Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 9, 26 February 1887 — EDISEPA FERIDO KA HIENA KAULANA O BAGALIA KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia. [ARTICLE]

EDISEPA FERIDO

KA HIENA KAULANA O BAGALIA

KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI

Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia.

Ke Kuhikuhi Puuene Poupou Kamahao, a o ka Liona Hanu Meheu Polelei. He Moolela Enelani i unuki ia no ke Kuokoa. AL HEA oe • Bodeila. E kii mai hoi oe e kokua ia'u, a e pepehi iho hoi oe i keia wahi keiki hoonahoa o ka hahai ana mai nei mahope o'u. I kela wa koke no i lele mai ai kekahi kanaka maluna o kekahi lio hulupala nani, ua aahu ia oia i kekahi paa lole hulali e like me ka olinolino o ka la, a e paa ana oia i kekahi pahikaua aniani oilua ma kona lima akau, a ma kona lima hema e paa ana oia i kekahi

pahu aniani. laia i hookokoke mai ai imua o Edisepa, aia hoi, e like nie ka wili ana a na kikiao makani hele huhu, pela no ka hikiwawe o kona mau lima i ka lalau ana mai ia Edisepa, a iloko oka imo ana a ka maka, nalo aku la ua koa kaulana nei a kaua a iloko o na minutc i maopopo ole i ua Ediscpa la, aia hoi, kaakaa iki ae la kona mau maka, a ike ae la oia aia ka oia iloko o kekahi hale paahao ka hale paahao hoi i kapaia. O 'Uwila Enaena. Nana ae la ua EUisepa la a kaua me ka maka pihoihoi, a puana ae la oia penei, auwe ! Eia ka wau iloko o keia hale paahao, nani ke kupanaha o keia i kuu ike ami, a me ke pohihihi pu no hoi, oiai, aole au i ike, e loaa ana au i keia mau haawina, a oia ka'u e puana j ae nei, pehea la i loaa ai keia iau, a' owai la hoi ke kupua nana au i lawe mai nei e hoopaa, he oiaio he kupua i oi aku ka mana i ko'u, aua oi aku t\o hoi kona ikaika ke paa koke nei au, Mc keia mau noonoo oia i pane ae ai, a huli ae la oia a nana aku la i kona lio a ike aku la oia, aia kona lio ilokoo ka palua o kn ehaeha, oiai, ua hoopaai ia oia i na kaulahao he kanahiku (70), | a he 30 wale no hoi 0 Edisepa, i ka ike j ana o Edisepa i keia poino nui i kau iho maluna ona a me kona ho, pane aku la ua Edisepa la. Eka lio naaupo a ike ole hoi: Pehea la oe i nana pono ole ai ia kaua, ua ike no hoi paha oe e niake ana kaua, aohe no hei ou olelo mai īa'u—e e hoi kaua i ola honua; eia ka he hookuu loa no kau ia kaua e hele iloko o ka poino a me ka pilikia, a iaa ka pilikia 0 kaua ia; e noke paha ou mau niho i ka wehe i kena paa a hakihaki ou mau papa niho aohe e hemo, o ko'u makemake loa, ina owau o kaua ke kii ia mai ana, a o 02 no ke noho iloko o kena pilikia a make. Imo mai la na maka o ua Baki Boloka la a pane mai la: Hamau e kuu haku maikai, aole kaua e make ana, aole no hoi e poino ana, ma keia mua iho, e ike maka ai no oe i na hana a kau lie nei, a e olelo iho ai oe "Lua ©le no 0 Baka iioloka Ma Aupuni Aniani Ehiku." Pane aku la o Edisepa, aole au e manaoio aku ana i kau, aia wale no a ike maka aku au 1 ko kaffa hemo ana, alaila olelo aku au ia oe, ola na iwi o ka hele ana mai mahope ou.

I Pane aku la ua Baka Koloka la, e noho malie oe, e noho malie no hoi au a na ke au o ka manawa e hoike mai i ko kaua pakele. Maanei e waiho kaua e ka mea heluhelu i ke kamailio ana no keia mau koa, oiai, ua ike ae la no kaua ua paa ka kaua koa iloko o ka hale paahao o Uwila Enaena, aohe a kaua mau mea e ae e hana aku ai no laua, a oiai aole e hiki ia laua iho ke hoopakele ia laua iho, oiai, ua pahua ko laua mana, a e nana aku kaua no Heneri a me kana mau alahele pohihihi, i akaka ai hoi ia kaui kona aloha oiajo i kaeia aikane o na la popilikia, aloha no Uua. o He*eri ka malihini maalo iloko 0 KA AO O KA LEWA o "Uw»pA Eleelk'* KA LlO ALOALO 1 na Aupi:ni Aniani Ehiku A o NA Ipo aloha Ekolu, mk ke KAUFAONA ANA KUPAIANAHA MAHKLE ELUA Maanei e kamea heluhelu, ua ike ae oei kaua i ka poino nui i kau mahma o ka kaua koa Edisepa, aia oia iioko o ka ehaeha i keia wa, aoie boi mea nana e hoomama aku i kona kaumaha f aohe

pu hoi he hiki iaia ke hoopake'e iho iaia iho, oiai, ua paa pu laua iloko o na umii ana ake kupua nui o ke ao holookoa, oia hoi o Euredula. Nolaila, e aui ae kaua a e nana aku i kona kokoolua oia o Heneri nohea, a me ka lana no o ka manao o ko oukou mea kakau, e loaa ana no he mau kukai nanea maikai aaa me Heneri, ka mea i kapaia ma keia mua iho, "Ka eha a makou ekolu," nona paha keia wahi hooheno. Nani aala wale, Ia pua ai a ka manu, I ke kaomi a ke kehau, A na kuahiwi ekolu— Oiai ua Henen la e nanea ana ma-l waho oka hale alii oke alii Mokina, oiai ua apo aku o Mokina ia Heneri ma ke ano i keiki ponoi nana, a i hooilma hoi no kona aupuni, oiai, ua nana aku la oia ia Henen a ike aku la oia i kona ano hoopono, kona akahai ame ka oluolu maikai o kana mau huaolelo ke pane mai, a no ka maikai hoi o kona mau helehelena, aole e hiki i ke alii ke uumi i kona manao makemake nona. A iaia e nanea ana i kekahi la, hoea aku la kekahi kanaka elemakule i ka hale o ke alii Mokina,e alakai ana oia i kekahi lio eleele hulu nani, ahe apo gula ma ka a-i oua lio la, me kekahi kaulahao e alakai ia ana E paa ana hoi ka elemakuie i kekahi kookoo eleele loa, me kekahi puolo PU ' Oiai oia malalo oka hale oke alii, ninau aku la oia ia Henen penei: Auhea la ka mea i kapaia o Heneri kona inoa ? Pane mai la o Heneri ? Owau nei no, a i ke aha la, e ka elemakule maikai. Ia wa waiho iho la ka elemakule i kana ukana, wehe ae la oia mai loko ae o kana puolo i kekahi palauala a haawi aku la ia Heneri, a wehe ae la o Henerī a heluhelu iho la, penei ka mea i kakau ia ma ua leta la. I kuu alii Heneri, Aloha oe. Ke noi aku nei au ia oe, e kii mai oe ia'u a e hoopakele ae mai loko ae o na kaulahao ehaeha a ke kupua Euredula, oiai, ua hopu pio ia au, a ua paa au. O ko'u makemake nui e ike au ia oe i kou hopo ole ma ka hele malihini ana mai ina aina lewa nei, eia mai kou alanui e hele fli oka lio eleele i kapaia o "Uwepa Eleele," a e hoomanao, mai puni wale i na hoowalewale o na nahesa [wahine] o Ka lewa, no ka mea he alanui ia no ka poino, e loaa ole ai hoi au ia oe, a oia kau e kanikau ae nei ia oe no ko'u ike hou ole aku i kou mau helehelena e kuu alii. Okeia ka'u kauoha # ia oe, ina he aloha kou ia'u.

o\v*u no o kau kauwa iloko o ka ehaeha. Ka Hiena Edisepa. I ka pau ana oka heluhelu ana o Heneri i keia leta, kulu iho la kona mau waimaka me ka pane ana iho: Auwe oe e kuu aikane aloha eka mea hoi nana i imi ke ola o nei mau

iwi e ola nei, aole au e poina ia oe a hiki i ko'u wa e make ai, he mea oiaio, e hele aku ana au e imi ia oe, aole au e kuemi hope a hiki i ko'u la e make ai, a kulu hou iho ia kona mau waimaka. Nq kekahi mau minute keia uwe ana iho o ua Heneri la a holo£ae la oia i kona mau waimaka a huli ae !a oia a pane aku la i ke kanaka elemakule. E ka elemakule, pehea lal loaa ai keia leta ia oe. Pane mai !a ka elemakule, owau nei he kiai au no ua aioa la, a ma ko'u ano aloha i ka mea e paa la i kona olelo mai ia'u e kokua aku iaia, nolaila au i aloha ai a lawe mai la au i keia mau mea, ahe nam hoi ia ua ike ae la no au ia oe, eia ko mau mea, a ke hoi nei au, aloha mai la ua elemakule la a nalo aku )a iloko o na sekona pokole loa. E hoomanao oe e ka mea heluhelu, aole keia he kaoaka e aku, aka o kahi Setiwa kolohe no, nana no keia leta i kakau, nana no keia mau mea a pau i lawe mai me ka ike ole o Edisepa, a e hoomanao »ho hoi oe e ka mea heluhelu, o keia lio o Uwepa Eleele, oia no ka lio lele helu ekahi o Setiwa, a e ike hai kaua ika hai\a a keia lio m& keia mua aku. Oiai o keia lio ka lio punahele loa ia Setiwj, a na Heneri auanet paha e kakek mua aku ilok* o na ao tlede o ka lewa, a kaua paHa e puana ae al

Niu i ho'o mua u lio e'eeie i A ane lolelole ka holo mua U-pa iho au me na kepa A he ole koiala oni ae I kela wa i nalo aku ai ka elemakule huU ae la o Henon a pane aku la i kekahi koa e kii aku ikaho a e hoopaa mai. Kii aku la kekahi o na kauwa a hoopaa mai la. Hoi aku la o Hencri iloko o koaa lumi, komo iho la oia i kona kapa a i ka makaukau ana, huli ae la oia a pane aku la ike alii Mokina i ka pane ana aku penei. E ke alii maikai ano, ua kau mai ka haawe ake kaumaha maluna o'u, ake haalele nei au ia oe a me kau mau pono a pau' a e hele aku ana au e imi i kuu hoaloha maikai, eia hoi kuu hoopakele iloko o ko'u mau la ehaeha.) E kali oe ia'u me ka hoomanawanui iloko 0 na la loihi i maopopo ole ia'u a ina aole au e hoi mai ana, alaila e hoomanao iho oe ua haule au iloko ona lima oka enemi, aohe no hoi a'u mau mea nui e olelo aku ai ia oe, "o ke aloha wale no. Pane mai la ke alii, aole au i maopopo i kau mau mea e olelo mai nei, a oia ka'u e ninau aku nei ia oe, "e haalele

mai ana anei oe ia'u ?" Eke alii, ae, e haalele ana au ia oe e hele ana au e imi ia Edisepa, oiai ua lohe mai nei au i kekahi elemakule ua poino oia, a ua loaa pu mai nei no hoi ia'u kekahi palapala mai ua Edisepa la mai nei, nolaila la, e aloha auanei kaua a na ka la mahope e hoike mai, e ola ana paha o Heneri, aole paha.

Me keia mau huaolelo ua Heneri la i pane aku ai a ku ae la oia a puka aku la a kau aku la oia maluna o ua lio la, lawe ae la oia i ka puolo a ka elemakule i haawi aku ai iaia a me ke kookoo eleele, i ka makaukau ana o na mea a pau ku ae la oia a kele aku la. laia i oili aku ai mawaho o ka pa 'lii a hala hope ae L hoi ke kulanakauhale, a komo aku la oia iloko o na ululaau ia wa, puana ae la ua Heneri la penei: Pela wale iho la noka paha au e hele ai ilalo nei o ka honua la, a pehea la au e hiki ai ke lele i ka lewa e like me ka kuu hoa'loha i olelo mai ai iau. I kela wa koke no i pane ae ai ka lio penei: E Heneii kuu haku maikai, malihini oe ma keia mau wahi, a malihini pu hoi oe ia'u, aka, e olelo aku au ia oe, e paa mai oe ia'u a paa a na'u e alakai aku ia #e i na wahi a pau o ka lewa a o ka'u kauoha paa ia oe, mai hoopa wale oe i na mea a pau e halawai mai ana me kaua ma ko kaua mau alahele. Pane aku la • Heneri, he mea kamahao ia'u i keia hort, aole au i ike mua i kekahi lio e olelo ana, a o keia ka maka mua o ko'u lohe ana, nolaila, menemene au i ke kau ana maluna ou, e aho au e lele ila o a i hookahi ko kaua hele wawae pu ana. Aole au e ae ana, e kau malie oe pela a e lele kaua i keia wa no ka mea, ke kokoke mai nei na hora o ke kupilikii. Ia wa pane iho la o Heneri, ua paa, a i hakalia no kou mau wawae a makili ae. (Aok i pau.)