Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 17, 23 April 1887 — EDISEPA FERIDO KA HIENA KAULANA O BAGALIA KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia. [ARTICLE]

EDISEPA FERIDO

KA HIENA KAULANA O BAGALIA

KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI

Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia.

Ke Kuhikuhi Pauc-ne Poupou Knmahao, a o ka Liona Hanu Meheu I'ololei. He MooUto Emiani i unuhi ia no ke Kuokoa. AOLE i haule hou iho ua Heneri la maluna o kona wahi moe a hiki wale i ke ao ana. Mai ua la la a hiki i ka po ana aole i loaa iaia he noonoo maikai ma o keia ike ana ona i ua mea kamahao la i ka po mamua iho, a oia ka ua Heneri ia e ninau mau ai i na wa a pau, "owai la keiamea maalo i ka»wanaao. M I ka pe ana iho ala aku la oia a hiki i ke aumoe ana, a i ke kani ana paha o ka hora 2 o ka wanaao e like me ka po mua, aia hoi, maalo hou ae la ua mea la ana i ike mua ai, a puana hou ae la oia, "eia oe e keia mea maalo." [ Aole i liuliu iho, aia hoi lohe aku la oia i ka aleale mai a ka wai, hooinanao ae la neia o ua mea nei keia nana i hoali i kona hiamoe, noonoo iho !a oia i kana mea kupono e hana ai, ano kekahi mau minute haupu ae la oia a wehe ae la oia 1 kekahi o kona mau kamaa a nou aku la oia ma ka hakahaka oka hao a lele aku la ua mau kamaa la a haule pololei aku la iloko oka wai. I kela wa puiwa ae la ka mea e auau ana iloko o ka wai, a hikilele pu ae la oia me ka hoopuka pu ana ae i keia mau huaolelo penei: Auwe ? heaha la keia !!

I kela wa akahi no a maopopo i ua Heneri la ke ano o ka leo o ka mea maalo he leo wahi.ie, a oia ka ua Ileneri la i pu&na ae ai penei: Ahaha he leo wahine ka oe e keia mea e auau nei, loaa pono oe ia'u. I kela wa hoi lalau aku la ka wahine e auau ana i ke kamaa o Heneri, a nana iho la me ka pane ana ae. He kamaa ka keia, he kamaa kane keia, he kamaa no kekahi o na keiki opio a hanohano, oiai, he miomio na wawae, a nani pu hoi me ke kamaa. I Puana hou ae la ua kaikamahine la penei: He mea kupaianaha. aohe kanaka maalo ma keia wahi, o ko'u kaikunane wale no, eia nae, aohe like o kona kamaa me keia, owai la keia kanaka, a aia la oe mahea i nou mai nei ia'u. Me keia mau noonoo e lauwili ana iloko o ua kaikuahine la lalau ae la oia i kona wahi aahu a komo iho la a pii ae la oia mai ka wai mai a kau ae la iluna komo iho la oia i kona kapa manu a hele mai la ma kona wawae, me ka hakiloana iloko o na pua me ka manao e loaa ana he kolohe iaia. I kona huli ana a ioihi loa aole i ioaa iki ke kolohe iaia, no ia mea lele ae la oia iluna me kona mau eheu manu a poai puni ae Ia ia loko o ka halepaahao mageneti. laia e lele ana me ka mama nui pane aku la o Heneri. E ! owai oe e keia mea lele ? I kela wa pelukua hou mai la ua kaikamahine la a ike mai la oia i kekahi keiki opiopio e ku aku ana maloko aku o ka hakahaka o ka hao ma ka puka aniani. Ninau aku aku la ua kaikamahine )a ©wai oe ? <4 Owau no, wahi a Heneri." M Owai kou inoa ? " wahi a ke kaikamahine. 14 0 Henen ko'u inoa n wahi a Henen a owai hoi kou inoa ? wahi a HeneH. O ka nani Makeneti keifi, ka ruea nana e wawahi na pali paa. Pane hou aku la ua kaikamahine la, pehea la oe i noho ai » keia hale Upuwale ? Aole au i ike i ke kumu, aka, e hke me ke ano mau o ka poe punikoko, pela iho la au i paa ai iloko o fceia wahi. Pane Jbeu aku la ke kaikanoahiae, pehea, ua male wahine no oe ? Aehe au i ike ia mea, wahi a Heneri Makemake no nae paha oe e hemo ae mai loko ae o kena wahi paa?wabi a ke kaikamahine. ' He makemake no h«i paha ina hoi e • oluohi ia mai ana e oe, ke hiki nae hoi, > wahia Henen. Pane mai la ua kaikamahine la, o na

mea a pau a'u e makemake ai, ua hiki loa la i kuu makuakane ke hooko mat, a t>ela no au e manao nei, ina no au e noi aku ana iaia i kekahi mea, aole no oia e hoole mai ana i kuu makemake. Mahope iho o keia mau kukai olelo ana o Heneri me ka nohea Makeneti, muki ae la laua no ka wa raua loa, a pane mai la ua kaikamahine Ja, mai ka mailio iki oe no kekahi mea e pili ana ia kaua, aole no hoi me kekahi raea e aku, a ka po o ka la apopo, e hoi hou mai no au ianei e ike hou ai ia oe,a ma la hiki ana mai {>aha o'u e hemo ai oe mailoko ae o keia neho ana pilikia ou. Ae aku la o Heneri a huli aku la ua kaikamahine la a hoi no kona wahi a o Henen hoi, noho iho la no oia no kena wahi. I kekahi po ae, a mamua ae o ke ka ni ana o ka hora 12 o ka po, hoea hou mai Ia ka nohea Makeneti ma kona lua auau mau, aole i ike o Heneri i kona niki ana mai, oiai, ua hoomanao o Heneri i na olelo a ua nohea Makeneti la. Mahope iho o ka pau ana o kona auau ana, komo iho la oia i kona lole, a i ka paa ana, hoomanao ae la oia i kana mea ī kamailio aku ai ia Henen; nolaila, lele aku la oia a ma kahi ona i hui mua ai me Henen, puana ae la oia penei: "Auhea wale oe ke aloha." Puana mai Ia o Heneri maloko mai o ka lumi me kona pili ana mai ma ka hakahaka o ka hao. "Eia no auJ' Pane hou aku la ke kaikamahine, i kii mai nei au ia oe i kane oe na'u, a i wahine au nau, pehea oe i keia. Aia i ka mea i lawa i kou manao ana no ka mea, he nani la ua oluolu ia mai la e oe e ka puuwai oluolu. Pane aku la ua kaikamahine la, ae, ma ua paa kou manao owau kau wahine, e hoike mai i kou ae ana a ina aole o ka wa kupono wale no keia. Ua ae aku la au, wahi a Heneri, o na mea a pau au e olelo niai ai oia wale no ka'u e hooko aku ai. I kela wa pane mai la ua kaikama hinela mawaho mai, honai ko lima i paa aku ai au a hoi ae kaua, ke p3 mai nei ka Hoolua ka makani ino o kuu aina makeneti nei. I kela wa ho-o mai la o Heneri i kona lima ma ka hakahaka, a e like me ka naueue ana o ke olai, aia hoi, oili mai la o Heneri la a lilo aku la i ka eueu o ke aupuni waoakua. Maanei e ka makamaka heluhelu ua ike kaua i ka paa hou ana o Heneri mailoko ae o koTsSTnVrho "pfo ana malalo o keia kaikuahine okoa, aka, o ke kaikuahine ponoi no keia o t*uni Galena, ka mea e noho pio la malalo o Edisepa, a o ke kaikamahine ponoi no hoi keia a Guni Lewa me Bea Uliuli. Ahai aku la ua kaikamahine la i kana kane i komo aku la laua iloko o ka hale Momi i olelo mau ia e kona mau makua "ka home maluhia," o keia hale ua hana ia mailoko mai o ka mana kupua o Bea Uliuli, i wahi e noho ai no kana kaikamahine me ke kiai mau ia o ka la a me ka po e na bea he mau tausani ko lakou heluna, aka iloko no o ia paa i palamimo aku ai ka nohea Makeneti me kana a haule aku ■ la laua iluna o ka bela nolunolu o Huleilua, a he mea hoomaoe wale no ka olelo ae, ua huikau na makau a ka la waia i Wailua. Oiai hoi laua e walea ana i ka olu koha'iha'i a ka hau iniki welawela a ka makemake, aia hoi, hoopuoho like mai la na kiai a pau me ka pane ana mai penei: He kanaka malihini! Eia iloko nei !! Ke hohoao mai nei. ! ■! I kela wa. puiwa ae la o Makeneli a pane aku la iā Henen, e, ua ike ia ka kaua. Pane aku l* o Heneri, i ike ia no hoi paha kaua ia ©e, no kou pulale e no, e waiho ia no paha e oe a hala ae ka raakani hali lau olelo, aole ka auanei kau, o ka oehu koke no o ka makani o lau niu a laa ka ikea o kaua la. Mai hopohopo kou naau wahi a Makeneti, e paulele mai oe maluna o'u nei a ma o'u nei no kaua e pomaikai ai oiai o ka manao o keia pee kiai a pau loa a me o'u mau makua, ua like no ia me ka imo ana a kuu mau maka. Pane aku la o Henen, aia wale aku no ia i kau hanaana, oiai, o*uu au e > ike mai la, ua pio au aohe ka'u mau t mea mana ua lilo aku ia mai o'u aku. Lohe aku la hoi na makua ponoi o : ua nohea Makeneti la no keia mau hana a ka laua kaikamahine nolaila, hele mai la laua e halawal pu me ka laua ■ kaikamahine, me kona hoike pu aku i

ke kumu o kona nukemake ana i keia kanaka kupua ok\ I kona wa nae i uane aku ai, j>ane 3ku !a ya kaikamahine la penei: He nani ia ua ike maka iho la olua i kuu hala ame kuu hewa, ano ko olua wti e olelo mai ai ika mea ako o!ua naau i noonoo ai, aole au e huhu aku an3, aka, ina o ka olua hana he hana e wehe mai ana ika piko o'u oka olua kaikamahine, a!ai!a, hookahi no mea e na ai o ko olua huhu o na ikaika no o kakou. I ka iohe ana o na makua i keia mau huaolelo, puana like mai iaua i keia mau huao!eio pene: A ! nani ke kaikamahine aloha ole o oe, e manao ana paha oe nou iho kou mana ame kou ikaika au e kaena !a, he oiaio ua punihei maua ika nani o kou mau helehelena manao kuhihewa aku ai hoi maua he pono la kau eke kaikamahine, eia ka aole. Pane mai la ua kaikamahine la, he mea oiaio ka'u e olelo aku nei ia olua, mai hoao mai olua e pale i kuu makemake, no ka mea, he mea keia na kuu naau i aloha ai. Pane aku la o Guni Lewa, ua hiki a na ke au oka manawa e hookahuli i kou mana a me kou ikaika, a ia wa auanei oe e hoomanao mai ai ia maua he makua maua nou a he keiki hoi oe na maua. Pane aku la ua kaikamahine la, aole au e manao aku ia olua, a olelo aku paha e kokua mai olua ia'u, oiai, ua lawa au i na mea a pau mai ka piko o kuu poo a hiki i na manea o kuu mau kapuai. Pela pahj, rye he mea la, aole e hala na la 6 mai keia wa aku a kaua e kamailio nei, e hiki mai «o ke keiki hanai a Setiwa oia o Edisepi, ma ke ano e imi mai ana oia i ke'a kanaka au i bwe ae nei i kane nau, oiai, he aikane aloha loa keia nana. I kela, wapane akula ua kaikamahine la, aohe kupua nui nana eaa mai kuu aupuni makeneti kahi i olelo ia ka mea nana e umn na kupua a pau loa jloko o ka make mau loa. \ Me keia mau huaolelo ua kaikamahine la i pane ae ai ū puka aku la oia n mawaho o ka lanai o kona hale momi, lalau aku la oia i kana kookoo kupua a 0 aku la oia imua a puehu liilii aku la na lau o na laau a nie na mea kolo a pau a puka pu aku Ia ka huaolelo a ua kaikamahine la penei: 0 Aina Waoakua nei a pau e lilo i moana kai ahi iloko o na la he 50. 1 kela wa koke no, ua lilo ae la ke aupuni waoakua i moana kai ahi, a koe kahi i ku ai o ka hale o Guni Lewa a me kana wahme, a me ko ka nohea Makeneti a me ko Heneri, ua poai puni ia nae ka aina a pau e ke ahi mai o a o, e pii ana hoi ka enaena iluna o ka honua maoli. l»o!o ae la ka wela ma ka honua holookoa. I ka ike ana o ua knkamahine la ua hooko ia kona makemake, huli ae la oia a pane aku la ia Heneri kana ipo penei: E nana i ka mana oaa wahine, aohe mea nana eaa mai keia make nui, he makemake no no ia mea e make oia, alaila, oia wale no ka mea e aa mai e hele i o kaua nei, aka, mai hopohopo kou naau, oiai, ua ike no oe, "O ke kiIa makeneti mai keia nana e wawahi na palipaa. ( Aol( i pau.) Ua wanaoa o Europa me na elau pu, aua aneane hiki ole i kai anela oka maluhia ke kuu iho i ka "honua o kuku 1 ka oioi. Ma ka noho ana o ke Kau Ahaolelo o Penesilavenia, Amenka, iloko o 12 mahina, he ekolu wale no wahi bila kanawai i hooholoia. O ka nui, ua kapae loa ia. Ua loaa mai net he ku'la daimana ma na wahi kokoke i Formo;u ma Kina, a ua olelo ia, malaila kahi i loaa ai he puupuu daimana nui i ikeia ma ke ao nei, aka, aele i hulali loa kona mau nanaina. Ua kukuluia ae he haile pa! a hoenohonoho hua kepau no na keiki a-a a me kiili ma ke kulanakau hale o lkrelina, Gereroaniaj a he mau kokua vale keia no ka pono oko lakou noho ana a hoopomaikai ma na ike i hiki ke hoohana ia e lakou. Ua lokahi like ae na kakauolelo a pau ona halekuai leHe o Ike kulanakauhale o Kikako. Ameiika, e waiho aku i palapah hoopii iloko o k:a Ahaolelo o llinoi e pani paa ia na if»ika o ia ano halekuai ma na la Sahati a pau.