Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 9, 26 February 1887 — Kela me Keia. [ARTICLE]

Kela me Keia.

Wehea ka poli o Maunaala; eia mai a hoea aku kau ukana luuluu. No na hoolaha hou o keia pule e puka aku nei, e pono i na makamaka e nana iho. Na moolelo, eia iho ua hele a ohuohu. Aole no i lawalu iho ka makou mau leta hooalohaloha e kupai nei, ke hele aku la nae a lahiku. He wahi koana ia e pulelo aku la. Ma ka po Poalua, Poaha, a me poaono e haawi ia na Iapana keaka kuwalawala i ko lakou maamaalea ma ia hana. He 11 ko lakou nui. He ekolu la a oi ka haule o ka manawa ku mai o ka mokuahi Mariposa mai Kapalakiko. I ke kakahiaka Poaha kona ku mai. He ikaika ka makani ma Kohala i kela mau la aku nei wahi mai a kekahi lono. A o ka halulu o ke kai ua hamau iho ia i ka nanahe olu lawe malie. He nui ioa ka ino o Kauai i lohe ia mai aei, a no ia mea ua kaulua iho ka h«akai hoio o kekahi mau moku kuna no liila a miiie pono mai ka ino. oka Poaha nei ka Ia hanau oka Makua o kona lihui," Keoki Wasine-'-na, a ua heike ia ae ka ihiihi o ka la rre na kahakahana hae ona luna aupun, e welo ana i ka makani. Ma kela pule aku nei, ua lohea mai ka ili ana o kekahi moku kalepa ma na iupakai o Waiiaku, Hilo, Hawaii, aua h opakele ia m mea a pau o luna e ko uka poe. Mahalo piha ia oukou. Ika Poakahi nei i r ku mai ai ka inokuahi Gaclic mii Honokaona. He Mau kauna lapana he poe keaka, a me m i>akc ka i hooieie ii mai. He opiuma kekahi he 40,000 tini paha. Mai ka makamiki S. Kamakahiki 1} oike mai i keia: Ua make emoole kekahi kanaka ma Wailua, Koolau, Maui, • Kaoahaku kooa inoa. He wahi eha maioko o kona umauma kona mai. He lono i lohe ia mai inehvnei, ua ike ia kekahi pahu iwi aiii e waiho mai nti ma Maunaala ua nakaka, a ua haule ka pale. Wahi hou a ia lono, he iv.ihou nui i lohea iho. Peia io anei

hoi ? Ke liuliu nei ke kuna MiU Mom'i e holo aku no Samoa. laia e lohe aku ai laila poe eia ka manuwa Hawaii a hoea aku. Mai hoolilo ike kua oka Elela Hawaii i papahele hula kui o m.ike. He lono, o J. A. Nahaku, ke kakauoie'o o ka Papa Kuauhau Alii, ua make. I aki loa nae, ua loaa e iho nei he puaa, ka mea nana e huli aku na iwi alii, koe nae ko lakou kuauhau. E aho hoi ia, fce oki loa hoi ka nele. L'a kulipolipo iho nei ke Kuhina Kipikona ika onawaliwali i kela mau la aku nei, a ano ua hauoli na manao i ka lohea ana mai ua oluolu oi.i. Pelu pu I me kaumai oka lunakanawai kiekie Hon. ! A. Fomander, ua oluolu. ! Va hanau mai na ko makou haku m»olelo P. W. Ewaliko a me kana , ihuinu he kaikamahine mohaha maikii. oka ewalu iho la keia o kana m&u keiki i hoohua la mai ī keia ao no ki niakia hooulu iahui o Kalani. Me he la, ke leaa ole he mau keakea nui i ka la apopo, e hoolewaia aku ana I ke kino lepo o k« alii make no ka ilina © Maemae. No kona papa kuhikuhi ! boolewa, e kali makou a ho«puka pu •ku me ka moolelo o ka hoolewa. Wahi a na lono mai Hawaii mai, me ; la he elua wahi e naanao ia la e iho | *ku ai kt pel« e kookauluwela la i ka i k**. Ma Hile, a i ole ia ma Kapapai Kau. A i ole ae la mi keia mau alaila, ma kahi e kahe aku ana. He mau kuaua «loelo ka i hoopulu ike kulanakauhale nei i keia mau Hakukele na. alaaui, o ka mea feau no ia. A ioapeU mau aku a ha* la keia pule, alaila, aneane ko ke kula« | **kiuhale nei poe e hoolimalima i mau e a lo ai i na home. i Ma ka Poalima oka pule i hala, oia ; ka la 11 o keia mahina, ua ku ae ! ' ka mokuahi me | piha ohua ame na uluwekiwahi no ka hoomanao ana ika la nui poni alii *<*ono Feb, ia. Ai ka hiki nui ana ua hoike la mal ia ka lohe aohe oia la, ua papa ia, a nolaila ua aui iho la na manaolana.

Ke lohe ia mai nei e holo aku ana kekahi luna aupun e holo balota i Wailuku ma kahi o Hon. G. Richardson i hookiekie ia i lunakanawai kaapuni apana elua o ka Paeaina ma kahi o Hon. A. Fornander. A owai la ua lu0 na aupuni la. Aia a hanuhanu aku. Ma ke kahakai o Honoipu, Kohala ua poholo kekahi keiki iloko o ke kai a make. I ka wa nae i loaa mai ai keia lono e puka aku nei, ua lehulehu loa na kanaka i hele ae malaila e huli ai i ke kino make o ua keiki la. Ua loaa aku na lole ma kekahi wahi okoa, a o ke kino hoi, ua nalowale loa. Malia paha ua pau i ka ai ia e ka mano. He lono mai Moiokai e hoike ana, ua hele aku ka iuna auhau o ia vabi e huii t kekahi huina da!a i manao wale ia ua huna ia, oaalalo o na wanana hoomanamana a kekahi kahuna. Olelo ua kahuna la i ka po e huii ai, a ina e ike i kekahi mea anapa, aia mal&ila ke dala.

I ka heie ana nae keia e huli ma kahi i kuhikuhi ia eua kahuna la, makena ioa ua mea uiaula e anapa mai ana, a maopopo ole iho la ma ka ulaula hea la e eli ai a loaa ke daia. Heie hou no ma kekahi po ae, o ka ula no ka mea i ike ia; oi noke i ka huli a o ka ula wale no ka mea i ioaa. Makena ulaula. Ma Pulehu keia mea i hannia.

I ka Poakolu īei oiai na pakaua eloelo e haule makawaiu ana ma ia la, ua hoolana pu ia ae la na pahu hua a me na pakaukau o ke keena nupepa Pae Aina eka wai, a oka wa ia ako makou hanu mea hou i halo aku ai, e kau ana ua mau pahu hua la a me na pakaukau iluna ona waapa. Maluna o ka waapa e lawe aku ai i na kope i na keiki hoonoho hua; rne ka waapa e iho a e pii ai ma ke alapii. Ua haunaele 0 loko ika wai, ua kaikoo. Ua eeke ae la na paahana 0 iokoame ka hina hooponopono a kilou ae ia i na makiao ma aa poopoo paia, he kohu poe aama ke nana aku oe e pipili ana ma na kipapa-

li ke hiki ika wa kaikoo. Oko iakou kawili poi keia o Keaka, e lana hele ana iluna o ka wai iloko o ka hinai nui halihali nuoepa, e puliki ana kekahi iima i ka apana pepa a me ka ipu inika, ao kekahi lima hoi ika peni. Ano ka nui loa oka aleale o ka wai, ua komo hewa aku la ka peni iioko o ka pakeke poi, a hapala ae la ka pepa inoa. A no ka nui loa oka luaiele ia e na ale | wai, ua hookuke aku la ka opu ona paahana i ko ioko e heie iwaho; haalele aku ka hanu mea hdu e koloua ana na kani a-i. Kaohi aku kana mau mapuna hoe me ka holo o kona waa peleleu i kona lohe ana i ke Selo, eia ka ua hikii ke keena o ke Kuokoa.