farani me Geremania.  E like me na hoolaha mua ia ana mai, he hoouka kaua weliweli ke hooili ia ana iloko o ke kau kupulau o keia makahihi, a nolaila ke hele aku nei na hooia ana o ia mau lohe iloko o nei mau la hope o ka hooilo.  Aia ka Farani mau koa ke ku makaukau la imua ma ke kulana ikaika.  Aia hoi ko Geremania ke nee mai la e halawai pu me na koa he 100,000.  Mawaena nae o na hoa paonioni a elua, o Farani ka i hoomaopopo ia ka oi aku o ke kulana ikaika ma ke kahua kaua, a no Geremania no ka hoehu mai he hului pau aku ka Farani.

Me he la ma ka hoomaopopo iho, aole i kaawale ae na elau a me ka waha  o ka pu e luai aku i na elele a ka make maluna o kahi a me kekahi; he mau hora helu wale no no ke kaua.  A k@ ole e maalili mai na inaina wela o ka uluku kaua, alaila, e hoea hou mai no na lono i keia mau la iho, ua hui mokomoko i keia mau la iho, ua hui mokomoko ae la laua ma ke kahua paio.

Ua makaukau like na aoao a elua; ua haawi ia ae he puu dala kuikawa no ka oihana kaua aina me moana o Farani; ke kau la ka weli o ka poho koikoi i na makeke hoopukapuka waiwai, a ke anehenehe la e paniku ae i ko lakou mau ipuka, a ua hele loa aku ka maeele o keia hana a na hui piepiele dala o Ladana a me Nu Ioka.

 

BUKE ALEMANAKA HAWAII.

 

I ko makou poe heluhelu a puni na moku, a me na Luna o ke KUOKOA; ua hoouna pololei aku nei makou i ka MAKANA o keia makahiki, oia hoi ka BUKE ALEMANAKA Hawaii, i ka poe a pau i hookaa mua mai i ka uku pepa o keia makahiki.  Maloko o na eke leta makou i hoouna aku nei me na nupepa, a ke manaolana nei makou ua loaa pno aku la ia oukou ma na hale leta, a ma na lima no hoi o na luna o keia pepa.  He Buke waiwai keia a he pomaikai nui no ka poe lawe i ke kino o ke KUOKOA no keia makahiki.  No ko makou makemake e loaa like ka pomaikai o keia makana i ka lehulehu o ka poe heluhelu pepa, nolaila ke hoakea nei makou i ka manawa e loaa ai, ua hamama ka puka e loaa ai ka BUKE ALEMANAKA, Hawaii a hiki i ka la 31 o Maraki.  Oia hoi, o na mea a pau e hookaa pau ana i ke ola o keia pepa mamua iho o ka la 31 o Maraki, e loaa no ia lakou ka makana i oleloia maluua.            6t.

 

KA HOME LUNALILO

KA MAKANA KIEKIE A KA

Moi Lunalilo,

I kona Lahui kanaka Hune.

[KAKAUIA NO KA NUPEPA KUOKOA.]

 

He home nani maoli keia a na elemakule hune e noho nei, ka hooilina hanohano  o ka Moi Lunalilo i aloha nui ia i mawanalea ai no kona mau makaainana kama ole e luakaha ai, a i kia hoomanao hoi na ka lahui e hoomanao ai no kona lokomaikai me ke aloha.  Ke ku nei oia i keia wa me ke kilakila nui ma ke kahua akea a oluolu o Makiki, a wehea ia mai la imua o kona umauma lahalaha ka moana kai hualala a me ka uluwehi o na ululaau o Kulaokahua.  He nani molale ka waiho mai a ka aina palahalaha imua o kahi a na lena ike e hoolele mai ai; kona lihi kai mai kakaako a hula mao o Kalehuawehe me kona mau @ho lipoa aala; alaila, oni kupu kela ae la ka puu kaulana o Laeahi maka hikina, a o Puoina make komohana.  O @ he nani maole no e lawa ole ai i keia pepa ke haanou aku, a o ka hele mai no a ike kumaka ilaila e lawa ai.  Piha i ka malamalama i oi ae i ko keia e hoaiai aku nei, a maona i na hauoli palena ole no keia makana nui a ke alii WILLIAM C. LUNALILO i hala aku.

E hoakaka iki ka mea kakau no ke kulana o na mea a pau ana i ike maka ai:

NO KE KAHUA.

He kihapai nui laula ma kona kahua hale a puni i ulu ia e ka mauu manienie nenee, he waiho papu me ke ano ihona ilalo, a ua puni me na alanui palahalaha akea e moe kikeekee ana iwaena o ke kihapai.  Mao a maanei e ulu ana na mea kanu lehulehu loa o na ano like ole, mai na pua aala a hiki i na laau hua ai.  Oia ka manako, papaia, palaai, ohia kuawa, ulu, pea, kulina, a he nui wale aku.  He malaelae ka waiho ana o ka aina, a ua lawa pu me na malumalu e hoona ae ai ma kela me keia wahi.

NA KAUHALE.

He mau hale nani ka i kukuluia maluna iho o keia kahua, oia hoi ka hale moe i hahauia me ka pohaku, hale kuke me auau, hale kaa me hale lio, hale moa me kaka, a pela wale aku.  He nani o loko o ka hale moe, he maemae a me ka maiau , a he anapanapa maoli no ke nana aku i na hoowehiwehi he nui i hanaia.  He lehulehu loa na lumi moe i lako i na pono o ka moe ana, na moe uwea, bela, uluna, kapa@moe, ipukukui a nui wale aku; he elua kanaka e moe ma ka lumi hookahi

Aia ma na hakala elua o ka hale he elua mau keena aina no na elemakule, a ua hoolako wale ia no me na pono a ka naau e ne ae ai ua kokoke.  Ma ke alo o ka hale he keena kauka me na laau lapaau o na ano a pau, a i ku iho ka pilikia ua kokoke ka laau.  O keia mau keena a pau i hoikeia, aia lakou a pau ma ka hale malalo; he maemae a he nani maoli i oi aku mamua o kekahi mau hale o ka poe hanohano, a he lako pu i oi aku.

Ua hana lanai ia mamua a mahope, a e ulu ia ana e na mea ulu hihi me na pua ma kona alo.  He anapa ka papahele i pena maiau ia a pela pu me na paia o na keena.  He kilakila a oiwi o ka hale a me kona puoa kiekie e oni ana iluna, a ua hoike mai kona mau hiona a pau he hale alii maoli no.  He mau keena no maluna, he mau keena moe no ke kahu a luna nui o ia home iuiu e noho nei, Mr. G. E. G. Deverill, a nona hoi ka puuwai i piha i ka lokomaikai, ka oluolu o ka waipahe.

HALE KUKE ME HALE AUAU.

He mau hale maikai no keia i hoolako ia me na mea paahana a pau.  He kapuahi hao nui ma ka hale kuke me kekahi ipuhao  wai nui i hiki ke hoopumehana ia, a moe aku la mai lailla he mau paipu a komo i ke keena auau e pili pu ana me aka hale kuke.  A i ka wa e auau ai na elemakule a makemake i wai pumehana kekahi, e wili koke ae no i ke ki a kahe mai ka wai pumehana.  Ua lawa pono malaila me na lako a pau no ka auau ana, aole mea hemahema.  He maemae loa o loko o keia mau hale.

HALE LIO ME HALE MOA.

Ma kahi kaawale aku i keia mau hale e ku ana he hale kaa lio a me moa.  He mau kaa maloko a me na lio no ua mau keiki la a Lunalilo; a ua maemae loa o loko.  Nui ka ai no na lio, nui ka wai a lako pu me na pono kaa.  He elua hale, iluna a ilalo; malalo na kaa a me na lio a aia maluna he mau keena moe no na kuene a me na kuke o ua mau keiki hooilina la a Lunalilo   E pili koke ana me ua hale lio la ka hale o na moa, he mau moa ai keia na ua poe la a ua lehulehu loa lakou.  He mau manu kaka kekahi. 

LUA WAI ME HUILA MAKANI.

Ma kahi mamao loa aku mai keia mau hale aku, e ku ana ka hale lua wai a me ka ena makani, a aia keia mau hale ma kahi ano kiekie iluna.  I ka wa a ka mea kakau i makaikai ai malaila, e kukulu ia ana ka ena makani, aole i pau loa na hemahema.  He e@a makani keia a pauma ai i ka wai aniani mai lalo mai o kekahi lua nona ka hohonu ma kahi o ewalu haneri kapuai a oi, a mai laila aku a komo iloko o kekahi lua wai nui e lawa ai na galani 30,000, a mai keia lua aku, komo ma na paipua he nui e moe ana ma ke kahua palahalaha o na hale.  Na ka makani e hookaa keia huila, a i na e pohu alaila na ka mekini mahu e hookaa.  Ma ka hoomaopopo ana iho he holomua na mea a pau.

KA NUI O NA ELEMAKULE.

O ka nui o na elemakule kane e noho nei ma keia home, he 21, a o na elemakule wahine, he 7, huina pau loa he 28.  He poe makapo kekahi, palupalu hoi kekahi poe, a oolea no hoi kekahi; aka he mau kanikoo wale no i hala loa aku na makahiki mamua o ke kanaono makahiki ma ka hoomaopopo ana.  O ka hapa uuku loa keia o na hooilina o ka waiwai o Lunalilo i noho malalo o keia malu home nani i manawalea ia no lakou, a o ka hapanui aku auhea la lakou, a o ka hapanui aku, auhea la lakou.  Hala aku la ua alii aloha nui ia nei i ka make, a ua waiho iho la mahope nei kona lokomaikai nui i ka lahui, a e kahea ana a puni ka paemoku o Hawaii, "hoi mai, eia ka poli aloha nou e ka elemakule hune a me ka luahine kama ole; noho, ai, inu, a hiki i na la hope o keia ola ana me ka uku ole."

NA LAKO AI A PELA AKU.

Komo maikaikai aku la ka mea kakau ma ko lakou keena aina oiai lakou e paina ana i ko lakou aina ahiahi, a me he la o ka hora 4 paha ia a oi.  Me na leo ohaoha, kono pu mai la lakou ia'u e noho iho a paina pu me lakou, aka ua noho iho au ilalo me ka panai pu ana aku i ko'u hoomaikai nui no ko lakou lokomaikai.  A ia wa i kokolo mai ai na hoomanao ana iloko o'u, o ke ano mau no o ka Hawaii o ka heahea.  Ma ko'u launa kamailio ana me lakou e pili ana i ka noho'na o ia home ma na mea ai ua pane ia mai la, he lako oi aku i ko ka home ponoi.  E ai a lawa e like me ka makemake; lawa i na mea ai a pau; ka poi, kalo, uala, pipi, ia maloo, kamano tini a me paakai, palaoa, ti, kope, palena, a nui wale aku.  ma ka Poalima ai wahi ia maka hookahi ai ana ka pule.  Aohe haawi haawina ia ka lakou ma mea ai e like me kekahi mau wahi, aka he ai e like me ka hiki ia oe.  O na mea ai a pau i makemake ia e lakou, ua loaa; a wahi a ka lakou pane, he oi pakela aku ka noho ana o keia home i ko na home ponoi.

He elua mau papakaukau ma keia keena, a e noho puni ana na elemakule me na pola ai, pa ia, pola ti, palaoa, pelena, uala a me na mea ai lehulehu loa.  e ai ana me na puna, pahi no hoi, a o ka poe no ma na manamana lima, malaila no hoi ka lakou.  He mau kuene ke ku ana malaila, a no ka lakou mea no e kauoha aku ai ua hooko koke ia.

O ka poe puhi paka a nau paka, he haawina okoa ko lakou e loaa ai i kela a me keia pule, ka paka a me ke ahi koe.  Loaa wale me ka lilo ole aku o ka lakou mau wahi kenikeni.  Alawa ae la ka mea kakau a puni keia keena, he nani maemae wale no.  Me he la o kou palule keokeo a kaa oe maluna o ka papahele, aole e kau kauwahi huna lepo maluna.  Aia ma ka paia e kau kehakeha ana ke kii pena nani o ka Moi Lunalilo, a e kau mai ana kona mau nanaina oluolu maluna o ka papaaina a na elemakule me he la e i okoa mai ana, "hoonuu ia a lawa."

He poe okoa na kuke, ia lakou ka malama i na pahu poi a me na mea ai a pau.  He okoa no ka poe kuene na lakou e hooponopono na mea ai.  He okoa no ka poe holoi lole a me ka malama ana i na kaa a me na lio, a he okoa hoi ka poe malama pa a me na mea a pau.  O na elemakule hoi aohe a lakou lawelawe hana, he noho wale iho no a he poe alii maopopo lakou.

KO LAKOU NOHO ANA.

Mamule o ka lokomaikai o ka luna nui Mr. Deverrill a me na kanikoo pu, ua panaiia mai la na hooniele a ka mea kakau e pili ana i ko lakou noho ana.  Wahi a lakou, ua hoolako pono ia me na mea a pau.  Na pono aahu, pili lakeke pumehana, kamaa lahilahih noho hale, kakini manoanoa, palule huluhulu a me na mea a pau.  ma na keena moe ua malama maiau ia; hinuhinu ka papahele, maemae na uhi moe, hauoli ko lakou noho ana a pela aku.

Ko lakou wahi e malama ai i ke anaina haipule maloko o ke keena aina.  Ua hoolakoia me na baibala, na buke himeni euanelio a ka makua laiana i hoomakaukau ai, a malaila lakou  e haipule ai ma na la Sabati.

            (Aole i pau.)

 

KA MOOLELO KAHIKO O

ENELANI.

MOKUNA V.

ENELANI MALALO O CANUTE.

 

NOHOALII ae la o Canute ke alii Denemaka no Enelani iloko o na makahiki he 18.  He alii maikai a oluolu oia i kona mau la mua, a i ka hala ana he mau makahiki mahope ia@o, ua kupu mai la na manao ino iloko ona a hoolilo aku la i ka lahui Sakona a me na hanauna o ke alii i make i mau enemi nona, a ua luku mainoino ia lakou.  Eia kekahi o kana mau olelo e hoopua mau ai:  "O ka mea e lawe mai ana i ke poo o kekahi o ko'u mau enemi io'u nei, e punahele mau oia ia,u mamua o ka hoahanau."  Ua hahana kana mau hahai ana mahope o na enemi, a ua lehulehu loa kana mau punahele i lawe mai i ke poo o kona mau enemi imua ona.  Ikaika loa kona manao e pepehi ia Edemana a me Edewada, na keiki a ke alii i kapaia ka "Iwiaoaohao" i make, a mahope o kona mau hoao ikaika ana e make keia mau eiki, ua ike iho la oia aole e hiki.  Nolaila i mea e hooko ia ai kona iini, hoouna aku la oia ia laua imua o ke alo alii o Suedena me ke koi pu ana aku i ka oluolu o ko laila alii e pepehi iho i keia mau keiki.  Aka i ka hiki ana aku o keia mau keiki imua o ua Moi la o Suedena, ua lawe ae la oia ia laua a malama pono, aole hoi e like me na mea i kauohaia aku iaia e hana, oiai he alii manao o keia alii Suedena me ka nui alii iho o Denemaka a me ko Enelani, ina paha ua lawe koke ia ke ola o keia mau keiki alii.  Aole nae pela; he kanaka oluolu loa keia alii Suedena, he lokomaikai a he aloha i ke kanaka.

Mahope iho o ka noho ana paonioni o ke alii Canute a me kona mau enemi i kapa aku ai, ua mare iho la oia me ema, ke kaikuahine o ke duke o Normandy, a o ka wahine hoi i mare me ke alii Etelareda i make, i kapaia ka pua o Normandy.  Ma ia wa, ua hoi pono mai la na manao o ke alii Canute a ke ao kanaka, a ua loaa iaia he nohoalii hanohano, hauoli, waiwai a aloha nui ia e na kanaka.  Lilo oia i kanaka haku mele a i mea puni mea kani.  a iaia i komo aku ai iloko o na makahiki o ke kanikoo, ua kokolo mai la na hoomanao iloko ona no na koko he nui i hookaheia e kona lima ponoi, a no ia mea, ua kaumaha iho la oia me ka luuluu, a ua hele malihini aku oia no Roma i wahi e hoomaemae ia ai kona lima paumaele i ke koko hala ole.  Lilo oia ma ia hope iho i alii maikai me ka loaa ole he k ue ia mai, a oia kekahi o na alii kaulana o Enelani ma ka hoopomaikai iloko o ia au.

Iloko aku nae o kona au e holapu hele ana maluna o ka aina, ua hoike nui ae na kakau moolelo o ia au i na hana ano kupanaha a keia alii, oia hoi kona kukulu ana i kona nohoalii ponoi ma ke kahakai, a kau kanawai aku la i ka mana o na nalu o kamoana aole e popoi mai o pulu ka lepa o kona kapa alii, no ka mea, nona ka aina.  Aole nae i hoolohe mai na nalu, popoi mai la lakou maluna o ka nohoalii o Canute, a hoopulu iho la i na mea a pau.  A ike iho la oia ua hoohokaia kona mau mapuna leo, hehee iho la nei mau noonoo kupa naha ona, huli ae la oia a pane aku la i kona mau hoa hele:  He mea e ka like ole o ka mana o ke alii o ka honua nei a me ko ka lani alii nui, ka mea wale no e hiki ke papa aku i ke kai, maanei nei oe hoi aku, aole e oi aku mamua.

No ka wa mua, ua komo na manao iloko o ka poe a pau i ike a i lohe i keia kau kanawai ana o ke alii Canute i ke kai, he hiki iaia ke papa a ke kauoha aku "maanei oe hoi aku."  A i ko lakou ike maka ana ua hoolohe ole ia keia leo kauoha, ua lilo ae la ia i mea henehene nui ia e lakou i ka like ole o ka mana o ke alii honua me ko ka lani alii, ka mea hookahi e hiki ke papa i ka mana o ke kai.

Aole nae o keia wale no ke alii nana i hoao mua e papa aku i na nalu o ka moana, aka, ua hele pololei mai ia kauoha mai na alii mua mai a hiki i ko Canute au e nohoalii ana i ka makahiki 1035; a make aku la oia iloko o ia makahiki.  Oiai oia e waiho ana ma kona moe make, e aili ana i kona aho paupauaho a hookuu aku i kona uhane, aia kana wahine ka pua o Normandy e ku ana ma kona aoao me na waimaka haloiloi, a i ua al@ la i wehe malie ae ai i kona mau lihilihi maka a nana aku la maluna o kana wahine, komo mai la na hoomanao ana o na keiki alii kuewa ana i molia ai i ko laua ola i ke aupuni Suedena, a upoi hou iho la i kona mau maka me ke aili ana ae i kona aho hope loa a make aku la.  Noho iho la na lahui Sakona a me Denemaka iloko o ke kanikau nona no kekahi mau la loihi, a ua haalele iho ke alii Canute i kana wahine, kana mau keiki ekolu a me ke aupuni.  Ma ia hope mai, ua pii ae la he ao poluluhi o ka nohona paonioni hou mawaena o na lahui elua e noho ana ma Normandy, a ua nee aku la keia ao me ka malie no Enelani.

            (Aole i pau.)

 

HOOLAHA KUMAU.

WILLIAM C. ACHI.

Loio a he kokua ma ke kanawai imua o na aha a p@@ o keia Aupuni.

He mea Ana Aina a he Boroka ma na waiwai paa.

Keena Hana, Helu 15, Alanui Kaahumanu Honolulu, oia ke Keena mua iho nei o K@@ me Peterson.      @@@@

W. AHANA.

KELA HUMUHUMU LOLE

Mea hana i na lole hou ma na paikini ma@@ kai a pau a me ka hoomaemae hou ana i na

LOLE KAHIKO.

2089-6m

 

FRANK GERTZ.

MEA KALEPA A@LAWELAWE HANA MA

NA ANO KAMAA A PAU NO NA

Wahine, Kaikamahine a me Kane.

Na Kamaa Buti a me na kamaa haahaa no na Keiki Kane a me na Kanaka makua, o na ano p@@@@@ @@@ hou loa

2084-6m

 

WILLIAM MCCANDLESS.

HALEKUAI BIPI O WILIAMA MAKALALENA ma Ulakoheo.  Na ano bipi a me na Ia a pau o ka makeke no na kumukaai oluolu.  Uala Kahiki a pela'ku.

2092-ly.

 

MRS. THOMAS LACK,

HELU 81, ALANUI PAPU.

MEA KUAI A LAWELAWE I

NA

Mikini hum@hum@ na Aahu, a nui wale Aku

 

HE AGENA KUAI NO NA MIKINI

White, New Home,

Davis, Crown, Howe,

Me Florence,

Na Kui Mikini o na

ano a pau a Howard,

Na pepa ana lole o

na ano a pau, a me

kela keia mea

NA LOPI MIKINI A KALAKA.

HE AGENA KUAI I NA

Pu Raifela, Pu Panapana, Pu ki manu, na Poka, Lu, Pauda, Kukaepei@,

NA KAPUAHI AILA MAHU

Mai ke nui a ka liilii.

Ma ka lawelawe nui ana o'u i ka han@ lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku, u@ makaukau au e hooko kaulua ole i na kauoh@ a pau.

o na kauoha mai na mokupuni e hookohuia.   2082-ty

 

HOOLAHA KUMAU.

Ka Waiwai o ka Hilinai

KA AYER Laau Sasaparila, kai kaulana a hilinai nui ia @@ ka hoomaemae koko, ma na wahi a pau o ka honua, he aneane @o ma kahi@@ i hana a ae nei, a ua lawelawe nui ia hoi iwaena o na @@aua lapaau.  O keia

LAAU SASAPARILA, no loko ae ia o ke aa Sasaparila @on@@ara maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma ka hui pu ia ana me kekahi mau @@ laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao,

HE koko @oino a nawah@ali anei kou?  Ua a@@@ pu ane me na ano mai ikaika?  A @a hui pu anei me na wai awaawa hoopehu Na keia

LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau, a maikai.  O na @a@@a lapaau a pau o Amerika i @@@ i ke @@@ o ka AYER SASAPARILA, ua olelo @@@@, ao e he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili pu @@, aka o kela wale @@.  No ka

HOOMAEMAE ana i koko, a me ka no@@@@@u@ pono ana i na me a apau ma ke kahi mau @@@ mai i@ @ke@a, o ka AYER SASAPARILA wale no ka laau hana e hoomaemae ha@@@a ole mamua ae o kekahi ano laau e ae O ke

KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali hoi kona holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae ia a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana keia LAAU SASAPARILA A AYER.  He maalahi a he

MAIKAI @oa hoi keia Laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke k@ko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi  na ma'i, hoomomona hou a@a i ke koko ino, a me ka hooikaika pu i kona holo pono ana ma na aa.  He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mau i keia laau mamua o kahi mau laau e ae.

A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma'i, a pela aku.  He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha wahahee wale ia malalo o na ino lehulehu, aka, o na hilinai a me na hoo@a wale no a ke ao holookoa, maluna o ka

Ayer Laau Sasaparila,

I HOOMAKAUKAU IA E

Kauka J. C. Ayer & Co., Lowell, Mass.

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawii.

Helu 100.   Alanui Papu, Honolulu

2086-tf

 

LEN SING.

Hlu 135 Nuuanu Street.

MEA HUMUHUMU LOLE

He mea Hana, Hoomaemae a me hana hou ana i na lole kahiko.        2109-5m

 

WOLF & CO.

Mea Kuai i na Ano a pau o na Mea

AI, HUA AI, O NA ANO A PAU.

Eke Palaoa, Berena, Waiu Bata, Berena manoanoa, Berena huinaha, mea ono, o kela ano keia ano; Ko paa, Kope, Ti, Aila @@hu, a me na ano a pau.

Helu 66, Alanui Hotele, Halekuai mua o Lewis & Co

E loaa koke aku no na kauoha a pau loa me ka hakalia ole, a me ka maikai o na hoomalu ia ana.  E hooko ia na kauoha o ke kula @akauha@e nei me ka hikiwawe ma na ka me ka uku ole.  O na kauoha mai na mokupuni, e lawelawe koke ia.                    2085-6m

 

NUHOU! NUHOU! NUHOU!

AILA MAHU MAIKAI!

HOOKAHI DALA WALE NO NO KE

KINI AILA HOOKAHI!

E kuai pau ia aku ana no ka nui loa o ka aila i keia manawa.

E AU E NA MAKAMAKA! E AU!

E kipa ae ma ka halekuai o Kakela me Kuke.

 

B.F. EHLERS & CO.,

PAINAPA.

Poe Kuai i na Ano Lole a Pau.

Helu 99 alanui Papu. @ Honolulu.

E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau maluna o kela a me keia moku.