Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 23, 4 June 1887 — Page 3

Page PDF (1.76 MB)

This text was transcribed by:  Justin Nacionales
This work is dedicated to:  Palani Kelly

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka Nupopa Kuokoa.

Paua e THOS G THRUM ma ka Halepai o @@ H@@ Papua Publishing Company, Kee@@ Ha@pupupono, ma na kihi o Alanui Moimahne me Nauanu.

E h@una muaia main a Olelo Hoolaha ma @ Keona Hooponopono mamua ae o ka hora @ oka awakea o na Poaha a pau. Aole e @@okaa ta Olelo Hoolaha ke laweia mai @@@e@ ka horo i hooikeia maluna. E hoo@imaiku ana makou i kefa rula maluna.

E h@@li mai i na leta a pau a me na kanoha o me ka uka pepa ia KA NUPEPA KUOKOA @@ @@ lulu. Ina e loaa pono ole aku keia pea i kuna poe lawe, e hai mai me ka hakalis @ eakua Keepa.

Oka uku a keia pepa e haawi ai i kona@@luna he umi keneta no ke dala, koe ka @@@@@ Kona, Oahu, a me kekahi mau apana @@@@@pui o ka luhi i ka halihali ana i ka @@@@ma a mau apana, e hooiia ka uku luna.

 

Kela me Keia.

@@@@ la e keau mua ai na kaawai Aneahe i ka wai o na paipu hou i hoo. @@@ ho nei ana alanui Beritania. He @@ka holopono o ka wai.

Ke ono pei na kukui uwila o alanui @@@@@@ i keia mau po, a ke onou ia @@@@@@@ kukui uwila o kekahi @@@@@ae o ke taona nei.

@@@@@ iho ana o Kauka Goto ia @@@@@a i no Europa a e noho ana @@@@@@ a no elua makahiki. Na ka@@@@@ e pani iho kana oihana lapaau @@@@. E nana iho i na hoolaha.

@@@@ eo e ko Lahaina, Maui i ka @@@@@ kulala waiwai a E. Jones e @@@@@nei ina iho no ua mau wai@@@@ke Waiho la i ka malu ulu o @@@ @na boakaka ana, e nana iho i @@@@@ea.

Muka Pooha nei i hoonanea hou ae @ @ keiki paele hoomakeaka Honolulu Maloko o ka Hale Mele hou. I @@@po, wahi hou a na lono, e haawi @@@ana Lekou he anaina hoonanea.

Pake’e ke kino o hkekahi haole paa@@@@ka hale wili raiki o Hapa mai @@@poke hilii ia e ka ili mikini oiai na @@@hana e haloke ana me ke kaukau@@@@@iho, i ka Poaono i hala; he uha @@@h@no ka pakele.

Kehaaheo nei ke kahua pau ahi nui @@@weli o Aperila, 1886 i hala me na @@@pohaku e ku kilakila nei, me he @@e kiai iho ana maluna pono na @@@kilakila o ia mau hale. Aole no i @@@ke moke nei no i ke kupa.

He okolu mau wahine i holo pu ae i @@@ina la Poaha iho nei, ma kekahi o @@@ale o Kikihale ae nei, mamuli o ka @@na mai ia Kamakau, a oiai paa @@ Poke kahua “kilo hoku” ia lakou. @@@pela oia aku la.

Na hoopii ia iho nei o Kikaha e E. @@ Kamaki kela haole hamo puna, ma ke koi poho a @10,000 no ka hoopaa@@ hewa i kona kino, a e hoolohe ia @@@ua koi poho la i ke kau hookolo @@@@@ lulai imua o ka Aha iekie. A ia e puka like mai ai na hihia’koi poho ekua o ka makua a me ke kei’i. Pinapuu lua mai nei hoi.

He oiaio anei nei mau nune hoohiki lele a puni ke kulanakauhale nei no kekalu hana puuwai eleele? Oiai ma @@@ o ia nune wale ia, ke kiai paa ia mai nei ka pa alii me na koa, a ke noii pa ia mai nei na lako pu, poka me pa@@ o ka Ha’e Dute. Aole makou i maino he oiaio ia.

E tausani auanei na mahalo ia oe e Hoke katewa ke Kake o ka Elele no koa eleu loa ma ka hoike ana mai i ka hapaku;e iki o ko ke Kilohana. Kauwa hookale kake. E mea hoi kau i ke kau’ana o nei mau alii; mea ae no o Pauahu puuwai manawalea; a mea ae nio Eona ka lokomaikai. O ka hele ka hel io o na manawalea a huikau—eole hei ke pohihihi. I eleu hou kau, i @@@ena hou aku kau—I.C.

E malamaia ana he kula ku i ka wa @@@ teen E mua Hall, Iane 14—17. E heluheluia me ka wehewehe ana i na Eaisetole o Iakoba, Petero, Ioane a me ko Galatia. E noonooia ma na haiolelo pokole ke ola hou ana o Iesu Kaneo la; ke kumu ka holopono ana, ka powaikai i makemakeia, na makua Ua @@@na kahu Ekalesia a pau a me na leumu kula Sabati a me na Elele e makaena i keia kula ku i ka wa.

Ma ke alanui Maunakea, mawaena o @@nui Moi a me Moiwahine, ma ka Peakolu iho nei, ua ike ia aku he pake @@@ puipui me kekahi wahi pake keiki aaka e nonoke ana i ka hoopaapaa; ua hale ka waha o kahi keiki me ka hoopaka ana he mau olelo oioi ma na olelo @@@ ole he ekolu. Ua maopopo loa keia mau olelo i hoopukaia mai e ko makou Prof. Jack hanu mea hou.

I kekahi o keia pule iho la, oiai ko makou wahi kiu e kamoe ana kona alahele no ka hanu mea hou, ua hoopaiwaia oia, a ninau pu iho la iaia iho: Aawe! E aha ana la kela poe e loloa nei ka a i iloko o kela pa apokopoko hoi na wawae ma ke ano kiei e halo ana; he naho manini paha la? O ke kiloi ia aku koe i ke giana pauda i ka mea pahu. Oiai e lawelawe ana kona lima iloko o ka ekeeke o kona kuka e kiloi aaku i ke dainamita mea make, aka kohi mai la oia i kona lima mai ke kiloi ana aku i ua mea make la, a kamoe aku la ma ke alanui Alakea me ka hokiokio ana.

Lehulehu loa na hoolaha hou e puka aku nei. E nana se me ke akahele oiai he nui ka waiwai no lakou.

Ua loho wale ia mai e malama ia ana he aha mele ma ke kulanakauhale nei ke hiki aku i ka po o ka Poaono ka la i i.

Owai oe e H. Lipine Bolu o Nuuanu Avenue. E hai mai kou inoa ponoi i hoopuka ia kau mau ninau pilihoomana-a i ole pela e kapae loa ia no.

Ua healele iho ke keikiahi Kawananakoa i ke kula nui o Sana mateo a holo aku no Enelani no ka hoonaauao hou maloko o ke kula nui o King.

I ka Poaha nei ke ku ana mai o Iwalani mai Hamakua, Hawaii, mai; ua hali mai oia he heluna nui o na ukana a me hookahi lawehala a ke kanawai. He kahaka aihue lio paha a kuai ia hai.

O ka Poakahi iho nei ka la hoomanao o na puuwai Amerika no na koa i molia ia ko lakou mau ola ma ke kahua kaua huliamahi. Ua kai aku na koa Raipela no ka ilina ma Maemae i ukali ia e ka Hui G. A. R. Ma ka po iho, he mau haiolelo hoomanao i ma lamaia ma ka Hale Mele hou, a ua hoopihaia ka hale.

Lehulehu loa na ohua o ka mokuahi Australia i ka mai ai i ka Poalua nei. Ma keikialii elua kekahi o kakou Keliiahonui a me Kalanianaole, a me kekahi mau kamaaina. O k a heluna nui iho o na ohua, he poe malihini wa le no; he poe lala no kekahi hiu malu, a i holo nui mai nei i ka makaikai. I keia mau po iho nei i haawiia ai he mau anaina hoohanohano no lakou ma ke puhi ohe hulahula, a me ke ahaaina.

Pakele o Palahu, ko Oahu nei kanaka luu aho loa kaulana, mai poino mamuli o ke kahuli ana o kona wahi waa mawaho ae o Kalihi i kekahi la o kela pule aku nei, wahi mai a na lono. Ua hooiaika mai oia i ka hoau ana i kona wahi waa a pae ma Kahakaaulana, a na kekahi puuwai aloha i koku loa mai iaia.

Ke lahea mai nei keia lono, ua lilo hou ae nei ka punana o ka P. C. Advertiser i kona kupunakane mua i hiipoi ai iaia no kekahi wa loihui hala. A ke ole i kuhihewa na lohe, e hoi hou hou mai ana ka Elele ilai;a e pai ai. A i hoi nui io mai oukou ea, haawi iho i ke aloha i ka halau palahalaha i helu ia kona mau la e palahuli ai ilalo.

Mahunehune wale iho no ke ola o kekahi wahine a me ke kauwahi keiki uuku mamuli o ka puiwa ana o ko laua lio kaa me ka holo ikaika ana mai mauka o alanui Nuuanu a hookui ae la me kekahi kaa ohua e ku ana mawaho iho o ka hale humu kamaa o Adler. Na ka haukawewe hoi o keia mau kaa i hoopuiwa aku ka ho kaa waiu, a hao aku la i ka holo nui mai o ka mekeke. Pakele ko laila puulu kaa i ka Poaono i hala.

HAUNAELE NA PAAHANA. – Ua hoike mai o D. I. Wilikoki, Jr., ia makou, he haunaele kai hana ia mawaena o na pake a me na Iapana paahana o ka mahiko o Hakalau. O ka hopena o ia haunaele, oia ka moku ana o ke poo o kekahi Iapana maluna pono iho o ka manawa i ka oo kope; a o ka lima koko hoi ua heo aku la nalo.

ME KA OI O KA PAHI- Ma ka hui mahiko o Onomea, Hawaii i hookala ae ai ka oi o ka pahi a Kaluai k. i ka manamanalima o Kupanaha k, a paka pu ia ae la; e ole ka loaa ana i na lima uwao pakele ai kauwahi paha o kona kino. O ke kumu i ulu mai ai o keia hana lima koko, no ka bia mai no ia e holapu ana maluna o keia wahi kaaka. Manomano no hoi na lima koko o keia mau la- D.I.W.

KA LA II- O keia Poaono ae oia ka la i i, ka la hanai o ka nai aupuni kaulana Kamehameha I ka Nui, a nona hoi ke kiao aka e ku nei ma ka pohai o Aliiolani Hale. E pani ku ana na ipuka o na keena oihana aupuni ma ia la no na hana kulaia. Ma ka Poalima mai bia ka la ro, e malama mua ia ana ne mau beihei ho ma Kapiolani Paka, a i ka Poaono ae e hoopau la ai na heihei.

ME KA OI O KE KOI- Ua koli lihi ae la ka maka koi a ka haole luna nui o ka mahiko o Papaikou i ke poo o kekahi Iapana a moku ae la ma ka aoao akau maluna iki ae o ka pepeiao, nona ka loa he 2 iniha, me hapalua miha ka hohonu; he holo kapakahi ka moku, a penei ke ano o keia poino;Ua hoonohoia keia Iapana e kiaui ka hawai hookuu kol ma kekahi wahi, au ili ae la ke ko kekahi maluna o kekeahi a paa loa me ka haki ana o ka hawai. Hele aku keia luna a huhu i ka Iapana me na olelo ino pu no ka eleu ole ma kana hana i haawiia aku. Ua pono no hoi ia nuku ana, aka nae, no ka puha loa paha i ka ukiuki, kui aku la ua haole nei a hala ka puupuu; alaila hopu iho la oia i kekahi koi a wala’aku la, a pela i loan ai ka poino i oleloia maluna aee. Ua hopuia oia no ka hookolokolo iloko o elua pule mai keia la aku Mei z; a ua ela ia iho nei he @1,000.- J.K.

He mokukaua Amerika ke upu ia aku nei e ku mai ana i keia mau la iho. Pela na lono hohono uwahi pouda.

PAKELE KE OLA-Oiai kekahi kaa nui o ka hotele e hali ana i na ohua maka hanohano o ka mokuahi Australia mai i ke kakahiaka Poalua lei, no ka Hotele Hawaii, ua lapa ae la na lio e kauo ana a hana apiki aku la. I ke peku, i ka owala, i ka lele a i ka holo, hookui ana ua kaa nei me na apahupahu laau o kae alanui a okaoko hilii. Helelei ak helelei mai na ohua oluna: he laki wale iho no ka pakele ana.

HE LOIO LUNAKANAWAI- Ma Papaikou, ua hoopuu ia o Kahinu no ka haalele hana Eia ka mea hilu, ua loaa iaia he palapala hookuu me ke dala maoli e hookaa aku ai ka aie, aole ma ka hana. I keia kanaka e kali ana no kona wa hookolokolo, hoea ana keia Hon + x x x a ninau iaia: Auhea kou palapala hookuu? Haawi no oia me ka manao he loio keia nona; a paa nae i ko iala lima, hui pu aku la me ka loio o na mahiko, iho na namu haole, a hoikeia mai la iaia nei e hou e hana i ka aie a pau me na koma @2.50 Aoie i hookolokoloia, hoopai e no keia loia—J.K.

HOOKOLOHE NA OLOPALA—Ua ikeia ma ka auina la Poalua nei mawaho aku nei o Pawaa he wahi eletuakule me ka luahine e uhoi ana no waho paha o Waikiki maluna o ke kaa, au hele no hoi a hoonoenoe i ka ona o ka wai rama. No ka ona loa o kahi luahine, haule iho nei ilalo o ka papahele o ke kaa mai ka noho iho, a kunewanewa aku la i ke one o Luhi-luhi io no. Aia kahi olomana e kipupu an@ i ke kaula kaohi o ka lio, e painuu ana kahi lima i ke poo o kahi luahine, oiai na wawae e lewalewa ana ma ka aoao o ke kaa, a he hoohilala wale no ka hana. Kahaha! Hookolohe lua nei mau wahi olopala. Hookolohe no kahi elemamakule, a hookamalii no hoi kahi luahine—I.C.

 

Na anoai o na pali mahoe o Hilo.

Ma ka la 8 o Mei i hoopau ia mai ai ko Elena Kamai noho kokua kumu ana no ke kula haole o Onomea, na ka hope lunakula nui o Hawaii nei, ma ke hoopii kue ana a kona hoa kumu iaia he haole no kekahi hewa i maopopo ole. Ma ia la no ua hookohu hou ia aku la he hope hou oia o Mrs. Kauhi o na pali mahoe. He Hawaii oiaio oia, a pela no hoi kona mua i kaiehu ia aku la.

Eia nae hoi ka hooheno a keia makakilo ia oe e puhi palanehe aku ia oe i ka makani o kou waha ma ia olelo imua o na opio e hooikaika ana i ka naauau, a i papahi ia hoi kou inoa ma ka la hoike e hiki mai ana ma ka waha o na makua mea keiki n’e ka olioli piha o ko lakou mau naau.

 

ALANUI KAA AHI A WAILA.

Ua haalele ino mai nei na hoolala ana o ua alanui la i na pali mahoe nei, a aia ke motio la kona alahele no na palena o Koholalele.

E eli ia ana kekahi mau pali a hohonu i hiki ai ke iliwai like ka moe ana o ke alanui hao.

He hoopaapaa mawaena o ke kane mare a kekahi wahine, a me ke puna lua. He komohewa ke kumu o keia. I ka Sabati kea papa leo ana.

D.I. Wailani

He Make Ulia.

Ua make o Akahi (k) maloko o kahi o Mr. J.T. Waterhouse i ka Poaono i hala, mamuli o ka opa pu ia ana o kona poo e kekahi pena pili hao a nahaha kona mau iwi poo. Ma ka noho ana o ke kolonelo nona, ua hooholo lakou i make ma ka ulia. Ua lawe loa ia aku kona kino no ke kanu ana, a eia malalo iho, he wahi moolelo i kakauia nona.

Ua hanau ia o Akahi Uilama ma Waialua, Oahu, i ka la 5 Iulai, 1865 na Uilama (k) me Keakea (w). A i kona nui ana, pa hookomo ia oia i ke Kula Bihopa, ma Waialua, he Ewalu makahiki ka loihi; a ua loaa iaia ka naauao.

He keiki oluolu a akahai oia, he keiki hoolohe a malama i na kauoha a na makua a me na Kumu, he keiki mikiala ma ka hana a he hoopono, he lala oia no ka Ahahui Opiopio Imipono Kristiano o Waialua, a ua hookomo ia ma ka hoike manaoio no ia Ekalesia, a he 5 Malama i noho mai ai oia ma Kalihi.

A ua loaa iaia na ulia poino a make aku la oia ma Honolulu, Oahu ma ka la 28 o Mei, 1887. O ka nui o kona mau la he 21 Makahiki a oi.

He lala oia no ka Ahahui hoole waiona o Kalihi, a me Moanalua, a he haumana hoi no ke Kula Sabati o ia Ekalesia. He hoa lawelawe pu iloko o Kristo.

E ike ia na manao aloha o kona mau hoa Kula Sapati malalo nei.

O MAKOU o na hoa haumana o ke Kula Sapati o Kalihi, a me Moanalua. Mamuli o ka lawe ana o ke Akua ka Makua Mau Loa; i kona waiwaia makamae o ka Uhane. Ma ia mea ua ili iho ke kaumaha maluna o makou kona mau hoa Kula Sapati. Notaila, ke ku pu aku nei makou e paiauma pu me kona ohana iloko o ka walohia a me ka mokumoku ahua o ka manao luuluu.

A ke noi ae nei ka leo o ka makou mau pule i ka Haku, e hoomama mai iona manao ehaehe a me ka kaumaha o kona Ohana. Nekamea. e loaa ana iala he maha ma kela ao. O makou iho no me ka oiaio Ma o ko makou Komite @@.

S. Paaluhi

W. K. Awihi

 

HOALOHALOHA

( Mai ka Ahehui Kule Sabati e Waiohinu, Kau, Hawaii. )

I ka makuahine maikai a aloha. Mrs Laiana, a me ka ohana i hooneleia i ka makua ole: Aloha.

Ua loaa ia makou ka lono kaumaha e hoike ana ma ka la 6 o Okatoba, 1886, ua oluolu i ka mea Mana Loa ka lawe ana aku mai keia ola ana i ka Makua maikai a oluolu. I. Laiana, a ua hooneleia ka ohana i ka makua ole, na makamaka i ka hoaloha a me na Kula Sabati i ka haku me ahonui.

Ua noi oia i kona, Haku, ua pau kana hana, kona unuhi ana i na haawina Kula Sabati maikai, kona haku ana i na mele no ka pono o na uhane, ana i kakau iho ai: “Kuu one hanau e; Kuu home kulaiwi e.” A ke noho la me ka hoonaniia imua o ka Makua Ma ka lani me na anela maikai, e hosana mau ana i ka wa pau ole.

Nolaila,  o makou o na Kula Sabati o ka mokupuni o Hawaii, ma o ko makou komite i koho pono ia; a i hoike no ko makou aloha, minamina, a hililinai no kana mau hana ku i ka pono a me ka maikai, ke komo pu aku nei me oe, na keiki, na moopuna, e auamo pu i ke kaumaha, ka luuluu no ka hoomanao mau ana i ka Makua i hala e aku ma kela aoao.

A ke pule nei makou i ka Makua Mana Loa e hoomama a hooluolu mai i kou kaumaha, na keiki a me na moopuna, i pau ae na ehaeha e hoomokumoku ana i ka manao. Pela auanei ke Akua e kokua mai ai ia kakou.

O makou me ke aloha. Na Komite, J.H.S. Martin, S.B. kaalawmaka, S. Haluapo

Waiohinu, Kau, Maraki, 5, 1887.

 

He wi maopopo keia o na Pupule.

Aia ma ke ahiahi o ka Poalua la 31 Mei i hala, ua hoea ae he mau lono oiaio, mai kekahi makai kiat Pupule, ma Kalaepohaku ae nei nona ka inoa o Kealalaina; penei kana hoike. He wi maopopo keia o ka aina o na Pupule, oiai ekolu wale no wahi loi ai i koe o ka lele no ia i kuahu a Olopana. Nola ila ua ike iho nei ka Luna nui o na Pupule ua koe uuku kahi pono ai no lakou, a hoopau aku la i ka haawina ai i maa mau i na makai, oia hoi he 50 paona poi no kela a me keia makai no ka hebedoma.

Ua hoike hou ae keia makai i ke akea ua hopii aku o W. Olo imua o ke Kuhina Waiwai no ke noi ana e hoopii hou i ka uku mahina o kona mau makai kiai, no @25 dala no lakou pakahi. Hooholoia ke noi malalo o na kumu oiaio he Wi.

Nolaila wahi a na kamaaina o keia uka e hoike ana, akahi no lakou a ike i ka nele i ka ai oo ole o na aina pupule i keia wa, elima no mahina o keia o ka pau no ia o keia mau eka kalo i ka amu ia.

Ikaika wale- i ka wa e noho Luna nui ana o W.B. Wright no na Pupule aole mako@ i ike ua wi na pupule i kona au e ola ana he kanaka imi oia i na hana mawaho ae i pono kuokoa nona iho, oia kona ao ana i ka naauao ma keia kahua no kekahi mau makahiki loihi ana i lawelawe ai. He nui na Pupule ia wa ma kahi o 80 a oi ae a e noho ana lakou me ka makaukau i na wa a pau me ka piikia ole. Ua hoike hou mai keia kiai i ka huina nui o na pupule e ola nei i keia wa he 60 a oi ko lakou nui.

Ua telepona hou mai ua kiai nei ia’u e hoike ana i kekahi hana pono ole i hana ia ma kahi o na pupule a ua kipakula aku ka mea hewa. Ma ke kakahiaka o ka Poalua la i Iune ua pepehi ae kekahi makai kiai nona ka inoa o Mai i kekahi mau pupule, e alualu ana oia e uhiu me, kekahi pauku laau, pa akula nae ka Launa @@u a ka lokoino ma na wahi apaa o ko laua mau kno, a uwe ae la ma kaohoohanui e kahea ana e kokua! E kokua! Make maua i ka pepehi ia-e! e@@oole ku ana na kokua e ka eleu a pa@ele iho la. A i ka nana pono ana i na wahi i ehu o keia mau pupule ua puu ka make a me ka ihu o kahi Nika pe a po kena ina he kanaka. Aloha mo: Ua kipaku ia oia, o ke kum no ka ona o keia makai i emoe @ini ana i inu ai a o ke koena ua haawi aku oia no kekeahi poahao hana o loko o @@@ laua.

D.K Kaalo’a

 

Kapaiaina-uke Iune 2, 1887.

O ka mea mahiai, e martaoia, o na mea kanu a pau o kona kihapa, he mea nui ia iaia, a e like kona malama ana ia lakou pakahi a pau, aole hoi e minamina i kekahi a hookuu wale i kekahi, he mea ino ia no ke kihapai; pela no ke kane a o ka wahine paha, e liko ko laua aloha maluna o na keiki a pau, a e like hoi ka malama ana; aole pono e mailani i kekahi, a hana ino hoi i kekahi a hoohemahema paha; he mea ino no ia no ka noho ana ohana ana. ( Maha paha, pela kahi mau makua, ina pela, alaila e aho e kaulike ka pono. )

 

KA MOOLELO KAHIKO O

ENELANI.

Unuhiia ao ka Nupepa Kuokoa.

MOKUNA N.

ENELANI MALALO O HENERI I. I KAPAIA KA HAUMANA MAIKAI

MAKE iho la o Maude ka Maikai, ka wahine a Heneri ke alii, make aku la oia peko o ke aoha nui ia e ka Lihui Nomana me Farani, kamanaolana hookahi a ia mau lahui i noho makaainana aku ai e hoomalu @ mai. Emoole ua halao’a ae la na lako kaua a keia mau lehui e kue ana ia Enelani a me kona alii Heneri, no ko lakou manao ana he au ike ole ia aku ia o ko lakoa pono, oiai na onene hoo kahe koko e holapu ana iwaena o ka aina a palahalaha loe aku iwaho iloko o ia mau la.

Ike koke iho la ke alii Heneri aobe ona mau koo ikaika hou ae e ko ai kona iini nui i hoike ia ma ka pule i hala. Ua pahemo hou aku na kanaka ana i apuhi wale ai a me ka lehulehu i hoehiki ia e lilo i poe mana nui malnna o ka aina, ke dala me ka waiwai no kekahi manawa i hoopaa ia, a i hala hope me ka hooko ole ia. Ua hookahe koke ia kekahi mau koko kaikahi i kumu hoonana no ko lakou mau inama, a ua emoole no hoi ko ke alii hoomalu ana i keia hookable koko malani mamuli o kana mau hana apuhi houi like me na la i hala i hooi loa ia ae na apuka ana. Emoole ua maluhia koke ka aina, a noho mana hou ko ke alii keehina hoomalu maluna o na kanaka hoala kaua. O ko ke alii hoomau no nae ma na hana kipe a apuhi ana, aole ia i haule. Ua oia mau a ua hoopuipui ia kona aoao e na kokua malalo o keia mau hana.

O ka hana mua nae a ke alii mahope iho o ka maluhia ana o ke kaua, oia kona hooko ana i kona iini nui e lilo kana keiki Wiliama i pani hakahaka a i alii no Enelani, a e hoohui mua ia laua ma ka mare me ke kaikamahine a ke Kauna o Farani i hoikeia i kela pule i hala. No ka mea, o na hoohiki a Heneri imua o ua alii Kauna la no ka waiwai a me ka hoolili i mana nui maloko o ke aupuni ua hooko ia, a koe hoi keia hoohiki akahi a hele aku no kona hooko ia. O kahi noho o ke kaika mahine aia iloko o Nomana, a o Heneri hoi me kana keiki, aia no i Ladana kahiko ko Enelani puuwai ponoi. Nolai’a i kekahi wa pono haalele iho la ka huakai alii ia Ladana a holo aku la no Nomana.

Hoea aku la ka huakai a ke alii no Nomana a lawelawe koke iho la i na hana pili i ka mare o na ‘lii opio. A he mea hauoli no hoi ia i ke alii Kauna i ko Heneri hele ana aku e hooko i kana olelo paa, a me ka hapai pu ana ae iaia ka makua o ka puu pua nani o Farani e hoolaa ia ana i Moiwahine no Enelani ma kona ano he makua alii a mana nui iloko o ke aupuni. Aka, he hauoli moewaa wale no ia ona a pela pu paha me na mea a pau i komo ma ia haawina hookahi. Ae, he oiaio loa ia.

No ka mea, ma ka la 25 o Novemaba i ka makahiki 1120, lalelale iho la ka huakai alii no ka hoi ana i ka home a e hali pu aku hoi i ka ui opio o Farani no ka hoohui ana ia laua ma ka mare. He huakai nui keia i hoomakaukau ia no ka ukali ana aku i na ‘lii opio. I ka makaukau ana o na mea a pau no ka huakai huli hoi, hoea mai lai he kapena moku imua o Heneri a pane aku la:

“E kuu haku, ua ukali ia kou makuakane e ko’u makuakane maluna o ka moana a hiki i kona make ana; he hookele moku kaulana oia nana i alakai aku i ka huakai kaua lanakila a kou makuakane no Enelani a lawe pio ae la ia aupuni me ka loaa ole o na poino. He mau kapakai pukoa ko Enelani nana i hoopoino nui i na moku, a o ko’u makua wale no ka mea kamaaina ma ia mau wahi poino, ka mea hoi i luai mai ia ike iloko o’u kana keiki nei a hala aku la ia i ka make. Ano ke noi nei au imua o kuu haku ihiihi, e loaa ia’u k@ hilinai ia no kou hoi ana i ka home maluna o ko’u moku i kapaia ka moku Keokeo, nona na kanaka aukai wiwo ole he kanalima.”

“Ua minamina loa au,” wahi a ke alii, ‘oiai ua hoolawa ia ka’u huakai huli hoi me kekahi moku nui okoa; a no ka mea hoi, aole e hiki @a’u, ka mea i kokoke loa aku i na paepae kapu o ke Akua ka mea maluua ae, e holo pu me oe ke keiki a ke kanaka i honau mai ai na ka makua i ukali mahope o ko’u makua akua. O ke keiki alii a me kona poe a pau ke holo maluna o kou moku Keokeo.”

He mau hora pokole mahope iho o keia kukai mawaena o ke kapena aukai me ke alii Heneri, kau ae la ke alii ma kona moku i hookaawale ia a ho’o aku la me ka haalele ana iho i ke keikialii me kona poe a pau no ka holo aku maluna o ka moku Keokeo. Ke holo la ko ke alii mau moku ma ka moana me ka makani aheahe e pupuhi ana no Enelani. A ma ke kakahiaka o kekahi la ae, ku aku la lakou i ka aina. O ke alii Kauna o Farani kekahi maluna o keia moku a me kana kaikamahine.

Aole i pau.

Healaia ma@@a Haeweliweli ana.

Laweia ae la@na kekahi halemai o Piladelepia, Amerika, he keiki aa nona na makahiki he 17, a i hali ia oia malaila no ka lapeau ana i hiki hou iaia ke kamailio. He keiki leopaa paha kekahi kapa ia ana nona. I kona wa he 11 makahiki, he hiki no iaia ke kamailio, aka, no eono makahiki hou mahope, paa lea iho la kona leo, aole e pane i heokahi hea@@@@ he lohe naw kona, koe ke kamailio ana. Ua hoao ia oia ma na ano a pau me ka manao ia he apuhi wale no kana hana, aka, ua hoopau wale ia na hoao ana mahope iho o ka hala ana he eha makahiki.

Iaia ma ka halemai, ua nana @@kauka aole hiki ke hoola a ua @@@@@ pine ia na lapaau nona aole nae he hiki. Hala ae la he mau makahiki hou, ane pauaho na kauka, nolaila, hookahi hoao ana i kee e hooweliweli  iaia; malia o makau a hooikaika e kamilio.

Hawanawana aw la kekahi kauka i kekahi me ka leo ikaika e lohe ai ka mea pilikia oiai laua e ku ana ma ka aoao o kamoe; “Eia wale no koe ia kaua; o ka mua, e kukuni i na aa o ke alelo me ka hao wela; a i pono ole, e oki kaua i kona alelo a noii pono.”

“Kahaha,” wahi a kekahi kauke, “hiki hou ole auanei ke hoopaa i ke alelo, oiai ua moku aku la”

“E loaa hou ia kaua he malamalama ma keia ohana lapaau;” wahi a kekahi kauka. “E ike iho kaua pela ka i paa ai ka leo; hoea hou mai ua kanaka leo paa, ua ike kaua i na loina e lapaau ai. Hiki no ke make keia keiki, no ka mea aohe ona leo e hiki ke hai aku i kona mau makua na kaua i oki knoa kumu i make ai.”

Ua pono ae la keia i na kauka hoomeamea, kauoha koke laua i ke kauwa e lawe mai i ka hao wela enaenal eia ke keiki ke oni nei me ka haawi ana i kekeahi mau hoailona aole ona makemake e make a e kuni ia i ka hao wela.

Aohe nae he nana ma@ laua; hoea mai ke kauwa me ka hao wela enaena, paa ae la kekahi kauka i na lima o ke keiki me ka ikaika, ke kauwa hoi ma na wawae a o kekahi kauka ma ka wana me ka hao wela ma kona lima. Kupaka ae la kela, aka hahani aku la ka enaena o ka hao wela ma kona mau papaliona; a pela no a kokoke ma ka waha a i ka opa ia ana  ka waha a kokoke loa ana o ka hao wela ma kona alelo, poha ae la ka leo mai ke keiki mai, “Uoki! Uoki! E na kauka, ua hiki ia’u ke kamailio.” Pela i ola ai koia aa ma ka hooweliweli ia. –Y.C.

E kiai me ka makaala loa i na waihona mea ai, i ole e ai pu me ka mea ino, pela hoi, e kiai me ka malama pono loa i ka ohana, i ole e noho pu me ka naunaele.

 

HOOLAHA KUMAU.

 

MRS. THOMAS LACK,

HELU ST. ALANUI PAPU.

MEA KUAI A LAWELAWE I

NA

Mikini Humuhumu na Aaha, a nui wale Aku

HE AGENA KU AI NO NA MIKINI

White, New Home,

Davis, Crown, Howe,

Me Florence,

Na Kui Mikini o na

ano a pau a Howard,

Na pepa ana lole o

na ano a pau, a me

kela keia me a

NA LOPI MIKINI A KALAKA.

HE AGENA KUAI I NA

Pu raifela, Pu Panapena, Pu ki manu,

na Poka, Lu, Pauda, Kukaepeie.

NA KAPUAHI AILA MAHU

Mai ke nui a ka liilii.

Ma ka lawelawe nui ana o’u i ka han. Lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku, u makaukau au e hooko kaulua ole i na kauohi a pau.

O na kauoha mai na mokupuni e hooko@hnia.

2082-ty

 

PACIFIC HARDWARE COMPANY

Na hope o Dilinahama Ma.

Mau Mea Kuai Lako Hao

Alanui Papu, Honolulu.

 

WILLIAM McCANDLESS

HALEKUAI BIPI O WILIAMA MA KALALENA ma Ulakoheo, Na ano Bipi a me na Ia a pau o ka makeke no na kumukuai oluolu. Uala Kahiki a pela’ku.

2002-ty.

 

WOLFE & CO.

Mea Kuai i na Ano a pau o na Mea

AI, HUA AI, O NA ANO A PAU.

Eke Palaoa, Berena, Waiu Bata, Berena manoanoa, Berena huinaha, mea ono, o kela ano keia ano; Ko paa, Kope, Ti, Aila mhu, a me na ano a pau.

Helu 66, Alunui Hotele, Halekuai mua o Lewis & Co

E loaa koke aku no na kauoha a pau loa me ka hakalia ole, a me ka maikai o na hoomalu ia ana. E hooko ia na kauoha o ke kulanakauhale nei me ka hikiwawe ma na ka me ka uku ole. O na kauoha mai na mokupuni, e lawelawe koke ia.

2085-6 m

Nuhou! Nuhou! Nuhou!

AILA MAHU MAIKAI!

HOOKAHI DALA WALE NO NO KE

KINI AILA HOOKAHI!

Ekuai pau ia aku ana no ka nui loa o ka aila i keia manawa.

E AU E NA MAKAMAKA! EAU!

E kipa ae ma ka halekaui o

Kakela me Kuke.

 

B.F. EHLERS & CO.,

PAINAPA.

Poe Kuai i na Ano Lole a Pau.

Helu 99 ala@ui Papu.- Honolulu.

E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau maluna o kela a me keia moku.