Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 9, 26 February 1887 — ROMURA. [Illegible] [ARTICLE]

ROMURA.

[Illegible]

Xa nea i knpal» ka 'Ojwa Ro»' © »» kikap&l. ne k« Putnrmi o kon* 1*kols aokk Huia A«to koi o a» koAloao mx« aa Ulolaaa uao»oo polilm» o A!ege?ia.

ar. ivfin *xi kvf.v o u av i uala Hoobtlakupiia o £a Hakakila.

Ika manawa i poheio akua ai keia ilo" ko o ua kiaha b, ia maeawa no i kahuli ae ai ua kiaha aniani la i halealii naai laa o!e e nee hele ana i!ur.a o ka ili oka moana, nooa na keena kamahao he nui a me na ihoiho kukui e ku ana, a he pikaukau daimana, a maluna iho he elima mau mea e waiho ana, he pa dala, he pahi okioki mea ai wai gula, he o, he pola aniana wai dala a me ke puna aniani wai gula, a ma ka aoao o ua pakaukau la e ku ana he nonopaipai niho elepani i

okomokomo ia i ka momi. I ka uhi ani m.ii o ka po, haule iho ia ke keikī alii hiamoe; a i ke kakahiaka mamua o ka j>uka ana mai o ka la, a oiai oia e nana aku ana i na mea kamahao, aia ho» aku ia oii i kekahi kino aka e maalo ae ana iwaena konu o ka lumi, a ia manawa no 1 kani mai ai ka pele a nalowale iho la ua kinoaka nei.

A!a awiwi ae la oia a hele aku la no ke pakaukau aina, a e kuku ana hoi ke ehu o na mea ai, a no ia mea i hoomanao ae ai keia. o keia kino aka ana i ike ai oia no kana kuke, a no ia mea i noho iho ai keia paina, a i ka wa i pau ai kana ai ana, ia wa no i nalo hikiwawe a'<u ai na koena mea ai a pau loa me ka ike ole ia o ka mea nana i lawe. I ka hala ana ae o na la he umi hoea aku la ke keiki alii i ka aina o Norewidena, a oiai keia e hookokoke aku ana i ka aina, ia wa koke no i kahuli ae ai ua hale la 1 waapa pena ulaula e like me ke koko, a e waiho ana elua hoe-ka i pena omaomao ia no laua na inoa pakahi o Uwila a me Hekili, a e kau ana hai ka inoa oka waapa o Leinadia ka olili o m ale ahiu o ka moana kai hohomi. O ka !a a ke keiki alii Romura i hoea aku ai i ua aina la o Norewidena, he la hauoli nui ia no ka Moi Newa 1.0, kana mau keiki alii elua a me kanakaikamahine hookahi no lakou na inoa i hooheno ia e ko lakou lahuikanaka, oia hoi ke keiki alii r»eina Lo, ke keiki alii likaika i ka hoehoe waapa pukahi, a o |ka mea a kona lahuikanaka a me kona ■makuakane i akena mau ai, a he mea oiaio no ia. oiai aohe mea hookahi nana i aa aku ia Beina Lo opio ma ka heihei ana, no ka pili oka hapalua o

ke aupuni. O 1.0 Aiana ke keiki elua, ka mea i kapaia ka puuwai hopo ole i ke kau lio ahiu, a o ka olali hoi ona mauna hihipea polikua anoano o Norewidina Ua aa aku ka Moi Newa Lo e hookuku rae kana keiki ma ke kau lio ahiu a o ka mea c eo ai o kana keiki e lilo iaia ka hapalua a pau o ke aupuni, aka aole hookahi mea i aa mai ma ke kau lio ahiu me ka noho ole a me ke kaulawaha ole e holo me ka mama loa, e lele ana i na pali na kahawai akea; a no ia mea ua hookaulana loa ia o Lo Aiana, a ua kapaia o ka olali puuwai hopo ole ikc kau lio ahiu o na mauna hau aniani o Norewidena. 0 ka inoa hoi o ke kaikamahine a ua moi !a o Abe I-ilina ka naauao palena olf, a ua nui na kanaka naauao i haule ia Abe Lilina, mai na 'lii a ka poe haahaa. Ano, ua maopopo aku la paha ia oukou e na poe heluhelu na oihana pakahi a kela a me keia o ua poe keiki la, a i kaulana hoi a puni ke aupuni, a e huli |ae kakou i ke keiki alii Romura, ka manu aeto o na kualono a me na ululaau. Oiai keia i pae aku [ai iuka a hapai aku la i kona waapa a kau i kaha one o ua aina la, ua lohe aku Ia keia i na ieo hooho nui o na kanaka e uwauwa mai la iloko o ke kulanakauhale, a no ia mea i ku ae ai oia a hele aku la no kahi o na leo e ikuwa mai la.

A oiai keia e hele ana ma na kikee o ke alanui, aia hoi halawai aku la ka ike a kona maka me na mea hou e hana ia ana, oia hoi na lealea.

Uakapiliia ma na pipa alanui na hoolaha like ole elua. Ka mua, eaa aku ana ka moi a me kana mau keiki alii elua a rac kana kaikamahine i na mea a pau e aa mai ana no na mea i

hoike mua ia ae nei; a o ka lua hoi, e olelo ana ma ka hora 12 ponoi o kekahi tā ae e kau ia ai maiuna o ka ama na li kanaka ke keiki alii Edine Berenia no ka hewa he pepehi i kekahi aanaka.

1 ka vr«anawa i ike ai ke keiki alii i ka inoa Edina Bercnia, ua puiwa koke oia, a ku loihi iho la oia me ka nana hoomau ana aku i ka hoolaha, a imea e hoopau ia ai kona manao no kona manao ehaeha no kona hoahanau, ua ku ae la oia a heie pololei aku la i ka halealii, a ma ka puka pa o ka halealU i hui aku ai oia me kekahi koa kki puka, a ninau aku U keia ma ka inoa 0

ka Moi, a oia ka kAhi koa i hai aku ai i ka lohe i®ua o ka iaci t a lawe ia aku la keLa r.o ka hakaliL I ka ike ana mai o ka moi i na hele heiena nani oka kakoa koa, ua niino aka iho Li oia, a oii kana i pane maj ai: Mania wale hoi ka huakai, a nehea kena mau wawae e niue ne?,. a he ah.a hoi ka hana nui o ka hiki ana mai, a e hele ana ihea ? Pane aku la ke keiki alii: He elua mau mea nana i hoauwana ii u e hele. Ka mua ko'u hoahanau, a o ka lua ka mea nana e aihue mau nei na hua ohia gu'a ekolu a kuo makuakane, a oiai au i hoea mai ai ma koa aina nei, ua ike au ma kau mau hoolaha ma na pipa aianui i kuu hoahaoau, ua paa oia he pio nau no ka la e hiki mai ana, a nolaiia ua kono ia mai au e hele mai imua ou e noi aku ia oe ua aa au e hookuku rae kau mau keiki ma na mea a pau, a ina e haule lakou ia'u, alaila e hookuu mai oe ia Edina Berenia, a eae nu ia mai hoi au e hele aku e huli aku ma na wahi a pau e kou aupuni nei i ka manu nana e aihue mau nei na hua ohia gula ekolu a ka Moi Rabona kuu makuakane. Pane mai la ka moi: Ua ae au i kau noi, a ina e haule oe i kuu mau keiki, alaila e hoohlo no au ia oe i kauwa nana e pulumi kuu mau pa holoholona, a e hoomaemae hoi i na malapua o kuu kaikamahine alii Abe Lilina, a o kou hoahanau hoi e hookau ia maluna o ka amana li kanaka.

Ua hooholo ia iho la keia mau mea a pau, a e hoomanao iho e na hoa i ka uhai ana o Romura i ka mea a kona kahu hanai i ao mai ai, aole e hoopakele i ka mea e kau ia iluna o ka amana, ae ike auanei kakou i na poino a me na popilikia he nui i oi aku i ko ka mua. Ia hora no, ua hoouna ia aku la na elele e lawe i na olelo hoolaha a ka moi e olelo ana penei: " Ke ae aku nei au i ke noi a ke keiki alii Romura o Alehiona ke haule kuu mau keiki iaia ma ka hookuku ana i keia mau mea: 1 Heihei \s*aapa me kuu keiki Ueina Lo. 2 Ke kau ana iluna o ka lio eleele hihiu o Turina Be me ka noho o!e a me ke kaulawaha ole. 3 Ka paio ana me kuu kaikamahine Abe Lilina ma na mea ike a pau. A ina aole eeo iaia, alaila e noho oia he kauwa no ka wa mau loa. " Na ka Moi Newa Lo. Ekolu makahiki i hala aku i hope, ua hoea aku la ke keiki alii Edme Berenia i keaupuni 0 Norewidena ma ke ano he malihini kaahele hanohano, a e like no me ke ano mau oko laua mau kulana, ua lawe ae la oia a pepehi aku la 1 kekahi kanaka malama hipa aka Moi, nona ka inoa 0 Nete, no ia mea, ua hopu ia oia a hoopaahao ia aku la, a i ka hiki ana mai i kona wa i hookolokolo ia'i, ua ahewa ia oia e kau ia ma ka amana li kanaka, aua hookauiana ae oia i kona inoa o Edine Berenia ke keiki ahi elua a ka Moi Yelona RaWona o Alehiona a me Alegiria kaulana.

Ua maopopo aku la paha ia oe ke ano o ka paa ana o ua lima koko la, a eka mea heluhelu e nana aku kaua imua. I ka manawa i puka ae ai ka hoolaha aka Moi, na ia mea 1 kauo aku ina mea a pau e hele e makaikai aku 1 na helehelena o ua keiki la Oiai ka la e o ae ana maluna ae o na piko kuahiwi Hauaniani o Mone Ribe 0 ua ama la, ua ike la aku la na hoailona like ole 0 ke kulanakauhale alii a 0 ka leo o na kanaka ke ne-i mai la ia, a oka la keia oka hana, a no ia 111 e2 i makaukau ae ai ka kakou koa a ma kahi 0 kona waapa e kau la i kamoe aku ai oia i kona mau kapuai wawae. A oiai oia 1 hapai aku ai a lana kcfna waapa iloko o ka muliwai halanalana ke kahua kaulana a ke keiki alii Beina Lo e holoholo mau ai me ka haaheo nui 0 ke kanaka lanakila, a nona hoi ke akea ame ka mamao e [waiho mai la imua ona he 100 mile. Nolaila i noho iho ai oia iluna ona nohoana i halii ia ika lole pahoehee nani o Peresia a lalAi iho la oia i kana mau hoea kioe malie iho la iluna 0 ka iliwai a holo malie aku la, aoka wa no ia i pakika aku ai ua waapa ulaula nei me he la he makani nui ka m«a nana e puhi ana mahooe, a no ka manawa pokole ua pili *aku la oia roa kela aoao kahi ana kanaka e kuku mai ia me ka hookeke nui ana. Ia manawa no i hoea mai ai ke keiki alii Beina Lo ame ka Moi Ne-Wa-Lo ame na Ilamuku nana e malama ka heihei oka manawa. Ua aahu ia ke keiki alii Eeina Lo me na aahu o ke kanaka holehoio oka muliwai o Oberiane Hama a e kau ana ma kona poo he papale kapu a he lole wawae ekekei a me na kakini loloa a e komo ana oia he kamaa ili dia o ka aina o Lapaiana. Ia wa no i hapai ae ai ua keiki alii la 1 kona waapa a iho aku !a ilalo oka mul-wai, a kau iho la ua opio holoholo waapa la iluna o kona waapa i pena keokeo ia a e noho &na oia iluna oka nohoana me na lima e paaana i na hoe, a oi&i na moho e kuene pono ana iko laua mau kulana pakahi, ua kani mai la ka pele liilii he hoailona no ka makaukau no ka heihei, he wa ia no na kanaka ewa mai la iluna ona kapa nuliwai (Aok Ipau.)