Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 18, 30 April 1887 — Page 4

Page PDF (1.71 MB)

This text was transcribed by:  Alika Olsen
This work is dedicated to:  Uncle Samuel Makanoa

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Nupepa Kuokoa.

No ka Makahiki..................$2.00

No eono Mahina...................1.00

KUIKE KA RULA.

Poaono...............Aperila 30, 1887.

 

Moolelo o ka Ahahui Euanelio o ka Mokupuni o Hawaii

(Keena mai kela pule mai.)

 

            Na S. L. Desha i kona haawina, "Ua like anei ka pomaikai o na haipule ma ka lani?"

            Hooholoia e hoouna i ke Kuokoa, a noi pu ia mai me ka haawina a J. D. Parisa i heluhelu mua ia ma Hilo, i ka malama o Augate, 1886, e hoouna pu i ke Kuokoa, hooholoia.

            Noi mai o S. Haluapo, e hoopanee ia keia halawai a noho hou i ka la apopo, hora 9 a.m. hooholoia.

            Mamua o ka hoopanee ana, ua hoolaha mai ke kakauolelo, e hoolako mai ka Aha i na hemahema a pau e pili ana i ka oihana kakauolelo.

            Kokua nui ka hale, a ua lulu na hoa a ua loaa he $1.05.  Pule o S. C. Luhiau a hoopanee ka Aha.

            La Hana 3.  Maraki 5.

            Halawai hou ka Aha e like me ka hoopanee ia ana.  Ka lunahoomalu ma ka noho.  Malamaia ka hapaha hora haipule.

            Heluheluia ka moolelo o ka Aha o ka la i hala, a aponoia.

NA HOIKE KOMITE.

            Na S. W. Kekuewa i heluhelu mai i ka hoike a ke komite no na palapala hoopii e hoohui i na Ekalesia o Kohala Komohana a me Kohala Hema, penei: Ua nana ko oukou komite i keia mau palapala hoopii, a eia na mea i hooholo ia:

            1 Ua hoohalahala makou ma ka nana ana i ka palapala hoopii o Kohala Hema no ke kakauia ana o na inoa ma ka lima kakau hookahi.   

            2 Ua apono makou i ka palapala hoopii o Kohala Komohana, oiai, ua kakau pakahi ia e na hoahanau.

            A oiai nae, ua hooiaio ia mai keia mau palapala hoopii maluna ae imua o keia Aha, nolaila, ke apono aku nei makou i ka manao e hoohui i keia mau Ekalesia elua a lilo i mau Ekalesia hui ia, a e kapaia o na Ekalesia huiia o na Kohala Hema a me Kohala Komohana.  S. W. Kekuewa, S. L. Desha, A. O. Polepe, na komite.  Aponoia ka hoike a ke komite.

            Na S. W. Kekuewa no i heluhelu mai i ka hoike a ke komite no ka palapala kahea kahu a Kohala Hema ia S. C. Luhiau, penei:

            Ma ka nana akahele ana o ko oukou komite, ua kieia keia mau hemahema, oia hoi keia.

            1 Aole i hoakaka ia kekahi ola no ka mea i kahea ia.

            2 Aole i hoakakaia ka la i kakauia'i ka palapala.

            3 Aole i hoomalu ia e kekahi kahunapule e like me na loina o ka buke lawe lima.

            4 Hookahi no mea nana i kakau na inoa iloko o ka palapala kahea.

            Nolaila, ma ka manao o ko oukou komite, he mea pono e hoihoi ia aku keia palapala kahea i ka Ekalesia o Kohala Hema, a na lakou e hana hou e like me na kuhikuhi a ka buke lawe lima, a e hookomo hou mai ma kela halawai hou ana.  A e ae aku keia aha ia S. C. Luhiau e lawelawe iwaena o ia Ekalesia ma ke ano kahu kuikawa a hiki i ka halawai hou ana o keia Aha.

            S. W. Kekuewa, S. L. Desha, A. O. Polepe, na komite.

            Aponoia ka hoike a ke komite.

            Na S. W. Kekuewa no i heluhelu mai i ka hoike a ke komite no ka palapala kahea kahu o na Ekalesia hui o Kailua me Helani.

            Ia W. M. Kalaiwaa o Hamakua Hikina.

            Ua nana akahele ko oukou komite i keia mau palapala, a ua maopopo no, aole keia he palapala kahea kahu kupono e like me na loina o ka buke lawe lima.  A ua nana ia no hoi he palapala hoopii wale no imua o keia Aha, aole he palapala kahea kahu.

            Nolaila, ke manao nei ko oukou komite, he mea pono i keia Aha e koho i komite e hele aku a e hana i palapala kahea kupono, a e waiho aku ia palapala iloko o ka lima o ka mea i kahea ia.  A ma ua ae oia i keia palapala kahea, ua hiki no iaia ke lawelawe i ka hana, a hiki i ka wa e noho hou ai keia Aha, ia wa e waiho hou mai ai keia palapala imua o ka Aha no ka hoonoho paa ana iaia i kahu.

            S. W. Kekuewa, S. L. Desha, A. O. Polepe, na komite.

            Aponoia ka hoike a ke komite.

            Koho ka Aha ia S. L. Desha i komite nana e hana ka palapala kahea kahu o na Ekalesia o Kailua me Helani.

            Noi ma o S. W. Kekuewa e hapaiia ke kumuhana.

            13 Ka palapala hoalohaloha, no S. C. Luhiau, hooholo ia.

            Koho ka hale i ke kakauolelo a me S. W. Kekuewa a me S. L. Desha i komite nana e haku i na manao hoalohaloha no ka makua Rev. L. Laiana, a e hoouna ia i hookahi kope i ka ohana, a i hookahi kope i ka nupepa Kuokoa.

            Ua ninau ia na Ekalesia e hoomakaukau nei i mau hale hou no lakou.                       (Aole i pau.)

 

HE KUMUMANAO.

(Keena mai kela pule mai.)

 

E pono anei oe ke kokua i ka poe hewa, a e aloha i ka poe inaina aku ia Iehova! No keia mea, aia maluna ou ka huhu mai ia Iehova mai.  Oihana'lii, 19: 2.

[Hoomauia.]

 

            Kahea koke o Mikaia e hele mai, a o ka mea nana i kii e lawe mai.  Olelo oia ia Mikaia.  Aia hoi, o na olelo a pau a na kaula e wanana ai, hookahi wale no ia, o ka pomaikai no ke Alii.  I hookahi hoi kau olelo me ka lakou.  E olelo oe ma ka pomaikai.  A hiki aku oia imua o na Alii, ninau aku o Ahaba.  E Mikaia, e pii anei makou i Kamota Giliada?  A e oki paha.  I mai la kela, e pii e pomaikai, a e haawi ia ua poe la iloko o ko olua lima.

            Ma ke ano o kona helehelena a me kona leo, ua ike no ke Alii, he olelo hoomaewaewa iaia, Nolaila, ninau ke Alii iaia.  Ehia la ka'u kauoha hoohiki ia oe, i ole oe e olelo mai ia'u i ka mea e, o ka oiaio wale no, ma ka inoa o Iehova.

            I mai la kela.  "Ua ike au i ka Iseraela a pau e auwana ana, ma na mauna, e like me na hipa kahu ole."  A olelo mai o Iehova, aole o lakou nei kahu.  E hoi kela a me keia kanaka ma kona wahi iho, me ka maluhia!

            I aku la ke Alii ia Iehosapata.  Aole anei au i olelo aku ia oe, aole e wanana mai kela no'u i ka pomaikai, aka, i ka poino wale no?  Aole hai mai na mea oluolu.  I hou mai la ke kaula. "Ua ike au ia Iehova e noho ana maluna o kona noho alii, a o ka poe koa a pau o na lani, e ku ana ma kona lima akau, a me kona lima hema.  Olelo ae la o Iehova.  Owai la ka mea e hoowalewale ia Ahaba, e pii aku oia i Kamota Giliada?  Ku mai kekahi uhane imua o Iehova, a i aku la.  Owau ke hoowalewale iaia.  E hele aku au, a e lilo au i uhane wahahee iloko o ka waha o kona poe kaula a pau.  I ae la o Iehova.  E hele oe, a e hana pela, a e lanakila hoi."

            "Ano hoi, ua haawi mai o Iehova i ka uhane wahahee iloko o ka waha o keia poe kaula au, a ua olelo mai la o Iehova i ka poino nou!"

            Wela loa ka huhu o Ahaba ia Mikaia, kauoha aku i ka ilamuku, e hoi hou aku a hookomo keia kanaka iloko o ka halepaahao, a e hanai iaia i ka berena o ka popilikia, a me ka wai o ka popilikia, a hoi mai au me ka maluhia.

            "Olelo aku o Mikaia.  Ina e hoi io mai oe, me ka maluhia, aole o Iehova i olelo mai, ma o'u nei: E hoolohe oukou, e na kanaka a pau."

            Alaila, pii aku laua i Komota Giliada.  A i aku o Ahaba ia Iehosapata: E hoonalonalo au ia'u iho, a e komo iloko o ke kaua, aka, e komo oe i kou kapa alii.  Nani ka hookamani a me ka lokoino!

            Ua kauoha aku ke alii o Suria i na luna koa, mai hana aku i kekahi mea uuku, aole hoi me kekahi mea nui; o ke alii o ka Iseraela wale no.

            Nolaila, i ka hoomaka ana o ke kaua, ua ike lakou ia Iehosapata me kona kapa alii ma kona kaa maikai.  A, i iho la lakou, o ke alii o ka Iseraela keia!  Puana mai lakou iaia a puni, e kaua mai iaia.  Aka, "kahea aku o Iehosapata, a kokua mai o Iehova iaia.  A hoohuli ae la ke Akua ia lakou mai ona aku la."

            A pana wale mai la kekahi kanaka, me kana kakaka, a ku i ke Alii o ka Iseraela, ma kahi ami o kona paleumauma.  Kona make no ia!

            Pakele wale ke ola o Iehosapata, a hoi koke mai i kona hale iho, ma Ierusalema.  A oiai e komo ana oia i ke kulanakauhale, ua halawai o Iehu, kekahi kaula oiaio o ke Akua me ia, a olelo aku la iaia.  "E pono anei oe ke kokua i ka poe hewa, a e aloha i ka poe i inaina aku ia Iehova.  No keia mea, aia maluna ou ka huhu mai ia Iehova mai.  2 Oih. Lii, 19: 2.

            Ma keia kumumanao, a me ka moolelo, ua hoomaopopoia ka like ole o ke ano, a me ka hana o keia mau alii, a me na kaula e ao ana, a e alakai ana ia lakou.

            O Ahaba ke Alii o ka Iseraela, ua kaulana oia no kona ano maalea, hoopunipuni, a me kona hooikaika mau ana e pepehi a e kipaku aku, mai kona aupuni aku, i na kaula oiaio o Iehova!  Kona kukulu ana i na kaula hoopunipuni o Baala a me Asetarota, a me kona hoomana kii ana.  Ua kuai lilo loa oia iaia iho ia Satana, i ka hana ino aku ia Iehova.  Oia pu, me kana wahine mareia o Iezebela, he poe puni koko no laua.  Aohe mea like me Ahaba a me kana wahine, o Iezebela, i hooikaika e hana ino a e hoonaukiuki ia Iehova ke Akua oiaio o ka Iseraela, ua oi loa ko laua hana ino.

            Oiai, ua ao pololei ia o Ahaba, e ke kaula Elia, a ua ike maka oia, i ka hoohoka ana a me ka make ana o kona poe kaula he 450 ma ka mauna Karomela.  Ua mau no kona paakiki iloko o ka hoomaloka maoli, a me kona holo kiki mamuli o ke alii ikaika o keia ao, a ku mai i ka pua o ka make.                      (Aole i pau.)

 

HE MOOLELO NO

LONOIKAMAKAHIKI

KA

Pua Alii Kiekie na Kalani.

Ke Alii Nui o Hawaii

[KAKAU IA NO KA NUPEPA KUOKOA.]

 

            UA PONO, wahi a ke alii, eia ke kauonha a me ka olelo: Ma ka la apopo olua e hakaka ai me Makaku.

            A o ka mea o olua e lanakila, alaila, e noho kauwa aku ke alii, a me na makaainana ma ka aoao o ke koa i lanakila; a oia la i lohe oe.  Ina olua e ku i ka la apopo, i nui ke aho, uumi ke koko, moea imua, hana i ke koa a nui, a e hana no hoi a nui ka ikaika, a papahi i ka lei o ka lanakila ma ko kaua aoao, alaila ola keia mau iwi ia oe.  Aka hoi i hapa ka ikaika a lanakila kela aoao, ehia mea aloha o keia mau iwi.

            Pela no hoi paha wahi a Puapuakea ke koa, me ka helelei ana o na waimaka i na olelo hoa'lohalo'ha a ke alii.

            I kela manawa i ike mai ai o Kaunamano ke kumu a Puapuakea, i ka helelei ana o ka waimaka o kana haumana, i mai la oia ia Puapuakea: Ua oki ka waimaka, e waiho ka waimaka no ka la apopo, aole waiwai o ka waimaka helelei o keia po.

            Nohea helelei ole hoi o ka waimaka i ke aloha i ka olelo kaukau a kona pokii haku, ke pii nei hoi ke kai o ke kumu ao laau, i ka huhu ia Puapuakea, aole nae i emi iho ka waimaka o ke koa i kela wa, ke kulu la no.

            Ia wa olelo hou mai la o Kaunamano ia Puapuakea: Ina aole oe e hooki i kou waimaka, alaila e aho oe e noho aole oe e ku aku imua o ke koa o ke koa o ke alii o Maui, oia hoi o Makakuokalani o poino auanei kakou ia oe; ke helelei e nei kou mau waimaka i o la honua, e aho owau o ka elemakule ke ku aku imua o ke koa o ke alii o Maui-a Kakalaalaneo.

            Ia wa hoopau loa ae la o Puapuakea i ke kahe ana o kona mau waimaka, a hoike mai la ka helehelena i ke ano o ke koa mai luna a lalo.

            Aahu pono iho la oia i ka aahu o ka ikaika maluna o kona kino holookoa a nohoalii iho la ka uahoa a me ka weli iluna ona.

            I kela wa hoopau ae la ke alii i kana mau olelo a hoi aku la oia e hiamoe no ia koena po; a haawi mai la na aloha aumoe a huli hoi aku la ke alii no kona home.

            I kela manawa, hoomaka iho la lakou nei e ai a maona, a pau ko lakou ai ana hoi aku la o Puapuakea a me Kaunamano e hooluolu ma ko laua hale i hoomakaukau ia, a haule aku la laua hooipo me Niolopua, "Hana ka uluna o Welehu ka malama."

            Kuu aku la ko laua nei luhi a me ka maopaopa o ka hele ana mai o ke alanui loa a me ka nahelehele, a ia laua nei no ke ao, o ko laua nei ala ae la no ia a hoolala no na ai laau a laua i ao ai a makaukau.

            I aku ke kumu, mai lawe oe i ko ai i hou mai nei ia'u i Kau, oia hoi kela laau o ka "Io."  He pono no ia laau, nana aku oe i ka laau a he ano haahaa alaila o ka laau ia o ka "Io" a ina he kanaka nui a kiekie, alaila elua laau e lawe ai, o ka laau mua o "Kaupohu o Hanalei," nau ka hooheu aku, aia no anei ka palena o ia laau o ke kani a-i.  Hiki auanei ilaila ua make ke kanaka, aohe e ola.  Lawe ka laau a ke keiki kane, e waiho i ka laau a ke kaikamahine: No loko nei ia laau o ka hale, o ka laau a ke keiki kane, nowaho ia o ke kahua nui.

            Umia ke koko a puka mawaho o ke kino alaila i aku au ia oe ikaika.  A i make ka hoa paio, alaila e hai oe i ko'u inoa.

            Ua make o Kahaulelepo, ka laau a ka'u kumu ao laau a Kaunamano, a ke kaikaina alii a Imaikalani.  Oia iho la ka olelo hoolana a ke kumu, malama kela i ka i ala palena laau iluna a me ka i ala lawena laau iluna, alaila ua hemahema o lalo o ke kanaka.

            Penei oe e paa ai i ka laau, e hopu oe ia waenakonu o ka laau ihe a paa loa, e hooni oe i ka welau luna o ko ihe, oia no ka lawena o ka laau o Kaupoku o Hanalei.  Nana auanei ia e pale a i ole alo ae paha, alaila o ka welau hope auanei o ko ihe i ko alo, e hou pololei aku oe imua o kona mau wawae, a hapai pono ae iluna o ke kowa o kona mau uha, a loaa pono ae iwaekonu o kona kino.

            Nolaila, e na makamaka heluhelu, e waiho malie kaua ia Kaunamano a me ka kaua koa, oia hoi o Puapuakea, ae huli ae kaua a nana aku i ke alii o Maui a me ke alii o Hawaii.

            Mahope iho o ko Lonoikamahiki kamailio ana me Puapuakea ma, ua huli hoi mai la ke alii ma kela po no kona home no ka hooiuolu ana.  I ka wa i hoea mai ai o ke kakahiaka o kahi la ae i manao ia no ke kukakuka ana o na alii a elua, ua hoea mai la ia la me na hoailona o ka hakumakuma a me ka haekaeka, oia ka manawa i ala mai ai o na alii a i elua, a me ko laua mau kanaka a me na pukaua o laua.

            A oia no ka manawa i hoeu mai ai ke alii o Maui no kana mea no i lia mua ai, oia keia: E hooponopono laua ina no ka pono a pono ole paha.

            I aku la ke alii o Hawaii, alia e hooponopono aia a pau ka paina kakahiaka, alaila olelo ka olelo ua puipui mai o loko.  O kaua hoi o na alii na makaainana a me na pukaua hoi o kaua, a piha hoi ka lua o ka inaina, alaila olelo ka olelo ua ikaika mai o loko.

            Ia wa olelo mai la ke alii o Maui ae ua pono ia manao ou e ke alii, a i kela wa ua kono ia na a-i puupuu e hoomakaukau i mau mea ai na na alii, a o na koa no hoi e hoomakaukau no hoi lakou i mau mea ai na lakou, a hookahi no ka ai like ana o na mea a pau, a hoomaka like iho la lako ue ai a hiki i ka maona like ana.

            A pau ka lakou ai ana, ua hoomaka na alii e hooponopono mawaena o laua a penei ka laua mau hooponopono ana:

            I aku la ke alii o Hawaii,m e, auhea oe e ke alii o Maui, pehea lakou manao a pehea la kaua e hana ai?

            I mai la o Kamalalawalu, penei ko'u manao mua, e haawi mai oe i ko wahi kauwa na'u oia hoi o Puapuakea, a oia no ka'u i kii mai nei ina oe e ae ana, o ka pau no ia o ko'u manao kaua, a ina aole oe e ae mai, alaila, o ka hoomaka no ia o ke kaua ana mawaena o kaua.

            Ia wa pane aku la ke alii o Hawaii, penei ko'u manao, aole au e ae aku e lilo ka'u kaulanaaina ia oe, oiai he kaulanaaina no hoi kau; a i makemake oe i ka waiwai e haawi aku au ia mea ia oe, a i ole pela, e aho no e hakaka na kaulanaaina a kaua, a o ka mea o laua e lanakila, e noho pio aku ke alii a me na makaainana o ka aoao i pio, malalo o ka aoao lanakila.  Oia la i lohe mai oe e ke alii o Maui.

            Ia wa ke pii ae la na hulu o ka maha o ke alii o Maui no na huaolelo a ke alii o Hawaii.  Ina na pela kou manao e ke alii o Hawaii nei, alaila e hoomaka koke na kaulanaaina a kaua e hakaka i keia wa, aole wa hou aku e kali ai.

            Ua hiki i kou mea kakau ke hoakaka aku: No ka ike no o Kamalalawalu i ko Lonoikamakahiki wahi kaulanaaina he wahi kanaka uuku oia, a ua manao ia e lanakila ana no kona kaulana aina maluna o Puapuakea.  Ina e make o Puapuakea ia Makaku, alaila e noho pio mai o Lonoikamahiki a me kona mau makaainana, malalo o Kamalalawalu.  No ka mea o Makaku he kuahiwi maopopo ia i kau ia e ka ohu, oia no ke kumu o ko Kamalalawalu ae koke ana aku, i ka manao o ke alii o Hawaii.

            E aho o na kaulanaaina no o kaua ke hakaka.  Ua pono wahi a ke alii o Maui.

            I hou aku la o Lonoikamakahiki ia Kamalalawalu, e aho i hookahi no koko e hookahe ia ma ke kahua kaua, a e koe ke koko o na alii a me na makaainana, oia ko'u manao e ke alii o Maui, a pehea la kou manao i keia a'u e olelo aku nei ia oe.

            Heaha auanei hoi ua pono hoi paha.  Pela no ka makemake o ke alii o Hawaii ua piha oia i ke aloha i na makaainana, a me na alii hanau o ka aina.

            I kela wa ua hoomakaukau ia mai la na moho o ka la, ua liuliu mai la na kumu a me na moho a i elua, no ke kahua kaua ke lohe nui ia aku la ka huaolelo mai ka waha mai o na kanaka e olelo ana.  "E kaili ana no ka moho a kaulanaaina hoi o ke alii o Maui i ka lanakila o ke kaua ma nona ao."

            Aka, he oiaio ia olelo mai lawe io ia no e Makaku ka hae o ka lanakila ina o ka hoolohe nei i ka olelo a ke kumu.  Ua pale ia nae ia olelo maikai a kana kumu, o kahi no nae o ka make.  No ka mea, ua olelo ia e ka poe kahiko, he "kuli ka make a he lohe ke ola."

            Ua hoomakaukau ia kahi no ka hakaka ana o na kaulanaaina a moho hoi nona ka la.  I kela wa i hele mai ai o Paoa ke kumu ao laau a Makaku, a hiki i ke kahua kaua, a mahope mai o ia wa i puka mai ai o Kaunamano mai loko mai o ka hale, a ku ana imua o ke kahua kaua, a ke kali ia aku nei e ke anaina kanaka o na aoao a i elua o ka hoea mai o na koa.

            He manawa pokole mahope iho, hoea mai la na alii a i elua ma ke kahua kaua.  Hoea o Kamalalawalu a me kana keiki ma ke kahua kaua, a hoea mai la no hoi o Lonoikamakahiki a me kana alii wahine me Kaikilani alii wahine o Puna i ke kahua kaua a me na alii malalo o laua, a pela no hoi na alii malalo iho o ke alii o Maui.

            A ke hele mai la ke kahua kaua a lehau i na kanaka o na alii a elua, a ke hooke la a hooke mai i ka nui hewahewa o na kanaka.

            O ke ake nui e i kelihi aku i ka maka o Makaku, a me ko Puapuakea.

            A he wa ia a ke anaina e hoolei pau ala i ka lena ike o ko lakou mau maka, ma kahi a na moho e puka mai ai mailoko mai o ko hale pakahi o laua i hookaawale ia.

            A he wa ia a ke anaina e hi-o 'la, no ke kali aku i na mea nona ka la, a mahope o ia manawai oili mai ai o Makaku me ka hiehie nui a ku ana imua o ke kahua kaua.

            I kela wa i poha mai ai ka leo o na kanaka o Maui i ka pane ana mai:

            Nau ka ai a olua o keia la, aole na kahi kanaka uuku, no ka mea ua akaka no na ka mea nui no ka ai.

            A he mea oiaio ia, ua hooho mai la na kanaka o Maui me ke kaena ana i ko lakou koa.                    (Aole i pau.)

 

HOOLAHA KUMAU.

COSMORAMA.

            AIA aku nei keia mea nuhou loa no ka hoikeike ma ke kaona o Hilo, Hawaii, no kekahi mau pule wale, a e hiki ae ana Kohala, Hawaii a @ Wailuku me Hana ma, Maui.

            E hoike ana keia Cosmorama i na hiohiona o na kulanakauhale kaulana nunui, na wahi pana o ka aina, kekahi mau mea ano nui i hanaia mai ka wa kahiko a hiki i keia au.  Mawaena o keia mau mea, o ka pahu pele weliweli a kaulana loa kekahi o ka lua pele Kilauea i ike ia no kekahi wa loihi i hala, na olino o Laupahoehoe, na hoohiwahiwa o ka la haai@ o ka Moi Kalakaua Nov. 16, 1886, huakai hool@ o ka Moiwahine Ema Kaleleonalani, na anaina hula lehulehu i malama ia o ka la Iubile, ke 'lii ka Moi a me kona mau ukali ma ka hale alii, a he lehulehu loa aku o na mea maikai.

            Ua panaiia mai na mahalo kiekie no keia Consmorama hoikeike kii i malama ia ma Honolulu nei, a ua lawelawe ia na mea a pau me ka malamalama o na kukui a me na ohenana hoonui ike.  He mea pahaohao loa i ka poe a pau e hele ae ana e ike maka, i ka waiwai a me ka naauao o ke kanaka.

            Uku komo no na ka makua                 .50

            "           "                       "   keiki                      .25

            Hilo, Hawaii, Aperila 2 1887.             2122 tf.

 

W. AHANA.

KELA HUMUHUMU LOLE

 

            Mea hana i na lole hou ma na paikini maikai a pau a me ka hoomaemae hou ana i na

LOLE KAHIKO.

2080 6m

 

LEN SING.

Helu 135 Nuuanu Street.

MEA HUMUHUMU LOLE

            He Mea Hana, Hoomaemae a me hana hou ana i na lole kahiko. 2109 5m.

 

MRS. THOMAS LACK,

HELU 81, ALANUI PAPU.

MEA KUAI A LEWELAWE I

NA

Mikini Humuhumu na Aahu, a nui wale Aku

HE AGENA KUAI NO NA MIKINI

White, New Home, Davis, Crown, Howe, Me Florence, Na Kui Mikini o na ano a pau a Howard, Na pepa ana lole o na ano a pau, a me kela keia mea

NA LOPI MIKINI A KALAKA.

HE AGENA KUAI I NA

Pu Raifela, Pu Panapana, Pu ki mani, na Poka, Lu, Pauda, Kukaepele.

NA KAPUAHI AILA MAHU

Mai ke nui a ka liilii.

            Ma ka lawelawe nui ana o'u i ka hana lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku, u makaukau au e hooko kaulua ole i na kauoha a pau.

            O na kauoha mai na mokupuni e hookohuia.              2082 1y

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

 

            KA AYER Laau Sasaparila, kai kaulana a hilinai nui ia no ka hoomaemae koko, ma na wahi a pau o ka honua, he aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hoi iwaena o na oihana lapaau.  O keia

            LAAU SASAPARILA, no loko ae ia o keia Sasaparila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

            HE koko inoino a nawaliwali anei kou?  Ua a wili pu anei me na ano mai ikaika?  A ua hui pu anei me na wai awaawa hoopehu Na keia

            LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau, a maikai.  O na kauka lapaau a pau o Amerika i ike i ke ano o ka Ayer Sasaparila, ua olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili pu ia, aka o keia wale no.  No ka

            HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano mai i keia, o ka Ayer Sasaparila wale no ka laau nana e hoomaemae hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau e ae.  O ke

            KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali hoi kona holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae ia a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana keia Laau Sasaparila a Ayer.  He maalahi a he

            MAIKAI loa hoi keia Laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma'i, hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu i kona holo pono ana ma na aa.  He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mau i keia laau mamua o kahi mau laau e ae.

            A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma'i, a pela aku.  He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha waha hee wale ia malalo o na inoa lehulehu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holookoa, maluna o ka

Ayer Laau Sasaparila.

I HOOMAKAUKAU IA E

Kauka J. C. Ayer & Co., Lovell, Mass.

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

Helu 100..........Alanui Papu, Honolulu           2086 tf

 

HOOLAHA KUMAU.

 

WILDER & CO. (WAILA MA.)

Mea kuai papa a me na lako kukulu hale na ana a pau, a me na @ no pono a pau no ka hale.

            Kihi Alanui Moiwahine me Papu.      tf

 

PACIFIC HARDWARE COMPANY

No hope o Dilinahama Ma.

Mau Mea Kuai Lako Hao

Alanui Papu. Honolulu.

 

FRANK GERTZ.

MEA KALEPA A LAWELAWE HANA NA

NA ANO KAMAA A PAU NO NA

            Wahine, Kaikamahine a me Kane.

            Na Kamaa Buti a me na Kamaa haahaa no na Keiki Kane a me na Kanaka makua, o na ano paikini hou loa.            2081 6m

 

Laau Mai Lepera Helu I

A

S. H. Meekapu.

            E LOAA A E HOOUNA IA NO MA ke kauoha, ka laau.  Mai Lepera ma na wahi a pau ke loaa he mau hoike oiaio no ka mai Lepera, a ke hoouna mua mai i na lilo o ka laau.  E loaa pu no hoi me na Rula o ka inu ana.            2086 1yr

 

H. HACKFELD & CO

Mea Kalepa Nui, a Kuai Kukaa i na

Waiwai Lole, a me na Mea Hao

A HE MEA

KALEPA WAIWAI NUI

HONOLULU, H. I.                2082 1yr

HALEKUAI HOU

ME NA

LOLE HOU!!

            KA HALEKUAI MAKEPONO LOA keia o neia Kulanakauhale me ka maikai loa no na lole ma ke kihi o na

Alanui Papu me Kalepa.

Na Lole o na ano a pau no na

Keonimana me Keikikane.

            Na Lole komo, Na Papale, Papalekapu, Na Pahu waiho Lole, Na Paiki Ili, a pela aku.

            He mau waiwai i lawe pololei ia mai no keia wahi, a i wae pono ia no hoi i kulike me ka makemake o na makamaka Hawaii.

            Ka Hale Kuai keia o ke Kanaka Ilihune.  He mea e lawa ai ka makemake o ka poe uuku o kahi loaa.

O KO MAKOU MAKIA,

E OLA KE KANAKA ILIHUNE

            E hele mai a e nana pono, i ike a pau kuhihewa.        

EGAN & CO.  2092 1y

 

PAPA! PAPA!

AIA MA KAHI

LEWERS & COOKE.

(O LUI MA)

ma ke kahua kahiko ma alanui Papu a me Moi.

E loaa ai

PAPA NOUAIKI

o kela a me keia ano.

 

PaniPuka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu Ku, a me na Papa Moe nui loa

 

Na pili o na Hale o na Ano a Pau

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau, Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami o na ano a pau, Na Aila Pena, o kela me keia ano Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale, Na Aila e ae o na ano a pau.

 

NA WAI VANIKI

A ME NA

WAI HOOHINUHINU NANI

O NA ANO A PAU LOA.

NA BALAKI ANO NUI WALE.

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a pau, ua makaukau keia mau Makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana

NO KA

UKU HAAHAA LOA.

E like me ka mea e holo ana mawaena

LAUA a me ka MEA KUAI.

HELE MAI E WAE NO OUKOU

 

HOOLAHA KUMAU.

 

Kakela a me Kuke

HALEKU NUI O NA WAIWAI

E laa na pahiolo, koi hole, hamale, koi nui a me liilii, kila, wili puaa, rula, apuapu, kui o na @ a pau, kala kaa, hao hoopaa @, pohaku hoana, kena, lei ilio, kaula hao ilio, pahi, upa, pahi umiumi, kalapu, kope hulu, pulupulu, @ lakala, lina hao, ami, keehi, a me

KAUI A OPU

Palau o na ano a pau, Oo, ho kop@a, pe, kipikua, hao kope, au ho a p@ a aku, kua bipi, lei bipi, kaula hao bipi, uwea pa, uwea keleawe, hao pu piula, kaa palala, ipuhao @.

PA PALAI MAKAU ME KE A@

Iliwai, papa holoi, kopa ala, kau@kuaaina, hu'akai, ehi wawae, hulu pena, a pela aku.  Pena wali, kini nui a me liilii o na ano a pau, me ka pepa kuhikuhi, pena keokeo, aila pena, aila hoomaloo, vaniki kaa, a me vaniki moe,

PENA HOOMALOO

a me aniani hale

AILA MAHU, AILA MIKINI, AHA HAMO, AILA KAA, INIKA KAMAA.

PAUDA, KUKAEPELE, KIANO PAUDA, UIKI IPUKUKUI ONA ANO HE NUI A LEHULEHU.

 

LOLE MAKEPONO

E aa na

AHINAHINA, KALAKOA, KEOKEO, LEPONALO, HULUMANU, UWE WAHINE, KUI HUMUHUMU, A ME KA LOPI.

Ke Kuike e loaa no ia ma kuhi o

Kakela & Kuke

NA MEA PIULA

Mikini Humuhumu

Mekini a WHEELER a me WILSON

MIKINI WILCOX A ME GIBBS

NA MIKINI A

REMINGTON.

He nui loa na mea hao me na ukana ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.

 

Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNE,

LAAU HOOMAEMAE KOKO, LAAU HOOPAU NAIO, LAAU KUNU, PENIKILA, HUAALE PAAKAI, LAAU HOOPAA HI,

Me na Laau Hamo a Pela 'ku.

Kakela me Kuke