Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 20, 14 May 1887 — Page 2

Page PDF (2.11 MB)

This text was transcribed by:  Connie Watanabe
This work is dedicated to:  Kellet I. Min

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Nupepa Kuokoa.

 

No ka Makahiki. ............................................................................................$2.00

 

No Eono Makina. ............................................................................................1.00

 

------KUIKE KA @ULA.------

 

Poaono..............................................................................................Mei 14, 1887.

 

            Ua lohe wale mai makou, eia ke waiho nei mawaena o kekahi mau luna aupuni he mau olelo hahana o ka hooili ana i na koina koikoi o ka Maderasa no kekahi e uku mawaho ae o ko ka lahui waihona, a i ole pela, e uwai hou ia ana ua hihia la imua o ke kanawai.  Aole nae keia e lilo ana i mea hopohopo no kakou, no ka mea, na ke kanawai no i huli mai la kana luahi a eia ke paa pio nei malalo o kona mau paia paa.  Hookahi mea nana aku o ka hooili ia iho i auamo hou; o ka ahaolelo ko ka lahui ana kanawai i koe.

 

            HE kaulike ko makou manao me ko ka Paeaina puka la o ka Poaha nei, e pili ana i na haumana o ke Kula Hoopolo'ei.  Aole no he mea e hoopololei ia ai ko lakou mau aoao ma ka hali ana ia lakou maluna o ka moku e paio me na ale o ka moana, a e lohe io i na olelo a me na moolelo lapuwale a kekahi poe.  O ka manao i hoonohoia ai lakou ma kela kula, e hooponopono i ko lakou kulana me ke ao pu ia mai o na mea hoopomaikai; a malia, malalo o ka malama makee ia ana o na keiki, a puka ae iwaena o lakou he poe koo ikaika no ka pono o na home a me na pomaikai o ka aina, he waiwai oi loa aku ia mamua o na ike huki kaula a me ke kipu.  Mamua o ka ikea ana iho o ka lehulehu i keia wahi hoakaka, ua lohea mua ia na leo ohumu o kekahi mau makua; a no ko lakou pono ke ku nei makou ma ko lakou aoao a hooikaika.

 

            KE kuwo lei nui mai nei o Hawaii i ke ino haalele o kona mau alaloa, a pela pu o Maui, Molokai, Kauai a me Oahu nei.  Ke hoohamani wale ae nei no o Oahu nei i na mea paahana, @ mea ia mai ua hamani i ka noke kupa ia i na alanui.  He hookanaaho ka kahi lepo one e uhiuhi lau mamane nei i na alanui, oiai ua hao ae nei no o ka imi-loaa ma.  Papa ku-auhoe ma, mea ma iho no hoi, a mimino ka hano  O ka hao paha ia ke hele la na omole gini a kau palahinu ole---Okuku na nuku oinole waina iloko o ke kai.  Aka, ina ke hookokoke mai nei ka manawa i wanana ia, no "Hawaii Imiloa," "imi pomaikai," a he kahukahu mua ana iho nei keia i ka waa imi loa o na opio imi loa, alaila e hoomanaoia aohe loa hou aku mamua o keia; he elua wale no iaua i hoolaa ia ma ia poai hele, o "imi loa" a me ini pokole;" ka mua no a me ka hope.  Ke kalokalo mua ae nei makou ia Samoa, "eia mai o Hawaii imi loa a hoea aku."

 

            HE lono wale mai ko makou, eia ma na mokupuni aku nei o kakou he mau papa a lala oihana lapaau malalo o ka Papa Ola Hawaii i hoomanaia iho nei mamuli o kela kanawai a Kaunamano i hooholoia i ke aku o 1886.  Koe ko makou hoomaopopo loa ia mai he mau luna okoa, a i ole o na lala ponoi no paha o ua Papa Ola la ke noho poo no ia mau lala oihana lapaau.  Ua liuliu wale ae nei nae na la o ke ku ana o keia Papa aole he hua pomaikai i h@oia ia mai nona  Malia eia iho ma ka hoike a ka Papa Ola o na lala haole ka lakou hoike.  Pela paha.  Hookahi wale no Papa Ola e lohe ia aku nei kana hana i keia wa; a mai na la pokole i hala a hiki i keia la a makou e kamailio nei, ke ku aku nei ka lakou hana imua o ka lahui, eia he heluna o na pak@ makai ma Kahakaaulana kahi i hoomalu ia ai no na hoohuoi wale ia o ka mai ahulau.  Aka nae hoi he mea mau no ia  ka hoomalu; o ko oukou ike wale ia ae no ka hoi la.  Hauoli paha kanaka ---- aole paha?  Malia ua kumu ka hana, ke hoea nei ka @hu i na mokupuni.

 

HAWAII MA KAPALAKIKO.

 

            Ua piha na nupepa o na aina e mai i ke ohohia a me ke ohaoha i ko kakou mau alii i holo aku nei.  Ua hoea aku ka mokuahi malaila i ka la 20 o Aperila i hala, a iaia i hookomo aku ai ma ma ka puka gula o Kaleponi a kaalo ae la ma ke alo o na papu Point a me Alcatraz oiai ka hae kalaunu e welo ana ma kona kia, ua panai mai la lakou i na kipu aloha, a pela pu mai na haawina mai ka oneki mai o ka moku manuwa Beritania C@nquest e ku ana ma ke awa.

            Ua halawai mai la ko kakou Kanikela Hawaii malaila Mr. McKingley me na 'lii, a malalo o kana mau lawelawe ua hookipa ia aku la laua ma ka Ho@ele Alii, ma na keena eono i hookaawaleia e huli pono ana i ke alanui New Montgomery.  A ua hoonaniia keia mau keena a pau me na uluwehi o na pua.

            Mahope koke iho, ua malama ia he anaina ike alii, a ua hoea ae imua o ko laua ihi kapu alii he lehulehu o na makamaka hanohano o ke kulana kiekie o ke kulanakauhale e hoike i ko lakou aloha a me na hookamaaaina pu ana mai a ko ke kulanakauhale no laua ma o lakou la.  Pela na 'lii i hoomaikai aku ai no lakou ma o ke kiaaina Iaukea la.

            Ma ka la 25 mai, ua malama ia he anaina ike alii, a ua nui loa ka poe i hele e lulu lima pu me alii o Hawaii ma Kapalakiko.  Ua hele aku no hoi ka Moiwahine ma ke kula nui o Sana Mateo e ike i na keiki alii Kawananakoa ma a me kekahi mau opio Hawaii malaila.  Lehulehu no hoi na wa@i i makaikai ia e ia, iwaena o na ohaoha mai na kanaka mai.

            Ua hoouna mai la ke kulanakauhale o Bosetona he lono uwea telegarapa i Kapalakiko e hoike mai ana, ua makaukau ko laila poe e hookipa aku i na 'lii i ko laua wa e hoea aku ai ilaila; a ua apo ia aku ka lakou kono.  Ma ka la 27, ua kamoe aku la ka huakai alii no Wasinetona D.C., maluna o ke kaa ahi hou "Yrora" o ka hui kaa ahi nui o Burlington me Quincy.

 

NA LONO HOPE MAI.

 

            He lono mai ke kulanakauhale o Pitabuga e hoike ana:  Mei 3----Ua hoea mai maanei i keia kakahiaka ka Moiwahine Kapiolani o ke aupuni Hawaii a me kona mau hoahele.  Aole i loaa he manawa nona e makaikai ia ai maane, no ka mea e holo koke ana no ke kaa, a ua malama ia kona paina kakahiaka maluna o ke kaa.  He huina nui loa o na kanaka kai akoakoa ae malaila e ike aku iaia, aka, ua hapa loa ka poe i ike aku, iaia e noho mai ana ma ka ipuka aniani o kona keena me na helehelena o ka mahiehie a me na mino aka ma kona mau papalina, aka, ua loaa n iaia he mau hoohanohano iki mai ka lehulehu aku, a holo hou aku la ke kaa no Waeinetona.

 

NO KA HIKINA.

 

            Aohe he nuhou ano nui no ke kaua ma ka hikina i hoea mai ma ka Mariposa o nehinei e like me na la mua.  He hamumu maiie o na leo hahana o ke kaua, aka, he oia mau no na hoolako ana.  Ua liko nae keia mahiehie ana mai o na nune pili kaua i mea e hooi loa aku ai na makaainana Enelani i ko lakou mau hoohiwahiwa palena ole i ko lakou Moiwanine i aloha nui ia, a i rula loihi ia Enelani no na makahiki aneane e kanalima, ina nae e poha koke ole ae ke au awaawa o ka hookahe koko.

            O ka holomua o na hana Iubile ka ke keikialii o Wale e hooikaika nui la, a ua olelo ia oia ke poo nui o na hana hoohiwahiwa a pau  Ua ohohia pu no hoi na makaainana koko Enelani e hapai pu i keia mau hana ma na aina a pau i noho ia e lakou.  Eia ma na aupuni like ole he lehulehu o na kupa Enelani a koko ponoi; ke lohe ia aku nei ko lakou leo aloha no ka Iubile kanalima makahiki o ka noh@alii.  Aia ma Rusia, Tureke, Geremania, Farani, Amerika, Kikane, a me Honolulu nei.

            Ma na aupuni liilii o Europa na hana hookahe koko e hoala ia mai nei.  He kaua kipikipi ma ke kulanakauhale o Maderida i Sepania; he kaua no hoi mawaena o na koa Tuereke a me ka lahui Alabani; he oneone no hoi ma kekahi mau okana aina o Asia, ma Afeganitana a ma Kina; aka, he mau uluaoa liilii wale no ia e hoopihoihoi nui ole ia ai o Europa holookoa.

            O ka oneone kahiko mawaena o Rusia a me Enelani e pili ana i ko laua mau palena aina ma Afeganitana, aole i holopono loa; a he wahi hopohopo iki, ina paha e kaulike ole ko laua manao ma keia mea, alaila, e wanao'a hou ana ka laua mau elau pu no ke kaua.

            He kaua hahana mawaena o ka lahui Alabia a me na paele  Soudana malalo o Kenela Osman Digma, a ua lanakila na Arabia me ke kipaku loa ana i ka poe Soudana mai ka hookokoke ana aku i ko lakou wahi e hao wale ai i na waiwai.  Aole no paha e poina ana ka lehulehu, o keia Osman Digma, oia no kekahi ahikanana ikaika loa o ke kaula El Mahdi i kela au kaua o na Enelani a me ua kaula nei ma Aigupita.

 

Ka Ona. --- Ka Limakoko. --- Ka Opiuma.

 

            Mai ka makamaka maikai o Waikapu, Mr. John Wailaahia i hoike mai i keia mau nuhou malalo iho :

            NO KA ONA ---- Ma ka la i o keia mahina, ua ike aku la au ma kauhale kumakahiki o Waikapu, Maui nei, he elua mau kanaka ua ona i ka rama, ua hemo na kapa o luna, a e hoopuka ana i na huaolelo pelapela me ka kukahalake ana iloko o ka hale.  E nui ana ko laua leo, e kipaku ana i ka poe o loko, e lelele ana i o a ianei, a he ku maoli i ka hilahila ka laua mau hana.  Alaila, ike aku la au i kekahi o laua i ka lalau ana aku i ka ipuhao bipi a kekahi kanaka e kupa ana a paki aku la i ka lepo; lele liilii ka io bipi.  Aneane hoonui loa ia ka haunaele, aka, ua papa ikaika ka luna nui a e ole ia hamumu mai ai.

 

            KA LIMAKOKO. ---- Ma ia la pula no, i ka pule au a hoi mai, a komo ma ka hale o Kahakauila me kana wahine.  No kekaho wa pokole a'u i hui pu ai me laua, hoi mai la ka laua kaikamahine, o Inoaole kona inoa; pane aku la kona makuahine :  "He wahi kii maikai hoi keia."  Ma ke ano hoomakeaka keia pane ana aku; i kela wa nae, wehe koke ae la ke kaikamahine i kona apo ili i kaei ia ma k@na opu a hili aku la ma ke poo o kona makuahine.  Pa aku la ke poo i ka hao ami o ke apo e hoopaa ai a puka iho la ke poo.  O ka loa o keia hao ami he elua iniha, hoo kahi iniha ka laula, hapawalu iniha ka manoanoa.  O ka nui hoi o ka puka ma ke poo he elua iniha ke akea, hapalua iniha ka hohonu, a ua ku maoli no i ka manaonao oiai ke koko e iho makawalu ana ma na papalina.  Ke waiho nei malalo o ka lapaau ana.

 

            KA OPIUMA. ---- He halekuai opiuma ko Waikapu nei no Lamikana pake.  Ke kuai akea nei me na pake a koe ke kanaka Hawaii, aka nae, he haohao ko'u i ka lahea mai o ka maea opiuma ma kekahi mau home Hawaii, a hoomanao iho la au, malia aia mao ka uwahi, he makole koonei.  Ua hiki nae hoi, ia lakou auanei paha e pahu'a ai ka mana o ka olelo a ka Buke Hemolele, "o ka mea i hanaia ma kahi malu, e hoike ia no ia ma ke akea."  Ke piha loa mai nei keia apana i na hana ino daimonio he nui a me na luai pele.  Aloha ino o Hawaii; e lilo anei kuu one hanau i punana nalo hope-o?

 

He Makana mai ka Moi aku.

 

            Ua hoouna aku ke alii ka Moi he mau kii nani a me na akua kii kahiko o Hawaii nei ma ka lima o Mr. F. I. Clarke i Kapalakiko, he makana Nana i ke kula ao Akeakamai o ia Repubalika.  He mau kii lehulehu loa ka i hoounaia aku no lakou na hooia kupono i ike nui ia ma na moolelo o ia au kahiko i kakauia e ka huli aina nui Kapena Kuke a me na aweawea hoomanao no hoi a ka poe i mahui wale no ia au.

            Ua mahalo nui ia ka makana a ka Moi a ua apo ia mai me na hoomaikai he nui.  I ka wa a ka Moiwahine Kapiolani i hoea aku nei ma Kapalakiko, ua halawai pu oia me Mr. F. L. Clarke, ke elele i hoouna ia aku no keia mau makana.  He elua haneri a oi na kii mai na kii pepa i pai maoli ia a na kii laau.  Ua lohe wale ia e hala loa aku ana keia mau kii no ka hoikeike nui e malama ia ana ma ke kulanakauhale o Parisa i keia makahiki ae.

 

He Mano nui i ikeia.

 

            Ua loaa mai nei i kekahi hui lawaia o Amerika he mano nui nona ka loa he 35 kapuai, a o kona kaumaha he uni tausani paona a oi.  Ua paa keia mano maloko o ka upena ma na kapakai o Sana Mateo, Kaleponi, oiai ka upena e waiho ana ma ka opu o ka moana no kekahi mau hora loihi.  I ka wa ahiahi, oiai na kanaka e liuliu ana i ka huki i ka upena, ua ikeia kekahi mea ano e iloko ma o ka wiliau mimilo o ke kai.  I ka huki ia ana ae keia eia ka he mano, a mai ka wa i paa ai keia mano a hiki i ka wa i huki ia ai iluna, ua like me 24 hora ka loihi a he kulana nawaliwali loa kona.  Me ka hana nui i huki ia ai keia mano a kau ma ka oneki o kekahi moku lawaia, a ua hoomaopopo ia ke anapuni o kona kino aia ma kahi o ka iwakalua kapuai.  O ka mano nui hookahi keia i ike ia a i loaa ma na kapakai o ka moana Pakipila; he mano ai kanaka e maona pono ai kona opu no eono mau kino kanaka.  Ua haliia oia no Ceniral Park, Kapalakiko kahi hoikeike nui, a ua oleloia, ua hiki inoino i na lio eha ke huki.

 

Ke Aloha i na Holoholona.

 

            Ua make mai nei o Mr. Beniamina Mua ma ke kulanakauhale o Berelina, Geremania, a he kanaka hoi i paa kona aloha i na holoholona ke hana ino ia lakou.  Ua oleloia, mamua o kona make ana, ua hana iho la oia he palapala hooilina paa e uku ia kela a me keia makai o ke kulanakauhale he hookahi dala pakahi no ka holoholona i loaa aku e hana ino ia ana, a ke ahewaia ka mea hana ino imua o ka aha hanawai.  A e like me ka nui o na holoholona e loaa ai i ka makai, pela ka nui o ke dala e loaa ai iaia---he hookahi dala no ke poo.  He mau wahi huaolelo poko le ka i kahakaha ia ma ua palapala hooilina la penei:  "E like me ke kanaka puuwai ole, ke waiho nei au i ka'u dala no na holoholona."  Ua hookoia kana hoohiki ma ka waihoia ana o kekahi huina dala i aneane e 100,000 ma kekahi hui kokua a pale i na hana hoomainoino maluna o na holoholona.

 

Ua Hookeia ka Hoopai.

 

            Ma ka la helu 15 o keia pepa o ka la 9 o Aperila, ua hoopuka aku makou i ka hana a ke alii Suletana o Moroko ma Aferika no kona kau kanawai ana i ka poe puhi paka a me inu waiona ma kona aupuni.  Ano mai nei ua hookau aku i ka hoopai ikaika maluna o kekahi i loaa pono aku e puhi paka ana, a o ua hoopai la oia ke oki ia ana o kona mau lehelehe.  Ua noi ikaika na makaainana a me kekahi hapa o na 'lii i ua Suletana la e hoololi ae i kana hoopai maluna o ka poe puhi paka a me ka inu waiona, a ua uwalo aku iaia e hookuu i ka lawehala i uhaki i kona kanawai no ka hewa mua, a no ka lua o ka hewa e hoopai ia oia, aole nao i ae ke alii, a wahi ana, "ke hooko nei au i na huaolelo a kuu waha i hoohiki ai, a e hooko au ano."  Na ia hoopai ia ana nae i hooi aku i ka weliweli ia o ka paka iwaena o na kanaka.

 

            He kuikahi hoa'loha mawaena o Kina a me Potugala i hoopaaia.

 

He Puaa Hanau Eepa.

 

            Ma ka Poaha Aperila, 28th, 1887, ma Kawela, Hamakua, ua hanau mai la kekahi kumulau puaa i na keiki puaa he----ka nui, a mai o kekahi o keia ohana puaa liilii i loaa aku ai keia puaa eepa, penei ke ano:  He kino puaa, a malalo o ka Hooleina moka he ope'a wahine, a malalo iho he mau ope'a kane.  O ka mea nana keia puaa o Kano@ he kupa a he kamaaina no Kaewla nei.  Ke ola nei keia puaa eepa a hiki i keia la.  Kupanaha na hana a ke Akua, he mea oiaio, aohe mea hiki ole iaia.              S KAWAIOULU JR.

 

He Mai Pake ma Louisville

 

            Ua loaa aku kekahi haole ma Louisville, Amerika, nona ka inoa o Mr. John Hastings, ua loaa i ka mai pake (lepera).  He haole keia i noho loihi ma Honolulu nei a i kamaaina no paha i kekahi poe, a he kanakolu ona mau makahiki a oi.  Ma kona ninau ia ana pehea la i loaa ai iaia keia mai hookaawale ohana, ua pane aku oia mai Honolulu aku nei.  Ua laweia oia ma halemai no ka lapaau ana, a no ka hopohopo pu ia no hoi o lawe ae oia i kona ola me kona lima ponoi, oiai. ua lehulehu ka poe i loaa i keia mai a i ike ia ko lakou hana naaupo ana.  Wahi a lakou, "e aho ka make ana."

 

Ka Hipa a me ka Manu Koraka.

 

            Aia he wahi hipa e ai mauu ana ma ke kula no kona paina kakahiaka, a ua ikeia aku kona ohohia loa i na lau nahele i hoopihaia ai kona opu pololi, oiai kona huelo e hoike mai ana i kona hauoli palena ole ma ka owiliwili ana. a o kona puu hoi e hoike mai ana i ka mikololohua o kana mea ai.  Iaia nae e nanea ana a e hoonuu ana i na momona o ka honua, aia hoi lele mai la kekahi manu koraka mai ka lewa mai a kiko iho la kona nuku ma ke kua o kahi hipa me ka hemo pu ana ae o kekahi mau hulu.  Ua hoehaeha loa ia kahi hipa i kela manawa a holo pupule aku la oia mao a maanei me ka uwe alala ana.  No kekahi manawa, ike ae la oia i ka manu koraka e kau ana maluna o kekahi lala laau a pane ae la iaia:

            "E ka holoholona i kulike ole kou kulana me ko'u, pehea la oe i lele mai ai a lawe aihue aku i kekahi o ko'u mau hulu me ka loaa ole aku o kekahi apo no mai ia'u aku?"

            Pane iho la ka manu:  "Ina ua minamina loa oe i kahi hulu iki i lawe ia mai nei e a'u, pehea hoi oe i minamina ole ai i kou hulu a puni kou kino e ako ia mai e ke kahuhipa a e hookuu olohelohe wale no ia oe me kou ili wale no?"

            "Ua naauao kau pane," wahi a kahi hipa, "ina nae oe i hoonaauao ia i ko'u wa e hoolohelohe ia ai.  A i ole, ina paha ua ao ia oe i ka loina o ka ako ia ana o ko'u hulu, e like me ka upa a ke kanaka kahuhipa i hoehaeha ole mai ia'u, mamua o kou nuku.  He nui kana, aka, ua hoopomaikai ia mai au, a he iki hoi kau, a ua hoehaeha mai oe ia'u.  A o ka oi loa aku o kou hoowahawaha ia, oia kou kii ana mai a lawe aku me kuu ae ole."

 

            MANAO PILO:----Ua like ko kakou kulana lahui me ka hipa, a o kona hulu hoi me ka waihona dala.  A no ka manawa kupono e hoolilo ai ma na mea hoopomaikai, aole ia he mea e hoehaeha ai i ka manao o ka lahui.  Ua like hoi ka manu koraka me ka poe aihue a hana aloha ole.  Oiai o ka wa kupilikii o ka lahui, he wa ia no lakou e hele mai ai a paopao i ko lakou waihona dala, me ka hoehaeha pu ana  A o ko lakou kiko malu ana i kahi hulu iki me ke apono ole ia, he hewa oi loa aku ia no lakou, he hahai, kanawai.

 

S. K. MAHOE,

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

 

He Agena Hooiaio Palapala Kope no ka

Mokupuni o Oahu.

 

He Luna Hooiaio Palapala Kepa Paahana

no ka Apana o Waialua, Oahu.

 

E loaa no ma Waialua, Oahu.                2128 1y.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

ME KE KUAI

 

I KULILE ai me kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi moraki i hanaia mawaena o KALAWAIALII KAHAO & KAHAO kana kane mare o Kaneohe, mokupuni o Oahu, a me Alex. J. Cartwright Jr., i kakau ia ma ka la 25 o Okatoba, 1883, i kopeia ma ke keena kope Aupuni, ma ka Buke 86, ma na aoao 71-72.  Ke hoikeia aku nei ma keia hoolaha, e hooko ana ka mea moraki mai ia mana kuai, mamuli o ka uhaki ia ana o na kumu aelike, oia ka uku ole ia ana mai o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa i oleloia, a ma ia hooko ana, e kuai kudala ia aku ana ma ke Keena Kudala o------ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka-----, la-----, o----- 188-----, ma ka hora 12 awakea o ia la, na aina i hoakakaia ma ia moraki i oleloia e like me na hoakaka malalo iho.

            No na mea i koe, e ninau ia J. M. MONSARRAT, Loio ma ke kanawai.

                                                                        A. J. CARTWRIGHT,

                                                                                    Mea Moraki mai.

            Honolulu, Mei 10, 1887.

            Eia ka aina e kudala ia aku ana :

            O kela apana aina a pau e waiho la ma Papaulukoa ma Kaneohe i oleloia, nona na palena i hoakakaia penei :  E Hoomaka ana ma ke kihi akau makai o keia pili ana i ke Alanui Aupuni a me ka auwai, a holo hema, 31 deg. kom. 167 pauku; hema, 52 deg. kom. 580 pauku pili me ka auwai.  Hema, 35 deg. 30 min. hik. 433 pauku ma na loi o ke konohiki; ak. 44 deg. 30 min., hik. 3 kaul., ak. 16 deg., hik. 584 pauku ma ke kula o konohiki.  Ak. 25; kom. 120 pauku pili me ke Alanui Aupuni a hiki i kahi i hoomaka ai.  Nona ka ili aina o 2 eka, a oia no ka aina i hooliloia aku ia Kalawaialii Kahao i oleloia, mai ia Nahin@ kona makuakane ma o kekahi palapala i kakauia ma ka la 12 o Feberuari, 1880, a i kopeia ma ka Buke 86 aoao 47; oia kekahi hapa o ke Ahupuaa o Kaneohe, kuleana 4452 ia H. Kalama.             2128-41@.

 

HOOLAHA HOU.

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Ape Aina.  Ma ka hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai o JOHN REBELLO, he kanaka noonoo kupono ole.

            Olelo kauoha mamuli o ke noi a na Kahu Malama Waiwai no ke kuai ana i kekahi Waiwai Paa.

            Ma ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a M. A. GONSALVES a me W. C. PARKE. o Honolulu. na Kahu Malama Waiwai o John Rebello i oleloia. e noi ana e kauoha ia laua e kuai i kekahi waiwai p@ o ka mea i oleloia. e waiho la ma Waiohinu, Kau, mokupuni o Hawaii, a e hoakaka ana i kekahi mau kumu ku i ke kanawai e ae ia i laua e k@ai i ua waiwai paa la.

            Ua kauoha ia e hele mai na pilikoko a me ka poe a pau i pili i ua mea la i oleloia. a me na mea a p@a i kuleana i na waiwai la imua o keia Aha. ma ka POAKAHI, ka la 6 o IUNE, 1887, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, ma ke Keena Hookolokolo. ma Aliiolani Hale. Honolulu, ma ia wa a ma ia wahi e hoike mai ai i@a he kumu kekahi e hoopuka ole ia ai ka olelo kauoha e kuaiia ua waiwai la.

            A ua kauoha hou ia, e hoolanaia kela olelo kauoha no ekolu manawa mamua ae o ka la e hooloheia ai i oleloia, iloko o ka Hawaiian Gazette a me KUOKOA, he mau Nupepa i pai ia ma Honolulu i oleioia.

            Hanaia ma Honolulu, Mei 9, 1887.

                                                Na ka Aha.

                                                            HENRY SMITH,

                                                                        Hope Kakauolelo.

                                                    2128-3t

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai o KIHAKAPU (k). o Waialua, Oahu, i make kauoha ole.

            Ma ka waihoia ana mai o ka palapala noi a MOKUMAIA (k) o Waialua, i oleloia, e hoike ana ua make kauoha ole o Kihakapu (k), i oleloia, ma Waialua, i ka la 10 o Dekemaba, 1885, a ma ka la 17 o Iune 1886, ua kauoha ka Mea Hanohano EDWARD PRESTON, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e hoopuka ia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia John O. Davies, a ua make aku o John O. Davies me ka hooponopono ole ana i ua waiwai la, a e noi ana e hoopuka ia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia E. S. Timoteo, o Waialua i oleloia.

            Ua kauoha ia o ka POAKAHI, ka la 6 o Iune, 1887, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, ma ka Hale Hookolokolo, ma Aliioloni Hale, Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia kanoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule maloko o ke KUOKOA, he Nupepa ma Hono lulu

            Kakauia ma Honolulu, Mei 10, 1887.

                                    Na ka Aha.

                                                            HENRY SMITH

                                                              Hope Kakauolelo.

                                                2128-3ts.

 

 AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai o G. W. KEOIKI (k), no Hanamaulu, Kauai, i make kauoha ole.  Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a S. W. KAUANOE (k), e hoike mai ana, o G. W. Keoiki, no Hanamaulu, ua make kauoha ole ma ia wahi ma ka la 27 o Aperila, 1887, a e noi ana e haawiia ka palapala hookohu Lunahooponopono Waiwai ia S. W. Kauanoe, no Hanamaulu.

            Ua kauohaia o ka POAONO, ka la 4 o IUNE, 1887, i ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Koloa, Kauai; a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke KUOKOA, he nupepa ma Honolulu.

            Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, Mei 3, 1887. 

                                                            JACOB HARDY,

                                                            Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

2128-3ts.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

ME KE KUAI.

 

I KULIKE ai me kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi moraki i hanaia mawaena o W. C. AKANA a me HANA P. AKANA kana wahine mare o Waialae, mokupuni o Oahu, a me Alexander Campbell, i kakauia ma ka la 15 o Mei, 1886, i kopeia ma ke Keena Aupuni, ma ka Buke 100, ma na aoao 189---191.  Ke hoike nei keia hoolaha, e hooko ia aku ana ia mana kuai, mamuli o ka uhakiia ana o na kumu aelike ma o ka uku ole ia ana o ka ukupanee i ka manawa i oleloia, a ma ia hooko ana, e kuai kudala ia aku ana ma ke Keena Kudala o E. P. Adams & Co. ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI, ka la 6 IUNE, 1887, ma ka hora 12 awakea o ia la, na aina i hoakakaia ma ia moraki i oleloia e like me ia malalo iho nei.

            No na mea i koe, e ninau ia J. M. MONSARRAT, Loio ma ke kanawai.

                                    ALEXANDER CAMPBELL,

                                                                        Mea Moraki Mai.

            Honolulu, Mei 10, 1887.

            Eia na aina e kuai ia aku ana :

            1 -- O kela apana aina a pau e waiho la ma Iwilei, mokupuni o Oahu i oleloia, nona ka ili he 244 anana kuea, a oia ka aina i hoakakaia ma ke Sila Nui 4428, kuleana 918, ia Upai, a i hooliloia ia W. C. Akana i oleloia e Puu (k) ma kekahi palapala i kakauia i ka la 27 o Feberuari, 1882, i kopeia ma ka Buke 73, ma na aoao 266----7.

            2 -- O kela apana aina a pau e waiho la ma Kaluamoo, ma Waialae-iki, mokupuni o Oahu, i oleloia, nona na palena panei :  He 1/2 pa hale.  E hoomaka ana ma ke kihi akau o keia mahele, oia hoi ke kihi hikina o ko Pakiai mahele, e hele ana ma ka hema 40 deg.; hikina 17 1/2 kaul. pili me ke kula o konohiki.  Alaila, hema 56 deg.; kom. 1,30 kaul. me ko konohiki, Ak. 40 deg. kom 1.17 1/2 kaul. me ko konohiki a i ke kihi hema o ko Pakiai mahele.  Alaila, akau 56 deg. hik. 1.30 kaul. e pili ana me ko Pakiai mahele, a hiki i ke kihi mua, a maloko o ia apana he 152-1000 eka a oi iki aku a emi iki mai paha, a oia ka aina i hoolilo ia ia Hana P. Akana malalo o ka inoa Hana P. Uilama, ma kekahi palapala i kakauia ma ka la 1 o Ianuari, 1877, a i kopoeia ma ka Buke 48, aoao 482.

            3 -- O kela apana aina e waiho la ma Puulena, Manoa, mokupuni o Oahu, i hoikeia, nona ka ili he 20 eka, a oia ka aina i hoakakaia ma ke Sila Nui 101 ( awarded ) ia Kulani, kupunakane o W. C. Akana i oleloia, a ua hoolilo ia ia W. C. Akana i oleloia e Kahawaii ma kehahi palapala i kakauia i ka la 7 o Sepatemaba, 1885, i kope ia ma ka  Buke 7, ma na aoao 190--1.

                                                                                                2128-3ts.

 

HOOLAHA.

 

E NOHO ANA KA LUNAKANAWAI Kaapuni.  Apana Ekolu, H. P. A. e hoolohe i na hihia i hoohalahala mai na Aha Apana mai penei, ma Hookena.  Kona Hema, Poalua Mei 31th 1887, ma Keauhou-kai, Kona Akau, Poaha June 2d 1887, ma Waiohinu, Kau i ka Poakahi, June 6th 1887.

                                                                                    F. S. LYMAN

                                                            Lunakanawai Kaapuni.

            Hilo, Hawaii, April 27 1887.                                      2127-3ts

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.

            Ma ka waiwai o KAHOOKANO (k), no Lanihau, Kona Akau, Hawaii i make.

            Ua heluhelu ia a na waiho ia ka Palapala Noi o J. Z. WAIAU, e noi ana e hoonoho aku iaia i Lunahooponopono no ka waiwai o Kahookano (k), no Lanihau, Kona Akau, Hawaii, i make kauoha ole:  Nolaila ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka POALIMA oia ka la 3 o JUNE, 1887, i ka hora 10 kakahiaka me Keauhou-kai; Kona Akau Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la me na mea kue ke hoike ia.

                                                                                    F. S. LYMAN.

                                                            Lunakanawai Kaapuni.

            Hilo, Hawaii, April 27 1887.                                      2127-3@

 

NA HOOLAHA HOU.

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono Waiwai.

            Ma ka hana o ka Waiwai o ESTHER WAHA, o Kona Hema, Hawaii, i make kanoha ole.

            Ma ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike a Rev. ALFRED WILLIS, Lunahooponopono o ka Waiwai o Esther Waha i oleloia, e noi ana e aponoia na hoolilo he hoolilo he $174.20, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $176.15, a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea.  a e kanoha ia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma kona iima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ia oia me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.

            Ua kauohaia o ka POAKAHI ka la 13 o IUNE, 1887 ma ka hora 10 kakahiaka, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na Papa Hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila. e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la: a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia.  A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e paiia maloko o ke KUOKOA, he nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu. i ekolu manawa mamua ae o ka la i oleloia no ka hoolohe ana.

            Kakauia ma Honolulu, i keia la 4 o Mei, 1887.

                                                                        Na ka Aha:

                                                                        HENRY SMITH

                                                                                    Hope Kakauolelo.

                                                                        2127-3t

 

MA KE KEENA O KA LUNAKAnawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Waiwai o AHIA (k), no Kau, Hawaii, i make.

            Ua heluheluia a ua waih@ia ka palapala noi a J. K. NAEOLE, ka Lunahooponopono no ka Waiwai o Ahia (k), no Kau, Hawaii. i make kauoha ole, e noi ana e apono ia kona hoike hope, a e haawi ia aku ka waiwai i na hooilina, a e hookuu aku iaia mai kona noho ana i Lunahooponopono no ia waiwai.

            Nolaila, ua kauohaia na mea a pau i pili, o ka POALUA, oia ka la 7 o IUNE, M. H. 1887, i ka hora 9 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la me na mea kue ke hoikeia.

                                                            F. S. LYMAN

                                                Lunakanawai Kaapuni.

            Hilo, Hawaii, Aperila 27, 1887.

                                                2127-3ts.

 

MA KE KEENA O KA LUNAKAnawai Kaapuni Apana Ekolu, o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Waiwai o NAUKANA (k), no Lanihau, Kona Akau, Hawaii i make.

            Ua heluhelu ia a ua waihoia ka palapala noi a J. Z. WAIAU, e noi ana e hoonoho ia oia i Lunahooponopono no ka Waiwai o Naukana (k), no Lanihau, Kona Akau, Hawaii i make kauoha ole.

            Nolaila, ua kauohaia na mea a pau i pili, o ka POALIMA, oia ka la 3 o IUNE, 1887, i ka hora 10 kakahiaka, ma Keauhou kai, Kona Akau, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.

                                                                        F. S. LYMAN

                                                            Lunakanawai Kaapuni.

            Hilo, Hawaii, Apr. 27, 1887.

                                                    2127-3ts.

 

            HOOLAHA LUNA HOOKO.

 

            Ua hookohu pono ia ka mea nona ka inoa malalo iho, i Luna Hooko no ka hooilina o JOHN O. DAVIES, o Waialua, Oahu, i make, a e kauoha ana i ka poe a pau he mau koina ko lakou i ka waiwai i oleloia e waiho mai i na hooia i ka mea nona ka inoa malalo, ma Honolulu, iloko o eona mahina mai keia la aku, a i ole pela, e hoole mau loa ia lakou; a o ka poe i aie i ua waiwai la i olelo ia, ke kauohaia aku nei e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo.                                    ROBERT LEWERS,

            Luna Hooko malalo o ka Hooilina o John O. Davies.

            Mei 2, 1887.                                                    2127-5ts.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            O LI MING, ka mea nona ka inoa malalo iho, ka mea hoolimalima i na pono Lawaia Konohiki ma ke kai lawaia o Kaakaukukui, ma ke awa o Honolulu, ke hoike aku nei, i kulike ai me ka mana i haawiia iaia ma ke kanawai, ke papa a ke hookapu loa aku nei oia i ua kai lawaia la i oleloia no ka malama o MEI, 1887, a mahope aku o ia manawa no ka hoana okoa ana i wahi no kona pono lawaia.  Ke apono aku nei oia i ka poe a pau i loaa he mau pono lawaia no lakou ma ia kai lawaia i oleloia, e laweia hookahi hapa-kolu o ka i-a e loaa ana ia lakou ma ia kai lawaia i oleloia ma Honolulu.               LI MING,

            Aperila 29, 1887.                                            2126-4t

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.

            Ma ka Waiwai o PUANA (k), no Moaula, Kau, Hawaii i make.

            Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka Palapala Noi o KAHIONA (w), e noiana e hooponopono ia ka waiwai o PUANA (k) no Moaula, Kau, Hawaii, i make kauoha ole:  Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka POALUA, oia ka la 7. o JUNE, 1887, i ka hora 10 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Waiolnuu Kau, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la me na mea kue ke hoike ia.

                                                                        F. S. LYMAN.

                                                Lunakanawai Kaapuni.

            Hilo, Hawaii, April 27, 1887.                                     2127-3t

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina,

            Ma ka Waiwai o G. H. KINIAKUA, no Pahala, Kau, Hawaii i make.

            Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka Palapala Noi o SHEM KINIAKUA, e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o G. H. Kiniakua (k) no Pahala, Kau, Hawaii, i make kauoha ole, a e hoonoho aku iaia a Lunahooponopo no ia waiwai.  Nolaila ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka POALUA oia ka la 7 o JUNE, M. H. 1887, i ka hora 10 kakahiaka ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe aku i ua noi la me na mea kue ke hoike ia.                                                                       F. S. LYMAN.

                                                            Lunakanawai Kaapuni.

            Hilo, Hawaii, April 27, 1887.                                     2127-3t

 

HOOLAHA A KA

HOOPONOPONO WAIWAI.

 

            O ka mea nona ka inoa malalo iho, ua koho ponoia i Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o WONG KIM, i make o Honolulu.

            Nolaila o na mea a pau he mau koi ka lakou i ua waiwai la, ke hai ia aku nei e waiho koke mai i ka lakou koi i hooia pono ia malalo iho iloko o eona mahina mai ka la aku o keia hoolaha ana, a i ole pela e hoole loa ia aku no; a o na mea a pau i aie mai i na waiwai la, e hookaa koke mai ma keia keena, ma Alanui Maunakea, Honolulu.

                                                                        WONG KO,

            Lunahooponopono Waiwai o ka waiwai o Wong Kim.

            Honolulu, Mei 5. 1887.

                                                2127-5ts.

 

HOOLAHA I KA POE AIE NO KA

WAIWAI O T. D. LANE.

 

            Ke hoike nei ka mea nona ka inoa malalo iho, ua hookohu ponoia oia i Lunahooponopono Waiwai no ka Waiwai o T. D. LANE, o Lihue, Kauai, i make.  O ka poe a pau he mau koina ko lakou i ka Waiwai i oleloia, ina paha ua hoopaa ia ma ka moraki a ma kekahi ano e ae paha, ke kanohaia aku nei e waiho mai i ka lakou mau hooia kupono i ka mea nona ka inoa malalo iho; ma ka Helu 11, Alanui Kaahumanu, ma Honolulu, iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole e hoole mau ia no lakou.  A o ka poe a pau he aie ko lakou i ka Waiwai i oleloia, ke kauohaia aku nei e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo.

                                                                        F. M. HATCH.

            Lunahooponopono Waiwai o T. D. Lane.

                        Aperila 18, 1887.                                            2126-6t.

 

HOOLAHA HOU.

 

[POO @

ILOKO O KA AHA HOOKOLUKOL@ Kiekie o ke Aupuni Hawai@

            KALAKAUA, ma ka lokomaikai @, o ko Hawaii Pae Aina.  M@

            I ka Hamuku o ke Aupuni @ Hope, me ka mahalo:

            Ke kauohaia aku nei @ R. MITTON, Alias JOSEPH @ ka mea i hoopiiia, ina e @ kana pane i kakauia Hok@ mahope iho o ka hooko ia @ mai imua o ka Aha Hook@ ke Kau o APERILA o@ ia ana ma ke Keena Ho@ Hookolokolo ma Honolulu, M@ ma ka POAKAHI, la @ ana, ma ka hora 10 kakah@ no ke aha la e ae ole ia @ F. MILTON, ka mea h@ mea i hoakakaia iloko @ i pakuiia.

            A e hoihoi mai oe i k@ hoike piha o kau ma@ IKEA:  K@ M@ FRANCIS J@ (Sila.)  Nui o ko ma@ Kiekie ma H@ o Ianua@ M. @ H@

            Ke hooia nie au @ maluna, he kope oiai@ o ka hihia i hoikeia ae @ ua Aha la, e hoop@ i ke Kau o IULAI e h@ laha ia ka palapala k@

            Ikea ko'u lima i keia @

                                                                                    WILLIAM @

                                                                                                            @

                        2124-6ts.

 

AHA HOOKOLOK@ Apana Eha o k@ H@ Ma ka hooponopono Waiw@

            Ma ka hana o ka Waiwai @ STRUSS, o Lihue, Kauai, @ keena.  Imua o ka L@

            Ma ka heluhelu a me @ Palapala Noi a me ka @ H. DEVERILL, Luna@ me ka Palapala Ka@ piliia ka waiwai o H@ i make, e noi ana, e @ $139.55, a e hoike a@ iaia, he $273.00, a e @ kela mau mea, a e kauoha @ waiwai e waiho ana ma k@ kuleana malaila, a e h@ na mau hope mai ko @ ano.

            Ua kauohaia o ka P@ MEI, M. H. 1887. ma k@ imua o ua Lunakanawai @ ka Hale Hookolokolo @ Kauai, oia kahi a me ka @ ka hoolohe ana i ua @ Hoike i oleloia, a o ka p@ e hele mai a hoike i ke kumu @ ko lakou, e ae ole ia ai ua @ hoike mai ai na hoike @ maloko o ka waiwai @

            A o keia kauoha, ma ka @ Hawaii, e paiia maloko o ka @ a me ke KUOKOA, he mau nup@ lahaia ma Honolulu, i ekolu @ ka manawa i oleloia n@ ka hoolaha hope, i elua pule @ hoolohe ana.

            Kakauia ma Koloa, k@ H@ Aperila 22, M. H. 1887.

                                                                                    JACOB @

                                    Lunakanawai Kaapuni A@

                                                2126 3t.

 

AHA HOOKOLOKOLO @ KO HAWAII PAE A@ Hooponopono Waiwai.

            Ma ka hana o ka Waiwai @ a FRANK MOLTENO i m@ ana mai o ka Palapala N@i a @ ike a W. C. PARKE, Kahu n@ ROSE, CAROLINE a me  NA@ FRANK MOLTENO i make, e @ ia no hoolilo he $488@.7@, @ mea i loaa mai iaia he $@ ana e nana a e apono ia kela @ kauoha ia e mahele ia na w@ ana ma kona lima i na mea i @ a e hookuu ia oia a me kona a@ lakou noho ana ma ia ano.

            Ua kauoha ia, o ka POAKAHI. @ o MEI, 1887, ma ka ho@ ma ke Keena ma ka Hale H@ Honolulu, oia kahi a me ka @ no ka hoolohe ana i ua N@ Hoike i olelo ia, a o ka p@ malaila e hele mai a e hoike @ he kumu io ko lakou e ae @ malaila e hoike mai ai na h@ leana maloko o ka waiwai @ ia kauoha ma ka olelo En@ pai ia maloko o ka HAWA@ ke KUOKOA he mau nupe@ ma Honolulu, i ekolu pule m@ nawa i olelo ia n ka hoo@

            Kakauia ma Honolulu i @ rila, 1887.

                                                                                                N@

                        Ikea:                                                    HENRY SMITH

                                                                                                H@ K@

                                                                        2125 4t

 

HOOLAHA HOOKO M@ ke kuai.  Mamuli @ i hoikeia maloko o kekahi Palap@ hanaia mawnaena o MAHA@ waii, a me W. F. WH@ hu, a assign ia ia ka Hakalau P@ pany o Hilo, Hawaii, a ua k@ ki ma ka Buke Aupuni, h@ 46.  A no ka uhaki ana i ka @ ki nei, ke manao nei ka n@ e hooko i kela moraki m@ kudala ma ke akea, i ka ai@a @ ke kumu o ke kaa ole @ moraki.

            O kela aina oia ka hapa o M@ ka aina e waiho nei ma Kau@ ke helu Sila Nui 909.

            (SIGNED)

                        HAKALAU PLANTA@

                                                Mea H@

            E ninau ia D. H. H@ ke kanawai ma Hilo.

            Hilo, Aperila 20, 1887.                                                                       @

 

HALE PAIKII ALANUI N@ I WEHEIA NO EKOLU @ AHOPE IHO O NA @ PONO hou ana i wahi @ wa maikai nl kela a me keia @ pai kii no lakou iho ma k@ hoopaa iho makou e h@ pau e like me keia mala@

            Kii pepa, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6, @

            Kii laoo hale, lumi, hale @

                        $1.00.

            Kii nui 8x10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, n@ $@

                        no ke kakini.

            Hoomaemae a hoolele h@ hiko, ma ia uku hookahi @ pena 8x10 a me ka laau, he $@

                                                                        H. A. LUS@

                                    Helu----Alanui Nuuanu.                                              @

 

AHA HOOKOLOKOLO A@ o ko Hawaii Pae Aina.  M@ ponopono Waiwai.  Ma ka W@ RAEA (w) no Wahiawa, Ka@ oha ole.  Imua o ka Lunak@ ma ke Keena.

            Ma ka heluhelu a me ka waih@ ka Palapala Noi a PELEK@ ponoi o Maraea (w), e hoike ma@ raea (w), no Wahiawa, Kauai, @ oha ole ma ia wahi ma ka la @ M. H. 1887, a e noi ana e haaw@ Hookohu Luna Hooponopono W@ K. MIKA, no Koloa.

            Ua kauohaia o ka POAONO @ MEI, M. H. 1887, i ka hora 10 k@ ka manawa i kohoia no ka h@ la, i mua o ua Lunakanawai la, ma @ hookolokolo o keia Aha. ma Ko@ ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai na mea a pau i pili e hoike mai @ he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia @ la.  A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma @ olelo Hawaii, i ekolu pule ma ka K@ he nupepa ma Honolulu.

            Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Ai@

Aperila 29, 1886.                                                        JACOB HARDY

                        Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

                                                                        2127-3ts.