Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 24, 11 June 1887 — Page 4

Page PDF (1.73 MB)

This text was transcribed by:  Jenna Quindica
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

No ka Makahiki $2.00

@o Eono Ma@ina 1.00

KUIKE KA RULA

Poaono Iune 11, 1887

 

HE MOOLELO NO

Lonoikamakahiki

KA

Pua Alii Kiekie @a Kalani.

Ke Alii Nui o Hawaii.

KAKAU IA NO KA NUPEPA KUOKOA.

 

            NOLAILA, ua lohe mua ka ohana o Kekuapanio ua pau loa lakou i ka make. a ua nui loa ko lakou uwe ana. Aka, he mau anahulu mahope iho, ua hoi mai la o Kekuapanio a hui pu me kona ohana, oia hoi keia hui hou ana, a he mea e ka hoolele ia o ka manao o ka ohana o Kekuapanio, i keia hui ola hou ana o lakou.

            No ka mea, ua lohe mua lakou i ke keiki alii, ua pau loa i ka make, aka, eia no ka ke ola nei no o Kekuapanio.

            Mahope iho o ka hoopau ana i ko lakou mau waimaka ma ka hui aloha ana, a ua noho iho la o Kekuapanio me kona ohana me ka oluolu. A o kona mau hoa alo moana hoi i holo pu mai ai, ke noho like nei no lakou me ka maikai, ua malama ia no na malihini i na mea e oluolu ai ke ola kino. Pehea hoi e ole ai ka malamaia o na malihini, he hana maikai ka hoi ka ke alii o Hawaii, a me kona mau makaainana ia Kekuapanio. Me ia mau ano hana maikai ia o Kekuapanio e lakou ia, a pela no hoi o Kekuapanio i malama maikai ai i na malihini, a me kona ohana. Nolaila, ua lilo no na la a na malihini i noho ai i Maui, he mau la maikai a me ka oluolu. No ka mea, aohe no hoi he hua kii i Kahiki, he lani iluna a he honua ilalo; o Maui ka hoi ua aina e noho ai.

            I ka hala ana o kekahi mau la mahope mai, ua ninau aku la ka wahine a Kekuapanio i ke kumu o kona ola ana, a oia kana i huai pau aku ai iaia:

            "Ma ka lokomaikai lua ole no o ke alii Lonoikamakahiki ke kumu o ko'u ola ana, aole ma kekahi kumu e ae," wahi a Kekuapanio. "Nolaila no wau i hoi mai nei, e ike i kou maka e ka wahine, a me ko kaua mau ohana no a pau loa. A e like hoi me ka manao o ke alii ia'u i hoike mai ai, e noho kaua iloko o keia mau la, a i manao oe e holo e ike i kou ohana, a ina no ka noho loa me ka ohana, alaila, he mea maikai no ia Aka hoi, i noho no hoi oe a i manao ae e holo mai e ike ia'u, he mea maikai no hoi ia i ko'u manao; a pehea la ia i kou manao e Kekuapanio?"

            I aku la o Kekuapanio: "E ke alii, ke hoomaikai aku nei au ia oe no kau manao i hoike mai nei; ke ae aku nei au i na mea a pau au i hoike mai nei; a o na mea a pau au e manao ai he pono, oia wale no ka'u e ae aku ai, a he mea oluolu loa ia i ko'u manao. Penei ko'u manao: E holo au e ike i ko'u ohana, a mahope o ko'u ike ana ia lakou, e hoi pu mai makou a noho pu kakou i Hawaii nei, a e noho aku makou malalo ou e ke alii, a e lawelawe aku ma na mea a pau a ke alii e makemake ai; oia iho la ko'u manao i lohe mai oe e ke alii, ina he mea pono ia.

            Ia wa ua hoopau iho la ke alii i ko maua hui kamailio ana me ka maikai; a oia ke kumu o'u i holo mai nei e ike ia oe a me na keiki a kaua, a me ko kaua ohana. Nolaila, he aie kaa ole ko'u i ka lokomaikai lua ole o ke alii o Hawaii E noho ae kaua i keia mau la me ka ohana, a hala ae na anahulu elua, alaila, e hoi loa kaua a noho kanaka aku malalo o ke alii o Hawaii, a nana auanei e huna i ko kaua mau iwi; a oia la i lohe mai oe e ka wahine, a ina no oe e hoole ana, aole kaua e hoi pu a noho me ke alii o Hawaii, alaila e noho no oe i Maui nei, a owau no hoi ke hoi e noho me ke alii o Hawaii; no ka mea, ua aie kaa ole au i kona lokomaikai.

            Ia manawa, pane mai la ka wahine i kana kane me ka leo waipahe: Aole paha he pono o ia olelo au e ke kane, ina no paha no kou hoi a noho pu me ke alii o Hawaii, o oe hele e ke kane. o ka wahine hele, o na keiki hele, a o ka ohana pu kekahi e hele ai a noho pu kakou malalo o ka malu o ke alii o Hawaii, oia o Lonoikamakahiki, no ka mea, ua hele oe e ke kane mamuli o ka makemake o ko kakou alii, e kaua me ke alii o Hawaii; a ua noho aku au me na keiki a kaua me ka manao aloha a me ke kaumaha no hou o ka naau no ke aloha ia oe e ke kane.

            A ma ka hoi ana mai a ke keiki ahi, oia hoi o Kauhiaimokuakama, he mau anahulu i hala ae, ua hoolaha ia ka lohe a puni o Maui nei, ua pau loa oukou i ka luku ia e ke alii o Hawaii, a me kana koa kaulana, no ka haule pio ana o Makaku ke koa o Maui nei malalo o ka ikaika lua ole o ke koa Puapuakea. Nolaila, ua lohe mua iho nei makou i ko oukou pilikia, ua nui no hoi ko makou uwe kumakena ana.

            Ua uwe aku a hanapilo ka leo, aohe leo i loheia. A ke noho nei makou me ka manao pilihua no ko oukou pau loa i ka make. Aole i manaoia e hui hou ana kaua e ke kane. eia ka auanei e hui hou ana kaua he maka a he ma ka. Nolaila, ua pono loa kaua e hoi kanaka aku no ke alii o Hawaii.

            Ia wa ninau aku la ka wahine i ke kane, he ehia oukou i ola mai nei?

            Ia manawa no hoi ke kane i olelo aku ai: Ke manao nei au he elua maua i ola mai nei. O ke keiki alii i hoi mua mai nei, a o ka lua, owau mai ia no hoi, a he mea hou loa keia i ko'u lohe ana iho la ia oe, ua hoi mua mai nei ke keiki alii. Ina pela e loaa hou ana ka pua alii o Maui nei. Ke manao nei la wau ua pau loa no i ka make i ka lukuia e ka Hawaii. eia ka ua pae mua mai nei kela i Maui nei; "a'o no ka paha i ke koa, a'o no i ka holo."

            Ia manawa ua hoopau laua i ko laua kuka ana me kana wahine, a ua holo like iho la ko laua manao e hoi a noho pu malalo o ke alii o Hawaii.

            Ia manawa olelo aku la o Kekuapanio i kana wahine: E auhea oe, e noho kaua i elua anahulu alaila, hoi kaua i Hawaii e noho ai me ke alii.

            I ka wa i lohe ai o kana wahine i ka manao o kana kane, ua hoapono aku la oia i ka manao o ke kane: Ua pono ia mea i ko'u manao, wahi a kana wahine.

            Ua noho iho la oia me kana wahine a hala na anahulu elua, ua hoomakaukau iho la o Kekuapanio no ka holo ana i Hawaii. Ia wa a Kekuapanio e noho ana i Maui ia mau anahulu, ua lohe oia i na hana a ke keiki alii, oiai oia e noho ana i Hana, Maui. (Ma keia wahi, he mea pono i ka mea kakau ke hoakaka aku.)

            No ko Kauhiaimokuakama mau hana mai kona wa i hoi mai ai mai ke kahua kaua mai, a hiki i keia wa, a eia na hana: O ka mahiai, lawaia a me ke kukulu hale. Hoomaka iho la o Kauhiaimokuakama e mahiai, a ulu na mea kanu, a ma he lo'i, a i ole he mahinaai paha, e kapa inoa auanei ua keiki alii nei, a eia kana inoa e kapa ai: O Hinau lo'i, a i ole o Hinau mahinaai. A ina hoi e kukulu hale ua keiki alii la, e kapaia no ka inoa o Hinau hale. A ina hoi he waa kana i hana ai, e ka paia no kona inoa o Hinau waa. Ua kapa inoa wale ia no na mea a pau e ke keiki alii, me ka hoohanohano ana ma ka ii oa o kekahi kanaka, oia no o Hinau, a oia ka mea e lohe mau ia nei e Kekuapanio i kona mau la e noho pu nei me kona ohana i Maui.

            I ka wa i hala ae ai o na anahulu elua a laua i hooholo like ai me kana wahine, ua hoi aku la lakou no Hawaii, me kona mau hoa i holo mai ai mai Hawaii mai, a me kona ohana. I ko lakou pae ana i Hawaii, a hui pu me ke alii o Hawaii me na leo heahea o ke aloha, a me ka hookipa maikai ana aku ia Kekuapanio a me kona ohana, me he mea la he mau hoahanau no ka ohana hookahi; a ua noho iho la lakou me ka pumehana o ke aloha, me ka manao maikai a me ka oluolu.        Ua ninau mai ke alii i ke ano o ka noho ana o na makaainana o Maui, a ua hoike aku la o Kekuapanio i kona wa i holo aku nei i Maui. Ua lohe oia ua hiki ola aku la ke keiki alii i Maui, oia no hoi o Kauhiaimokuakama, a aia oia ke noho la he alii, a me na makaainana. A ua lohe mua kona ohana i kona make, a me ka lahui holookoa o Maui, i ka luku nui ia ana o ke alii o Maui a me kona mau kanaka, i ke kaua ana me ke alii o Hawaii, a me kona koa kaulana, nana i kaili ka hae o ka lanakila; a oia la i lohe mai oe e ke alii i keia mea ano nui, i ka holo ana o Kauhiaimokuakama, a oia no ke kumu o ko'u hoi koke ana mai nei me ko'u ohana, a me ko'u mau hoa alo ehukai; i lohe mua ke alii, aole au i makemake e lohe mua ke alii ia hai, o i ae auanei ke alii ua hana aloha ole wau; oia la i lohe mai oe. A ina no hoi oe e ke alii e manao ae e holo kakou e kaua me Kauhiaimokuakama a make oia, alaila, e lilo mai ia mokupuni a me na makaainana nou no e ke alii. Aka, ua lilo mua no nae ia oe ia mokupuni a me na makaainana, no ka mea, ua pau iho la no makou a pau loa i ka luku ia e ka Hawaii. Aia wale no nae ia ia oe e ke alii, o ka mea au e manao ai he pono, malaila aku kakou.

            Ma keia mau hoakaka a Kekuapanio imua o ke alii, aole oia i pulale mai i kana mau huaolelo imua o Kekuapanio. Ke hoolohe wale la no ke alii i ko ianei manao, a i ka pau ana o ka Kekuapanio mau huaolelo imua o ke alii Lonoikamakahiki, ia manawa, hoomaka mai la ke alii e olelo imua o Kekuapanio, a me na ohana alii e akoakoa la, me ka hoopuka ana mai i keia mau huaolelo aloha:

            Aole anei i lawa iho la ke kaua ana, aole au i makemake e ike hou aku ko'u maka i ka hookahe hou ia ana o ke koko imua o ke kahua kaua, o ko'u mau makaainana. E noho no ia alii i kona mokupuni, a me ke koena o na makaainana o kona makua i hala e aku la i ka hale puanuanu kawau, ka hale hoi a ke aloha ole i noho ai, oia hoi ka hale waimaka nui.

            Ua manao au, aole au i hanauia e ko'u makuahine e puka mai i keia ao a e lilo i kanaka limakoko, aole pela ko'u manao a me ke alakai ana a ko'u noonoo. Ua manao au, e lilo au i kanaka hana aloha i ko'u mau hoa kanaka, a e hana hoi i kekahi mau hana maikai he nui wale, a na ia hana auanei e kookaulana i ko'u inoa iwaena o na hanauna kanaka o keia mua aku.

            Ia wa hooki iho la ke alii i kana mau olelo hoolana manao, a akahi no a ike iho la o Kekuapanio ua hewa loa keia manao ana e hookonokono aku nei i ke alii, me ko ia nei manao kuhihewa oia la ka mea e oi loa aku ai ko ia nei punahele a me ka mailani loa ia la e ke alii. eia ka ua kuhihewa loa ka ia noonoo ana pela: eia ka ka oi loa aku o ka pono. o ka noho malie iho no imua o ke alo o ke alii o Hawaii; o na mea ai e loaa mai ana i ke alii, he waha kona e hamama ae, a me kona ohana, a e ai iho lakou i ka loaa a ke alii.

            Ia manawa, ua hoopau ioa o Kekuapanio i na olelo ano ino e pili ana i ke alii o Maui; a ua noho loa lakou i Hawaii me ke alii Lonoikamakahiki a hiki i na la hope o ko lakou ola ana. (Ma keia wahi e hoopoina loa ana kakou no Kekuapanio a me kona ohana, e noho lakou me ka lanakila.)

            Ma keia wahi o ko kakou moolelo, e hoomaka ana kakou e kamailio no ke keiki alii o Maui, oia hoi no Kauhiaimokuakama. Aole ana paha kakou e poina i na hana i hoike mua ia ae nei e pili ana i ka hana a ke keiki alii o Maui, oia hoi ka mahiai, ka lawaia, kukulu hale a me ke kalai waa, he mea maikai no ia, no ka mea, o ka puni no ia a na alii o kela ano hana keia ano hana. Aka, hookahi wale no kina nui, o kona kahea ma ka inoa o Hinau, i na mea a pau a ua alii la i hana ai, oia hoi ka hale, waa, mahinaai, a pela wale aku; a oia no hoi ka mea a Hinau i noi aku ai i kona oluolu: Ke hoi la oe a hiki i Maui, mai noho hoi oe a hewa wale ae ka waha o ke alii e pili ana ia'u, e hunakele loa oe i ke kapa inoa ana ma ko'u inoa, o poino auanei hoi kau kauwa nei, i ke alii o Hawaii nei, oia no hoi o Lonoikamakahiki. A ina hoi oe e hoike ana ma ko'u inoa, eia ka hoi mea aloha o keia mau iwi, o ka ohana, i ke kaulai ia ae hoi i ka la.

            Ua hoole loa mai la ua keiki alii nei o Maui: Aole au e hana pela, o ko'u aloha ole hoi ha ia ia oe, i ka mea nana i hoopakele i ko'u ola. E huna loa ana au ia oe; eia ka auanei aole ia he oiaio, e hoike ana ka oia i ka inoa o Hinau, e like me keia ke ano: O Hinau hale, Hinau waa, Hinau mahinaai a pela wale aku. Nolaila, na ua alii nei no i kaulai ae la i ka inoa o Hinau i ke awakea loa o ka malamalama. Ua manao paha o Kauhiaimokuakama, o kona kapa inoa ana ma ka inoa o Hinau, oia la kona huna ia Hinau, i ka mea nana i hoopakele i ua alii nei o Maui; he keu no hoi o ke alii aloha ole. E like no ka me ka hana a kona makuakane, pela no hoi ka hana a kana keiki. Pela no hoi na olelo a ka poe akeakamai: "E like me ka hiki mua, pela no kona ukali." E like me ka hana aloha ole a Kamalalawalu ko na makuakane, pela no hoi ka hana aloha ole a kana keiki, oia hoi o Kauhiaimokuakama.

(Aole i pau.)

 

Moolelo o ka Ahahui Kula Sabati o ka Mokupuni o Kauai.

            Ua noho keia Ahahui Kula Sabati ma Koloa, Aperila 29, M. H. 1887. Mahope iho o ka pau ana o ka Ahahui Euanelio, hora 4 p.m.:

            Koho ka Aha ia G.B. Meheula i Lunahoomalu, ia J.S. Kaeha i Kakauolelo. Pule ka L.H.

            Hoomaopopoia na Lala o keia Aha i hiki mai.

Kula Sabati Kahu Elele

Kalalau M. L. Nakulala

Haena & Wainiha A. Kanehe

Waioli S. U. Kaneohe J. S. Kaeha

Kilauea Rev. J. H. Mahoe

Anahola K. Apolo J. Kaanaana

Kapaa Pukila

Lihue Rev. J. P. Hanaike

Koloa Rev. W, Smith C. Kaio

            Na Lala mau oia na Kahu Ekalesia. A ma ke noi a S. U. Kapahi, ua lilo na hoa i akoakoa mai i mau hoa kuka, ua aponia.

            Ua koho ka L. H. ia K. Apolo. M. L. Nakulala, C. Kaio, i mau komite Imihana, a o J. Kaanaana, A. Kanehe, Pukila, i mau komite Imi Haawina.

            Hoike mai ke Komite Imihana i na Kumuhana.

            1-Hapaha hora haipule. 2-Hoike Kihapai. 3-Heluhelu Haawina. 4-Koho ana i mau Elele. Hoapono ka Aha i ka hoike a ke Komite. Ha pai ka Aha i ke Kumuhana 1. Malamaia ka hapaha hora haipule.

            Hapaiia ke Kumuhana 2 Hoike Kihapai. -Heluhelu mai o Nakulala no ke Kula Sabati o Kalalau, o Kanehe no Haena & Wainiha, o Kaneole no Waioli, o Mahoe no Kilauea, o Apolo no Anahola, o Pukila no Kapaa, o Hanaike no Lihue, o Kaio no Koloa.

            Hapaiia ke Kumuhana 3, Heluhelu Haawina. -Heluhelu mai o U.S. Kaneole i kana haawina. "Pehea la e hoomaamaa ia ai na kamalii i ne hana manawalea."

            Hapaiia ke Kumuhana 4, no ke koho ana i mau elele, eia na elele, S. U. Kaneole, J. Kaanaaana, C. Kaio, o lakou na elele e holo i Honolulu, no ka Ahahui Kula Sabati Nui o ka Pae Aina.

            Noi mai o Apolo e heluheluia ke kumukanawai o keia Aha, aponoia. Heluhelu mai ke K.O. i ke Kumukanawai a hooholo loa ia.

            Noi mai o Kapahi e kohoia i mau komite imi i mau rula no keia Aha. Aponoia. Eia na komite, S. U. Kapahi, J. O. Hanaike, C. Kaio.

            Noi mai o Apolo, e kohoia i Peresidena, Puuku, Kakauolelo no keia Aha. Aponoia ke noi, kohoia o G.P. Meheula i Peresidena, o J. B. Hanaike, i K. O. o S.U. Kapahi i Puuku, no hookahi makahiki ka manawa o keia mau Luna Nui.

            Noi mai o Kapahi, e hoike mai ka Puuku i na dala e paa nei ma kona lima, aponoia.

            Hoike mai ka Puuku, ($2.60.100) e paa nei ma kona lima i keia wa. A ua lulu hou na Lala o ka Aha, $1.85.100 i loaa. A ua kauoha ka Aha i ka Puuku, e kuai aku oia i keia mau dala i mau lako no keia Aha.

            Hoike mai ke komite Imi Haawina: "O ka lokahi ana o na makamaka iloko o ha hana a ka Haku, he mea hoe@@@ anei ia i ke Kula Sabati?" Kula Sabati o Kalalau.

            "Ua kaawale anei ke Kula Sabati mai ka Ekalesia aku?" Kula Sabati o Haena & Wainiha.

            "O ka poe hea la ka poe kupono e lilo i mau haumana Kula Sabati?" Kula Sabati o Waioli.

            "He waiwai nui anei ko na keiki liilii ke hoomaamaaia lakou ma ke Kula Sabati?" Kula Sabati o Kilauea.

            "O ka hui ana o na Kula Sabati o ka Pae Aina ma Honolulu, he hoike anei ia no ko lakou makaala ma ka hana?" Kula Sabati o Koolau & Anahola.

            "Ua holopono anei ka Oihana Kula Sabati ke kue ke Kahunapule me ke Kahu Kula Sabati?" Kula Sabati o Kapaa.

            "O ka makaukau o ke Kahu Kula Sabati a me kona hilinaiia. He mea anei ia e holopono ai ka Oihana Kula Sabati?" Kula Sabati o Lihue.

            O na makana i haawiia i na kamalii hele mau a puni ka makahiki. He mea hoeueu anei ia ia lakou no ke Kula Sabati?" Kula Sabati o Koloa.

            Noi mai ka Aha e heluheluia ka moolelo o keia halawai. Ua heluhelu mai ke K.O. i ka moolelo o ka halawai. Aponoia ka moolelo. Noi mai o S.U. Kapahi e hoopanee i keia halawai a hui hou ma kahi e halawai ai ka Aha Euanelio. Hoopaneeia. Pula ka L.H.

J.S. KAEHA.

Kakauolelo.

 

Halawai o ka Ahahui Opiopio Imi Pono Karistiano o ka Mokupuni o Maui.

            Wailuku, Mei, 3, 1887. Halawai ka Ahahui O.I.P.K. o na Mokupuni o Maui ma ka luakini o Kaahumanu, M. Kane, Peresidena. J.K. Kaupu, K.O. Hoomaka, na hana me ka pule a me ka himeni - Hoomaopo ia na lala.

Inoa Peresidena Elele

Maui Hana aole " aole "

Keanae Hoike Peresidena Kawahamana

Paia aole " aole "

Wailuku aole " aole "

Waihee aole " J. N. Kamakaiwi

Kaenapali aole " G.P. Kapila

Lahaina aole " Rev. A. Pali

Lahainalua Hoike P:R. Nawahine

Olowalu aole Peresidena aole

Molokai Peleku@u Ohia Kaleiopuu

Kaunakakai Kumeheua, S. N. Pahupu

Kawela aole aole

Kaluaaha Hoike Peresidena J. K. Kaupu

Honouli & Waialua E. Kaulana aole

Halawa aole P. M. Kane

            Noi mai o S.N. Pahupu i komite imi kumuhana. Hooholoia.

            Na inoa. R. Nawahine. S.N. Pahupu Kawahamana.

            Noi mai o Rev. A. Pali e lilo na lala a pau i hoa kuka. Hooholoia.

            Na Kumuhana. (1) Hapaha hora haipule. (2) Hoike a na Peresidena (3) Hoike a na Elele. (4) Lulu dala. (5) Heluhelu haawina. (6) Hoike a ke Komite o ka Aha (7) Hoike a ka Puuku. (8) Hoike a ke Komite imi Kumukanawai & Rula o ka Aha. (9) Koho ana i Komite nana e hoike na hana o ka Aha i Honolulu Iune 1887. (10) Kahi a me ka manawa e noho ai keia Aha.

HOIKE A NA PERESIDENA.

            E. Kalua, no Honolulu & Waialua aponoia. Pelekunu Ohia aponoia. Kaunakakai Kumeheua aponoia. Kaluaaha hoike Peresidena wale no aponoia. Hoike a ka Peresidena o Lahainaluna aole i aponoia. Hoike a ka Peresidena o Keanae aponoia.

HOIKE A NA ELELE

            Hoike a ka Elele o Pelekunu P. Kaleiopuu, aponoia. S.N. Pah@pu Kaunakakai aponoia.

            Noi mai o Kaiwi e hoopanee keia Aha, hooholoia.

LA HANA 2, POAKOLU MEI 4 1887.

            Noho ka A.H.O.J.K. o na Mokupuni o Maui ma ka luakini o Kaahumanu. M. Kane. P.J.K. Kaupu K.O. Hoomaka na hana me ka himeni a me ka pule. Heluheluia ka moolelo o ka halawai i hala aponoia me na hooponopono.

            Hoike a ka Elele o Kaluaaha J.K. Kaupu, aponoia me ka waiho i ka huaolelo @ona.

            Hoike a ka Elele o Halawa M. Kane aponoia me na hooponopono.

            Hoike a ka Elele o Keanae E.K. Kawahamana aponoia.

            Hoike a ka Elele o Lahainaluna R. Nawahine aponoia.

            Hoike a ka Elele o Lahaina Rev. A. Pali aponoia.

            Hoike a ka Elele o Kaanapali G.P. Kapela aponoia.

            Hoike a ka Elele o Waihee J.N. Kamakaiwi aponoia.

            Lulu dala $5.30. Mai a Rev. A. Pali mai e haawi aku keia aha i elima dala i ke komite hoeueu o ke kia hoomanao o Laiana ma o ke komite la Timokeo hooholoia. Hoopanee ka aha me ka pule.

LA HANA 3, POAHA, MEI 5, 1887.

            Noho ka Aha H. o O. K. ma ka mokupuni o Maui ma ka luakini o Kaahumanu. P.J.K. Kaupu K. O. Hoomaka na hana me ka himeni & ka pule.

            Heluhelu ia ka moolelo o ka halawai i hala aponoia.

            Hoike a ke komite o ka Aha aponoia.

            Hoike waha $10.00. Hoike a ka Puuku Rev. A. Pali.

            Na loaa $29.25. Na lilo $12.15. Koena $17.10.

            Hoike a ke komite imi kumukanawai & rula o keia Aha. J.K. Hihio S.N. Pahupu aponoia me na hooponopono.

            Mai a Pali mai e hoomau aku i ke komite nana no e hoouna e pai i puke a e ninau i na lilo no ia hana ana.

            Koho ana i komite nana e hoike i na hana a keia aha ma ka halawai o Iune, ma Honolulu. Kohoia o J.K. Kaupu. Kokua i ke komite $7.00.

            Ka manawa a me kahi e ku ai keia aha. Hooholoia e noho keia aha mamua ae o ka noho ana o ka aha lunakahiko Hooholoia. $2.00 no ka Aha Hui Opiopio hookahi ma o na Elele ke hoounaia.

            Kohoia o J. Haole ka Puuku malama.

            Mai ia Pali mai o ka pule mua o Oct 1887, e lulu ai na aha hui, hooholoia.

            Mai ia Pali mai e hoouna ka moole lo i ka Nupepa KUOKOA hooholoia.

            Heluheluia ka moolelo o ka halawai i hala aponoia me na hooponopono.

            Hoopanee keia aha a noho hou i ka pule hope o Oct 1887 Poaha.

            Manao paipai mai ia M. Kane mai hookuu na hana me ka himeni & ka pule.

            J. K. KAUAU. K.O. o na Mokupuni o Maui, Kaluaaha Mei 11, 1887.

 

HOOLAHA KUMAU.

Ka Waiwai o ka Hilinai

KA AYER Laau Sasaparila, kai kaulana a hililnai nui ia no ka hoomaemae koko, ma na wahi a pau o na honua, he aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hoi iwaena o na oihana lapaau. O keia

LAAU SASAPARILA, no loko ae ia o ke aa Sasaparila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

HE koko inoino a nawaliwali anei kou? Ua awili pu anei me na ano mai ikaika? A ua hui pu anei me na wai awaawa hoopehu Na keia

LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau, a maikai. O na kauka lapaau a pau o Amerika i ike i ke ano o ka AYER SASAPARILA, ua olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili pu ia, aka o keia wale no. No ka

HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano mai i ikeia, o ka AYER SASAPARILA wale no ka laau nana e hoomaemae hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau e ae. O ke

KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali hoi kona holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae ia a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana keia LAAU SASAPARILA A AYER. He maalahi a he

MAIKAI loa hoi keia Laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma'i, hoomomona hou ana i ke koho ino, a me ka hooikaika pu i kona holo pono ana ma na @@. He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mau i keia laau mamua o kahi mau laau e ae.

A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma'i, a pela aku. He noi na laau hoomaemae koko i hoolaha waha hee wale ia malalo o na inoa lehulehu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holookoa, maluna o ka

Ayer Laau Sasaparila.

I HOOMAKAUKAU IA E

Kauka J.C. A@er & Co. Low@ll, Mass.

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

Helu 100. Alanui Papu, Honolulu 2086 tf

 

HOOLAHA HOU.

$5 MAKANA.

            I NA o ka mea e loaa ai kuu lio (k) ulaula ano lokia huelo pokole, ua kuni ia i ka hao (H) ma ka uha hope, a hoihoi ae ma ka Halekuai o J.T. Waiakahauki, e loaa no ka makana i olelo ia. 212@

 

Laau Mai Lenera Helu I

S.H. MEEKAPU.

            E LOAA A E HOOUNA IA NO MA ke kauoha, ka laau Mai Lepera ma na wahi a pau ke loaa he mau hoike oiaio no ka mai Lepera, a ke hoouna mua mai i na lilo o ka laau. E loaa pu no hoi me na Rula o ka inu ana. E loaa no ma Alanui Nuuanu, helu @@. 2086-@@@.

 

FRANK GERTZ.

MEA KALEPA A LAWELAWE HANA MA

NA ANO KAMAA A PAU NO NA

Wahine, Kaikamahine a me Kane.

Na Kamaa @@@@ a @@ na Kamaa haahaa no na Keiki Kane a me na Kanaka makua o na ano paikiai hou loa @@@@ @@@

 

H. HACKFELD & CO

Mea Kalepa Nui. a Kuai Kuka@ i ua

Waiwai Lole, a me na Mea Hao

A HE MEA

KALEPA WAIWAI NUI

HONOLULU, H. I. 2082-1yr

HALEKUAI HOU

ME NA

LOLE HOU!!

            KA HALEKUAI MAKEPONO LOA kela o neia Kulanakauhale me ka mai kai loa no na lole ma ke kihi o na

Alanui Papu me Kalepa.

Na Lole o na ano a pau no na

Keonimana me Keikikane.

Na Lole komo,

Na Papale,

Papalekapu,

Na Pahu waiho Lole,

Na Paiki Ili,

a pela aku.

            He mau waiwai i lawe pololei ia mai no keia wahi, a i wae pono ia no hoi i kulike me ka makemake o na makamaka Hawaii.

            Ka Hale Kuai keia o ke Kanaka Ilihune. He mea e lawa ai ka makemake o ka poe uuku o kahi loaa.

O KO MAKOU MAKIA,

E OLA KE KANAKA ILIHUNE

            E hele mai a e nana pono, i ike a pau kuhihewa.

EGAN & CO.

2092-1y

 

PAPAE! PAPA!

AIA MA KAHI

LEWERS & COOKE.

(O LUI MA)

ma ke kahua kahiko ma alanui Pa e a in@ M@i

E loaa ai

PAPA NOU AIKI

o kela a me ko@a ano

Na Puka Aniani, Na Olepelepe Na Pou, Na Oa, Na Papa Hele, Na Papu Ku. A me na Papa Moi nui loa

Na Pili o na Hale o na Ane a Pau

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ana

Puka, na Ami Puka Ania@i, Na Ami

o na ano a pau, Na Aila Pena, o

kela me keia ano Na Aila Hoo

maloo, he lehulehu wale,

Na Aila e ae o na

ano a pau.

 

NA WAI VANIKI

A ME NA

WAI HOOHINUHINU NANI I

O NA ANO A PAU LOA.

NA BALAKI ANO NUI WALE.

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a pau, ua makaukau keia mau Makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana

NO KA

UKU HAAHAA LOA.

E like me kamea o nolo ana mawaena

LAUA a me ka MEA KUAI.

HELE MAI E WAE NO OUKOU

 

HOOLAHA Kuma

Kakela a me

HALEKUAI NUI O NA @

E laa na pahiolo, koi hole,

@amale, koi nui a me liilii, ki

wili pu@a, rula, ap@apu, k

a pau, kala kaa, hao h@

 

pohaku hoana, kepa, lei ilio, k

la kao ilio, pahi, upa, pahi @@

kalapu, kope hulu, pulupu

lakala, lina hao, ami, kee

 

KAUIA OPI

 

Palau o na ano a pau,

Oo, ho, kopala, pe, @

kua, hao kope, au

a aku, kua bipi, lei bipi, kaula hao bipi. u

pa. uwea keleawe

piula, kaa palala, ipuh@

PA PALAI MAKAU ME

Ili wai, papa holoi, kopa a

uaina, huakai, ehi w@

hulu pena, a pela a@

Pena wali, kini nui a me @

ano a pau, me ka pepa

kuhi, pena keokeo, @

pena, aila hoomalo

vaniki kaa, a me

vaniki moe.

 

PENA HOOM

LOO

a me aniani hale

AILA MAHU, AILA MIKINI. AILA

AILA KAA, INIKA KAMAA

PAUDA, KUKAEPELE,

PAUDA, UIKI IPUKUKU

ANO HE NUI A LEHU

 

LOLE MAKEP@

@ @@ @@

AHINAHINA, KAI AKOA

KEO, LEPONALO, HU@UA

UWE WAHINE, @UI HU

MU, A ME KA LO@@

 

K@ Kuike @ i@@@ @@ ia ma @

Kakela & Ku

NA MEA PIU@

Mikini Humu@@

Mahiai a WHEELER a me W

MIKINI A WIILOX ME G@

NA MIKINI A

REMINGTON

He nui loa na mea hao me na u

ae o na ano a pau, aole hiki @e

ia aku, hewa i ka wai na ma@a

 

Laau Lapaau Kaulana

A DR. JAYNE.

LAAU HOOMAEMAE KO@

LAAU HOOPAU NAIO, @

KUNU. PENIKILA. HUA@

PAAKAI. LAAU HOOPAA @

@o na Laau Hamo a Pela @

Kakela me Ku