Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 28, 9 July 1887 — KA MOOLELO KAHIKO O ENELANI. Unuhiia no ka Nupepa Kuokoa. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAHIKO O ENELANI. Unuhiia no ka Nupepa Kuokoa.

MOKUNA XII. Enelani >ialalo o Hs*£Rl lIIKE kaikamahioe i hiki ai ma Ladana, hele auwana wate aku la no oia ma na alanui roe ka nwiopopo ote iaia o kahi noho o kana ip* aloha Gitea me ka ike ole roai no hoi o ua Gi'ebata la eia ke kaikamahine a kona haku i noho kauwa ai ke huli nei iaiaHe wa ioihi ka naku hele ana o ke kaikamahine i ka huli, e kiai ana nia na kihi aii«ui. a e ha-!o ana ma na ipuka hale. No ka loaa *le ano ka hoomahuahua ioa ia ana ae o kona aloha ia Gilebata, nolaila oia i kaapuni ae ai i ke kuianakauhale me ke kahea leo noi ana i ka inoa o Gilebata.

Na kona leo kahea i hoopahaohao aku i ko ke kulanakauhale a manao iho ia lakou he pupule paha keia» a hahai nui aku la mahope ona. Aia hoi kt kanaka kalepa Gi!ebata ke noho la ma kona hale papaa o r.a waiwai i hoahuia, lohe ae la oia a me kona kokoolna o ka mahuka pu ana i ka leo kahea "Gnebata n ame ka uwauwa ona kanaka e hahai ana iaia, puka ae ia laua mawaho o ke alanui a ike aku ia i kekahi kaikamahine ui me ka aahu weluwelu e hele mai ana ma ke alanui pololei i ko laua nei wahi." A me he la ua hoaahu la iho laua e ka ilihia nui ia Uua i hoomaoj)opo pono aku ai o ke kaikamahine no keia a ka haku Saraeen ma ka Aina Hemoleie, a o ka mea i haule iloko o ke aloha kulipolipo me ke kanaka kalepa waiwai Gilebata. Me ke aloha a me ke kulu ana o na waimaka i puili like ae ai ke a me Gilebata no ko laua kaawale loihi ana, a akahi no ka hui hou iloko ora hana hoauwana a ke aloha me ka alo hoomanawanui ana i na popilikia he nui. A o keia kahi mooielo pokole no GilebaU.

Ua hookiekie loa ae ke alii i keia Gilebata Baketa i mea nui maluna o kona alo alii -ihr»; he kanaka no hoi keia i launa mau imua o na alii i hala aku i ka make, a ua lilo pu oia i mea punahele loa ia lakou. He kanaka ui oia, he oiwi nani a he puuwai hopo ole. Ua kuluma kona komo ana iloko o na hoouka kaua weliweli a ua ukali pu na mahalo kiekie ia nona; nana i hoohaahaa i ka mana ikaika o kekahi naita Farani ma ke kahua mokomoko, a papahi ae la i ka hanohano o ke kahua paio he hoailona no kona b»nakila ana. Mamua o kona hoolilo ia ana i keia kulana hou ona, e noho ana oia ma ke a!o alii oia kekahi o na luna aupuni nui, a e nohoalii ana oia maluna o hookahi haneri me kanaha poe naita, a ua nui loa kona waiwai. I kekahi wa ua hoounaia oia i ke aupuni o Farani ma ke ano he eiele no ke alii Heneri 11. laia ma Farani, lehulehu na kanaka i makaikai se iaia ma na alanui e hooho ana i kealii nani nui wale o Enelani, aka, o Gilebata Baketa no keia, ko ke alii elele. Ua hoohanohano nui ia koija lawe ia ana mawaena o ke kulanakauhale me elua haneri me kanalima mau keikikane opiopio himeni ma ke poo o ka huakai; alaila o kana mau ilio (hounds) ma ka palua o ka laina; ewalu mau kaa e kauo ia ana e elima lio, a he elua o keia mau kaa i hoopihaia me ka waiona ela ikaika loa i mea inu no na kanaka; eha kaa i piha me ke gu)a, na papaa dala a me na aahu nani o ua Gilebata nei; elua kaa i piha me na aahu nani o kona niau kauwa; he 12 iio me na keko pakahi ma ko lakou mau kua; ka huakai o na kanaka e hali ana i na palekaua; na naita, na kahuna a me ka poe koikoi o ka aina; alaila, o ua Gilebata Baketa nei mahope mai o keia huakai me na kanaka he nui e hooho ana, a he aahu aliali kona e komo ana aua pum oia ika olinolino oiai ka malamalama o ka la e pa iho ana maluna. Aka, ena hoa heluhelu, o keia mau hoohanohano ana a pa i i keia huakai nui, mamuli no ia o ka waiwai o keia Gilebata

He punahele loa keia kaoaka na kc alii Henen 11, a o kona kumu i punahele loa ai, oia kona naauaO a me ka lokomaikal He alii manao lokoino no o Henen, aka, na ka hana a keia kanaka i hookahuli iki ae ia kulana mua ona a i ke kulana hou, oia hoi ka loaa ana i ke alii he noonoo e like me kona e aloha a e hana lokomaikai i na kanaka a pau/ Kolaila, i kekahi la o ka hooilo, ia laua e hoohololio ana ma kekahi alanui o Ladana, maalo ae la he kanaka elemakule imua o laua rae ka k>lc weluwelu, a e naka ana kona kino i ke ai*u. "E nana i kela kanaka ilihune," wahi a ke alii, (l aole anei he hana pono loa ia kaua e haawi aku iaia i wahi koloka mehana nona r | "Aole ia he mea nou e kanalua ai, w wahī a Giiehata, 4< a he hana maikai ioa ia o ke kulana Raristiano eka Mea Kiekk, ke hana aku oe pela," wabi bouaGUebata. "Alaila, e haawi aku oc i kou k«loka, w wahi hou a ke alii, a ia wa i hopu aku ai oia (ke koloka nani o Gilebata e aahu ana a huki ae la, aka, paa iko la kala, a Hl« loa laua i kt aunit-

ume * ancan« € haule iho roai»una mat 0 na tk>; ao ka hopwia, Hlo aku la ke koloka i alii a nana hoi i haawi aku Ike kanaka elemakole. Akaa'<a like *e la laua me ka leo nui oiai laua e hoi ana ma ke ali no ka home.

O keia hana ana a ke alu, he mea h®ao wak no ia ina paha he minamina kona i ke koloka naoi mamua o ke kino kanika e ia ana e ke anu o ka hooiio; a ua ike oia he kanaka puuwai hama» ia keia, nolaiia i hooinoi* ai i akihihopa, ke poo o na bihopa a piu. Aka, * nana hou aku kakou ma keia kulana hou o Gilebata. (AoU i /wm. )