Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 15, 9 April 1887 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Nupepa Kuokoa.

No ka Makahiki,         $2.00

No Eono Mahina,        1.00

KUIKE KA RULA.

 

Poaono            Aperila 9, 1887.

 

Olelo Hooholo Hoalohaloha.

            Ua hooholo lokahi ia keia olelo hooholo hoalohaloha e na makaainana o ka Moi ma kekahi halawai i malamaia i keia la ma ko makou halepule hoolepope ma Paakamanaoio:

            No ka mea, ua oluolu i ka Makua Mana Loa ka lawe ana aku i ke o@a makamae, ke aho hope loa o ke Kamaaliiwahine ka Mea Kiekie Miriama Likelike Kalikohou, kou kaikuahine muli pokii i aloha nui ia; a mamuli o ia lawe emoole ia ana o ka hanu ola o ke aliiwahine, ua waiho ia mai la me oe he kino laukea pahaohao me ka oni ole, ua hala ka uhane ke ea o ke kino; nolaila, ua komohia kou puuwai e Kalani me na haawina kaumaha kulipolipo o ke kukonukonu me ka ehaeha, e molia iho ma kou umauma me ka @ooki ole, no ka nalohia ana aku o ia pua alii e ulu ai iloko ona, he mu'o, he ao, a he liko hou, nana e hookawowo a hoolaupai i ka weli a me ka welo alii o na mamo alii nui kiekie mai na kumu alii ehiku, mai na kupuna loa mai; nolaila,

            Hooholoia-O makou o na makaainana makee a aloha alii ou, oiai makou e noho ana maluna o ka aina hooilina o ka Mana Hooko, ka aina lei alii e waiho nei ma Kahakuloa, Maui Akau Komohana.

            Ke komo pu aku nei makou me oe e ka makua e kaana pu iloko o ia haawina hookahi i kau iho maluna ou.

            Hooholoia-E oluolu mai kou ihikapu hoano a me ka eehia e ka makua aloha, i ka leo poloai a kou mau makaainana haahaa loa e ulono aku nei imua o kou kapu, wela ahi okooko o ka enaena, e lawe aku i ko makou ho alohaloha o ka Mea Kiekie ke Aliiwahine Miriama Likelike Kalikohou, i hala ma ka aoao mau o ka honua, e hooili iho maluna o ka umauma a me ka poohiwi o ka makuahine o ka lahui, ka Moiwahine Kapiolani a me ka ohana alii, ka Mea Kiekie Liliu Ka makaeha Liliuokalani, ka hooilina o ke Kalaunu a me ka Leialii, ke Kama'liiwahine opio wohi ka Mea Kiekie Victoria Kaiulani Lunalilo Kalaninuiahilapalapa, e hoohui i ko makou kaumaha kulipolipo me ia mau lani alii o ka lalani alii i huipuia ai iloko o ka manaonao a me ka minamina no ka mea i niaulani aku la ma ke ala maawe ula a Kane i ke ku-ina.

            Hooholoia-E maliu mai kou kapu ahi wela i ka leo hooho kupinai o kou mau makaainana e paiauma aku nei me ka manaonao ma keia aoao o ka muliwai eleele o ka make no ka nalohia ana aku la ma ke ala ula a Kane, ka wohi alii nui o ka mano alii.

            Hooholoia-E nana aloha mai kou maka hoano me ka eehia i ka leo kanikau o ke kumakena o na makaainana ou, e u aku nei me ka paumako lihaliha o ka menemene no ka weli a me ka welo alii nui, ahi lapalapa i kunewa hookahi aku la ma Hiikua i ke ala muku o Kanaloa.

            Hooholoia-Ke nonoi a hoomaikai aku nei kou mau makaainana imua o ka paepae o ka nohoalii o ka Makua Mana Loa, e oluolu mai Oia i ka leo'o ka makou pule, e mawehe ae i na hipuu o ke kaumaha a me ka pilihua i komo hohonu iloko o na ehaeha o kou puuwai e ka makua, a pela hoi auanei e hoomama ia ai ke kaumaha a me ka pilihua o ke kumakena i ili iho maluna o ka ohana Moi hou ma ka lalani pololei.

            Hooholoia-Ke haawi aku nei makou na makaainana o ka Moi i ko makou hoomaikai imua o ka Mea Hanohan@ Archibald S. Cleghorn, ke kane i hooneleia e kona hoa pili mau i haalele mai iaia a me ka hua mua i loaa ia laua, ka Mea Kiekie ka Pua Alii Wohi ke Kama'liiwahine Victoria Kaiulani Lunalilo Kalaninuiahilapalapa, a lele kohana aku la ma ka lulu o Nuumealani ma ka poli o na makua a me na kupuna. E ola loihi ka mea hanohano i ke Akua a kau i ka puaneane.

            Hooholoia-E oluolu mai na kuhina ou e ke Alii ka Moi, oiai lakou malalo o ka inoa makaainana nou e ka makua, e like me makou nei kou mau makaainana haahaa loa, a i kulike ole aku me lakou na kulana keonimana. 1. He mea hanohano no ka apana, mokupuni a me ke aupuni holookoa. 2. He mau lala kamahele iloko o ke aupuni; nolaila.

            Ke hoomana aku nei kou mau makaainana i na Kuhina ou e ke Alii ka Moi, e hana lakou a lawelawe a hooko i na hana i kauohaia malalo o keia olelo hooholo hoalohaloha, a

            No ka mea, hooholoia-1. Na kou mau Kuhina e heluhelu i ka makou olelo hooholo hoalohaloha no ka Mea Kielie ke Kama'liiwahine Miriama Likelike Kalikohou imua o ka Moi Ilihia o ka Wehi o na Kapu; hooholo ia. 2. E lilo na Kuhina ou e ke Alii ka Moi i mau lala no ke Komite no ka manawa, ma ko makou aoao na makaainana, he eha lala, o ke Kuhina Nui ka Lunahoomalu o ia Komite.

            Malalo nei, kakauia na inoa o na Komite.

            Kamalalawalu, Kalauopiilani, P. K. Kawaa, L. H., D. H. Kaialiilii, Annie Kaialiilii, Sam. T. K. Kanuiheana opio. Mrs. Dinah Alonzo, John W. K. Kuahewa opio, Mrs. M. Naleilehua, H. M Hoewaa, Mrs. Meleana Hanaikiolani, D. M. H. Hoewaa opio, Mrs. Lucy Annie Kaonohi, A S. Kamauoha opio, Mrs. Ma@iana Ana, S. K. Puaaiki opio, Mrs. Becky Pali, L. K. Kekona opio, Mrs. Ularia Wahiawa, Joseph K. Nailima opio, Miss Mariana U. Kaelehiwa, John H. Kahue, Mrs. Doreka @ahinaweaulani, D. E. K. Napuunoa, Mrs. Teresia Keahiakawelo, S. P. N. Kaalana, Mrs. Apolonia H. Numera, S. M. S. Kepano opio.

 

Lai a Ehu-Kona Kai Opua.

            E OLA HOU ANA- He mau mahina i hala ae nei, ua hooili mai ka Moi Kalakaua he mau apana @iula e uhi ai ia luna o ka Y. M. C. A., o Kailua, ka luakini kahiko a ke alii Aimoku A. Kuakini i hana ai me kona lima alii, a oiai hoi o ua luakini la i keia wa, ua hapauea oia, a ua haalele mai ka pili i kona wahi i hoopaa mua ia ai. A ua ike ko kakou Lani Moi ua nahaha ka luhi a kona kupuna alii i hana ai, a ua oi aku kona minamina i ka luhi a na 'lii i hala e aku.

            Nolaila ua hoouna mai oia he mau apana piula a me na pono a pau e uhi ai ia luna o Mokuaikaua a paa, ke waiho nei me ka makaukau, i hakalia i na kamana. O ka lilo o keia mau mea a pau, ua lawe no o Kalani Kaulilua-ma kona aoao no ia mau lilo a pau, aohe hookaumaha wale mai ia oe e na hoahanau o Kailua

            KOHO KOMITE ANA. Ma ke Sabati la 6 o Maraki, ua koho ia he mau Komite Noi dala, he 60 ka nui o na lala o ia komite, a ua mahele mua, na ko Helani e komo i Kailua; o ka lua o na mahele na ko Kailua e komo i ko Helani. O na dala e loaa mai ana, he uku moku a he uku kamana a me na hemahema e ae. I ka lawelawe ana o keia mau komite ua loaa no he mau kenikeni e like me ka ikaika h@ki ia lak@u. Ua kapa ia ka mahele mua o na komite he poe Liona, a o ka mahele alua, he Lola na ke alii. Ma ka la 3 o keia mahina ae e hoike ia mai ai na mea i loaa a keia Papa Komite.

            E KOHO ANA I KE KAHU. Mamua aku o ke ku ana iho nei o ka Aha Hui Euanelio o Hawaii ma Waiohinu i Kau, ua hapai mua ka Aha Luna o na Ekalesia Huiia, i ka noonoo ana i Kahu no keia mau Ekalesia, a no ka holo pono ole ua hoopanee iki ia a ka wa maikai. Aka hoi mamuli o ka ikaika loa o ka manao o kekahi mau Luna Ekalesia a me kekahi mau hoahanau, ua kakau no lakou i palapala kahea Kahu (i noho Luna Hoomalu ole ia e kekahi kahunapule,) a hoouna aku la imua o ka Aha Hui Euanelio, ma Waiohinu i Kau.

            I ka hiki ana o keia palapala imua o ka Aha, ua noonoo ia a ua haawi ia ma ka lima o ke komite, e hoi mai a e kuka me ka Ekalesia holookoa. O Rev. S. L. Desha a me Rev. S W. Ma kaike, ke komite i hoouna ia mai e ka Ahahui. A ma ka la 11 aku nei o Maraki, ua puka mai ke Komite a ua hui me ka ekalesia holookoa, a me ke kamailio maikai ana o ke Komite me na hoahanau, ua hoopanee hou ia a ma ke Sabati o Maraki e kamailio hou ia ai ka pono no ke kahunapule. O ke kahunapule i manao ia e kahea, o Rev. W. M. Kalaiwaa, o ke ola hanai Kahu i manao ia he $360 o ka makahiki.

            Ma ka hui pu ana o na hoahanau o na Ekalesia Huiia ma ka Y. M. C. A. o Helani ma Kahaluu, no ka hooholo loa ana i ke kahea ana ia Rev. W. M. Kalaiwaa i Kahu, ua hooholo loa ia, a ua haawi ia ka Palapala Kahea Kahu ma ka lima o kekahi Komite, nana e lawe aku e kakau inoa mai na hoahanau malalo o ka P. K. Kahu. Ua hanaia keia ma ke Sabati iho nei, la 27,

e like me ka hoopanee ana a ka halawai o ka la 11.

            E HUI ANA NA KULA SABATI. Ma ke Sabati la 3 o Aperila, hora 10 A. M. e hui mai ai na Kula Sabati a pau, mai ka iliili nehe o Keauhou a hiki aku i Keaukukuiula o Keaukaha, ma ka Y. M. C. A. o Mokuaikaua e hui mai ai.

            He elua hana nui ma keia hui ana: 1-E hoike hapaha ana keia mau Kala Sabati a pau. 2-Ka hoike a na komite he 60 i koho ia ai no ka Y. M. C. A. o Mokuaikaua, ma ia la e ike ia ai ka nui o na mea i loaa ia lakou. Aka, he manaolana no ko'u, ua loaa no he mau kenikeni i keia mau Komite i kohoia, aia nae hoi ma ia la e ike ia ai ke mea io, alaila hai hou aku kou mea kakau. Me ke aloha no.

            D. ALAWA.

            Holualoa, N. Kona, Hawaii.

 

            He mea ano nui na hoolala ana mai nei no ka hoohiwahiwa Iubile o ke aliiwahine Victoria, a ua manaoia o keia kekahi o na hana hoohiwahiwa pahaohao ke holopono na hoolala ana a i ike ole ia mamua ma Enelani.

 

HE MOOLELO NO

Lonoikamakahiki

KA

Pua Alii Kiekie na Kalani.

Ke Alii Nui o Hawaii.

KAKAU IA NO KA NUPEPA KUOKOA

            IA wa hoopau ae la ke alii o Maui ka@na olelo ana me na elemakule, a huli hoi aku la ke alii e a@ i kona ai'na kakahiaka, me kona mau kanaka. A i ka pau ana o ko lakou hoopiha ana i ka lua o ka inaina, kauoha aku la oia i kona poe kanaka a pau loa, e hoomakaukau i ka lakou mau mea kaua ka ai a me ka ia, a me na pono o lakou a pau no ka pii ana i ke ahiahi o ia la, no ka aina mauna, e halawai me Lonoikamakahiki.

            Ua hooko ia ka leo alii i kela manawa.

            Ia wa olelo aku la oia ia Makaku Kauhiaimokuakama, Kekuapanio a me Paoa, ke kumu ao laau a Makaku, e hele lakou i ka hale o na elemakule, no ke kuka hou ana no na mea e pili ana no ke kaua, ke ae ole mai ke alii o Hawaii i ke noi kohu ole a ke alii o Maui no Puapuakea, a hoomaka aku la lakou e hele a hui hou me na me na elemakule.

            Hoomaka hou lakou e kuka no na mea e pili ana no ka pii ana i uka o Waimea, a me na mea e pili ana i ke kaua. A penei na hoakaka palau a na elemakule

            E ke alii e hoolohe pono oe i ka maua mau olelo, a ma ka maua mau alakai e loaa ai ia kakou ka lanakila, e hoolohe pono oe: Ina oukou e pii ana i uka i keia ahiahi a moe oukou i kahi e kokoke aku ana i Waimea, moe oukou a ao, alaila, pii aku oukou a hui pu me ke alii o Hawaii, a na olua hoi ia e kuka pu, ina no hoi no ka pono aole hoi he olelo ana, a ina no hoi no ka pono ole, o ka hoomaka no hoi ia o o ke kaua ana

            E olelo nae oe i kou mau koa a pau loa, e noho lakou iluna o ka puu o Hokuula oia no ka puu i lako pono i na pohaku. No ka hoehu kaua no ua lako ko kakou aoao i ka pohaku-O ia pohaku o luna o keia puu, he pohaku mama, he A-na i ka wa e hoonou ai i ka pohaku i ke kanaka, aole e poino loa ke kanaka, oia nae ka puu a na elemakule i kuhikuhi aku ai.

            No ka mea, ina e lalau ae na koa ou e ke alii, aole e hala ana ka lima, e pa ana ko lakou lima i nei mea maikai o ka nui o ka pohaku. Oia keia:

            "Pa me he Nehu la ka noe o Alakai, Ka lalau ae no a loa ke kokekohe."

            He iki olelo keia la e ke alii, o ka malama ka pono, a ku no hoi ko makaia.

            He mau olelo hoonahili wale no nei a na elemakule e kali ana laua o ka hoea mai o na kanaka o ka moku o Kona.

            Ke hele awiwi ae la ka la ma kona alanui hele, aole he kali mai o ke au a me ka manawa, oia paha ka hiki ana ae i ka hora 10 kakahiaka, oia ka manao koho a kou mea kakau. Ke pa la nae ka makani me ke ano ikaika ke kuupau iho la hoi na kukuna wela o ka la ma luna o ka ili honua, nona paha keia kanaenae.

            Mo'a unounoo Puna i ke akua wahi[ne,

            Mo'a makali ka ohia o Moeawakea,

            Ke nana aku ia luna o Halaaniani Ka papa ale ka Pahoehoe.

            Oia ka wa a ua alii nei i huli pono aku ai kona mau maka, a nana aku la i ka uliuli o ke a o Kaniku, i kela wa ana e nana ana aohe ike o kona maka i ka uliuli o ke a.

            Me he mea la ua uhi pu ia ka uliuli o ke a o Kaniku, i ka ula i na kanaka, a oia ka ua alii la i ninau aku ai i na elemakule.

            Heaha hoi ka mea ula e uhi pu mai la i ke a o Kaniku? He kanaka paha ea? wahi a ke alii.

            Hoole mai la na elemakule, aohe kanaka, he ula lepo ia au e ke alii e ike la, o ka makani nae ka mea nana i lawe aku ka lepo a hoolei iho la iluna pono o ke a o Kaniku, oia ka ula au e ke alii e ike aku la.

            A heaha ia makani wahi a ka ninau a ke alii?

            Eia ka haina a na elemakule a me ka laua mau wehewehe ana. O kela makani, he Pili-a. Iho pono ae la ma na puu, komo aku nei hoi keia makanihe Waileia a hui na welau makani i kahi hookahi pu-o puilipuahiohio ae la, lele liilii ae la ka lepo iluna, a i ka wa e ka-aa ae ai o na makani, uhola iho la i ka lepo iluna o ke a o Kaniku, oia ka ula o ke a au e ke alii e ike aku la, aohe kanaka he ula lepo.

            E ka mea heluhelu ke ike ae la kaua he ula kanaka kela, aohe he ula lepo O na kanaka no keia o ka moku o Kona a ka elele i hoouna ia a@

            Aole nae i hoopau ia ka manao kanalua o ke alii.

            Ke hooluana iki la no lakou i kela manawa, aka, o na maka nae o ke alii o Maui, ke nana pono la no maluna o kela a o Kaniku, ke nee mai la nae ua ula la imua a hiki mai la i Anaehoomalu, akahi no a hoomaopopo ke alii aole ka he ula lepo, aka he ula no i na kanaka.

            Ia wa olelo hou aku la o Kamalalawalu i na elemakule, aole paha keia he ula lepo, ke hoomaopopo nei au he ula kanaka keia e nee mai nei imua.

            I aku la na elemakule, pela io paha, akahi la hoi ka paa o ka ula i kahi hookahi, a ke nee io mai nei imua, auhea la kakou i ike aku wahi a na elemakule.

            Ua ike no @a elemakule he kanaka no keia ula e nee awiwi mai nei, he mau hana hoeepa wale no nae ka laua i ke alii o Maui: O kahi no paha o ka poino.

            Hoea mai la ula nei i Puako, a ke ike aku nei ke alii a me kona poe kanaka, he ula kanaka keia ua hele a hewa i ka wai ua mea maikai o ka nui o na kanaka o ka moku o Kona. Hiki mai la ka maka mua o na kanaka i ke one o Kaunaoa, oia ke one mawaena o Kawaihae a me Puako, pania ia iho la ia one paa i na kanaka.

            O ka maka hope nae, ke ula hele mai la no i hope me ka ike ole ia aku o ka panina o hope o na kanaka.

            Ia wa huli ae la oia i kona kaulanaaina a olelo aku la e hoomakaukau i ko kaua mau koa, mai kali eia ka wa kupono no kakou, e hume a paa na malo e liuliu na Ihe laumeki a paa i na lima; e hoomakaukau na Maa, na Pololu, na newa, no ka hoouka kaua ana me ka Hawaii.

            Ia wa o Kamalalawalu olelo hoalohaloha aku la i ke keiki ana, ia Kauhiaimokuakama.

            E kuu keiki e-

            Pehea hoi oe i ike ole ai i ka nui o na kanaka o ka moku o Kona? Eia na kanaka la ua hu i ke pili, i ua mea o ka nui launa ole o na kanaka, ina oe i olelo ae he nui na kanaka o Kona, ina no la hoi o Maui aku la, noho no la hoi kaua, aole hoi e hihi, o ko olelo no aohe kanaka o ka moku o Kona, Oia ko'u kumu i aa ai e holo mai e kaua, me ke alii o Hawaii-

            Ina penei ka nui o na kanaka o ka moku o Kona.

            E oi pakela loa aku ana na kanaka o ka moku o Kohala, ka moku i akena ia ae nei i ka nui o na kanaka. Ei ae no ka moku kanaka la o Kohala.

            Ua le-i-Kohala i ka nuku na kanaka la o Kohala, akahi no au a hoomanao mai la i ka olelo a kahi keiki a Lanikaula oia hoi o Kamohai, e aua mai ana ia kakou aole make holo mai e kaua o make auanei i ke alii o Hawaii, o ko kakou hoopaakiki mai nei no hoi ia e holo no ke kaua, o ka olelo ka paha ia o ka pono, ina kakou i ae aku nei, aka he mau olelo makehewa wale no nei a'u e hoike aku nei.

            Ia wa olelo mai la Makaku, ua oki ka olelo e ke alii, ho aku kakou imua no ke kahua kaua, aole hoi i pa na poo o kakou o ka Maui i ka laau a ka Hawaii, ku ha'u e no ka hoi kakou, e hoao ae paha hoi na keikikane o makou, a noho malie ae no hoi oe e ke alii nana i ka mea nana e kaili ae ka hae o ka lanakila, akahi no hoi a hoohana ia kuu mau lima punahele, a me na io huki a me o'u mau olona uaua.

            I hou aku la ke alii, e hoihoi mai ka'u mau olelo, ho aku kakou imua i ke kahua kaua, ina no ka make ua make iho la, a ina no hoi no ke ola a ua ola iho la no hoi.

            Ke ike pu ae la no oe e ka mea heluhelu ke koho e la no ke alii o Maui i ka make-

            "Ke mimihi e la no o Kaukuiki pokii hoalohaloha ma. Aloha wale"-

            I kela wa ua hiki pono mai la ka maka mua o na kanaka i Kawaihae.

            Olelo aku la ke alii o Hawaii i na elemakule, e hoouna aku paha olua i elele e olelo aku i na kanaka o Kona e hoomaha iki a pau pono ae hoi ko makou mau hemahema, alaila hoomaka ke kaua ana

            Ae mai la na elemakule, ae he mea maikai ia. Hoouna aku la elemakule i kahi elele no i holo ai i Kona, e hele aku e hoike ia lakou aia a makaukau mai na koa o ke alii o Maui, alaila o ka hoomaka no ia o ke kaua.

            Ia manawa pane mai la kekahi o na alakai o kela aoao mai, heaha ka mea o ke kali ana ka i no ua makaukau mua ia, a me kona mau koa no ke kaua ana? E hoi aku oe a olelo aku i ua alii la, e hoomaka ke kaua, oiai ko makou mau hou ikaika e paa ana i ka ili.

            Ia wa ke hoi la ua elele nei a olelo aku la i ke alii, ke olelo mai no kela aoao e hoomaka no i ke kaua i keia manawa, aole ka he wa e kali hou aku ai. Oiai ke eueu mai nei na puapua o na manu a Kuhaimoana.

            Ina ha pela ua hiki. Kahea koke aku la no ia ia Makaku, Paoa, Kekuapanio a me Kauhiaimokuakama, o lakou no na alakai o na puali koa kaua, a hoomaka aku la lakou e laina i na koa imua e halawai me na koa o ka moku o Kona.

            A hiki aku la lakou ilaila a halawai pu, a haawi na aloha, a mahope o ia wa o ka hoomaka no ia o ke kaua.

            Ua hiki pono ae la ka la i ka lolo he hora 12 awakea hoi ia ia@ kakou i keia wa. I kela wa e kaua ana na aoao a elua, ua holo aku la no ua wahi elele nei a kahi mamao ku mai la e nana i ka aoao lanakila.

            (Aole i pau.)

 

KUMUMANAO.

UA LIKE ANEI KA POMAIKAI O NA HAIPULE MA KA LANI?

Heluheluia ma ka Ahahui @a Waiahinu, Ka@. Hawaiii.

            He ninau ano nui keia e pili ana no ka pomaikai e loaa mai ana i ko ke Akua poe kanaka ma kela ao. O ke ano maoli o keia ninau, e pili ana no ka like ole o na pomaikai, ua oi paha ko kekahi mamua o ko kekahi, a i ole ke kau like nei paha na pomaikai lani ma ka papa like me ka oi ole o ko kekahi a me ko kekahi?

            Owai o kakou kai pii i ka lani a ike hoi i na hoonohonoho ana, a me na hookahua o na pomaikai ma ia aupuni? O ka mea wale no i iho mai mai ka lani, o ke Keiki Hiwahiwa a ke Akua ka mea nona ia aupuni, a mai Iaia mai, ua loaa iki ia kakou he@ wahi uiuiki e pili ana no keia aupuni. O ka'u haina i noonoo ai no keia ninau ano nui, oia keia: "Aole i like ka papa o ka pomaikai e loaa ana iwaena o ko ke Akua poe kanaka ma ka lani." Ma kekahi mau moolelo o na poe Hebera, ua hoike ia ua mahele ia na anela o ka lani i na hapa like ole, a he mau mea kiekie oia hoi na luna e hoomalu ana maluna o kela papa a me keia papa, a ua kokua pu ka Baibala ma ka hoike ana i keia papa like ole o na anela ma ka lani (1) Ka papa o na anela i kapaia ka "Hokao" a o na keiki punahele hoi i ke Akua, Iob. 38:7, (2) Ka papa o na Kerubima, he poe akamai loa, Eze. 1:6-12 10:10, (3) Ka papa o na Serabima ka poe ikaika o na manao, Isaia 6:2-6 (4) Ka papa o na Magoi Lani hoi, Dan. 4:15-17, (5) Ka papa o na alii anela, Kom. 8:38, (6) Ka papa o na haku a me na mea Ikaika, Epes. 1:21, a ua hoonoho ia he mau luna maluna o kela a me keia papa, oia o Mikaela, Gaberiela, Rapaela, Uriela, Salatiela, Jeremiera, a ke lawelawe nei paha keia mau papa anela i na hana like ole e like me ko ke Akua makemake.

            Ua hoikeike iki au i keia mau mea i maopopo kakou, aia no ka he papa like ole iwaena o na anela hemolele o ke Akua ma ka lani. A pehea hoi na haipule i ka wa e pau ai ko lakou noho ana ma keia ao, a hoi aku imua o ke Akua e hoike i na hana a pau a lakou i hana ai ma ke kino, ua like anei na haawina pomaikai e loaa mai ana ia lakou?

            He mau makahiki i hala ae nei e noho ana au ma ka hale hana hao ma Honolulu, a i ka Poaono ua uku ia mai makou a ua loaa like ia makou ka pomaikai o ka loaa ana o na dala, aka, ua like anei ka pomaikai i loaa pakahi i kela mea keia mea, aole, ua oi aku ko kekahi mamua o ko kekahi, pela no, e loaa like ana no ka pomaikai o ke ola mau loa i kela haipule keia haipule, aka, aole anei he mau papa like ole o na pomaikai na kela a me keia?

            Eia ka manao hoohalike o kekahi kahunapule ma Enelani no keia pomaikai lani. "Ua like ka pomaikai e loaa ana i na haipule ma ka lani, e like me na kiaha aniani e kau ana malu@a o kekahi papakaukau, ua hoopiha like ia lakou i ka wai a piha pono, a ua piha like hoi, aka, ua oi nae ka nui o kekahi kiaha mamua o kekahi, ma ka piha like o na kiaha, ua kau like lakou ma ia papa hookahi, oia hoi, e loaa like ana ka pomaikai o ke ola mau loa i kela me keia haipule, aka, ma ka oi aku o ka nui o kekahi kiaha imua o kekahi, pela e oi ai ka wai o kekahi imua o kekahi, pela no e oi ai ka nani o kekahi haipule imua o kekahi ma ka lani."

            Ma ka olelo no a ke Akua e loaa ai kekahi mau kokua e hoomaopopo loa ai no keia like ole.

            I ka wa o ko kakou Haku i ke ao nei ua lawe mai oia i kekahi mau olelo nane, e pili ana no na Talena a me na pouna, ma ia mau olelo nane ua ike kakou ua haawi ia i kela a me keia kauwa he mau Talena like ole, o ka makemake nae o ka haku nona ia waiwai o ka hoopukapuka aku i loaa mai ka pomaikai o ka haku, ua hana kekahi mau kauwa a ua hana ole hoi kekahi, a i ka hoi ana mai o ka haku, ua hoike ia na hana a lakou, ua hoopukapuka pono ia ka waiwai o ka haku, a ua loaa like ka pomaikai i na kauwa i hoopukapuka pono i ka waiwai o ko laua haku, ua apono like ia ka laua hana ana, "pono e ke kauwa maikai. E hoonoho no au ia oe maluna o na kula@akauhale he umi, a i kekahi, e hoonoho maluna o na kulanakauhale elima, aka, ua like anei ka papa o ia pomaikai i loaa ia laua? he umi kulanakauhale ko kekahi a he elima hoi ko kekahi, aole, ua kiekie ae ko kekahi maluna o kekahi, ma keia mau olelo nane elua Talena a me ka pouna. Ke hoike mai nei o Iesu, Nona iho a me kana mau haumana ma ka honua nei. O ke alii, o Iesu no ia, ma kona hele ana ma ka aina loihi, o kona make ana no ia, a ola hou mai la, a hoi aku la i kona Makua a waiho iho la i kana mau hana ma ka lima o kana mau haumana, a o kona hoi hou ana mai oia kona hele ana mai i ka la hookolokolo mahope, a ilaila e hoike ia na hana a pau a kakou a e uku ia kela kanaka keia kanaka e like me kana hana ana, ma keia mau olelo nane ua hoike ia mai ia kakou ka pomakai e loaa ana i ka mea hana pololei, a hooikaika no ka pomaikai o kona haku, a ua hoike ia mai no hoi o ka mea i oi aku ka hana oia no ka mea i oi aku ka pomaikai, i ka manawa e hoike ia ai imua o ka mea nona mai keia mau Talena a me na Pouna.

            (Aole i pau)

 

HOOLAHA KUMAU.

 

WILDER & CO. (WAILA MA.)

Mea kuai p@p@ a  me na l@k@ @@kulu @@l@ @@ @@@ @ pau, a me na  me n@ pono a pau @@ ka h@l@.

            Kihi Alanui Mo@wahin me Papu. 

 

PACIFIC HARDWARE COMPANY

Na hope o Dilinahama Ma.

Mau Mea Kuai Lako Hao

Alanui Papu, Honolulu.

 

UA WEHE AE NEI O

Y. ANIN

-HE-

HALE INU KOPE

HELU EKAHI.

MA NA KIHI O NA ALANUI

Hotele a me Maunakea.

2090-6m

 

Laau Mai Lenera Helu I

-A-

S. H. MEEKAPU.

            E LOAA A E HOOUNA IA NO MA ke kauoha, ka laau Mai Lepera ma na wahi a pau ke loaa he mau hoike oiaio no ka mai Lepera, a ke hoouna mua mai i na lilo o ka laau. E loaa pu no hoi me na Rula o ka inu ana. 2086-1yr

 

H. HACKFELD & CO

Mea Kalepa Nui@ a Kuai Kukaa i na

Waiwai Lole, a me na Mea Hao

A HE MEA

KALEPA WAIWAI NUI

            HONOLULU, H. I. 2082-1 yr

 

HALEKUAI HOU

-ME NA-

LOLE HOU!!

            KA HALEKUAI MAKEPONO LOA keia o neia Kulanakauhale me ka mai kai loa no na lole ma ke kihi o na

Alanui Papu me Kalepa.

Na Lole o na ano a pau no na

Keonimana me Keikikane.

 

Na Lole kome,

Na Papule,

Papalekapu,

Na Pahu waiho Lole,

Na Paiki Ili,

a pela aku.

 

            He mau waiwai i lawe pololei ia mai no keia wahi, a i wae pono ia no hoi i kulike me ka makemake o na makamaka Hawaii.

           

            Ka Hale Kuai keia o ke Kanaka Ilihune. He mea e lawa ai ka makemake o ka poe uuku o kahi loaa.

 

O KO MAKOU MAKIA,

E OLA KE KANAKA ILIHUNE

            E hele mai a e nana pono, i ike a pau kuhihewa.

            EGAN & CO.

2092-1y

 

PAPA! PAPA!

AIA MA KAHI

LEWERS & COOKE.

(O LUI MA)

 

ma ke kahua kahiko ma Pa@u a m@ Moi.

@ Ioaa ai

PAPA NOUAIKI

o kela a me keia ano

 

a Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu Ku. A me na Papa Moe nui loa

 

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau

 

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau Na Kui mai ke Nui a ka Malkalii, Na Ami Puka, Na Ami Puka Ania@i, Na Ami o na ano a pau, Na Aila Pena, o kela me keia ano Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale, Na Aila e ae o na ano a pau.

 

NA WAI VANIKI

-A ME NA-

WAI HOOHINUHINU NANI!

O NA ANO A PAU IOA.

NA BALAKI ANO NUI WALE.

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a pau, ua makaukau keia mau Makamaka o oukou e hoolawa aku ma @a mea a pau e pili ana ma ka lana oihan@

-NO KA-

UKU HAAHAA LOA.

 

E likeme kamea e @olo ana mawaena

LAUA a me ka MEA KUAI.

HELE MAI E WAE NO OUKOU

 

 

 HOOLAHA KUMAU.

 

Kakela a me Kuke

 HALEKU NUI ON A WAIWAI.

E laa na pahiolo, koi hole, 

 hamale, koi nui a me liilii, kila,

wili puaa, rula, apuapu, kai o na ano

a pau, kala kaa , hao hoopaa puka

 

pohaku hoana, kepa, lei ilio, kaula hao ilio, pahi, upa, pahi umiumi, kalapu, 

kope hulu, pulupulu, oepa kalakala, lina hao, ami, keehi, a me  

 

-KAULA OPU.-

 

Palau o na ano a pau,

Oo, ho, koala, pe, kipikua, hao kope, au ho a pe a aku, kua bipi, lei bipi, kaula hao bipi, uwea pa, uwea keleawe, hao pili piula, kaa palala, ipuhao, ipu ti

 

PA-PALAI MAKAU ME KE AHO

 

 

Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula kuaina, hu'akai, ehi wawae, hulu pena, a pela aku.

Pena wali, kini nui a me liilii o na ano a pau, me ka pepa kuhi kuhi, pena keokeo, aila pena, aila hoomaloo, vaniki kaa, a me vaniki moe,

 

 

PENA HOOMALOO

-a me aniani hale-

 

AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO ILI, AILA KAA, INIKA KAMAA.

 

PAUDA, KUKAEPELE, KIANA PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA ANO HE NUI A LEHULEHU.

 

LOLE MAKEPONO

 

-E aa na-

 

AHINAHINA, KALAKOA. KEOKEO, LEPONALO, HULUMANU, UWE-WAHINE, KUI HUMUHUMU, A ME KA LOPI.

 

Ke Kuike e loaa no la ma kahi o 

Kakela & Kuke!

 

NA MEA PIULA

 

Mikini Humuhumu

 

Mekini a WHEELER a me WILSON

 

MIKINI A WILCOX ME GIBBS

 

NA MAKINI A

-REMINGTON.-

 

He nui loa na mea hao me na ukana e ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.

 

Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNE.

LAAU HOOMAEMAE KOKO LAAU HOOPAU NAIO, LAAU KUNU, PENIKILA, HUAALE PAAKAI, LAAU HOOPAA HI.

 

Me na Laau Hamo a Pela 'ku.

 

Kakela me Kuke