Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 12, 19 March 1887 — Page 3

Page PDF (1.82 MB)

This text was transcribed by:  Joann De La Ossa
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Pa@a @ THOS G THRUM ma ka Halepai o ka H@@@@@ PUBLISHING COMPANY, "Keena Hooponopono, ma na kahi o Alanui MoiWahine @@ Nuuanu.

            E h@@@a maaia mai na Olelo Hoolaha ma @@ K@@@@ H@@ponopono mamua ae o ka hora @a @ ka Awakea o na Poaha a pau. Aole e @o@makia na Olelo Hoolaha ke laweia mai @@h@p@ @ ka H@r@ i hooikeia maluna. E hoo@@p@na ak@ ana makou i keia @ula maluna.

            E @@@@ mai i na leia a pau a me na kauoha @ me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA m aii @@@alu. Ina e loaa pono ole aku keia @@@ k@@a poe lawe, e hai mai me ka hakalia Me i@ k@@a Keena.

            O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona p@@@@ he @@ni kene@a no ke dala, koe ka @@@@ Kona. Oahu, a me kekahi mau apana @@@ ka@@@@ o ka luhi i ka halihali ana i ka @@@@@ a ia mau apana, e hooiia ka uku luna.

 

Kela me Keia.

            Ua @@@oa ae nei na kia o ka manu@@ K@@@iloa, a ke nome nei kona @@@ . E@ no nae ke ku pa ia nei.

            M@@@@ ka halekula o Kapunahou i @k@ @@@@@ ka Poaha nei. Ua kinai ia k@@@@ @ na haumana mamua o kona @@@ a aah loa ana.

            He wahi ahi ka i holapu ae ma ka @@ @ k@ pake mauka iho o ka hale@@@@@ hao o Kakela me Kuke i ke @@@@ Poaha nei, aole nae i nui na @@@@.

            K@ manao wale @a nei e ku mai ana @@@ makuahi kialua Hoku Ao mai na @@@@a mai o ka hema i na la hope o @@ @ina, a i ole i na la mua o kela @@@@a aka.

            N@ ka malama ana i ke ohohia o ka @@@ @@nao o Kamemeha III., Poaha @ @@ ua welo ae la na hae o na @@na a@p@ni ma ke alo alii nei, a he k@p@ ma ke awakea.

            H@ aha ina nui kai malamaia ma ka h@@@p@ho o Mr. J@o. Cummins no ka @@ ha o ka la kulaia Poaha la 17. Ua @ono ia ae he mau maka hanohano leluiehu a me na keiki himeni o ka H@ lolani.

            Pakele kekahi hale mauka ae nei o Mana. Honolulu mai pau i ke ahi ma ka Poakolu nei. E ole ka ike e ia ana e kekahi wahine e holoi lole ana a kinai koke ia ai. He ahi keia na ka ole @ lawe wahi a ko laila poe.

            Ua hala aku no Hilo ka hui keaka Iapana Oara ma ke Kinau o ka Poaha nei. He hui keaka hou mai nei ka awehe ae i ka lakou mau hana ma ka Ha@e Mele hou i ka po Poakahi me ka Poalua nei. I ka po Poaha mai ka @@@ p@ele Honolulu.

            Ua loaa aku ke kino mainoino o kekahi keiki. Pukiki opiopio e waibe ana ma ke kae o kekahi kapuahi, ua wela i ke ahi me ka nui o na poino; a ma kekahi la ae, make aka la o@a. Ma na kauhale pukiki malalo mai o Puowaina keia poiao i loaa ai.

            Pakele mai pau i ke ahi ka hale loihi makai iho o ka Hale Mele hou e ku la iloko o ka pa o ke kuhina Kipikona. He puu opala ka mea i ho-a ia i ke ahi, a mai laila aku ke ahi a aneane e a aku i ka hale, e ole ke kinai e ia ana e na @a lima kokua. Pela mai ka loheia.

            Oiai kekahi puali paahao i komo aku a@ maloko o ka pa'li@ i kekahi la o keia p@le ua waiho aku la lakou he palapala hoopii i ka Moi mamula o na hana p@no ole paha a ka luna paahao e noho nei. Ua waiboia mai keia palapala i ka Hunuku J. L Kaul@kou. O ka hopena o ia pehea la?

            Eia ke ao ia nei kekahi mau opio Hawaii ponoi i ka holomoku. Hookahi mea i ikeia he lala no ka oihana koa o ke kulanakauhale ne'i. Malia o maam@a i ikeia he lala no ka oihana koa o ke kulanakauhale ne'i. Malia o maam@a p@no iho a o ka lilo no ia nana e h@@kele ka manuwa Hawaii. He wahi hana hoonaauao keia no ka holomua o na Hawaii opio. E hoo'kaika a loaa.

            Nani wale ka maluhia o ke alanui Puowaina, e hui pu la me Moiwahine a hala loa aku makai. Oiai ke ikea la ka makai e pili ana ma kekahi kumu hau i ke alanui a e hoonanea ana i ka pahipuhi wahi ohe piula. Me he la e kaena iho ana i ka meha a maluhia o kona huina, aohe lele pueo; a oia keia hoonanea ana iwaena o ke alanui malu hia. Na lono keia i unuhiia mai ka  Buka Moolelo o ka Manawa, auina la Sabati i hala@ a hoopuka ia no ke akea. Maluhia no.

            He haunaele maloko o kekahi hale ma Honuakaha. He poe koa, he mau hapa haole kane a me kekahi mau wahine; he poe keia ua pau i ka ona. O ka uwe kapalili o ka leo na wahine a me ka nunui o ka leo o na kane ke loheia aku ana mai ke alanui aupuni. A he pahupahu ana kekahi i loheia aku, eia ka ua kulai ia ae kekahi kanaka iwaho, a pohapoha mai ana na puupuu. O ke poho ma keia haunaele, he mau maka pehu.

            Ma ka alo iho o ko makou keena nei kekahi kanaka Samoa o ka puali koa Kumau kahi i kuupau ai i kona mama holo. Eia ka keia e holo nei, ua kuiia kekahi pake ma ka maka a paki ke koko. H@ holina ana ka i lohe ia, a ua like me ka popoki ka makai Mr. Dole o ka miki ana aku, pupuu hoolei loa, paa ana na kipoohiwi i ka lou a lawe loa ia i ka halewai. Amaamau hoi ka waia o ka oihana koa, mai na sela manuwa a ko uka nei. O ka hana ana paha ia, ao ke koa, ao ka holo.

            He ahaaina komo hale ka i malama ia ma ka pa o Honuakaha i ka Poaono i hala. Ua oleloia mai he ahaaina na ka Hui o ka Hale Naua. Malaila ae ke alii ka Moi a me na maka hanohano he nui.

            Ma ke ahiahi o ka Poaono i hala ma ka Palama ae nei, Ma@ @@, i haalele mai ai i keia ola ana, o Mrs. Kahaleaahu i ke 55 o kona mau makahiki; oiai ka mai e hoomailo mau ana maluna o kona oiwi kino. He hoahanau oia no ke Ekalesia Roma; ua haalele iho oia he mau kaikaina, he mau keiki, me na moopuna a me ka ohana e noho u aku ana nona. He makuahine keia no ka pono a makuahine hoi no kekahi o ko makou hoa'loha oiaio o na hua me@aia, Geo. Kalaau, a ke kalokalo nei makou e hoomamaia na naau luuluu no ka mea i hala.

 

He Kanaka Kino Nui.

            He mau tausaui kanaka ka i makaikai ae i ke kino make o Mrs. Samuel Murfitt, ka mea i makaikai nui ia e na tausanikanaka no kona nui@a oia hookahi ke kanaka nui loa i ike ia make ao nei. Mahope o ka hoomailo ana a ka nawaliwali ma kona kino no kekahi mau la, u amake iho la oia, a o ka piha ana no hoi iaia o na makahiki he 55 a oi. Eia na hoakaka ana no kona nui: O kona kiekie@ he 6 kapuai me iniha; kona kaumaha he 600 paona; ke anapuni o kona oloolo wawae he 20 iniha, aneane 2 kapuai. Ua kau ia kona pahu kupapau maluna o kekahi holopapa nui, aole hiki ke kau ia maluna o ke kaa kupapau maoli no ka nui loa o kona pahu i hana ia ai. He ao poe kanaka nana i hapai ka pahu. O ke kanaka kino nui hookahi keia i ikeia ma Amerika, a ua lawe hele ia oia ma o a maanei no ka heikeike ana.

 

Na Pake ma ke Aupuni Iapana.

            Ua oleloia, o ka lahui pake ka heluna mahuahua loa o na lahui e noho nei a e kaahele mau nei iwaena o kela me keia aina. A he mea hiki paha ia ke hooiaio ia, oiai eia iwaena o kakou nei he pake ka hapa nui loa o na lahui o na aina e e komo mai nei. Pela ma Enelani a me Amerika.

            O ka helu kanaka o Iapana no na makahiki elua i hala aia no ia ma kahi o 38,151,217. Mai keia huina ae he 19,300,261 na kane, 18,350,956 na wahine. Iloko o na makahiki i hala, he 137,650 ka oi o na hanau mamua o na make. O ka huina nui o na kanaka mai na @ina i komo aku iloko o Iapana, he 6,178, a aole e emi malalo 1/2 o keia huina ka nui o na pake. Ma ke kulanakauhale o Iokahama kahi noho nui ia e na kanaka o na aina e, aole e emi malalo o 3,700; mai keia heluna ae he 2,471 na pake; 616 Beritania; 187 Amerika; 170 Geremania; 101 Farani; a o ke koena he poe no na lahui Suedena, Denemaka, Pukiki a me Belegiuma.

 

Ka mihi ana o ke Keikialii.

            I ka wa he 12 makahiki o ke keikialii Alafareda a ka Moiwahine Victoria, a duke hoi o Edinedoro aia oia ma Balmoral me kona makuahine kahi i hoohala ai i na la o ka haule lau. Hele holoholo aku la ke keikialii i kekahi ia a mamao loa mai ka hale aku, a iaia i makemake ai e hoi no ka hale, poina iho la oia i kona alanui. No kekahi mau minute ana e huli ana i kona ala, ike aku la oia i ke kauwahi keiki e hele ae ana me kekahi hinai i piha i na huaai maluna o kona poo, a ua like kona kiekie me ko ke keikialii.

            "Halo boe" wahi a ke keikialii. Aohe  nae o iala huli mai, ke hoomau la no kela i ka hele. Holo aku la ke keikialii mahope o ke keiki me ka hinai, hopu aku la iaia me ka pane ikaika ana aku: "Ano, e hai koke mai oe i ke alanui e hiki aku ai i ke kakela."

            "Aole au i ike" wahi a ke keiki.

            Ina aole oe e hai mai, e kiola no au i ko hinai ilalo o ka lepo, wahi a ke keiki alii.

            Aole hiki ia oe, wahi a ke keiki me ka hinai.

            "Aole anei," wahi a ke keikiahi me ka huhu loa; a ia wa koke no i haule aku ai ka hinai ilalo me ka lele liilii ana o na huaai i o a ianei.

            Huli ino ae la ke keiki nana ka hinai a paa i ke keikialii a lilo iho la laua i ke aumeume no kekahi mau sekona. Aka ike iho la ke keikialii oahe oia e pakele ana i kela keiki, no ia mea oia i holo aku ai oia me ka mama oiai kona ene-mi opio mahope e alualu ana.

            Ike mai la na kauwa o ke alii no keia hana ino ia o ke keikialii, nolaila holo mai la lakou a hopu i ke keiki nana ka hinai a lawe aku la no ke kakela. Ike iho la ke keikialii nona ka ahewa koikoi loa ke hookolokolo ia, hele aku la oia a noi aku la i na kauwa e hookuu ia ke keiki, aole nona ka hewa. Aole nae i hoolohe na kauwa i keia.

            I ka wa i hookolokolo ia ai, ua hele aku la ke keikialii a hai pololei aku la nona ka hewa, nolaila ua hookuu ia ke keiki me ka panai pu ia mai no kana hinai huaai i helelei, he ao dala ma ke gula, aole nae o ia wale, aka, lawe ae la ka Moiwahine i keia keiki nana e malama a me kona ohana a pau.

 

Kena ike a@a i ka Moiwahine.

Oiai ka Moiwahine o Italia e holo kaa ana i kekahi ahiahi maloko o kekahi ululaau, nalowale iho ia kona alanui e hiki aku ai i kekahi ululaau i kapaia o Li@alo , a ua ake l@a hoi ka Moiwahine e hiki ilaila. Maalo ae la kekahi kanaka kuaaina ma ka aoao o ke kaa alii. Ku iho la ke kaa a ninau aku la i ua kanaka la i ke alanui e hiki aku ai i kahi i makemake ia. Me na maka hulili, huli mai la oia me ka namunamu liilii ana o kona waha; a no kekahi mau sekona kuhi ae la kona lima a hoomau hou aku la i ka hele.

            "E haawi aku i iwakalua apana dala no kona luhi," wahi a ka Moiwahine i kana mau kauwa, "a e hai aku i ko'u hoomaikai pu iaia."

            Lele iho ia kekahi o na kauwa ilalo a holo aku la mahope o ke kanaka e hoomau la i ka hela. "E ke keonimana, eia oa apana dala he iwakalua he uku na ka Moiwahine o Italia no kou luhi; e lawe aku ia mea me kona hoomaikai pu aku ia oe."

            "Ka Moiwahine o Italia !" wahi a ua kanaka la me ka leo pihoihoi a holo hou aku la i kahi o ke kaa e ku ana. "E kala mai ia'u," wahi ana me ke kukuli ana imua o ka Moiwahine. Aole au i ike ia oe mamua. O ! he nani maoli oe e like me ka pua rose o ka mahina o Mei. E hoomaikai mai ke Akua ia oe." A nalo aku la ke kaa.

            Hoi aku la ke kanaka no kona home me ka noonoo nui ana no kana mau olelo pakike i ka Moiwahine, aka no kona hoomanao hou ana ae he mau helehelena nohea a oluolu loa kona nolaila oia i manao hou ai e hele aku imua ona kekahi hana okoa. A ua hooko oia pela.

            "Ua ike au iaia i nehinei a ua ake hou au e ike iaia i keia la," wahi a ke kanaka kuaaina i ke kiai puka.

            Hele aku la keia mau olelo a hiki imua o ka Moiwahine, a ae mai la oia e komo aku ka mea i makemake e ike iaia ma na ano a pau me ke keakea ole ia. I ke kanaka kuaaina e ku ana imua o ka Moiwahine o Italia no ka lua o ka manawa, pane aku la oia me ka leo pihoihoi:

            "Ae, o oe no ia a'u i ike ai i nehinei, me he la ke ike nei au i ka nani iwaena o ko'u mau moeuhane ana. He oiaio he anela oe ka mea a'u i ake nui ai e ike a i manao ai he kino ana kanaka. Aole au i hai aku ia oe he mau keiki liilii ka'u i nele i ka makuahine ole; e oluolu anei oe e lilo i makuahine no laua?

            "Ke ae aku nei au me ko'u naau a pau," wahi a ke aliiwahine.

            "Eia mai na apana dala he iwakalua au i haawi mai ai, ua oi aku ka waiwai o kuu ike maka ana ia oe mamua o ke @ona gula hookahi. E hoomaikai mai ke Akua ia oe," wahi a ke kanaka, a hele aku la.

 

Haule a mai Poina.

            Ua hoike mai kekahi makamaka maikai o makou i kekahi nuhou ano nui, a he mea hoi i lawelawe ia e kekahi kanaka makua i kupu na oho lauoho elua enei: Ua inu rama keia kanaka a ua ona, alaila hookau ae la oia i ke kauwahi keiki uuku maluna o ke kaa a hoonoho iho la iaia ma ka noho'na hope o ke kaa, oiai ua kanaka makua la mamua e hookele ana i ka lio. No ka ona o keia kanaka, ua hooholo ikaika paha oia i kona kaa a me ka lio a hiki i ka haule ana o keia wahi keiki uuku ilalo, a he pakele wale iho kona poino. Ua lohe ia mai ua hopu ia keia kanaka e ka makai lawe ia i ka halewai. No Kakaako keia kanaka.

            Wahi hou a ua makamaka makai nei o makou, ua makemake oia e ao pono ia keia kanaka makua e malama i kana mau keiki. Me he la he pinepine loa paha ka ike ana a ua makamaka la i na hana lapuwale a keia kanaka. Ona, hookuu a hoohemahema wale i na keiki.

            I ka wa i hai ia mai ai keia nuhou i ka mea kakau, ua hoomanao koke ae la oia i keia kanaka i olelo ia, a ua ike maka oia e holo ae ana maluna o ke kaa a me ua wahi keiki uuku nei mahope ma ke alanui Puoina. Huli ae la ka mea kakau a pane iho la i kona hoa e ku pu ana "he keu kela a ka hana hemahema nui wale, aia kela wahi keiki uuku mahope e kakaa wale la no i o a ianei; mahope haule." Aohe no i hala ae keia mau kohokoho ana a eia ke hooia ia mai nei, ua "haule a mai poino". Eia malalo iho ka @eta e hooia mai ana no keia nuhou:

            Ma ka la Sabati, oia hoi ka la o ka Haku, ma Kakaako nei, ua holo mai la o Mr. K----maluna o kona kaa, a ua lawe mai la oia he keiki uuku nona na makahiki 3. Eia na hana pono ole a keia hoa'loha maikai, oia hoi kona inn ana a ona loa, a holo nui ma na alanui o ke kulanakauhale nei me ka ike ole ae i kana mea e hana ai. Eia hoi ka mea kaumaha loa, o ka haule ana o nei keiki mai luna iho o ke kaa, a e ole na kiai aupuni paa ai a lawe ia i ka halewai.

            Eia ka'u malaila, pehea la oe e Henele a me kau wahine i haawi ai i ka olua keiki i ka mea i loaa i ke daimonio--E malama i ka olu keiki.

            J.K.K.

 

KE MOOLELO KAHIKO O

ENELANI.

U@@hiia ne ka Nup@p@ Kaok@@.

MOKUNA WI.

ENELANI MALALO O HAROLD KA WAWAE RABATI, HARDICANUTE

A ME EDEWADA.

            I luko o na makahiki ewaiuo ka nohoalii ana o Edewada, pela mau no ke kulana aupuni i lawelaweia malalo o ka Ela Godwin me ka malu loa, a he mau hana kokua nui hoi ia no kona mau manao inaina a me kana mau kekiki eono e hookoia maluna o ke alii e like me ka hookahuaia ana.

            Hoea ae la ma Enelani ka Eia o Buiona ka mea i mare i ke kaikuahine ponoi o ke alii Edewada no ka makaikai me kona mau ukali lehulehu. No kekahi manawa, huli hoi aku la lakou no ka home ma ke ala o Dover; malaila, kaua aku la ua Ela B@lona nei a me kona mau koa ukali i ko laila iho, a lawe ae la malallo o ko kalou mana. Hookahi kanaka i paio wiwo ole mai i keia poe koa ma kona hale iho a hiki i kona make ana; aole oia i haawi pio aku i kau lihi iki 'o kona waiwai.

            Alaila hoomaka aku la oia a me kona mau koa e luku homainoino i na kanaka o Dover, mai kekanaka makua a hiki i ke keiki iluna ke alo. No kekahi mau la ua ala mai la na kanaka a kui aku la iaia me kona mau koa. Me ka paio hahana ana ma na aoao a elua, auhee iho la ko ke Kauna aoao a ua luku nui ia. Holo aku nei oia maluna o kona lio me ka ikaika imua o ke alo alii o Edewada ka mea e noho hoopuni ia ana e na moneka a me na haku o ke koko Norman, a me ka leo nui o ke kanaka i piha i ka makau a me ka hikilele nui, pela oia i pane aku ai imua o ke alii Edavada:

            "E kau i ka hoopai," wahi ana, "maluna o na kanaka o Dover ka poe i luku mai i ko'u poe kanaka." Lohe iho la ke alii i keia mau olelo a kauoha aku la i kona makuahonowai Ela Godwin ka mea iaia ka mana kiekie o ka aina, e hoouna aku i na koa no Dover a e kau aku i ka hoopai maluna o ko laila poe, oiai aia ia wahi malalo ona. No keia kauoha a ke alii Edewada, ua hoole aku la ua Ela nei me ka olelo pu aku e huli pono ia ke kumu o keia hana. He oiaio he manao maikai keia o ua Ela nei.

            No keia mau pane a ka Ela, huhu loa iho la ke alii a kauoha aku la i kona mau hookohu aupuni kiekie no ka aina e waiho mai, pela pu me kona mau waiwai a pau, a hele ae imua o ka aha kanawai no ka ahewa ana iaia. Hoole paa loa ka Ela i keia kauoha hou, a hoala ae la oia i kekahi pualikoa nui i kokua ia e kana mau keiki elua, Harola a me Sweyn. Kauoha aku la oia i ke alii e hookolokolo ia ke kauna o Bulona imua o ka aha kanawai, a i ole ela, e hookahe koko no lakou i ke koko mai ke kino mai o ua Kauna la. Hoole hoi ke alii i ke kauoha a ka Ela a hoala pu ae la i pualikoa nona. Mahope iho o ke kaua loihi ana, ua lanakila ae la ka aoao o ke alii Edewada, auhee aku la ka Ela, kona ohana a me kekahi hapa o kona waiwai ma na aina mamao, a ua nalohia iho la keia ohana mana nui mai Enelani aku no kekahi wa loihi. Aole nae i poina na kanaka ia lakou.

            Noho iho la ke alii Edewada me ka na ole kona inaina nui maluna o ka Ela a me kona ohana, a oiai hoi ua nalo aku lakou a pau mai kona alo aku, ili iho la kona inaina maluna o kana wahine maikai i aloha nui ia, a hana lokoino iho la iaia. Lawe ae la oia i kona waiwai a pau a me na mea makamae, hoopale loa aku oia iaia e noho iwaena o ka ehaeha a me ka hune, a hoonoho aku la ia hookahi kauwa wale no nana e lawelawe a e kiai nona. A no ka lawa ole no o kona inaina, hoopaa aku la oia i kana wahine aloha iloko o ka halepaahao a o kona hopena ia.

            Mahope iho o koke alii huhu maluna o keia ohana o ka Ela, ua hana lokomaikai aku la oia i ka lanui Norman, oiai ua paopopo iho la iaia aia he ao haakokohi o ka manao lili a me ke kaua iwaena o keia lahui. Me keia hana hoopunihei nae a ke alii i hana aku ai, ua emi pu iho la keia poino i upu ia.

            Kono aku la ke alii Edewada i ke Duke Williama o Norman e hoi mai me ia ma kona alo alii, a ua ae ia mai keia kono. O ke duke keia nana laua i malama ma ka aina o Norman ia laua i hoi hou ae ai ma Enelani mai ka malama maluhia ana a ke alii o Suedena oiai laua i kipaku ia ai e make malaila. He kanaka puni kaua keia duke, a he lehia hoi ma ka hooholo lio, a he ohohia ma ka hahai holoholona; a he wahine ui kana he kaikamahine na kekahi kanaka hana ili, i loaa i keia duke oiai ua kaikamahine la e holoi lole ana ma ka muliwai, a na ka ui kilakila o keia kaikamahine i hooninipo iho i ka mea nui he aloha iloko o ke duke, e pela i la we ai oia i wahine nana, me ka nana ole ae i kona kulana haahaa.

            Noho ae la oia ma ke alo alii o Edewada iwaena o ka hanohano me ka waiwai malalo o ke alii, a no kekahi wa loihi mahope iho o ka ike ia ana o ko na kulana e ka lahui he hookano kiekie ua hoomaka mai la lakou e kue iaia.

            Aia hoi ka ela Godwin ma ka aina mamao me kana mau keiki i hele aku mao a maanei, a aia pu no hoi kona mau noonoo a pau e'loaa he wa maikai iaia e hoi hou mai ai maluna o ke aupuni a ke alii e noho nei, a e hookau i ka hoopai maluna ona, nolaila hoouna mai la oia he mau kanaka e kiu ike ano o ka aina a me ke kulana o ka lahui, ina paha he hoowahawaha ko lakou manao i ke alii Edewada. A he mea oiaio ua hoike eku la keia mau kiu iaia e like me kona i hoolala mua ai, ua paonioni ka nohoina o ka lahui.

            Me keia lono i loaa aku i ka Ela e haliu mai la kona mau maka inaina maluna o k@ aina o ke alii Edewada hooholo iho la@ia o ka wa pono wale no nei e hele aku ai e kau i ka hoopai maluna o ke alii kana hunona, a no kona lohe pu ana aku hoi ua hoopaahao lokoino ia hoi kana kaikamahine maloko o ka halepaahao no ia mea i lalelale koke ai oia a hui aku la me kana keiki Harola, ka oi kela o ka huluaa i ke kaua iwaena o ia ohana. I ka makaukau ana o na koa a me na lako kaua, holo aku la lakou ma na moku ma ka muliwai Iamesi, me na kanaka koa e hooho ana i ka inoa o ka Ela Godwin ma na welelau makani, a holo aku la ke o o ko lakou mau leo a na pahukani o ke alii Edewada ia lakou e hookokoke aku ana i ke kulakauhale alii, a makau iho la oia.

            Ike mai la oia i kona makuahonowai Ela me na kanaka koa ikaika, a ua apo hou mai la oia iaia me ka naau pepe o ka weliweli, a no ia mea ua komo hou iho la ke aloha iloko o ka Ela nona, a luku aku la i kona mau enemi mawaho ae o ke alii. Pau aku la na alii a me na haku i kipi i ka Ela i ka mahuka no Farani; lulumi nui mai la na kanaka i noho hoomanao no ka ela ma kona aoao a kokua nui iaia. Hookuu ia ae la ke pio a ke alii mai ka halepaahao a noho hou ae la oia ma kona kulana Moiwahine no Enelani e like me kona mau la mua o ka popilikia i hala.

            Ekolu la mahope iho o keia noho lanakila hou ana o ka Ela maluna o kona mau enemi, make iho la oia mamuli o kekahi mai kuhewa i loaa iaia, nolaila ua hookiekie ae la ke alii Edewada i kana keiki Harola, a kaikoeke hoi o ua alii la ma kahi o kona makuakane i make ulia. Mamuli o kona koa a wiwo ole, ua hoopio aku la oia i na enemi o ke alii (kona kaikoeke) maloko o ka aina iho iloko o na hookahe koko weliweli he nui, a ua hele loa aku kona kaua wewo ole ana a komo loa iloko o ka lahui Sekotia. Malaila i hoopio ia ai kekahi alii e ia, a hoihoi aku la i Enelani i kona poo.

            Mahope iho hele hou aku la oia ma kana huakai huli hoa paio o ka pahikaua, a maluna oia o na moku o ka hele ana. Iaia nae a me kona aumoku e holo la maluna o ka ili hualala o ka moana, loaa iho la lakou i ka ino nui, a na ia ino i lawe aku iaia a me kona mau moku a pae ma na kapakai o Farani. A malaila i hoopaa pio ia ai oia a me kona mau kanaka a pau no ka no ka hiki ole ke ku i na auhau i like me ke kanawai o ia mau la.

            He manawa loihi loa mahope iho o ka hamau ana na leo kaua weliweli, a oia no hoi ka wa i kupu ae ai ke ohohina o ke alii Edewada. A hiki i kona make ana, aole ana keiki me kana wahine i pani ma kona hakahaka. Aka olelo ia, ua hana ia kekahi palapala hoopaa mawaena o ke alii Edewada a me ke duke William o Norman e hoolilo ana iaia i pani nona, a ua hooiaio ia keia. Lohe aku nei ke duke William i ka haawina i kau ia maluna o ke kei ki a ka Ela Harola e paa pio la ma Farani, hele aku la oia e kokua iaia me kona mana a pau, a hiki i ka pakele ana mai o ua Harola nei mai ka halepaahao. Mamua o ka make ana o ke alii Edewada, aia hou na wawae o Harola ma ka lepo o enelani, he au ia o ka nunenune e pili ana i ka mea e noho ae ana ma ke kalaunu, a ua komo maeele aku ka hopohopo iloko o ke duke William no Harola ka mea ana i hoopakele ai.

            Hana iho la oia i kekahi hana hoopunihei i ka manao o Harola, a i wahi hoi e kau ai ia ma ke kulana alii o Enelani. Hoohanohano aku la oia iaia a me ka waiwai pu; mahope koke iho haawi aku la eia i kana kaikamahine na ua Harola nei, lilo ae la keia he mea maikai i kona manao, a o kona puni koke no ia malalo o ka mana o ke duke Williama.

            He wa loihi loa ka nohoalii ana o keia duke a make iloko o kona mau la elemakule. A mai ka noho ana o ke alii Edewada a hiki i ke duke William o Norman, aole i hana ia he mau mea hoopomaikai i ka lahui a me ke aupuni.

            (Aole i pau).

 

Haule i ka @awai.

            Aloha kaua:--Ua haule iho nei kekahi kaikamahine opiopie nona na makahiki i aneane aku i ka umi, a make loa i nehinei ma kahi e kokoke ana i ka hui mahiko o Wainaku. O ke kiekie o kahi i haule ai, ua aneane e piha ka haneri kapuai.

            O ka inoa o keia kamalei o Leialoha.

            JAS. K. AILANA.

 

HOOLAHA KUMAU.

WILLIAM C. ACHI.

            Loio a he kokua ma ke kana wai imua o na Ah@ a pau o keia Aupuni.

            He Mea Ana Aina a ke Boroka ma na waiwai p@@.

            Keena Hana. Helu 15, Alanui, Kaahumanu Honolulu, oia ke Keena mua iho nei o Kioi me Peterson.

2114.y

 

W. AHANA.

KELA HUMUHUMU LOLE

Mea hana i na lole hou ma na paikini maikai a pau a me ka hoomaemae hou ana i na

 

LOLE KAHIKO.

2089-6@

FRANK GERTZ.

MEA KALEPA A:LA WELA WE HANA MA

NA ANAO KAMAA A PAU NO NA

Wahine, Kaikamahine a me Kane.

 

            Na Kamaa Bati a me na Kamaa haahaa ao na Keiki Kane a me na Kanaka makua, o na ano paikini @@@@ @@a

20@@-6@@.

 

            WILLIAM MCCANDLESS.

            HALEKU AI BIPI O WILIAMA MA KALALENA ma Ulakoheo. Na ano Bipi a me na la a pau o ka maeke no na kumukuai oluolu. Uala Kahiki a pela'ku.

2091-1y.

 

MRS. THOMAS LACK,

HELU SI, ALANUI PAPU.

 

MEA KUAI A LAWELAWE I

 

NA

 

Mikini Humuhumu na Aahu, a nui wale Aku

 

HE AGENA KU AI NO NA MIKINI

 

White, New Home,

Davis, Crown, Howe,

Me Florence,

Na Kui Mikini o na

ano a pau a Howard,

Na pepa ana lole o

na ano a pau, a me

kela keia mea

NA LOPI MIKINI A KALAKA.

 

HE AGENA KUAI I NA

Pu Raifela, Pu Panapana, Pu ki manu,

na Poka, Lu Pauda, Kuakaepe@e.

 

NA KAPUAHI AILA MAHU

 

Mai ke nui a ka liilii.

 

            Ma ka lawelawe nui ana o'u i ka hana lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku, u makaukau au e hooko kaulua ole i'na kauoh a pau.

            O na kauoha mai na mokupuni e hookohuia. 2082-1y.

 

WOLFE & CO.

Mea Kuai i na Ano a pau o na Mea

AI, HUA AI, O NA ANO A PAU.

            Eke Palaoa, Berena, Waiu Bata, Berena manoanoa, Berena huinaha, mea ono, o kela ano keia ano; Ko paa, Kope, Ti Aila mhu, a me na ano a pau.

 

Helu 66, Alanui Hotele, Halekuai mua o Lewis & Co.

E loaa koke aku no na kauoha a pau loa me ka hakalia ole, a me ka maikai o na hoo malu ia ana. E hooko ia na kauoha o ke kulanakauhale nei me ka hikiwawe ma na ka me ka uku ole. O na kauoha mai na mokupuni, e lawelawe koke ia. 208@-6m

 

Nuhou! Nuhou! Nuhou!

 

AILA MAHU MAIKAI!

 

HOOKAHI DALA WALE NO NO KE

 

KINI AILA HOOKAHI!

 

E kuai pau ia aku ana no ka nui loa a ka aila i keia manawa.

 

E AU E NA MAKAMAKA! E AU!

 

E kipa ae ma ka halekuai o

Kakela me Kuke.

 

B. F. EHLERS & CO.,

PAINAPA.

 

Poe Kuai i na Ano Lole a Pau.

Helu 99 alanui Papu. - Honolulu.

 

            E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau maluna o kela a me keia moku.

2@@@@-1

 

HOOLAHA KUMAU.

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

KA AYER Laau Sasaparila, kai kaulana a hilinai nui ia no ka hoomaemae koko, ma na wahi a pau o ka honua, he aneune 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nai ia hoi iwaena o na oihana lapaau. O keia

LAAU SASAPARILA, no loko ae ia o ke na Sasaparila H@nedura mao@@ : ua loaa @ @ mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

HE koko inoino a nawaiiwali anei kou? Ua awili pa anei me na ano mai ikaika? A ua hui pu anei me na wai awaawa hoopehu Na keia.

LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pe@, a maikai. O na kauka lapaau a pau o Amerika i ike i ke ano o ka AYER SASAPARILA, na olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili pu ia, aka o keia wale no. No ka

HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano maii ikeia, o ka AYER SASPARILA wale no ka laau nana e hoomaemae hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau e ae O ke

KOKO INO hakuhaku, a nawaliwali hoi kona holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae ia a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana keia LAAU SASPARILA A AYER. Hema@ lahi a he

MAIKAI loa hoi keia Laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke kuko, a ka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma'i , hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu i kona holo pono an@ ma na a@. He lehulehu wale na hooia ana main na wahi a pau o ke ao poi i hoohana mau i keia laau mamua o kahi mau laau e ae.

A HILINAIIA no ka ikaika kupono a ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma'i , a pela aku. He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha waha ho@ wale ia malalo O na inoa lehuleu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holookoa, maluna o ka

 

Ayer Laau Sasaparila.

 

I HOOMAKAUKAU IA E

 

Kauka J. C. Aver & Co., Lowell, Mass.

 

HOLLISTER & CO.

 

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

 

Helu 100. Alanui Pupu, Honolulu

2086-tf

 

LEN SING.

 

Helu 135 Nuuan Street.

 

MEA HUMUHUMU LOLE

 

He Mea Hana, Hoomaemae a me hana hou ana i na lole kahiko. 2109-5m