Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 28, 9 July 1887 — Page 3

Page PDF (1.84 MB)

This text was transcribed by:  Lanette Mahelona
This work is dedicated to:  Victoria Kekahaloa

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Paha e THOS G. THRUM ma ka Halepai o ka Hu “PRESS PUBLISHING COMPANY,”  Keena Hooponopono, ma na kihi o Alanui Moi@@@ me Nuuanu.

          E hoona muaia ami na Olelo Haalaha ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora @@@@ awakea o na Poaha a pau.  Aole e @@@@@ na Olelo Hoolaha ke laweia mai mahope o ka horo i hooikeia maluna.  E hooko @@ aku ana makou keia rula maluna.

          E hooili mai i na leta a pau a me na kauoha me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA na Honolulu.  Ina e loaa pono ole aku keia pepa i kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia  o e i keia Keena.

          O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona @@@@, he umi kenela @@ ke dala, koe ka @@@@ Kona, Oahu, a me kekahi mau apana @@@@ nui o ka lahi i ka halihali ana i ka  @@@ ma ia mau apana, e hooia ka uku luna.

Kela me Keia.

 

          Ke lohe ia mai nei, he papaa la loa o Hawaii a me Maui, wahi a ko laila mau kini, he keu a pilikia ina pela mau ka hana.

          Ua hala aku ka Hokuao no na pae@@@ o ka Hema i ka Poalua nei me kana mau malihini hou o ka hai lamaka.  E hahai ia lakou e ka pomaikai.

          E hoike ana ke kula olelo Bertiania kuokoa o Kamoiliili ma keia Poalina ae Iulai, 15.  Ua makemake ia na ma kua a me na lehulehu e akoakoa ae ma ia la.

          Ke ninau mai nei kekahi poe, owai ana la ko Honolulu nei luna helu o kona makahiki ke ahewa loa ia o Kikaha.  Kahaha i ka i noa i kanaka hihia ole aku, kanaka hana pono: oia.

          Owai hou ae ia poe e i ‘ia mai nei “eia ke naka mai nei na kuli?”  Naka hoi i ke aha?  O lakou anei kekahi mau lawehala a ke kanawai.  Pela paha, nana ia aku, kiai ia aku o mahuka.

          Ua hiki mai na haina o na nane makana elima pooleta pakahi i puma ma ka pepa o ka pule i hala, aole nae i loaa.  Hookahi nane i aneane loa e loaa: e hooikaika hou e S E K Papaai.

Mamuli o ka poino i loaa ma ka linia o ka mea kakau moolelo Edisepa, pela ia e puma uuku aku nei i keia pule.  Na ia wahi poino i keakea mai i kou oukou ono.  E uwila aku ana  no nae i keai pule aku.

\Ua lohe ia mai malalo o kekahi kauoha, ua ohe hou ia iho nei he ehiku mau makai haole hou, e eia lakou ke lawelawe ne i ka oihana.  Koe hoi ka maopopo aku he poe makai ku i ka wa paha a kumau paha.

Ua maikai a maluhia  na hana honinanao o Iulai 4 nei, ka la a ko Amerika mau puuwai i hookaawale ai i la hoomanao no ko lakou lanakila ana maluna o na hooluhi wale ana a na kanawai koikoi o Enelani.

Ua hopuia iho nei o Mr. A. T. Atkinson, lunahooponopono o ka nupepa haole puka pule Hawaiian Gasette o Honolulu nei, no ka hihia laibila ia Mr. f. s. Pratt o ke Keena Waiwai a me J.S. Walker Luna Hooiaio o ke Aupuni.

Mai ka Poaha o ka pule i hala a hiki i ka Poakahi o keia pule e hala a hiki i ka Poakahi o keia pule kaa paa ana o na ipuka hale inu rama o Honolulu nei malalo o kekahi kauoha; a ke loheia aku nei e hoohalahala nui ana ua poe la no ko lakou poho.  E ole nae ia maluhia iki ai.

He wahi hohono mai Anahola, Kauai, e lahea mai nei, aia ka malaila kekahi kanaka keonimana hanohano i ike nui ia, e lawelawe ana i ka hana a ke aupuni @@ ka lima akau, a  o ka wahine manuahi ma ka lina hema.  He oiaio anei keia? A owai la ia?

KOMO LUAKINI – Ma ka la 22 iho nei o Iune, ua komoia ka hale pule Katolika, he luakini hou loa keia, akahi no a ike ia keai ano hoomana ma keia wai o makou nei; ianei iho nei ka Epikopo Nui o keia hoomana mai Honolulu loa mai no.

Ina aku i ka moana kai uli kahi i palau mai ai ka ihu o na manuwa Beritania Triumph me Conquest, wahi a na lawe’na olelo.  Ina hou aku no paha he manuwa Geremaia; a ina  hou aku he manuwai Hawann, oia o Kaimiloaa Hui me nei manuwa e ku nei, pupupu na manuwa.

Ua hoopioloke hou ia ae ko ke ku.  Lanakauhale nei mamuli o ka hoopaa ia ana o ka  holo o na mokuahi holo pili aina o kakou i ka Poakahi me ka Poalua nei.  Ke noho nei kekahi poe me ka maopopo ole a me ke koho wale ana, “i inea ia ka keia o haulani mai o @@ Kuhihewa paha, ea.

Ua hoouna ia mai ma keia keena he 50 pooleta no hookahi dala ka waiwai io me kekahi palapala e olelo ana e hoouna aku i nupepa KUOKOA no keai hapa makahiki e hele nei.  O ke pooleta wale no a me na olelo kauoha ma ka palapala, aole nae he inoa; no Pa’emo, Hana, mai keia palapala. E hai mai i kou inoa i hiki aku ka nupepa.

He 25 paa o na moe apiki i pau mai nei i ka hopuia a hoopaiia e ke kanawai ma Kohala Akau, Hawaii.  O ke koena iho o ua poe noe apiki nei ke puehu liilii la iloko o na poopoo a me ka nahelehele e pee ai.  Hele uluulu no hoi ke kahi poe moe apiki i ka mare  he hewa nae ia ai hopuhoopu alulu ole ka loaa a ke kino ponoi; kuonoono pono ka lua o Kuheimoana.

O na nune no k ahooalaala kaua ma Samoa, oia no ia e loheia mai nei. Ua makaukau na waa kaua o ia lahui mai ke noi a ka liila.

E NANA! – Oiai ua hala aku nei o W. R. Castle (Kakela) i Kaleponi, nolaila e hamama ana kona keena Loio mai ka hora 10 a.m. a hiki i ka hora 12 m. o kela a me keia la.                         @@

Ke paipai mai nei kekahi poe e malama ia kekahi uakai lamalama ma ke kulanakauhale nei a kai aku imua o ka Moi no ka haawi ana i na hauoli o kona hooko ana i na koina o kela halawai makaaiana nui. O ka wa hea la ia?

Ua lohe mai makou e makaukau loa ana ka buke moolelo o Nelekona i hui pu ia me kekahi mau moolelo e iho i keia pule ae, a ua phia na aoao heluhelu he ekolu haneri. O na hoa’loha o ua kae’ae’a la o ka moana, kii nui ae e kuai.

Mamua loa kau nei ua hoolaha aku makou i ka hoopii oki mare a Kauka Pika me kana wahine ma Kapalakiko. Ano koke mai nei no ko laua moku ana i ke oki ia e ka pahi a ke kanawai. He mau kamaaina laua no Hawaii nei i ike nui ia e ka lehulehu.

Ke kaupalena aku  nei makou i ka manawa e hoouna ia mai ai na haina o na nane makana i hoopukaia ma ka pule i hala, oia hoi, i eha pule mai keia la aku. A i loaa ole, e hoihoi hou ia na makana i ka poe nana ka nane, a na makou e kuailo aku i ka  haina pololei. E wiki.

Poaono a po, Sabati ae a awakea, o Iulai la 2 & 3, he kauna a oi na paa hakaka ma Kikihale ae nei, ua puma ae na “walawala-ki wai ki po-ha,” aole i ka’e mai. Ua ulu mai keia mau haunaele manaena o kekahi mau pake a me kekahi mau opio wahine Hawaii; i ka hao ae hoi paha kahi a ka “wai-ula-iliahi.”

Iulai la 4, Poakahi, oiai e malamaia ana he papaaiana maemae ma ka home o kekahi o ko makou makamaka Mr. Kaahanui me kona lede ma Puukolo ae nei, aia hoi kekahi kanaka kulana keonimana e noho ana maluna o ka noho, e uehai ana imua a i hope, a i aha iho la – a hana iho la i ka hana a na mea ola no lakou na wawae 4.  Wahi a ko makou kiu ua pulaia ka kona maka.

I ke kakahiaka nui o nehinei ke ku ana mai o ka Alameka me ka nuhou no ko ka Moiwahine Kapiolani huakai huli hoi awiwi mai i Hawaii nei.  Ma ka hora 6 ahiahi kona holo loa ana aku no ka Hema me ka phia ohua.  Ma ka uwapo ae ka puali puhi ohe kahi i puhipuhi ai i kona kapuahi i uwila ka paea a hiki koke aku i ka aina me na lono o Honolulu nei i haulani iho  nei.

He wahi lono ka i auwana hele ae a loaa ko makou kawili poi i ka Poalua nei e olelo ana, u ahoi hoi ai na kuhina i ko lakou mau hookahu.  E hao ae ana ua wahi kawili poi nei i ka hopala i na maka o ka mea nana ua wahi lono auwana nei a me hookahi wahi kuwala kamaa ma kona hope, a uoki hoi e nanai hele ana – kauhana.  “ohele a mai hoopunipuni hou aku.’

Ma ka hoike a ka nupepa Hawaiian Gazette, ua kahea ae ke alii ka Moi he ahakuka iwaena o na Luna Aupuni o na aina e ma ke alo alii nei, a ua akoakoa ae lakou a pau imua ona ma ka Poalima, ka la 10 keia mahina.  E hoike hou ana ua nupepa la ua waiho aku ka Moi i kona mana maluna o keia poe i kahea ia a e kuikawa o’a.  ua hoole aku lakou me ka hoonaauao pu aku iaia, e lalelale koke i aha Kuhina hou a me na Kumukanawai, no ka hooko ana i ka iini o ka lehulehu.

 

Ua Kala, Ua nale,

Me ka puuwai i kupouli i ke aloha, e oluolu e waiho aku ma kahi kaawale o kou mau rumi hookipa i keia, i ike mai ai na kini o ka mea i hala e aku ma ka aoao mau o ka honua.  I ka wanaao o nehinei. Iune 22, ua waiho mai o John Jas. Kawehena i keia ola ana, a huli hoi aku la no ka aoao mau o ka houna.  Ua piha iaia he 7 makahiki, 10 malama a me 26 la ma ka aina makamaka ole  nei; a o makou hoi o kona mau  hoaaloha o keia aina  makua ole, hookahi makua o ka Papa Ola; nona ko makou mau hoomanao ana ae.

O Kaupo i Maui  knoa one hanau, na Maunaloa (k) a me Kauahine (w) ekolu lakou a ka pupuu hookahi; he pokii kona aia i ka ua Apuakea, D Loheau.

Ua hoonailo mai ka niai nae iaia no kekahi mau mahina iho hei, a i ka po o ka la 22 iho nei o Iune, ua ano ikaika loa iho la ua nae, la, kaii loa ke aho me ka ike ole ia; a ike ao ana ae, kii ia aku e hoala, ua hala mua kela, ua haau ke kino aloha no oia.

He eue kakele peni oia no keia panalaau, e hoike ana i na anoai o ke kahua lepera nei, i ka ao holookoa; a he lun anupepa oia.  Ua pau ke kakele ana o kana maka peni ma kou mau kolamu.

O ke aloha auanei ko na keiki hikiipi o ka papa pai

                             Jas. Imaikalani.

Kalaweo, Iune 23 rd , 1887

 

He Eopa ma Kalawao.

I keia mau la iho nei, ua loaa aku i kekahi wahi keiki uuku he puolo hoomanamana  i ka lae kahakai, ua i-ka ia ae e ka nalu a waiho ana i kula, a eia na aumakua  o loko: Elima ao luau. Hookahi huelo puaa me ka ihu, hookahi puawa a me hookahi hainaka kiaka ulaula. Aole nae i maopopo, nawai la?

Eia ma Kalawao ne kekahi kilokilo nui, a o kea kilokilo ka mea i olelo ae i huli i ke dala i ka po, aia ka mawaho iho o ka puma o kekahi hale kahi i waiho ai.  Ua eleu like ae la na lima lawelawe o ua kaaka nei, nana aku i ua poe huli dala nei ia po puehu liilii ke aa, he ahui maia nae ka mea i loaa, hele kela a pala kapule.

Eia n oma kea wahi hookah he mau hokele inu awa.  He oi aku keia i ko ka makahiki mua i hoolaha ia aku ai i kahele a hu a puaa i ke alanui.

                             J.J.K.

 

Mai na Pali Mahoe o Hilo.

 

Ma ka la 11 o Iune, ua hana aloha ole ae a Kamaka (k) o Aleamai i kona pokii ponoi oia hoi o Namauu, me kana pahi hookalakupua ma ke aku wahi o ke kino o kona io ponoi, ka iwi hoi o kona mau iwi. Ke ana aku i na helehelena o keia hana ku i ka weliweli he ku i ka mainoino maoli no.  o ka poino mua a kona pokii a o kana hoi aole i kanamai ua mea he poino o keia hoa.  Oia la hoi, “i make no o Pamano i ka io ponoi.”

Ma ka pa hula o Hukiku (k) ua ala ae la no he  haunaele mawaena o Makeo (k) me Kaliula (k), e nunui ana ko laua mau leo iwaena o ke anaina hula me ka lalau lima ikaika ana.  Mai hele hou paha i ka nui na ia a ka ui, ina aole he mau liena kokua kokoke ia manawa.  Eia mae hoi ka mea lea, o ka noke ka laua nei i ka walaau lapuwale nee no ka hula i kana hana, hana mao ole na lima i ka pu-ke mawaho o ka ipu e kapu’ulu ai, ke hoolohe aku ja like loa ka leo hoopaapaa me ko kaipu hula.  O keia ka oi ma ka’u ike. O ke kumu o   keia ala ana mai o keia mauhaunaele like ole. Oia no wai hoomalule kino mai a Kamaka (k) a me keia mau mea.

Ma ka la 13 mai, ua haule iho o Miss Kaihupau Kalua o Puumoi ma Kahalii mailuna iho o kekahi kumu ohia ai ma o kona hopu hewa ana i kekahi lala maloo no 11 kapuai ke kiekie, he mau palapu kai loaa ma kekahi o kona mau lala e waiho ne me ka eha i keia mau leo.

PANE IMUA O KO’U MAU HOA. O kela poo manao i puka ai ma ke akea i ka la 21 o Mei, nona ke poo manao ma kekahi o kou mau kolamu e KUOKOA, penei: “Mai ke kiu mea hou mai o na pali mahoe,” i kakau inoa ia W. N. Kuapaa, e pili ana no ke kumukula haole Geremania o Onomea, a pela aku.  Ke ili mai nei ia mau hana ana a pau loa na’u.  ke hoole aku nei au me ka oiaio aole ia mea me a’u i keia hora, aia no maluna o ka mea nana i hana ia, a i hakuepa i kona inoa kapakapa o Ke Kahu Pipi a Palau o Kuhua, a i pee malu malalo o ka inoa hookamani i maa ole ma na pali mahoe nei. E ola mau malaila a kau i ka pauaaneane ke kiu mea hou o na pali mahoe nei, nou hoi e ka nupepa KUOKOA ko’u aloha.

                   D.I. WALANI, JR.

 

Poholo i ka Wai a Make loa.

 

Ma ke Sabati Iune 26 th ma Honokaia Hamakua Hawaii, ua pii aku la kekahi poe keiki i ka huli meli iloko o ka ululaau, a no ka loaa ole o ka meli (Hone) nolaila, hele lakou e auau, i ko lakou hiki ana i ke kahawai a ma kekahi la kekahi keiki o David ka inoa, aole ona ike i ka au, no ia mea, ua hele lakou e huli a ioaa kekahi pauku laau, kauo lakou a kiola iloko o ka wai, ia manawa i lele like ai lakou iloko o ka wai a kau aku la o Kawika ilina o ka pauku laaa, pela lakou i auau ai a mahope hoi lakou i kula e olala ai i ka la, aole i liuliu iho keia hoomaha ana o lakou, ua hele hou aku la o Kawika a lele hou aku la iloko o ka wai, me ka ike ole aku o kona mau hoa, i lohe laau i ka uwe ana mai, ia laua i holo aku ai e nana aia hoi ua aneane ko laua hoa e poholo, o ka pauku laau hoi ana i kau mua ai, ua mamao ia mai iaia “ku ia manawa i hoo naka ai o Kaloio Kauakahi e kii e hoopakele, aka, i ka loaa ana aku, ua lele mai la kela keiki e puliki ma ka a-i paa loa, i kela wa kii aku la kekahi keiki l James Kawai kona inoa, a paa aku la ma ka lima o G. K. Kauakahi me ka manao e loaa ana he lanakila i kona mau hoa, i kela wa ua ikaika loa kela mau keiki i ka  holo ilalo ka wai, a hookuu aku la oia i ka lima no ka makau o make like lakou, i kona ike ana ua make kona mau hoa, ua hoomaka oia e uwe, a holo e kii i kanaka, i kona  hiki ana i kaunale ua hoomaka aku la oia e hoike i na mea a pau, i ka lohe ana o ka ohana a me na makua o na mea poino i keia pilikia, ua hoomaka lakou e hele i kahi o na mea poino, i ko lakou hiki ana i kahi o na mea poino ua haamaka aku la o Kapa(k) e luu a no ka pouliuli loa o ka wai aole i loaa, a mahope iho ua hoomaka kekahi Kepani o Imaka (k) ka inoa e hana i kekahi laau manamana i hoopaa ia me kekahi ka@la loihi, a me kekahi pohaku, aneane e @6 paona paha ke kaumaha, me  ia mea oia i  hoolei aku ai iloko o ka wai a kauo hele ae la no elua manawa, a i ka ekolu o ka hana ana pela, ua paa kekahi a i ke kau ana iluna ua hopu koke iho la o D. Kua, (k) me ka holeli ana o kona mau waimaka i ka aloha i kana moopuna, hoomaka hou no o Imaka (k) e hoolei hou aole i liuliu ua paa hou no ka lua o ke keiki, i ke kau ana iluna ua wahi ia na kino make i ka lole a hoihoi ia i kauhale.  O ka mamao o keia kiowai mai kauhale aku, aneane e elua paha mile ma ka hema, o kona ana waena aneane e 24 kapuai, o kona hohonu 34 kapuai ua hoopuni ia kona kae me ka ohia loloa, a he ku i ke anoano maoli no ke nana aku, o ka nui o na makahiki o Kawika he 12 , o G. Kaloio Kauakahi he 12 M. H. 20 la.

Poalua ae Iune 18 ua hoolewa ia ko laua kino lepo i ka ilina, ua hiki kino aku kona mau hoa kula malaila, i ka hiki ana i ka lua ua malama ia he anaina haipule e S. W. Kapa, a me J. Moekolohe a me ka himeni a na haumana o ke kula olelo Bertiania, o Kawela nei a alakai ia ana e kalakou kumu B. K. Hanuna Esq. a mahope iho o na manao paipai a hoalohaloha a S. W. Kapa, ua himeni hou mai la na haumana kula a B. K. Hanuna i kekahi himeni.  “i have a Father in the Promised Land” a i ka pau ana, ua pule o J. Moekole @ i ka amama ana, ua kanu ia iho la na kino make i kalua hookahi, a i ka nalo ana ua hoi aku la ke aiaina a malalo o ke kumu Waiawi malaila kahi i hooluolu ai, i ke kuu ana iho o ka wela ua hoi aku la kela a me keia i k o lakou mau home.  A maluna o ka ohana o na mea make ka hooilina pau ole o ko’u aloha, ke noi pu ae nei au i na Mana Lani e hoomama mai i  ko lakou kaumaha n ka mea, nana no i haawi mai, a nana no i lawe aku.

                   S. Kawaioulu Sr.

 

N Laupahoehoe, Hawaii.

Maka Poahu, Iune la 16, ua ku ae i ke o a ke keiki D. Hoakimoa kekahi mano nui nona paha ka loa he elua anana.  Ma i aahiahi no, ua hanau ae na kekahi wahine pukiki he mau keiki mahoe elua, he keikikane a he kaikamahine; eai laua a elua ke ola maikai nei i keia manawa.

Ma ka Poaono, Iune la 18, ua haule ia iho la kekahi keiki pukiki mailuna iho o ka ohia oiai oia e pinana ohia ana ma kona mau hoa pukiki. Ua loaa he mau palapu makona poo, aole nae i na ha; ua loaa ka oluolu iaia, a eia oia ke hele nei i ke kula.

Me ke ahiahi Poaha, Iune we ua hoalaia ai e Mary Green he wahi hui “hole Waiona,” maikai na haha a keia makamaka iwaena o kakou. Ma ia po no, ua hanaia na kii hoolele kaka a F. W. Damon . ua nani no hoi na mea a pau i ka na akau.

Ma ka auwina la Poalima, Iune la 24, e hakaka ana kekahi mau ilio, kii aku nei o Makaalo (K) e uwao ma ka peku ana i na ilio, i awa no i hao mai ai kekahi pake i ke kui, a oiai hoi, nana kekahi  ok keia mau ilio; ia wa no i huli hope ae nei oia e nana iaia, ua loaa hou mai la no oia i ka puupuu ma kona mau maka, a ua eha loa oia. Ua hoopii ka mea i hoehaia i ka mea i kai; a ua miko ka mea i kui i ka paakai a ke kanawa he “pokeokeo.”

Maka la Sabati, Iune la 26, ua malamaia he hoike kula Sabati ma ia la, he hoike hapaha, hoi, ua maikai a maemae no hoi na hana i lawelaweia. Ma keia la no i hoau ai o. Dan. Kahooio i ka olelo a ke Akua ma keia wahi, a ke hana nei oia i ka hana a ka Haku.

Maka Poakahi, Iune 20, ua malama ae kekahi mau haole he aha hulahula no ka piha ana o ko Victoria noho Iubile ana ma ka no ho kalaunu o Enelani, ke aupuni “Liona.”

O kela wahine nalowale o Hamakua, o Kamiki, ua make mai nei oia i keia mau pule aku nei.                 W.L.K.

 

An Anoai o ke ao Apaapaa.

Hele uluulu ka makai kiu Mr. Kipi, puehu liilii na moe apiki o ua Kohala nei.  Ma ka la 22 o Iune, 1887, i pulumi apu ae ai ka mana o ke kanawai maluna o ka poe moe apiki, nona ka huina he 25 paa moe apiki.  Apu i ka poohu na lae, kahi ka pohue i napohue he 20 o ke kane a he 15 o ka wahine. Hele uluulu kekahi poe i ka mare, nui kela olu keia. Ke puehu liilii nei ka poe i koe aku, haalele i na home, holo iloko o na poopoo, na kipapali, e pee ana ma na lau ko, e pii ana i na pali, e iho ana i na awawa; no ka lawe ana e lamama i kahi ola.

O Kaiooni (K) ka mea na ai hoohiki i ka palapala hopu, mai ke alii ka “Moi” mai ke kauoha iaia e hopu i ka poe maoekolohe; o keia kana uku i lawe aku nei na ka Moi “e kupalu ai. He puaa nui momona ia. He puuku ekalesia oia no ka apana o Kahei; aka he hewi kanawi kuokoa nae oia, aohe ma lama maluhia; he pahu ia ka ianei hana ike loa.

Nui ka poe i  huli i ka hoole waiona. Mai Makapala a hiki i Kahei; mai na kane a na wahine, na keiki, pau pulu aohe ona e mana ia aku ana ma keia hope.             S.W.K. PIKIA

 

EDISEPA FERIDO

 

KA HIENA KAULANA O BAGALIA

 

 KA OLAI O NA MEA HUNA POHIHIHI

 

KA AINA @@@ P@@@HAO O @@@   @@@

 

          Ke Kuhikahi Puopoe Poapoa Kamahao, a o ke Lona Hana Mekeu Pololei.

 

He Moolelo Emelani i @@@@ia no ke @@@

          I KELA wa, halialia wale mai la no ia Calaudila na hana a Edisepa, a oia kana i ninau hou aku ai me ka hoomaopopo lea ana aku, “pehea aia no nae paha ia oe ua kii hooleleaka la?’

Aohe, aia no paha i kuu makuakane, aole  nae au i maopopo, wahi a Bakinelosa. Pane hou aku la o Calaudila, ina paha au e ike lihi ana i kela kii, alaila, na’u e hoike aku i ua kane la au a me kona inoa, a me kona wahi e noho nei.

I kela wa no i huli ae ai o Bakinelosa a pane aku la i kona majua liona penei:  E kuu makua aho nui, aia no anei ia oe ke kii hooleaka o ka hale aniani 3?

I keia wa no i ae mai ai ua liona la, a uwo ae la me ka leo nui no 3 manawa, a iloko o ka imo ana o ka maka, i pii ai ai kekahi aniani nui laula, a ku ae la iluna o ka aina houna, a huli ae la o Bakinelosa a pane aku oa ia Calaudila, aia ua kii la, he kii kela i pai ia i ka wa a ua kokohe nui la e hoi ana ma kona alahele.

Ia wa huli ae la o Calaudial me na maka poniponi; a nanapono aku la i ke kii, a no kekahi mau sekona kona nana ana i ua kii la, huli ai la oia a pane aku la ia Bakinelosa penei: Kahaha! Ua kuhi au hemea okoa kau e olelo nei, eia no ka o Edisepa. – Owai ka inoa au i mea mai la? Wai a Bakinelosa i hoomaopopo aku ai.

O Edisepa Ferido keia, ka hiena nana e ulupa nei na kupua o ka lewa a me na ui a pau malaila.

He oiaio anei kena mau olelo au e kamailio mai nei? Wahi hou a Bakinelosa imua o Calaudila.

Ae, he oiaio loa ka’u e hai aku la ia oe,  no ka mea, ua ike au iaia, ua kamaaina, ua noho pu, ua hele pu au me ia, a nana au i hoopaa ma keia aina au e ike la.

Auwe no ka hoi e! ke makemake nei au e lohe i kou moolelo a me ko ua kane la a kaua, no ka mea, he mea kamahao loa kei a’u i lohe ai, ina nau i kiko mau ia lehua.

Ia wa no i hoike pololei aku ai o Calaudila i na mea a pau ana i hana ai a me kana mau hana iho pu hoi mai ka mua a hiki wale i kona hopu pio ia ana e Edisepa.

Hoike aku la no hoi oia i na mea a pau a Edisepa i hana ai, mai kona ike mua ia ana ma Aina Ala, a hiki i ka hope loa o ka ua Calaudila nei ike ana iaia.

I ka lohe ana o Bakinelosa nei i keia mau mea a pau, pane ae la oia; ka, nani ka pomaikai o’u ia oe ma keia kipa ana o’u maanei me kuu  manao ole i  hui ana au me kekahi mea nana au e hoike mai i kekahi mea e pili ana i ka mea a’u a aloha nei, eia ka e loaa ana o oe. Nolaila, e noi aku ana au i kou lokomaikai, aole anei oe e ae mai e lilo oe i aikane na’u?

Pane aku la o Calaudila me ka mino aka ana ma kona mau  papalina, “Ekuu aikane aloha, mai kuhihewa mai oe ia’u he wahine ola au e like me oe, aka, he uhane au e kamailio nei me oe ano, o ko’u uhane keia; malalo o ke aloha o kuu aikane ia’u, ua loaa ia’u he ola ma ka uhane, aole ma ke kino maoli; nolaila o ke aloha no kou, eia au ke hoi nei, o ko kaua hiu aloha ana, e mau no ia.

Me keia mau huaoleolo a ua aka-ku la i pane aku ai a noalo aku la iloko o ka imo ana a ka maka, a lilo iho la ia i mea kahaha loa ia i ko Bakinelosa manao ana, ke kamailio kupanaha ana me keia wahine uhane me he kanaka maoli la, aka mao kona nalowale hikiwawe ana, akahi no a maopopo ia Bakinelosa he uhane ka ia; a o na olelo a pau a Calaudila uhane i kamailio mai ai iaia, ua paanaau ia ia Bakinelosa.  Koahele hou ae la ua Kaikamahine la ma na aina a pau o ka honua, ke ka ninaninau ana, aohe nae he mea hookahi i hoike mai; a i ka hope loa o ka laua kaahele ana, pane aku la kona makua liona i ua kaikamahine la ana penei; “E kuu lei aloha, ua puni ae nei ia kaua  na aina a pau loa, aole nae i loaa ia kaua ka mea a ko naau i aloha ai, nolailam eua ja’u olelo ia oe, eu hoi kaua, ua hele ka huakai, aohe mea nana e hoike mai ia kaua i kahi a ke aloha e noho nei, o ka luhi, ua nui; a o ka pomaikai, ua manao mai o kaua aku nei.

I ka lohe ana ua kaikamahine la i keia mau hauolelo, kulou iho la kona poo ilalo, me ka helelei ana o kona mau waimaka, me he mea la e minamina ana oia i ka hoi koke, aole hoi i loaa aku ka mea a kona naau i aloha ai, a oia kana i hooniniau wale aku ai iakona kaua hanai penei; “E kuu makua maikai, o ka pau loa ae la anei keia o na aina aohe bou aku i koe o mua aku nei?

Pane aku la @@@ Hame Buro la, ‘auhea aku no auanei ka aina aku i hoe, ua nee papa ia mai nei e kaua na aina mai ke nui a ka liilii, mai ke kiekie a ka haahao, aohe aina i koe; ua kuekaa ia e kaua a ahuwale.

I keia wa, auwe ae la ua Bakinelosa la a kulou iho la kona poo ilalo a helelei   hou iho la kena mau waimaka, he mau minute loihi keia uwe ana iho a ua kaikamahine la, aea ae la kona poo a pane niole, aku la i kona kahu hanai penei:

E kuu papa maikai e, aole anei he aina malalo  o keia wahi a kaua e hele nei?

Pane aku la kona makukane liona ma ke leo hoonaukiuki, he mau hana hooluhi wale no kau e ke kaikamahine ia kaua, nohea ia kanaka hiki aku ilaila, he aina no ko lalo nei, o ka aina o Guni Lewa, pehea oe i manao ai he hiki i kela kanaka ke iho ilaila, oiai, aole ia o kona wahi, e hoi kaua, makehewa wale no kau mau hana hoapaapa penei.

I kela wa i pane aku ai ua Bakinelosa la me ka leo oolea o ka manao paa penei:

Aole au e ae ana e heeu aku mai keia wahi aku i hookahi kapuai, aia a ae mai oe i ko’u manao e iho kaua ilalo o kela aina au iolelo mai nei, a i nele kaua ia ua aina la, alaila oka pau keia o ka’u hele ana e imi i ka mea a kuu naau i aloha ai, alaila, hookahi wale no mea nui i koe o ko kaua huli hoi wale aku no i ko kaua aina kulaiwi.

Pane aku la kona makuakane liona. He keu oe a ke kaikamahine paakiki nui wale, a hai ia kau oe i ka mea oiaio he mea ole no ia ia oe.

Pane aku la ua kaikamahine la me na waimaka e hiolo ana, nawi no hoi e ole ko’u paakiki, no ka mea ua haule ko’u maluhia, e aho paha wau e hoomanawanui i ka imi ana iaia i hoihoi ia ai k’u poho, ina penei wale no kaua la e lena ai i Haleauaua pehea e loaa ai, nolaila mai paupauaho oe e kuu makua imu akaua a nele a imua kaua a waiwai.

I keia mau huaolelo a ke kaikamahine, ae aku la ua liona la me ka pane ana aku, oia hoi ha, ho aku kaua imua a inu i ka wai awaawa.

                   (aole i pau)

 

Mai ke Kai Hawanawana.

 

He hui ka mai fiva e pahola nei maluna o na keiki i keia mau la, aka aole i poino kekahi ola, mamuli o ka mikkioi launa ole mai o F. Spencer o ka ua Apuupuu o Waimea; ma ka hoouna ana mai i mau omole laau.

HOPUIA – Ua hopuia iho nei o S. Kapela, kela kumukula o Puako no ka hewa pepehi wahine a me ona rama; a o ke’a ka ka Makai Kiu i hoouna aku ma kela mau pule aku nei. Ma Pua ko ka hana ana i keia mau hana Kawaihae kahi i hopuia iho nei maopopo kana mau pohaku, o Mahuka ka mea nana ia mau ha ka la hope o keia mahina kona ana.

HOOMANAMANA – Nui na @@ hoopunipuni ma Puako ae ne @ ka oi aku. He mau hana ano @@ka’uka’u kana e like me ka  hoi mau hoopaapaa mawaena o keia na a me Pohakunui (w) kona @@ ke ano kahuna; ma kea hoo@@ ana o laua, ua hue pau i  ko lau@@ manamana; a o ka hopena o ka hopu aku keia P. (w) i ke poo @@ a Iuiu e like me ka popoki i ka @@ ka ilio. He minamina ko’u @@ ohana i puni ma keia mau hana ke kukui o ka pono maka ipuka o na home.  O ka pau keia o @@ hou.  J.E.L. MAKA@@

 

HE PAKE MAKE – Ma ke kaka nui o ka la 24 nei o Iune, ua loa la ia Kookoo he pake make ma @@ nui hele ma Waiehu.  Ua holo @@ ia kanaka e hai i ke aupuni ma @@ ku, a ua hiki ai ka hope Ilamuk@@ na makai, o kou mea kakau keia hele aku e ike kumaka.  I ka hoi oi noho ka aha kolonelo, ka no@@ o k aaha noonoo no keia mea, u@@ holo lakou i make no oia iaia iho oki ana me ka pahi oilua.

Ia makou i hiki aku ai e hul@@ na mea pili i kona kino, ua loaa @@ na pakeke lolewawae he $2.85 @@ a ma kona kahei puhaka he $1.0@@ me elua pepa hookaa auhau 18@@ 1886.  Ma ia mau pepa ua ike @@ inoa oia o Linsing.  He pake m@ no keia maanei nei wabi a kam@@. He kula mahiko kahi ana i oki @@ na kani a i , he hapana mile paha ko’u hale noho aku.  Ua moku @@ na kani a – i, a o kona koko iluna no o kona mau lole a me kona aole i hilihili aku ma o a maanei @@ ka ia la  hoi  he hoa paio kona; o mau lima e pukui ana no iluna @@ la e kunihi ana no i ka wa ola @@ ke akua kii.                   N.

 

 O ke kulanakauhale o Bodo m@@ rani ka oi kela aku o na wahi h@@ hoolako ana i  ka waina inu o ka @@ nei.  O na waina maikai loa i  ho@@ kekahi poe ina waina, oia ka mea hi ia me ka wawae o ke kanaka @@@ o ka hoawaawa ia ana.

O Pade Raiana, ka moho pale@@ kuikui puupuu mua o Amerika i  haahaa ia e Keoni Sulivna e @@ mai nei i ka inoa moho o ke ao   okoa, ua aa hou oia i keia wa e h@@hou me ia ma ke kahua paio a e hou i kona ikaika no ka pili a @@ inoa moho.

 

WOLFE & CO.

--

Mea Kuai i na Ano a pau o  na Mea

AI, HUA AI, O NA ANO A PA

 

Eke Palaoa, Berena, Waiu Bata, Berena manaonoa, Berena huinaha ono, a kela ano keia ano; Ko paa, Kipe, Ti, Aila mhu, a me na ano a pa

__

Helu 66, Alanui Hotele, Halekuai mua o Lewis &

E loaa koke aku no ua kapohu a pau loa me ka hakalia ole, a me ka maikai malu ia ana.  E hooko ia na kauoha o ke kulanalauhale nei me ka hikiwawe ma na ka uku ole.  O na kauoha mai na mokupuni, e lawelawe koke ia.                            208@

 

NUHOU! NUHOU! NUHOU!

 

AILA MAHU MAIKAI

 

HOOKAHI DALA WALE NO NO KE

 

KINI AILA HOOKAH

 

E kuaia paa ia aku ana no ka nui loa o ka aila i kela manawa.

 

AU E NA MAKAMAKA! E A@

 

E kipa ae ma ka halekuai o

Kakela me Kuke

 

B. B. EHLERS & CO.,

 

PAINAPA

 

Poe Kuai i na Ano Lole a Pau.

Helu 99 alanui Papu – Honolulu

 

E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau malun ao kela me keia moku.