Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 13, 26 March 1887 — KUIKAHI PANAILIKE. [ARTICLE]

KUIKAHI PANAILIKE.

O ke ku'.kahi panaiuke kēkahi mea nui c kāmaiUo nui ta r.ei īleko o keia rr.au la. Aole he nke © keia kuikahi panaiiike e kamaiiio nui u nei i ke;a wa t.c ke kuikahi panaihke o ke a*i i hala aku la. Ke kuikahi i ha?a aku la. e ia na dufe o ua waiwai i komo mai i Hawaii nei, mai Amerika mai, a pela no noi ko Hawaii r.ei aku i Aroe nka« aole no nae i pou !oa ko laila mai mau waiwai i ka hrx>kua ia, a ua hoakaka ia ma na pauku o keia kuikahi na waiwu e d Jte ia ai maanei. a o ke kui <ahi hoi e kamaiiio ia nei he okoi loa ae ia, oia hoi, he ano kuai keia kuikahi panailike hou, aia ka ka loaa mai o keia kuikahi a haawi aku ia Puuloa i wahi heahu nanahu no na mokukaua Amenka, alaila, ae ia keia kuikahi pa>

nai'iike hau. E ka lahui Hawaii, ma keia mea nui >a keno ia mai ko kakou eoonoo e hoaia se i na mea e pono ai a e ulu hou nui ai ka waiwai oi ae o ka atna i ka •x>no a me ka pono ole o ka haawi ana aku ia Puuloa i panai no keia kuikahi panaiiike; n;laila, ma keia mea, he mea pono ia'u ke hoakaka i ko'u manao pi noi e pili ana i keia kumuhana ano nui e hiki mai ana. Penei kekahi hoakaka ar..;: He mea pono ka nooneo me ke akahe'e soa ia keia mea me ka awiwi ole, ac»le no hoi e hiki ia kakou ke hoole naaupo wale ia noi me ka ike nr.ua ole i nn a'anui kupono e hoole aku ai, noina no kakou e haawi aku ana ia Puuloa i wahi e hoahu ai i na nanahu a nie ke kukulu ana i *ahi e kapili ai a e heoponopono hou ai i ko lakou mau aumoku a me na hanae ae e pono ai o ka lakou mau oihana hina, a e noho lakou »na ia wahi a hiki i ka wa e pau »ii ko lakou makeinake a hoi aku lakou a. waino iho no ka aina. Heaha iho la ka hewa o la haawi ana ? Ke manao nei au aole hewa; ao!e oia wsle, aia a

hiki mai i.i n»au manawa e heomaopopo ia ai kela manan, ho mea pono ke noon?.o nui lahui ika mea e pono ai ka aina, a e tv.au ai ka noho kuonoono a;ia. 0 ka hnawi kupono i ka'u manao ia l'iuilo;:, ,na e hilei la Amerika ke ae niii' ia k.ikr-u e knmo ko k?kou mau waiw.ii k.i!t {.a īiaila me ke dute ole ma na ano a a e haawi aku hoi kakou u I'iailoa, a e like no n>e ka loihi o ka waiho ana o keia kuikphi mawaena o Hawaii ru i ine Auitrika, pela no e waiho loihi o Puuloa ia Amenka, aoie h(.i e p:mo e k.ipakahi ia keiakuikahi, oia h( ?, e haawi hio loa ia Puuloa .1 e kaī'}-a!c īa hoi ka manawa e komo ii k ) k.:kou nmu waiwai kalepa i Amerika; V.e manao nei au, he hana kapakahi kela a ko kakou mau hoaloha oiaio, a ke n.anao ne: no hoi au, aole no e kapao r.e ana o A»nerika i k«>na naauao m.~i l.ahi e, a e hana mai ana oia ī kekahi T '— M ne» pila.

I/a hoi kekahi, ina e lilo io ana o Puuloa la Amenka m.ilalo o keia kui kahi, aole ia he mea e lawe mai ai lakou i ko Likou mau knnnwai aupuni a hookau iho inuluna o Puuloa, he mea kue ja i ka noho aloha ana o na aupuni e ae i hana kuikahi pu me lakou a me kakou hoi, aole no hoi e hiki ia Amer;ka ke lawe mai i ko lakou pahu hae a kukulu th 1 maluna iho o ua Puuioa nei a hookau ae i ko lakou hae AmeriKa; aole no oia wale, ina e hana ana lakou pela, aole anei e noi mai o Beritania i wahi hoahu nanahu a wahi kapili moku no hoi no lakou ? Oia no; nolaila, ina pela ka hana kaulike ana, alaila, ke ae nei au e haawi aku no kakou ia Puu'ioa. No na pomaikai e loaa ana ia Hawaii ke liio o Puuloa ia Amenka, ke manao nei au, ina e haawi ia aku ana o Puuloa ia Amenka, he nua ia e hoomau ia ai ke kuikahi, a mau pu me na pomaikai e loaa mai ana i ka aina ma ke kono mau mai o na waiwai me ke

kumukuai emi !oa, no ka mea, mamua 0 ka hooholo ana o ke kuikahi, he pii ke kumukuai o ka lole, a he emi loa hoi ke kumukuai o ka ai a me ka ia; aka, 1 ka wa i loaa ai ke kuikahi ia Hawaii nei, ua oi ae ka waiwai o ka ai a me ka ij, a ua emi mai hoi ke kumukuai o na waiwai o na halekuai, a ma | ia hana ua pii ae ke kuonoono o kekahi poe kanaka Hawaii maoli i ktia | wa o ke kuikahi panaihke i ko ka wa kuikahi panaiiike o!e, no ka mea, i ka i wa kuikahi panailike ole he hale pili ka nui mai Hawaii a Kauai, aka, i ka wa 0 ke kuikahi panailike ua piha ka *ira 1 na halelaau maikai, a he kohu hao'e keommana maeii ke nana aku i kekahi poe i keia wa. Eia keia, o ka noho ana mai o ke* kahi mau hana hou ma kahi waiho wale me aa waiwai o'e, he mea e koi mai ana i ko kakou poe limahana e hele aku iUila e hana ai me na uku kiekie 0 ka la hana; heaha la ka waiwai o ka ama waiho wale me ka hoohana o!e ia ? Ina e hana hou ia o Puu« loa ma ka hoaeo e ana i kooa kulana, e nui ana ka wiiwai o ka aina, a e loaa ana ia kakou kekahi mau <tala e bookomo ai iloko o ko kakou waihona lahui, aka, e olelo mai ana paha kekahi poe, īna e liloo Puuloa, e pUikia ana kakoo, • lilo ana ke aupuai ia Amenka,

ma ka lilo ana o kekahi lihi o Hawaii nei ia lakou, ke manao nei au, aole pono ia lakou ke uwe e i keia manawa roe ka ike mua ole i ke kumu e owe ai; e hoomanao iho e-e e Hawaii oiaio, oa loihi ka neho aloha pu am o Amerika me kakou, a pehea la ka loihi o la manawa ? Eia he 66 makahikL A heaha la hoi ka Aenenka mau hana apiki iloko oia mau makahiki he 66 ? Aole au i ike i kekahi mau hana kekee a ia aupuni īa Hawaii neL Eia ka'u mea i ike, ua hapai ae ke aupuni o Ameiika ia Hawaii iluna o ke kaha iliwai kaulike me na aupuni naauao a puni ke ao nei, aia ae ilaila kahi i kau pu ai me lakeu, mamua aia oe ilalo e ai ai, a i keia au naauao a Ameiika i hapai ai ia oe t aia oe iluna o ke pakaukau me na pahi a me na o kahi i hoonakeke ai i like me ka lakou la; eia kekahi, mamua ilalo ee e moe ai me ka moena Hawaii a he opala hohono ae malalo ou, a i keia wa, aia oe e Hawaii iiuna o na bela moe maikai i hana wai hoohinuhinu ia, a he uwea ae malalo ou e holu nape ana i ka wai a Kaliula; a pehea ia, he hewa ia ia oe e Hawaii la ea ? E.a kekahi. mamua he hale pili kou e Hawaii, he pelapela mai ka paia i ka lepo a me na kuha paka hohono, a kolo pu mai ke kanapi e nahu i ka ihu i ka po a ala mai oe i ke kakahiaka nui ua pehu ka maka, a i keia wa aia oe iloko o na hale laau maikai, a he naii 0 loko ua hana ia me ke pena a me na pepa wai da!a, ua hele a hke loa me ko Amerika kaina; mai manao hoi oe e Hawaii o ka hele ana mai o kekahi Mnaka hookahi mai Amerika mai a 1 kekahi hana pono o!e i Hawaii nei, a manao ae hoi kakou na Amerika ia mau hana pono ole, aole loa pela. Ua like ia kanaka hookahi me ka ukuUle imua ou e Hawaii, oia kau mea e olelo ae ai i keia wa, mamuli pilikia kakou a lilo aku paha ko kakou aina, aole pela; e nana i kela kula waihe w*tle o Kamaomao, he kula waiho wale iloko o na makahiki loihi, aole he waiwai, he wai a ka olohe ka mea nana e hoaleale ana i ke kakahiakanui, a i keia wa hoi he wai o ke dala a me ka wai o ke gula ka mea e ike ia nei e

kahe ana iloko o kau eke loihi o ka waihona aupuni, a pela no na waht kaawale waiho wale mamua, ua lilo ia i kunui waiwai nui nou e Hawaii, a ke olelo ae nei au ia oe e Hawaii, ua kanaka makua oe, aole 02 he keiki i keia wa e uwe wale ai me hc kamalii Ia Aou i pau.)