Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 32, 6 August 1887 — Page 3

Page PDF (1.79 MB)

This text was transcribed by:  Toni Lynne Kaefferlein
This work is dedicated to:  Harinani Orme

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

 

Paiia e THOS G THRUM ma ka Halepai o ka Hui "PRESS PUBLISHING COMPANY," Keena Hooponopono, ma na kihi o Alanui Moiwahine me Nuuanu.

            E hoouna muaia mai na Olelo Hoolaha ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora 12 o ka awakea o na Poaha a pau. Aole e hoopukaia na Olelo Hoolaha ke laweia mai mahope o ka horo i hooikeia maluna. E hooko piha aku ana makou i keia rula maluna.

            E hooili mai i na leta a pau a me na kauoha a me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA ma Honolulu. Ina e loaa pono ole aku keia pepa i kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia ole i keia Keena.

            O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona poe luna, he umi keneta no ke dala, koe ka apana o Kona, Oahu, a me kekahi mau apana e ae kahi nui o ka luhi i ka halihali ana i ka pepa, ma ia mau apana, e hooiia ka uku luna.

 

 K@ hou aku nei ko @ou Edi@ a ka huli pohihihi nui wale. Ka @ a i hoohaili mua ia mai ai, hu@ a @ilo ke pohihihi: e akahele o ka @ poi.

 Ma @ koho balota ana o na Luna K@. Ahi i ka po Poakolu nei, ua puka ke a mau inoa: C. B. Wilson, luna nui Frank Hustace. kokua mua: Jas. Morgan@, kokua elua.

 Ka PUKA aku nei ka pepa o keia la @ ka paha hoolaha hou malalo o ke Kau@a" Lehulehu @ na hooiaha e @ ana i na kanaka e hele ae e hoo@ malalo o ke Kumukanawai@ hou @ a wahi a ma na manawai i hoikeia @ e na Luna Nani Koho.

 @ aha wale ia m@ nei he nupepa Hawaii hou a hanau ae i nei mau la @ wahi nupepa elua puka ana o @ A ua hawanawana wale ia @ ina ia ia o Kiai o ka Lahui.

 O KA haina pololei o ka nane a Ka@ o, "Kamiloholuiwaiakaea," ua @aa ia J. P. Iwa, Kaualoku a me ka lehulehu@ iho o ko Hawaii mau lae oo. @Ua pololei aohe ewa.

 UA MAKE O Mrs. Keomailani Taylor wahine a Mr. Wray Taylor kekahi o na hoa hookala makapeni o ka nupepa P C. Advertiser i ka Poakolu nei. Ua koe iho he elima mau keiki makua ole a me ka makuakane pu i hoonele ia i ka wahine ole. Ua hoolewa ia kona kino lepe i ka Poaha nei.

 MA Niulii, Kohala, ua hemo mai he moo mai ka waha mai o Keanu (w) he elua iniha kona loa. Maluna o kona kino he mau kinohinohi onionio a ke Akua i hana ai, a ke ola nei no ua moo la a hiki i ka wa a ka mea kakau i hoouna mai ai i keia nuhou i o makou nei. He nui ka poe e makaikai la.

 UA PALAHULI ke alo o kekahi kaa @ manu na kekahi kanaka, malalo aku o ka huina o Kaopuaua ma ke ahiahi Poalua iho nei, oiai oia e hoao ana a kana kaa e hookomo iloko o ke kauwahi alanui ololi, i ka huli ana o ke kaa ilalo, na ahuwale ae la he wahi aumakua iloko o ka pu-a mauu kahi i moe lolii, me kona manao paha e nalo ana, eia ka aole, oia hoi, he omole ma@ waina.

 He hakaka mawaena o kekahi paele a me kekahi kanaka Hawaii i ke ahiahi Poaha nei, ma kauwahi kokoke i ka Huina a Kale. Ua kipo ia ke poo o ke kanaka Hawaii me ka hamare e ka paele, a ma ka iwikuamoo a me na kipoohiwi, a ua loaa ae no na palapu me ka palekana nae o ke ola. Ua hoikeia mai, he lio kuapuka ke kumu o @ keia hakaka ana.

 OIAI kekahi poe o Kaupo Maui, iuka i ke kau opae a hoi mai i kauhale, a ma kekahi wahi o ke kahawai, kaa mai la kekahi pohaku nui mamuli o ka hei@ ana o kekahi kanaka me ka manao he paa. hina aku la oia ilalo a huli ke alo iluna. kaa aku la ka pohaku a ili ma ka umauma a paa loa oia malalo. Na kona nalo honua ana i haohao ai na hoa ona a huli hope mai la. Loaa mai la ua aneane e leie loa ka hanu. Elua kanaka kino ikaika nana i hapai ka pohaku, a pakele ai ke ola.

 

 EIA KA OIAIO:- E kuu KUOKOA: ma ka Paeaina puka la o ka Poakolu Iulai la 13 ua ike ia malaila, kekahi mai olelo hoopunipuni e hoike ana, o ke kumu i pau ai ka hale hou o Mr. W. M@h i ke ahi o Ewa ma ka la 10 o ia mahina, he Sabati ia a oia ka hele ana o na ona o ka hale i ka lawaia. ia la, nolaila, e ke KUOKOA puuwai hamama, e hoike akea ae oe, o kela mau olelo i hoikeia ma ua nupepa 'la, aohe oiaio he wahaee loa, me ka epa nui o ke ao, he kuhihewa wale no paha ia a @ole he enemi paha, o ka oiaio loa keia, aole maua na mea nona ka hale i hele i ka lawaia ma ia la, me ka oiaio.

MRS. WM. Mu@ch.

 

NA POOLEUA MAKANA - F. kala mai e na makamaka i moe kahi@ ai ka p@hi lei hoonuanua, no ka hanohano o na keonimana, na lakou i kaili mua na makana o ke kahua hoike haina nane oiaio, ua lawe hou mai makou i ko lakou mau inoa, a hoaiai aku penei: Haina nane makana a Kauhi "Ili", ua @aa mua ia J. S. Kaleimamo, Haina nane makana a Kawaikolu "Nane"@ loaa mua ia S. H. Kahukula, ha na na@e makana a J. Olohana "Ahahui" ua loaa mua ia S. K. Kamakea, o keia poe keoni@inana a pau, no Hawaii o Keawe wale no lakou, a o na makana, ke hele aku nei e hui me lakou, mamuli o ke kukahi o ka mea nana e hooko na kauoha like ole, pela i ulolohi ai, a nolaila ke noi maluna ae e kala mai, a mai manao iho he epa wale no.

 

 NANE MAKANA 5 POOLETA - Ua hoouna hou ia mai he nane me ka maka na elima poo leta i ka mea e hoike mua mai ana i ka haina pololei, ma keia keena. eia ka makana ke waiho nei me makou. He nane hou ae no kekahi no ka makana no, aole nae i wai hoia mai ua makana ia. E hooponopono hou ana makou i ole e kuanui wale. a hoopuka aku i ka wa poino.

 

 HAKI KA PULE - Ma ka la 24 o ka mahina i hala, oiai ko makou anaina halawai ma Pahoehoe a e pule ana ke kahu haiolelo, ua hoomaka ae la na holoholona ilio e hakaka iloko a nui ka haunaele. Ua hooki pu ka mea pule a pau ka haunaele o na ilio, alaila pule hou a amaina. Ma ka ike ia ana o keia hewa, ua hookohu piha ia o Jos. Apolo i mea kipaku i na ilio aole komo iloko o ka hale pule - JAMES KANAEHOLO.

 

Hoopiiia o Kikaha.

 

Ua hoopuka ae ka Loio Kuhina C. W. Akafoda he palapala hoopii ia Kikahana, hunona a Kipikona. no ka apuka i kekahi mau dala mahuahua i manao ia paha he waiwai no ka lehulehu. E lawe ia ae ana oia imua o ha aha hoomalu ma ka Poakahi ka la 8 o keia mahina no ka hooponopono ana i keia hihia.

 

Hoike o ke Kula olelo Beritania ma Halawa Molokai.

 

 E ka NUPEPA KUOKOA e: Aloha oe: Ma ka pule hope o Iune, oia ka la 29 a me 30 Iulai i oia na ia i hoike ia ai ke kula olelo Beritania o Halawa. Molokai. Ma ka la 29 oia ka la mua ua hoopihaia ke keena hoike e na lehulehu a me na makua o na keiki. a i ka'u manawa i komo aku ai, ua hoolele ia ko'u hauli no ka haawi ia ana mai e kekahi pepa pai hakahaka e Mr. Ukuula, a ia'u i kilohi iho ai ua pai ia no ma Halawa ke la mau pepa paihakahaka, ua lilo ia he mea na ko'u puuwai e mahalo nui ai i na hana o keia kula. I ka hiki ana i ka hora 10 a. m. ua hoomaka ka hoike ana a ke kumu oia o J. H. Vangieson.

 Ua hoakaka mai oia imua o kea naina e noho na mea a pau me ka maluhia a e nana aku i na mea e hoike ia ana i na keiki. Ia manawa ua meha ke anaina oiai ke kumu e hoomaka ana ma na mea kani a ma ka'u hoomapopo aku, ua eleu no na keiki a pau; oiai na keiki e ku ana me ka hoolohe pono i na ninau pili i ke pela, a ua nui no na Buke i ao ia ma ia la; ua pau ka hoike i ka hora 4 p. m. a ua mahalo na mea a pau i ka makaukau o na haumana.

 Ma ka lua o ka la hoike Iune 30 ua akoakoa hou na makua, a me ka lehulehu a me ka poe makaikai ma ke keena kula, oia he elua mea nui ma ia la

 1 Ka hoike kula.  2 Ka hiki ana o ka makua kiaaina o na hono a piilani nia ia la nolaila, ua piha ino ka leakini nui o Halawa i na kamaaina a me na ukali o ka makua kiaaina nolaila hoomanao ae la au i ka olelo kaulana

 Le-i Kohala i ka nuku na kanaka o keia hoi le-i na noho, aole wahi e noho iho ai ilalo, ku kekahi poe iluna no ka piha loa aohe wahi kaawale no ke ake nui e ike i na hana o ka la, a mehe mea'la ua oi aku na mea i hoikeia ma keia la no ka mea, o na keiki o ka papa i e hoike mai ana lakou i na mea i'ao ia ia lakou, oia keia mui buke a me kekahi mau buke e ae, buke ana aina: kaha palapala aina, buke kalepa a me ka buke pili olelo moleanahonua a me na mea e pili ana i ka matematika a ua mahalo ke anaina i na keiki, a i ke kumu pu, no ke komo o na mea i ao ia i na haumana oiai, o ka nui o na haumana o keia kula he 93.

 Ma ke kolu o ka la hoike Iulai 1 o ka hope ia o na la 1 hoike ia ai, ua hoomaka hou ma na buke mua i ao ia ai a ma keia la no, ua hoike pau ia no na hana na himeni haole i mele ia me ka nanahe i hui pu me ka leo o ka Ogana, hele kela a milolii; a ua wehe pu ia he mau haiolelo, a ua makaukau na keiki o ke kula.

 Ma keia kula no e ao ia ana na keiki nunui i na mea kani, pela me na keiki liilii a me ka himeni, na mea e pili ana i ka oihana kaua kaka pahi paikau a me na mea pili i ka hooikaika i ke ola kino, o ke pai palapala oia kekahi mea e ao ia nei ma keia kula a me na mea e pili ana i ka oihana kamana.

 O keia kula ua noho malalo o ke ala kai noeau ana a Mr. J. H. Vangieson a ua holomua na keiki ma na mea i ao ia lakou ma kana mau alakai ana a o ka pau ana keia o na hana o ka la ua hoike mai oia. e hoomaha ana ke kula no 6 pule. a ka pule elua o Augate, e komo hou ai ke kula, hookuu ia na hana me ka inaluhia me ka hauoli o na mea a pau.

 Nolaila o keia kula ke kula oi ma Molokai nei ma ka'u ike a nolaila, ke hoike ae nei ka'u maka peni penei: e makaala e na makua i ka hoouna ana ae i na keiki mamua o ka manawa e komo hou ai o ke kula.

 O keia iho la no mea i hoomanao ia e ka lipine Bolu, a ke haawi nei au i ka welina ia Mr. Lunahooponopono a i na keiki hoonoho hua kepau ko'u lulu lima pu ana, me ka oiaio.

         JOSEPH. N. UAHINUI.

 

NANAHU KA PUKUNIAHI.

 

ULIA MANAONAO.

 

 Oiai na hoa o ka Puali Kiai Moi, e haawi ana i na kipu aloha no ka haalele ana iho o ke 'Lii ka Moi i ke taona nei no na Kona ma ka Malulani, ma ka hora 10 a m. o ke kakahiaka Poalima. Iulai 5, a ma ke ano ulia o ka pilikia, ua moku pu ae la na lima elua o Paul Kamikana, ka ohelo o ka pu keleawe helu 2, a penei na lono:  Ua kauoha ia ka pu helu a e kani, a ua kani, hoomaka aku nei o Kamikana e ohelo a huki mai i ka ohelo iwaho, hookomo kona hope i ka owili pauda, a ohelo hou aku ia ua Kamikana nei no ka hoopaa ana, ua kani aku la ka pu helu 3 a kani pu me ka pu e oheloia ana ia wa hookahi. a loaa iho la keia poino, ma ka manaoia, ua lohi loa ke kaomi ana o ke alii kipa o hope (Kaikala) i ka puka kukaepele; ua kahe nui mai ke koko, a ua hoihoi ia ae e kona mau hoa koa i ka Halemai Moiwahine, a o kana mau olelo hope loa i puana mai ai me na waimaka: "Aloha oukou e o'u mau hoa make." O ka ilono hope loa ua haalele mai oia i keia ola ana.

 

HALAWAI O KA AHA KUKA O KA MOKUPUNI O KAUAI.

 

MOOLELO O KA HALAWAI.

 Mamuli o na palapala kono i hoopukaia e Mr. G. N. Wilcox a me Mr. W. H. Rice o Lihue. ua akoakoa ae he aha kuka ma ka hale nolo o Mr. Rice, ma ka Poaha, la 28 o Iulai, 1887, no ka hoopuka ana i na inoa kupono ke koho ia i mau alii a i mau lunamakaainana no ka mokupuni o Kauai iloko o ke kau ahaolelo e hiki mai ana.

 Ma kahi o ke kanahiku ka heluna o ka poe i akoakoa ae, o na haole a me na kanaka Hawaii, a he poe ano koikoi no hoi lakou no na apana a pau mai o ka mokupuni.

 Ua hoomaluia ka halawai i ka hora 11, a ua koho ia o Mr. W. H. Rice i Lunahoomalu a o Mr. Geo. E. Potter ke kakauolelo.

 Hoike mai o Mr. Rice i ka hana o ka aha, alaila noiia mai la e koho ka Lunahoomalu i komite nona na lala eono, a e wae lakou i eono poe i kupono ke kohoia i mau alii, a na ka aha e koho i ekolu o lakou a hooholo i mau moho no ke kau koho balota. Eia na keonimana i kohoia ma ke komite. Chas. Koelling. G. H. Dole, Francis Gay, W. E, Rowell, Alapai a me A. S. Wilcox

 Hoike mai ke komite i na inoa o G. N. Wilcox, Paul P. Kanoa, W. O. Smith, S. B. Dole, W. L. Allen a me C. Bertleman, he poe kupono ke koho ia. Noi ia e lawe mai ka aha i ka hoike a ke komite, alaila kuka iho la ka aha no na inoa i hoopukaia, a ua lokahi na manao o ka poe o ka aha e pono ke koho ia ka poe o ka mokupuni o Kauai mamua o ke kii ana i ka poe mawaho aku. Ua hoaponoia ka hoike a ke komite, a na hoopukaia na inoa hou o ka poe i kupono ke kohoia. Hoopukaia o F. Gay, Anton Coopp, J. K. Smith, Z. S. Spalding, W. H. Rice a me Geo. H. Dole, pakuiia mai la keia mau inoa me na inoa mua, a hoopau ia ae la ka hoopuka inoa. Koho mai la ka Lunahoomalu ia Mr.Purvis me Mr. Richter na laua e helu na balota, alaila hoomaka iho la ke koho balota, a ua kohoia o G. N. Wilcox he 52 balota, Geo. H. Dole 48 balota, C. Bertleman 43 balota, he 20 balota kau liilii. Hooholo ia o Mr. Wilcox, Mr. Dole a me Mr. Bertleman, oiai no lakou na balota oi. Alaila ua hooholo lokahi ia lakou a ekolu e ka aha.

 Noiia e kohoia i komite nana e hoopuka na inoa i kupono ke kohoia i mau Lunamakaainana, oula inoa no kela a me keia apana o ka mokupuni. Koho ia ke komite o Messrs. A. Robinson, W. E. Rowell, L. N. Stolz, A. McBride Alapai, Kaiu, C. Koelling, a me Kahee iho aku la ke komite e kuka, a hoomaha iho la ka aha no ka paina.

 I ka wa i akoakoa hou ai ka aha hoike mai la ke komite i keia mau inoa: no ka apana o Hanalei, W. H. Rice, J. N. Loka, Apana o Lihue, A. S. Wilcox, S. R. Hapuku, Apana o Waimea, W. E. Rowell, J. Kamalenui.

 Noiia e lawe mai ka hale i ka hoike a e hoopukaia na inoa e ae; aponoia.

 Pakuiia mai la ka inoa o Mr. Francis Gay no ka apana o Waimea.

 Noiia e hooioli na inoa o W. H. Rice a me ko A. S. Wilcox, e lilo o Rice no Lihue, a o Wilcox no Hanalei, a hooholoia.

 Alaila koho balota ia na inoa. No ka Apana o Hanalei, A. S. Wilcox ka i koho lokahi ia.

 No ka apana o Lihue, W. H. Rice 62 balota, W. O. Smith hookahi balota, S. R. Hapuku hookahi balota, O. Scholtz hookahi balota.

 Hooholoia o Mr. Rice ka i kohoia.

 Apana o Waimea, F. Gay 43 balota Kamalenui, 12 balota. W. E. Rowell 5 balota, Capt. Ahlboon hookahi balota. Hooholo ia o Mr. Gay ka i kohoia.

 Alaila haiolelo iho la ka poe i hooholo ia imua o ka aha ma ka olelo Hawaii a me ka olelo Enelani; nui ka hauoli a me ka hoaponoia o ka lakou mau manao.

 Hooholoia na manao mahalo no Mrs. Rice a me na lede i kokua pu me ia i ka hoomakaukau ana i na mea ai hooulu kino a na hoa o ka aha i paina ai.

 Alaila hooholoia keia olelo hooholo me ka manao lokahi:

 Hooholoia - Ke hilinai piha nei keia aha kuka maluna o ka Aha Kuhina nana e hookele nei na hana o ke Aupuni i keia wa.

 Mahope iho o ka hooholo ana e hoopuka i ka moolelo o na hana iloko o na nupepa, hoopaneee loa iho la ka halawai.

           GEO. C. POTTER

            Kakauolelo.

 

Ka Luna Paahao o Oahu.

 

 Ma ka Poalua i haia, ua waiho mai ka Luna Halepaahao nui o Oahu nei Kapena Tripp i kona kulana a me Kona hookohu no kekahi kumu i maopopo ole ia makou, a ua hookohuia ma kona wahi o Kapena Melvin Staples, o ke kuna Moiwahine. He poe okoa iho no kekahi i waiho pu ae i ko lakou kulana mai ka oihana Aupuni.

 

Hakaka me ka Hooha.

 

 Ma kahi o ka pauahi i ka po Poalua nei, ua ala ae he hakaka mawaena o kekahi poe kanaka Hawaii a me na pake. Aole i maopopo ke kumu nui o keia hakaka ana, aka o ka hauwawa nui ka mea i ike mua ia a mahope hakaka iho la. Ua kui aku a kui mai, a hoopii loa imua o ka aha hookolokolo.

 Ma kekahi po aku nei i hala, he hoeha ka i hanaia mauka o Kapalama, a he kanaka Hawaii ka mea i hoeha ia e na pake. O ke kumu o keia hoeha ana wahi a na lono i hoikeia mai, oia ka hoopaapaa ana o ke kanaka Hawaii a me na pake i ke kuleana wai oiai he haawi manawa ia ko kela a me keia. Ua olelo aku paha ke kanaka nona ke kuleana wai ia wa. a ua pani ia paha e ka pake, a pela aku. Lilo nui lakou i ka hoopaapaa a hiki i ka lawelawe lima ana. Wahi a ka hoike, ua huki ia keia kanaka iloko o ka hale e na pake, a hoeha iho la iaia me ka lima a me ka laau paha; i kela wa ua pupuhi ia ke kukui a pio, a hakaka lakou iloko o ka poeleele. Ua palekana keia kanaka mahope iho me ka nui o na palapu i loaa iaia. Ua hoopii ia na pake hoeha a e noho ana paha ko lakou hihia i keia Poaono. Augate 6.

 

He Nui ka Luhi

 

 Ua puka keia mau huaolelo mai ka waha mai o kekahi poe i hoohana ia e ka Hope Luna alanui o Hilo, a he wahi hoohalahala ko na kanaka no ka loaa ole mai o ko lakou uku hana. Ua manao nae au aole e kaa ke koikoi o ka hana-maluna ona, no ka mea ua hoohana oia i na kanaka e like me ke kauoha a ka Luna Alanui o Hawaii nei. Ua pau ka hana a kii aku la i kahi uku aohe loaa koke mai. Pa-ha a pa lima ke kii ana, a hoopii okoa i ke Kiaaina, e ole ia loaa pakeekee mai ai me ka nui mua o ka luhi Mai ka wa kakahiaka mai ke kali ana o kekahi poe i lawa ole ko lakou uku a hiki i ka hora 5 o ke ahiahi, akahi no a loaa.

 Eia ka keia lolohi iluna o kahi mokupuni o Mokuola kahi i lealea ai. He Kipikona keia ma ke taona o Hilo e noho nei a e ai ono ana i ke dala o ke aupuni. E ka aha kuhina hou, kipaku ae nei kanaka a hoonoho mai oukou i kanaka kupono ma ia wahi.

         JAMES. KANAEHOLO.

 

Na mea hou o Lanai.

 

 E ke Kilohana Pookela. Aloha oe:- E oluolu mai kou lunaikehala e kulai pau iho ma kahi kaawale o kou mau kolamu lahilahi, a na ka elele a ke aloha e hoike ae, mai ka la oili mai o Kumukahi a i ka ili kai haaheo o Lehua ka welo'na hoi a ka la.

 Ma ka wanaao Poakolu, Iulai, 14 ua pau i ke ahi ka hale noho o John Police man, ma ka heiau o Kahea Kahalapalaoa oiai na mea o loko ua hiamoe e lilo ana i ka hiamoe kanu o niolopua, ua pau iho la ka hale i ke ahi me ka ike ole ia o kahi i a ai o ke ahi a kokoke i kahi e moe ana ka laua wahi keiki uuku, oia o John liilii, ala ae nei ia wahi keiki i ka wela e a mai ana ke ahi kokoke e puni ka hale, ia wa hoala aku nei oia i na makua oiai laua e moe ana no, laki nae aole he ola i poino

 Maloko o keia hale elua luahine John me ka wahine me na keiki a ua palekana lakou mai ke alelo ana ole o ke ahi, o ka mikini ka ukana i pakele ma ka apua.

 O ka wela o ka ia o Lanai nei he loaa i ka olu a ka Moae me ka Hoolua aole io no i wela ua olu no he wai ko lalo, ua hoonele ia o Lanai nei i na kulu pakaua o Kulanihakoi i keia mau la, ke liuliu mai nei na makua mea keiki i na wahi puaa luau, no ke kokoke mai o na la hoike me na kumu kula pu, a na ia la e hai mai ke au holomua o ka naauao, he aupuni naauao o Hawaii nei, a pela e hooko ia ai i na wa a pau, elua hale kula o Lanai nei, ka hale kula o Koele malalo o ke alakai ana a Miss. Albro, ma ka olelo Beritania, ke kula elua ma Kahalapalaoa, ma ke alakai kumu ana o W. H. Kahikiwawe, ma ka olelo kumu o Hawaii nei, welina i ka Lunahooponopono, pika wai huihui i na keiki ulele hua metala o ka papa pai.

          GEORGE N. KALEIKOA.

 Kaohai, Lanai, Iulai, 16 1887.

 

HOOLAHA HOU.

 

HOOLAHA  HOOKO  MORAKI  ME  KE  KUAI.

 

 MAMULI O KEKAHI MANA KUAII hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o NOHEA KAAI me JAMES KAAI kana kane mare o Kohala. Mokupuni o Hawaii o ka aoao mua, a me ALEXANDER J CARTWRIGHT Kahu malama Waiwai o ka waiwai o R. W. Holt i make o ka aoao elua. ma ka la 15 o Iulai 1884, i kakau kope ia ma ke Keena o ke Kakau Kope o ke Aupuni ma ka Buke 91 aoao 101-2. a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki. no ka hookaa ole ana i ke kumupaa a me ka ukupanee ma ka manawa i oleloia, nolaiia, ke hoelaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooke ana, e Kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki. e like me na hoakaka ana malalo iho, ma ka la 22 o Augate 1887. ma ke Keena Kudala o E. P. Adams & Co ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka hora 12 o ke awakea o ia la.

 No na mea i koe, e ninau ia J. M. Monsarrat. loio ma ke kanawai.

    ALEXANDER. J. CARTWRIHGHT.

Kahu Malama Waiwai o ka waiwai o R. W. Holt.         Mea  Moraki.

 Honolulu, Iulai 26,1887.

 O na aina e kuai ia ana penei no ia:

 1 - He aina e waiho la ma Makapala. ma Kohala i oleloia nona na palena penei: Ma ka aoao akau ko J. Kaai apana aina, aoao Hikina ko Kua apana aina, aoao Hikina ko Kua apana aina. ma ka aoao Hema ko J. K. Hookano apana aina. aoao Komohana ko D.W. Aiwohi apana aina: a oia no ka hapa o ka aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila nui 9781 ia Keliileolea, i hooliloia aku ia Nohea Kaai i oleloia e D. W. Aiwohi ma kekahi palapala i kakauia ma ka la 13 o Okatoba 1883, i kopeia ma ka Buke 87 aoao 135.

 2 - He aina e waiho la ma Makapala i olelo ia nona na palena penei:  E hoomaka ana mai ka pohaku hoailona penei -- ma ka muliwai a holo akau 79 deg. 46 min. hikina (oiaio) 78 kapuai malalo o ka muliwai pili pu me ko Kaai wahi. Akau 24 deg. 26 min. hikina (oiaio) 263 ma ka maliwai me ko Kaai. Hema 79 deg. 12 min. hikina (oiaio) 166 kapuai pili pu me ko Keliileolea Kuleana. Hema 18 deg. 2min. Komohana (oiaio) 152 kapuai pili me Niulii a hiki i ka -- Hema 19 deg. 24 min. Komohana (oiaio) 39@ kapuai pili pu me Niulii a hiki i ka pohaku hoailona i kaha pea ia. Alaila akau 68 deg. 35 min. Komohana (oiaio) 127 kapuai ma ko Kamakaala wahi a hiki i ke kaha pea ma ka pohaku ma ke kae awawa. Akau 40 deg. 30 min. Komohana (oiaio) 173 kapuai me ko Kamakaala wahi ma ka aoao o ke awawa a hiki i ke kihi o ka loi kalo.  Alaila akau 26 deg. 50 min. Komohana (oiaio) 73 kapuai a hiki i ke kahawai. Akau 50 deg. 20 min. hikina (oiaio) 83 kapuai a hiki i ko Keanu wahi ilalo o ke kahawai a hiki hou i ka homaka ana nona ka ili  2 75-100 eka, a oia ka hapa o ke Ahupuaa o Makapala Kuleana Helu 8559 B, apana 3 i hooliloia ia Nohea Kaai e na Kahu Malama Waiwai o ka waiwai o Lunalilo ma kekahi palapala i kakauia i ka 2 o Mei 1884 i kopeia ma ka Buke 91 aoao 99 me 100.

 

OLELO HOOLAHA.

 

 E IKE auanei na kanaka a pau loa, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ua haalele kumu ole mai o Mrs. Poka Peahi o Kipahulu, Maui, ka'u wahine mare no akahi makahiki a oi. Nolaila, ke hoole loa aku nei au, aole ona kuleana i ko'u mau waiwai paa a me na waiwai lewa; a aole no hoi au e hookaa i kana mau aie ia hai.

                PEAHI (k)

 Kipahulu, Iulai, 30. 1887.     2138-3t.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

 

 MAMULI O KEKAHI MANA KUAI I hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Luther W. P. Kanealii o Waihee mokupuni o Maui o ka aoao mua, a me A. S. Cleghorn & Co o ka aoao elua, ma ka la 30 o Ianuari 1878 i kakau kopeia ma ke Keena o ka kakau Kope o ke Aupuni ma ka buke 54 aoao 24-5 mai na hope like ole ia N. O. Murphy, a mai iaia aku ia S. Spencer i kakauia ma ka la 6 o Mei 1880 a i kopeia ma ka buke 54 aoao 25, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela morari, ka uku ole ia o ke kumupaa me ka ukupanee i ka manawa i olelo ia nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai a ma ia hooko ana. e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, e like me na hoakaka ana malalo iho. ma ka Poakahi la 22 o Aukake 1887 ma ke Keena Kudala o E. P. Adams & Co ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka ra 12 o ke awakea o ia la.

 No na mea i koe, e ninau ia J. M. Monsarrat, Loio ma ke Kanawai.

                 S. SPENCER        Mea Moraki.

  By his attorney in fact H. A. Widemann.

  Honolulu Iulai 22 1887

 O na waiwai e kuai ia ana, oia kekahi hoolimalima i hana ia mawaena o Iokea Ohia me Luther @ W. P. Kanealii i oleloia, ma ka la 24 o Iulai 1877, e hoakaka ana i kekahi apana aina ma ka Palapala Sila nui Helu 3385 e waiho la ma Waihee i oleloia (a ua hoakaka piha ia ma ua hhoolimalimalima la i oleloia, a i kakau kopeia ma ke Keena Kope Aupuni ma ka Buke 54 aoao 23-4.)             2138-4t.

 

KE KULA KAMEHAMEHA NO NA KEIKIKANE.

 

 E MAKAUKAU ANA KE KULA Kamehameha no na keikekane a no ka apo ana aku i na haumana ma ka

 POALUA MUA O OKATOBA 1887.

 Ua kaupale ia iho ka heluna o na haumana e komo ana i keia makahiki, a no ka poe a pau i ake e komo ae ma ia Kula no ia mua aku, e hoike ae ma ka la 1 o Sepatemaba 1887.

 E loaa no he keena no kela me keia haumana pakahi i lako i ka moe, pakaukau, a me ka noho; a o kekahi mau mea e ae e hoolako ia ana e na haumana pakahi, e hoouna ia no ke ninau mua ae i ke kumu.

 E ae ia no na haumana e lawelawe i 12 hora o ka pule no na hana pilikino. No na hana lima akamai, i elua hora o ka la, a he elima la o ka pule. O ka paikau a me ka hooikaika kino kekahi hapa ia o na haawina ma ke kula i kela me keia la.

 E ao ia no ma ka Arimakika, Olelo Beritania, Akeakamai, Anahonua, Kakau me Kaha Kii, Moleanahonua. malama Buke Kalepa, tela humu lole, pai palapala, hamo puna a me na mea like, a me ke kui hao.

O KA AUHAU NO KE AO ANA,

HE ($40) KANAHA DALA NO KA MAKAHIKI.

 E uku mua ia he $20 i kela me keia hoomaka ana o ka hapaha.

 E loaa mua i na haumana na apono mai ke Kauka no ko lakou kulana ola maikai, a me na palapala hoomaikai mai kekahi mau kula e ae.

 E malama ia ana ka ninaninau no ka poe e komo ana ma ka POAKAHI, OKATOBA 3, 1887, ma ka helekula, ma Palama, hora 8:30 A. M.  E hoike ia lakou ma ka heluhelu. kakaulima. palapala aina, na rula kumu he eha o ka Arimakika, kakau olelo Beritania, me ke pela ana ia 100 huaolelo Beritania.

 No na mea i koe, e loaa no ke ninau ae i ke kumu nui.

REV. Wm. B. OLESON.

2130 4m.

 

HOOLAHA A KA LUNA HELU.

 

 E noho ana ka Luna Helu o Honolulu nei ma Kona Keena hana no ka helu a hooko ana i na helu auhau e hoihoi ia mai ana, mai ka Poakahi o keia pule ae oia ka 18 o Iulai nei, a hiki i ka Poaone hope o keia mahina oia ka la 30. E loaa no mai ka hora 8 kakahiaka a hiki i ka hora 5 ahiahi o na la i hoikeia maluna. Mahope aku o ka 30 o Iulai nei, e hele aku@ ana oia ma na palena waho aku nei o keia apana e helu ai.

                    JOHN ROSS,

 Luna Helu o Honolulu.    2137-4t.

 

  HOOLAHA KUMAU.

MRS. THOMAS LACK,

Helu 81, ALANUI PAPU.

MEA KUAI A LAWELAWE I

--NA--

Mikini Humuhumu na Aahu, a nui wale Aku

HE AGENA KUAI NO NA MIKINI

White, New Home

            Davis, Crown, Howe

                        Mr Florence

                                    Na Kui Mikini o na

                                                ano a pau a Hawaii

                                                            Na pepa ana lole o

                                                                        na ano a pau a me

                                                                                    kela keia mea.

NA LOPI MIKINI A KALAKA.

NE AGENA KUAI I NA

 

Pu Raitela, Pu Panapana, Pu ka manu, na Poka, Lu, Pauda, Kukaepele.

NA KAPUAHI AILA MAHU

Mai ke nui a ka liilii.

 

Ma ka lawelawe nui ana o`u i ka hana lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku u makaukau au e hooko kaulua ole i na kauoh a pau.

 

 Ona kauoha mai na mokupuni e hookohaia                  1082 tf.

 

HALEKUAI HOU

- ME NA -

LOLE HOU !!

 

 KA HALEKUAI MAKEPONO LOA keia o neia Kulanakauhale me ka mai kai loa no ua lole ma ke kihi o na

Alanui Papu me Kalepa.

Na Lole o na ano a pau no na

Keonimana me Keikikane.

Na Lole komo,

 Na Papale,

 Papalekapu,

 Na Pahu waiho Lole,

 Na Paiki Ili,

a pela aku.

 He mau waiwai i lawe pololei ia mai no keia wahi, a i wae pono ia no hoi i kulike me ka makemake o na makamaka Hawaii.

 Ka Hale Kuai keia o ke Kanaka Ilihune. He mea e lawa ai ka makemake o ka poe uuku o kahi loaa.

O KO MAKOU MAKIA,

E OLA KE KANAKA ILIHUNE

 E hele mai a e nana pono, i ike a pau kuhihewa.

EGAN & CO.

2092-1Y

 

 GEORGE P. KAMAUOHA.

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

 He Luna Hooiaio Palapala Kepa no ka Apana o Kohala Akau.

 He agena hooiaio palapala no ka mokupuni o Hawaii.

- A HE MEA -

ANA AINA.

 E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.

   2091-1y

 

WOLFE & CO.

Me Kuai i na Ano o pau o na Mea

 

AI, HUA AI, O NA ANO A PAU.

Eke Palaoa, Berena, Waiu Bata, Berena manoanoa, Berena huinaha, mea ono, o kela ano keia ano; Ko paa Kope, Ti, Aila mhu, a me na ano a pau.

 

Helu 66, Alanui Hotele, Halekuai mua o Lewis & Co

            E loaa koke aku no na kauoha a pau loa me ka hakalia ole, a me ka maikai o na hoomalu ia ana. E hooko ia na kauoha o ke kulanakauhale nei me ka hikiwawe ma na ka me ka uku ole. O na kauoha mai na mokupuni, e lawelawe koke ia.  2085-6m

 

NUHOU! NUHOU! NUHOU!

AILA MAHU MAIKAI!

HOOKAHI DALA WALE NO NO KE

 

KINI AILA HOOKAHI!

E kuai paa ia aku ana no ka nui loa o ka aila i keia manawa.

 

E AU E NA MAKAMAKA! E AU!

E kipa ae ma ka halekuai o

 

Kakela me Kuke.

 

B.F. EHLERS & CO.,

PAINAPA

 

Poe Kuai i na Ano Lole a Pau.

Helu 99 alanui Papu. – Honolulu.

 

            E loaa mau an na lole hou o na ano a pau maluna o kela a me keia moku.

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

KA AYER Lasu Sasaparila, kai kaulana a hilinai nui ia no ka hoomaemae koko, ma na wahi a pau o ka honua, he aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia oi iwaena o na oihana lapaau. O keia

 

LAAU SASAPARILA, o loko ae ia o ke aa Sasapaila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui pa ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kukahi mae mea no loko o ka honua a me ka hao.

 

HE koko inoino a nawaliwali anei kou? Ua a wili pu anei me na ano mai ikaika? A ua hui pu anei me na wai awaawa hoopehu Na keia

 

LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau, a maikai. O na kauka lapaau a pau o Amerika i ike i ke ano o ka AYER SASAPARILA, na olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili pu ia, aka o keia wale no. No ka

 

HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano m i i ikeia, o ka AYER SASAPARILA wale no ka laau nana e hoomaemae hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau e ae   O ke

 

KOKO ino hakuhaku a nawaliwali hoi kkona holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae ia a e hooikaika pu ia no hoi ma ka ai ana keia LAAU SASAPARILA A AYER. HE maalahi a he

 

MAIKAI loa hoi keia Laau, aole no ka hoemaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma`i hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu i kona holo pono ana ma na aa. He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mau i keia laau mamua o kahi maua laau e ae.

 

A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ano o ke koko, hoomake pu ia na ma`i, a pela aku. He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha waha hee wale ia malalo o na inoa lehulehu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holookoa, maluna o ka

 

Ayer Laau Sasaparila.

 

I HOOMAKAUKAU IA E

 

Kauka J.C. Ayer & o., Lowell Mass.

 

HOLLISTER & CO.

 

            Na Agena ma ka Paeaina Hawaii. Helu 100.  . . . Alanaui Papu, Honolulu

2086-tf

 

Laau Mai Lenera Helu I

A

S. H. MEEKAPU.

            E LOAA A E HOOUNA IA NO MA  ke kauoha, ka laau Mai Lepera ma na wahi a pau ke loaa he mau hoike oiaio no ka mai Lepera, a ke hoouna mua mai i na lilo o ka laau. E loaa pu no hoi me na Rula o ka inu ana .     Helu 1 Alanui Nuuanu            Honolulu.

 

2086-1yr,                     II