Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 30, 23 July 1887 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA. Ka Olali o ke Kahua Kaua. [ARTICLE]

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA.

Ka Olali o ke Kahua Kaua.

Ki Ewi taaa i KoeAunaū k* Oaekī nM'inwhīna o k» L»; ka l'i kckk«l« i mtiuaaM o sta kw*tac oa ka oani oan» i hcoa»aial« k» puawa.; o 3kluw«.hui« * p«*Q o a * «ha ka "eha iuaa ci« ake xksha," Ii !bbai Puiiiohio Wiliw 0 h Bikiu. A • ke Kwneu Iwlluml o Im MskskUs IKA WA » hiki aku ai o Lohelana, ua hoomaka iho la laua e hakoko no elua mahina ka loihi o ko laua paio ana, ua iiaule pio iho la ka moo Cenegi ia Laheiana, a ua ianakiia hoi o Lahelana; o keia kupua, he kupua aioha oia ina kanaka, aua kii aku la oia i kana mau keiki a me kana inau mooouna a me kekahi mau makaainana, a ua hoihoihoi mai la a noho iho la iiuna o Mauna Aniani, na iakou i.hoopuiapuia hou ka lahui kanaka a iaha ai iiuna o Mauna AnianL O keia Lahelana, ua hele aku oia e luku i na kupua o ke a* a aole hookahi kupua 1 ianakiia maluna ona. I ke kokoke ana mai o kona maa la i ka paiupaiu, ua pane aku la oia i ka-

na moopuna: E kuu moopuna, ua kokoke mai ko'u mau la o ki make, nolaila, e »raiho malie oe ia'u ma ko'u lumi moe nei, a mai hoohuoi oe ia'u, e noho malie oe, a hala na pule eono, e hele ae oe ma kuu ilina, o ka mea e loaa ana ia oe malaila, o ko'u kmo auanei ia. A hala io ae la na pule eono, ua heIe aku la ua moopuna nei ana ma kahi moe o ke kupua Lahelana, a i ko ianei hiki ana aku,e waiho mai ana ua komo la,ialau ?.ku la oia i ua komo la a paa ma kona lima, a huli hoi mai la oia ma kona lumi me ka nalu nui ana iloko o kona naau iho me ka ninau ana īho, heaha la ka pono o keia mea. I ka uhi ana mai o ka r>o, ua hoi ae la oia ma kona wahi moe, a malaila oia i haule aku ai hiamoe; oia ka manawa i loaa aku ai ka uhane o Lahelana iaia ma ke ano he kino manu aeko a kamaīlio mai la oia: E kuu moopuna, i noho i ke ao a kuia ka pilikia, alaila e kahea iho mawaho o ke poi o ke komo me keia mau huaolelo; E Lahelana ke kupua mana, ka manu aeko o na ulutaau polikua o Alegilia, ka mea i weliia a puni ke ao, eia ka hana; elike me ka mea au i manao ai he pono, a pela no auanei au e hooko aku ai ina wa a pau, a nalo aku la ke kino wailua o ua Lahelana nei a puoho ae la ua moopuna nei, eia ka he moe. Pela iho la i loaa ai ka moolelo e pili ana i keia komo, aole kakou e ike ana i na hoohana ana o keia komo i ka kakou eueu, aia a puka mai ka hua mai Eo laua puhaka mai, oia auanei ka mea nana e hoohana i kona mana me kona ikaika, a oia ka manawa a kakou e ike aii na kino -lehulehu o keia komo kupanaha.

Ua ike ae la kakou i na mea a pau e pili ana i keia komo; alaiia e hoohali ae ko kakou noonoo no ka mea e piii ana i ka mea nona keia moolelo. I na lii e nanea ana nei Ika otu o ka waina. ua haule aku la lakou ma na olelo e hoolana'.ana ai i ka manao o na lii opio. I ka uhi ana niai o ka maln o ka po, ua huli hoi aku ia ke alii no ko lakou mau home me ka piha haueli; o na ahi hoi ua hoi aku la iakou no ko lakou

(oau lumi moe, milaila lakou kahi i hooluolu ai ahiki i ke ao ana; a oia no ka wa i ala like mai ai na mea a pau a hele aku ia no ka iumi hooluolu e hoonanea aoa me ka poe i hiki mua ako. O ka olomana Kelaudila hoi, ua hele aku ia oia a ma ka lumi o kana mao ke>ki a Likeke aku la ma ka puki, a ninau koke mai ia kana mau keiki; •'owai mawaho ? w Owau no o ko olua makuakane, e koma aku ana wau iloko a ua ae mai ta no kana mau keiki. 2a wa !ete mai la oia mailuna mai o kona wahi mee a kii mai ta e e i ka puka a komo aku !a kona makualkaae me na maka o ke kaumaha. I ka ike ana mai o kana keiki ua puai koke mai la ea ninau ana i kena makuakane: E kuu makua, heaha hou keīa pihkia ou? Ko keia ninau ana o kana keiki, ua pane mai la kona ma> kuakane: Aole be piiikia, aka e haaleIle aoa wau ia oe e kuat iuhi» e manao ana wau e hoi me kou mau naita no ko kaua aupuni, e kakolu ai i ha!e z»o

olua mamua o ko oJua hiki ina i<r, e (hhio c mikaukau mua ko olua hale, nolaiU, mai aua oe iau* e hookuu roai 0e u'u e hoi, he eono <m mahina eno ho ai ai ka hiku oka mahioa e huli hoi ae ai oe me kau wahine ame ka poe a pau e makemake ana e hele ae me olua. I ka lohe ana o ke alii opio eia ke huli hoi nei kona makuakane, ua hoomaka mai la kona mau waimaka e hiolo makawalu ma kona mau papalina, a pane mai la oia: E kuu makua, 0 kaua pu no ke hoi, no ka mea, he aloha au ia papa ma. E kuu keiki, e kali iki kou hoi ana, e hoi mua >rau i makaukau ai kou home alii; no ka mea, ke kokoke inai nei

i ko'u mau la hope o ke ola ana o keia honua, a hoi aku au me ka makua mau iloko oka Paredaiso, a noho ih» oe ma keia honua. I ka maha ana ae o keia mau haawina, ua ea ae la ke poo o ke alii opio a holoi ae la i kona mau waimaka a pane mai la: £ kuu makua aloha, o kau mau olelo a pau, e ae aku ana no wau; aole no o'u makemake e noho pu me ko'u ohana, e i>ono io no oe ke hoi e hoomakaukau ai no ko'u huli hoi aku me kuu wahme, kuu aloha hot "Ae, oia maoh no ka pona Ia wa no ika ni mai ai ka bele aina kakahiaka, a hele nui aku la lakou no ka lumi paina; a ia lakou no e paina ana, ua hai aku la ka olomana Kelaudiia i kona liuliu no ka hoi. Lohe ae la na mea a pau, ua aua like aku lakou e noho no kekahi mau mahina hou aku; ua hoole mai la nae o Kelaudila a#lc e noho, e hoi ana oia me na puali naita o ke alii opio e noho pu ai. Ua kaumaha loa ka moi a me kana alii wahine no ka hoi o ko laua puluna, ka mea a laua i hilinai ai a i aloha ai hoi.

Pau ae la ka lakou paina ana, ua makaukau ae ia o Kelaudila no kana huakai huli hoi ika home, ike pu ia aku la no hoi ka iiuliu mai o na mahele na ita. I ka makaukau pono ana, ua hoo* kauiua iki ka huakai no ke alii powa; a aole no hoi i u iho ua puka io mai ia no ua alii powa nei, a haawi ae ia na aioha hope; a mahope iho o keia, ua hele aku ia kana keiki a maialo oka lio o kona makuakane, a haawi iho la kona kahu hanai i k& muki aloha ana ina lima o kana keiki a pane iho la: E kuu keiki, e noho me ka manao oluolu a me ka manao pauaho ole, aia no he wa e halawai ai kaua iloko ona kippna o ke aloha. Ta wa no i huli mai ai ua oiomana ia a haawi mai ia i kona aloha hope i kana hunona a me ka ohana alii, a iloko o ka imo ana a ka maka, ua naio aku ia ka olomanā Kelaudila me kona mau maheie naiu; aole i liuliu iho, ua lohe ia aku la e ka ohana aiii kekahi haiuiu ma ke kuahiwi, a he mau minuie heiu wale no, ua meha pu iho la; o ke keiki alii hoi, ua hoi aku la ma kooa wahi moe me ka hookuu ana i na waimaka o ke aloha makua a me kona ohana alii a haule aku la oia ma kona wahi moe no na la eiua me ka hookomo wahi hunahuna ai ole, a i ke kolu o ka la, aka hi no oia a ala mai, akahi * no hoi a komo kahi huna ai iloko o kona opu; ua ma'u no hoi na la o ka noho hoomanawanui ana mamuli oke aloha makua ke hele la a hala na U elua oka hookeai ana.

I keia manawa, ua pau ae la ke kau maha oke alii opio, ke ano aole ona pilikia, he lani iluna ahe honua ilalo. S aui ae ko kakou kamailio ana no ka olomana Kelaudtia.

I ka hiki ana aku oua olomana nei i kona home kuahiwi ma Ikalia» aku mai ana no kona home me ka maikai, a e noho mal ana no kona mau kiai me ka makaaia. Elua !a oka noho ana o Kelaudila i ka uka anu o kona home, kaha iho la oia ike kii oka hale me ka hooiala ana ona mea a pau. Ike iho )a o Kelaudila, ua holo pono kana mea i hoolala ai, a i kekahi la ae ua iho aku la ou no kai o ke kulanakau hale aiii o lulia me kona mau naiu he 15,000. I ka hiki ana aku a ua oiomaoa nei a hui me ka moi me ka ohana alii, ua nioau mai la ka moi: Auhea ka hoi ko luhi ? Ua pane aku la ka olomana, aia no i Mauna Aninani, ke noho la ia me kana mea i makemake ai» m mare !aua me ka ui Pomeiia i keia manawa. (AeUipa*.)