Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 30, 23 July 1887 — He Anoai no Kahala. [ARTICLE]

He Anoai no Kohala.

E kuu Nupepa KUOKOA: Welina kaua: - Ke panee hou aku nei au i na hunahuna materia o ke A-e Apaapaa o Kohala, e like me ke Kahoaka ma ke poo. "Na Anoai o Kohala" e like me ia malalo iho nei i loko o ka'u papa kuhikuhi. Ma ka auina la o ka Poakahi nei Iulai 5. Ua hopuia o Mossman Jr. malama Buke o ka hui mahiko o Niulii, me Hana Akona.

Ma ka hale noho o ke kane, ma ka hui mahiko. Ua hele aku o Kealalaina kaikuaana o Hana Akona elua manawa i ninau ai ia Mossman Jr. ina ua ike oia ia Hana no ka manawa mua, ua hoole mai oia, no ka lua o ka manawa ua haawi mai la oia i ke ki o ka puka o ka hale ponoi ona, i ka wehe ia ana aku o ka puka e moe lohi mai ana ua Hana neiaohe nao ai i ka papaa. Ua hiki koke aku ka mai J. K. Kaohi Jr. e hooko i ka palapala hopu iaia, a o ke kane hoi ua holo he wahi okoa, a na Hookano Jr. i hooko aku iaia ka palapala hopu. Ma ka la 7 mai ua noho ka hihia imua o Z. Kalai lunakanawai hoomalu, a ua hookuuia na mea hoopiiia, ua hiki kino kou mea kakau imua o ka aha a ua lohe ponoi mai hoi i na makai nana i hopu i na mea hoopiiia, e like me na olelo maluna ae.

Ua komo no hoi ke kahaha i ka olelo hooholo a ka lunakanawai i kou mea kakau nei, no ka hookuu ia ana o na mea hoopii ia, no ka mea ua loaa aku ka wahine i loko o ka rumi, o kela kane i olelo ia me ke kuleana ole i ka hoopaaia ana i loko o ka lumi, aohe hoi e hihi o kona kuleana no ia ma ke kanawai. A ke ala mai nei keia hana haalele mau o na wahine i na kane, a me he mea la, ke komo pu nei kekahi mau lio e paipai i keia mau hana maikai ole i keia anana. Ma ka la14 no o keia mahina, ua kudalaia na lio o Jim. Kaai, ma ka hale hookolokolo ma Kapaau, no kona aie, a ua loaa ma ia kudala ana he $291.50. Ma ka Poaono iho nei ua puni ke akule, ma Kapanaia, a ua kokoke e loaa ka "Mano" o na ia i puni i ka lawe ana mai i ka makeke o Makapala ua lilo i mea ole, a lawa ole no na kanaka.

Ma ka la 15 mai ua hoike na Kula Aupuni, ma ka luakini o Iole, he elima ka nui o na kula kanaka. He elima no hoi ka nui o na lala o ke komite i koho ia ai, e wae pono i na kula oi. Ke kula mua ua hoomaka mai ma Pololu, o Jno. Kahipa ke kumu, 12 haumana. Ka lua o na kula, Honomakau 23 haumana, J. Kaimana ke kumu. Ke kolu, Kahei, E. S. Kalepa ke kumu. 18 haumana. Ka ha, Honoipu, B. Kaleihopu ke kumu, 9 haumana. Ka lima, ko Haena, Miss. Kailimai ke kumu, he 9 haumana, he olelo Beritania ko keia kula. Ma ka auina la pau na hana, ua hoike mai la kekahi komite i na kula oi, helu 1, ko Honomakau, helu 2 ko Kahei, a o kekahi mau kula, he mau helu malalo iho. Ua kahaha hou no kou mea kakau, ina owau ma ia kulana komite, ina ua haawi au i ka helu 1 no ke kula olelo Beritania o Haena, no ka mea na lakou i waiho mai i na kani like ole o na leo. A o keia ke kula a ko'u puuwai i makahehi ai, no ka mea, ua pau na alapii ewalu o ke mele.

He mau la papaa la keia o ua Kohala nei, ua hele a pilau na oopu o na kahawai. He mea e ka mahalo o ka puuwai i ko Kohala nei kauka kepani; he kauka akama maoli no, o na mai i maopopo no ka make, ua lilo ia i mea ole i keia kauka kepani. O ko makou kauka L. S. Thompson

aia oia i Kaleponi e noho mai la, ke huki mau la nae i na hala o ka mahina ke pau ae, oia ka hana o ke au hookele aupuni Kipikona, a ua pono maoli no kona paa ana i ka hale paahao. Ua lokahi like na makaainana o Kohala nei, malalo o kekahi palapala noi i ka aha Kuhina hou i kauka aupuni hou no makou, oia Dr. C. B. Bond. A e hoopau loa aku i kela kaula lalau no ka manawa pau ole. Ua hiki mai nei i Kohala nei o Thos Hayselden kaikaina o Kikaha i paa i Kawa, e hoopau ko-a-la-a-la ai, he Komisina mai ka Papa Ola mai e nana mai i na wahi i kapuluia o na kahawai.

Aohe ahu iki o ka pala o ka hoouna ia ana mai, aohe nana ia mai o ko makou pilikia maopopo, oia ko makou alanui aupuni; a ua pono loa ko Kipikona pau ana mai huna aku o ka aha Kuhina. H. K. KAOPUA.