Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 26, 25 June 1887 — KA MOOLELO KAHIKO O ENELANI. Unuhila no ka Nupepa Kuokoa. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAHIKO O ENELANI. Unuhila no ka Nupepa Kuokoa.

MOKUNA X. Enelani malalo o Matili»a me Stepano. HAI'A aku la ke alii Heneri i ka make mau lea', a waiho iho la kana mau hana i mea nena e hoomanao mau ia ai e ka lahui Knelani. Hoea ae la ma ke kalaunu o Setepano, he kanaka i moeuhane mua ole ia e ua Hencri la, a i malihini loa hoi iwaena o ka hapanui o r»a makaainana.

He keiki oia na Adela, kaikamahine a kekahi alu kahiko o Enelr.ni i mare i kekahi alii kauna. O keia Setepano a me kona kaikaina Heneri kana i hookiekie a>;hcoliloiaakula oHenen ibihopa nui no Winchester, a o ua Setepano la, ua hoowaiwai nui ia me ka loaa iaia he mare hanohano ma o na kokua manawalea ana ake alii Heneri. A make aku nei nae ua Henen la, kuahaua hele aku la kekahi o kona mau aialo i ke akea e i ana, ua lohe oia i na olelo a ke alii iaia e waiho ana ma kona moe make, e hoohlo ana ia Setepano i hooilina no ka nohoalii ke make oia. He mau hana apuhi wale no nae keia a ua kauwa la, ak3, ua lawelawe koke ia ka poni ana no Setepano e ka akihihopa oCanterbury a nohoalii ae la ia maluna o EnelanL

Ua ike koke ia keia apuhi niahope iho penei: Mamua oka make ana o Heneri, ua hooili mua oia i ka hapanui o kona waiwai maluna o Matitda, a koe

ka nohoalii na ka lahui e wae i alii no lakou iho. Ua ala mai na kue ikaika no keia poni ia ana o Setepano i alii me ka malu a me ka pupuahulu, a ua ala pu mai he koina no ka nohoalii mai ia Matilda mai, (he kaikamahine alii keia) a i kokua nui ia e kona kaikunane 1 kapaia o Robata. Eiima makahiki i kaa hope ae mai ka make ana o Henen, aia ka lahui Enelani iloko o ka hookahe koko weliweli a rae ka pakaha wale ana. Aka, ua lawa pono na aoao paonioni a elua me na kokua ikaika; a pela i hooi loa ia ae ai ka hahana oka paio mawaena o laua.

Ma kekahi la, ua hui kaua ae la ko Setepano mau uualikaua me ko Ma : tilda i alakaiia e kona kaikunane Robata. He wa loihi keia hooukakaua ana me ka iuku nui ia o na koa makela me keia aoao, Ua kaili ae la nae ka hanohano o ka la ma ka aoao o ke aliiwahine Matilda, aka ua paio ikaika mai no ke alii Setepano me kana koi kaua a hiki i kona hoonele ia ana me na pono kaua, a no ka hopena o keia kaua, oia ka hopu pio ia ana o ua Setepar.o la iwaena o ke okooko kaua a laweia e hoopaahao. Alaila, ua hookoia ka Mati!da koina no ka nohoalii mamuh o kona poni ia ana i Moiwahine no EnelanL Pe- ; la i kau a> ma ke poo o keia moolei le " Enelani malalo o M«itida me Se~ tepano," o ka makamua keia Aole nae i hooloihiia ko Mitilda kulana alii a me ka hauoli no ka hooko ia ana o kona iinl Obi, ua huli ae la ke aloha o ka lahui maluna o Setepano, ka mea i paa pio malalo o na kapee hao a i noho ma'aio o ka rula ana a ka wahine; a ua hookelakela ia ae ka haakei a

me ka kikoino o ke alīiwahine no Settpaoov ke kanaka i ku a pak> wiwo ole rmua o eia make e aluka mai ana malani otsa. A ina ia ano, ua apo lokahi ia ke aloha o na kanaka neoa a kue hoo ake la i ke aliiwahine. Komo nei ae la na kanaka i ke kaua kipi t ke aliiwahiee a me koea kaikonaee; ma kekahi hoei'ī kaua hahana ana, ua hoopuni ia Le kaiela o Robata e aa koa kipi a ooj 4o iho la iaia. Maloko

o keia kaVt a i hoepaaia ai o Setepanohookuuia ae la r h a hoopaaia aku la o Robata ma koni keeena hoooaaHao, a hemo ae la ke *u\ Setepano he kanaka laelie. Nolaila n;e raua aku la ke kaua me ka hoomauia. Pani paa ae la ke aliiwahine Mati:da :ab iho maloko o kona kakela me kona puaiikaoa e kue ikaika mai ana ina koi kipl Oiai ua haule pio aku !a kara kaikuaane, kona koo ikaika haokahi ma ke kahua kaua e loaa ai iaia he hoona an& mao a maauei.

Ma kekahi kaa hooiio, hoopuni ia ae ia kona kakela e aa koa kipi o ke alii Setepano, a he wa ia no ka hau e haule ikaika. mai ana a uhi minoanoa iho la maiuna oka hanua. Iloko ona mahina loihi o :a !jcoi!o 1 hoomau ai na kipi i ke kui iniwaiio. me ke pani paa ana i na ala e ai he mau pono ai no ioko oke kakeli. Hoomanawanui īho la ke aliiwahine iioko me kahi pono ai i ko? a i ia*a nona a me ekolu haneri o kona uiau koa naita, a na ka neie hoi i ka ai c !e i luku nui iho i ko kona kakela, a anehonene aku maiuna o ke

aiiiwahine me ka ekolu haneri koa. Ina koa nae o ke alii Setepano e kiai la a puni ma kahi kaawale loa aku mai ke kakela, puka aku la ke ahiwahine a me na koa ekolu hanen i aahuia me na kapa keokeo ma kekahi po f a hele malu aku la maluna o ka hau keokeo mawaena o na pualikaua kipi e hiamoe nanea ana. He mahuka ana keia o ke aliiwahine a me na koa i pakele mai ka make ahulau i ka pololi, a no ko lakou aahu keokeo i awili pu ia me ke keokeo o ka hau i hoonalo i ko lakou huakai mai ka maka mai ona kiai po

o ka pualikaua WTpi. A'e aku la lakou maluna o ka muliwai lamesi 1 uhi ia e ka hau paa, a maluna o na Uo i holo nui aku ai no Nomana. A ua hoohokaia na koa kipi i ke ao ana ae. Aia ma Nomaua o Heneri i mare i kekahi wahine alii Farani i hookaulana nui ia no kona haakei me ka makona, a o keia Heneri hoi he keiki oia na Matilda. Hoalaia ae la ma ona la he Dualikaua ikaika i kokuaia kona makuahme. Hoea mai o Lui, he ahi Farani a kokua ia Setepano, a ua hoomaka hou ia ke kaua mawaena o na aoao elua me ka hahann Ma keia kaua ana, ua kaa aku ke o na koa kipi malalo o ke keiki alii Eustace a Setepano, a o Heneri hoi ke keiki alii a Matilda ma ka aoaa mai-o .kona. jnakuahine, a he mau keiki alii keia e kaua nei maka aoao o ko laua mau makua no ka nohoalii o Enelani. Ua loihi ke kaua ana me ka loaa ole o ka lanakila, nui ka

poe 1 make a nui pu ka poe i hooneleia me na home. Ua hoomauia ke kaua mawaena o keia mau alii elua i pon iia no Enelani, a hiki nae i ka Diha ana o na makahiki he 19 o ka nohoalii ana o Setepano mai kona poniia ana, make aku la oia iloko o ka uluaoa nui i hoomauia ma ia hope iho. A no kekahi wa loihi o ke kaua, lanakiia ae la ke keikialii Heneri maluna oEustace, akuahaua ia ae la ke aupuni nona ma ke ano panihakahaka no Setepano, oiai kona makuahine i waiho mai ai i kona kulana Moiwahine no Enelani. He alii o Setepano no ke kulana ala ha a hoop'imaikai lahui, aka, ua hoonalo ia keia mau. helehelena ona mamuli o na uluaoa i ulu pinepine ae 110ko o kona mau nnkahiki he 19 o ka nohoalii ana. (Aole i pau.)